|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπ όθεση Αρ. 186/2002)
25 Ιουνίου, 2003
[ΗΛΙΑΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΔΕΣΠΟΙΝΑ Χ. ΣΤΕΦΑΝΟΥ,
Αιτήτρια,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ,
Καθ'ων η αίτηση.
Ντ. Καψάλης, για την Αιτήτρια.
Α. Χριστοφόρου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α΄, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για τους Καθ'ων η αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΗΛΙΑΔΗΣ, Δ.: Με την παρούσα προσφυγή η αιτήτρια ζητά δήλωση του Δικαστηρίου ότι η απόφαση του Υπουργείου Οικονομικών με την οποία απορρίφθηκε αίτημα της για παροχή οικονομικής βοήθειας για την απόκτηση αυτοκινήτου είναι άκυρη.
(α) Τα γεγονότα.
Στις 23/4/2001 η αιτήτρια υπέβαλε αίτηση για παροχή οικονομικής βοήθειας για απόκτηση αυτοκινήτου με βάση το Σχέδιο Παροχής Βοήθειας σε Αναπήρους για Απόκτηση Αυτοκινήτου (που πιο κάτω θα αποκαλείται "το Σχέδιο"), που είχε εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο το 1991. Οι καθ'ων η αίτηση παρέπεμψαν το αίτημα στο αρμόδιο Ιατροσυμβούλιο για καθορισμό της φύσης και του ποσοστού αναπηρίας της αιτήτριας. Ως αποτέλεσμα της ιατρικής εξέτασης που επακολούθησε, το Ιατροσυμβούλιο διαπίστωσε ότι η αιτήτρια, κατόπιν ατυχήματος, παρουσίαζε αστάθεια της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης (για την οποία της είχε γίνει σπονδυλοδεσία), όπως επίσης και δυσκαμψία και δυσκινησία. Με βάση τις πιο πάνω διαπιστώσεις το Ιατροσυμβούλιο καθόρισε το ποσοστό της αναπηρίας της σε 25%. Επειδή σύμφωνα με την παράγραφο 1(α)(ii) του Σχεδίου τα πρόσωπα που δικαιούνται σε βοήθεια είναι μόνο εκείνα που έχουν μόνιμο βαθμό αναπηρίας πέραν του 39%, οι καθ'ων η αίτηση με σχετική επιστολή τους πληροφόρησαν την αιτήτρια ότι η αίτησή της απορρίφθηκε. Το περιεχόμενο της σχετικής επιστολής έχει ως ακολούθως:
"Κυρία,
Έχω οδηγίες ν' αναφερθώ στην αίτηση που έχετε υποβάλει με βάση το "Σχέδιο Παροχής Οικονομικής Βοήθειας σε Ανάπηρους για Απόκτηση Αυτοκινήτου" και σας πληροφορώ ότι αυτή παραπέμφθηκε στο Ιατροσυμβούλιο, σύμφωνα με τις πρόνοιες του σχετικού Σχεδίου, το οποίο καθόρισε το ποσοστό αναπηρίας σας στο 25%.
2. Σύμφωνα με την παράγραφο 1(α)(ii) του αναφερόμενου Σχεδίου, τα δικαιούχα πρόσωπα θα πρέπει να έχουν μόνιμο βαθμό αναπηρίας πέραν του 39%.
3. Ενόψει των πιο πάνω, λυπούμαι να σας πληροφορήσω ότι η αίτησή σας απορρίπτεται.
Με τιμή,
για Γενικό Διευθυντή
Υπουργείου Οικονομικών"
Η πιο πάνω απορριπτική επιστολή αποτελεί και το αντικείμενο της παρούσας προσφυγής.
(β) Η προσφυγή.
Με την παρούσα προσφυγή η αιτήτρια ισχυρίζεται ότι η πιο πάνω επίδικη απόφαση είναι άκυρη και παράνομη γιατί είναι αποτέλεσμα έλλειψης αιτιολογίας και δέουσας έρευνας και γιατί περιέχει πλάνη περί τα πράγματα.
Προς υποστήριξη της θέσης της αιτήτριας ότι η απόφαση είναι αναιτιολόγητη και ότι είχε ληφθεί χωρίς τη διεξαγωγή της δέουσας έρευνας, ο ευπαίδευτος συνήγορος της υπέβαλε μεταξύ άλλων ότι η κρίση του Ιατροσυμβουλίου ήταν το αποτέλεσμα μιας πρόχειρης και επιφανειακής εξέτασης, κατά την οποία αγνοήθηκαν τόσο οι ακτινογραφίες όσο και τα αποτελέσματα αξονικών τομογραφιών που προσκομίσθηκαν, όπως επίσης και οι ιατρικές εκθέσεις των θεραπόντων ιατρών της αιτήτριας. Προβλήθηκε επίσης το επιχείρημα ότι η απόφαση είναι αποτέλεσμα πλάνης αφού ο καθορισμός του ποσοστού αναπηρίας σε 25% συγκρούεται με το πόρισμα άλλης έκθεσης άλλου Ιατροσυμβουλίου, που καθόρισε για σκοπούς σύνταξης ανικανότητας το ποσοστό της αναπηρίας της σε 75%. Αντίθετα ο ευπαίδευτος συνήγορος των καθ'ων η αίτηση εισηγήθηκε ότι είχε διεξαχθεί η απαραίτητη έρευνα και η απόφαση είναι δεόντως αιτιολογημένη, υποδεικνύοντας ότι η σύνταξη αναπηρίας ρυθμίζεται από το Άρθρο 38 του περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νόμου αρ. 41/80, που εισάγει διαφορετικά κριτήρια υπολογισμού της αναπηρίας από εκείνα που εφαρμόζονται στην περίπτωση της σύνταξης ανικανότητας. Πιο συγκεκριμένα ο καθορισμός του ποσού αναπηρίας γίνεται από τον Εξεταστή Απαιτήσεων, ο οποίος λαμβάνει ιδιαίτερα υπόψη το κερδαινόμενο εισόδημα από εργασία του αιτητή.
Από τα γεγονότα της υπόθεσης φαίνεται ότι μετά την υποβολή του σχετικού αιτήματος, ο Πρόεδρος του Ιατροσυμβουλίου ειδοποίησε την αιτήτρια να προσέλθει για τη σχετική εξέταση, καλώντας την μάλιστα να προσκομίσει παλιά και πρόσφατα ιατρικά πιστοποιητικά ή ακτινογραφίες. Το ακόλουθο απόσπασμα από την επιστολή του ημερ. 25/10/2001 προς την αιτήτρια, είναι χαρακτηριστικό:
"Έχω οδηγίες να αναφερθώ στο πιο πάνω θέμα και να σας παρακαλέσω όπως προσέλθετε την Τετάρτη 7 Νοεμβρίου, 2001 και ώρα 12.00 το μεσημέρι στο γραφείο της Δρ. Στ. Δημητρίου, Πρώτης Ιατρικής Λειτουργού στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας, για εξέταση από το Ιατροσυμβούλιο.
Μαζί σας θα πρέπει να προσκομίσετε πρόσφατο ιατρικό πιστοποιητικό, οποιαδήποτε άλλα παλιά πιστοποιητικά ή ακτινογραφίες διαθέτετε καθώς επίσης και το δελτίο ταυτότητάς σας.
Παρακαλώ σημειώστε ότι σε περίπτωση που δεν προσκομίσετε μαζί σας τα πιο πάνω δε θα υποβληθείτε σε εξέταση από το Ιατροσυμβούλιο."
Η αιτήτρια παρουσιάσθηκε ενώπιον του Ιατροσυμβουλίου προσκομίζοντας τις ιατρικές εκθέσεις των θεραπόντων ιατρών της και τις σχετικές ακτινογραφίες και αξονικές τομογραφίες. Περιλαμβάνονταν σε αυτές ιατρική διάγνωση του Δρος Philip Cheong-Leen (Consultant Orthopaedic Surgeon) ο οποίος εξέτασε την αιτήτρια μετά το ατύχημα της στο νοσοκομείο St. Anthony's στο Surrey του Ηνωμένου Βασιλείου. Στη μακροσκελή του έκθεση ο πιο πάνω, καταγράφει ότι τα συμπτώματα που διέγνωσε ήταν το αποτέλεσμα του αυτοκινητιστικού ατυχήματος, εισηγείται τη διενέργεια της κατάλληλης χειρουργικής επέμβασης και χαρακτηρίζει ως ελάχιστες τις πιθανότητες της αιτήτριας να επιστρέψει σε άσκηση εργασίας. Τα πιο κάτω αποσπάσματα της έκθεσης είναι διαφωτιστικά:
"....................... ......
At present she still has a considerable amount of pain in her back and also in her left leg, the leg pain is much worse than the back preventing her from sitting in a chair for more than 10 to 15 minutes. There is a constant pain radiating into her left leg, down to her foot which restricts bending, so much so that she is unable to dress herself or put on her socks, or wash her feet on her own. The left leg is weaker than the right, there is a sensation of giving way due to weakness and the sole of her foot is numb. There is marked restriction of straight leg raising in both legs, 40° on the right and 30° on the left with a positive stretch test. There is also weakness in the dorsiflexes and plantar flexes of the left ankle with numbness in the SI nerve root dermatome. Her lumbar spine is straight, very tender to palpation with marked restriction of movements.
On review of her radiographs, she has pedicle screws inserted in the lumbar sacral spine, three on the right side and two on the left side.
This patient clearly has a nerve root entrapment syndrome preventing her from sitting or walking comfortably, she is in constant pain and because of this, she is unable to work either in light duties or sedentary occupation. Surgical treatment has been advised to remove the instrumentation, re-explore her lumbar spine and decompress her lumbar nerve roots as the best chance of giving her relief of pain in her left leg and to a certain extent her back pain as well. Until the pain level is reduced, particularly the sciatic pain, her chances of returning to a useful employment is negligible."
Επιπρόσθετα η αιτήτρια παρουσίασε πιστοποιητικό του Νευροχειρούργου Δρος Σπύρου που την εξέτασε λίγες μέρες προτού αυτή παρουσιαστεί ενώπιον του Ιατροσυμβουλίου, το οποίο συνοπτικά αναφέρει τα πιο κάτω:
"Η Κυρία Στεφάνου είχε τροχαίο ατύχημα πριν 4 χρόνια, στο οποίο κτύπησε στον αυχένα και τη μέση. Της δημιουργήθηκε αστάθεια οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης γι' αυτό και χειρουργήθηκε. Της έγινε σπονδυλοδεσία 04-05-11.
Παρουσιάζει δυσκαμψία και δυσκινησία. Σε οδήγηση με κανονικό αυτοκίνητο δυσκολεύεται. Δεν μπορεί να εργαστεί γι' αυτό έχει πάρει σύνταξη ανικανότητος 75%."
Τα πιο πάνω στοιχεία υπήρχαν ενώπιον του Ιατροσυμβουλίου όταν εξέτασε την αιτήτρια αλλά από τη γνωμάτευση του Ιατροσυμβουλίου δεν προκύπτει κατά πόσο τους δόθηκε οποιαδήποτε βαρύτητα ή αν παραγνωρίσθηκαν για κάποιο συγκεκριμένο λόγο. Κρίνω σκόπιμο να παραθέσω αυτούσια τη γνωμάτευση του Ιατροσυμβουλίου στην οποία καθορίζεται το ποσοστό αναπηρίας της αιτήτριας σε 25%.
"Αναφορικά με την αίτηση της κ. Δέσποινας Στεφάνου για εισαγωγή αναπηρικού οχήματος, το Ιατροσυμβούλιο απαρτιζόμενο από τους κ.κ.
Στ. Δημητρίου, Πρώτη Ιατρικό Λειτουργό
Π. Συμεωνίδη, Ανώτερο Ειδικό Ιατρό Χειρουργικής, και
Λ. Λοΐζου, Ανώτερο Ειδικό Ιατρό Ορθοπαιδικής
αφού εξέτασε την πιο πάνω αιτήτρια και αφού έλαβε υπόψη όλα τα ενώπιον του στοιχεία, εκφράζει τις απόψεις του ως ακολούθως:
Η αιτήτρια κατόπιν ατυχήματος παρουσίασε αστάθεια της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης και της έγινε σπονδυλοδεσία 04-05-11. Παρουσιάζει δυσκαμψία και δυσκινησία.
Με βάση τα πιο πάνω καθορίζεται ποσοστό αναπηρίας 25%."
Από τα πιο πάνω φαίνεται ότι ο καθορισμός του ποσοστού αναπηρίας της αιτήτριας δεν αιτιολογήθηκε επαρκώς με αναφορά στα διάφορα στοιχεία που είχαν παρουσιασθεί. Οι περιστάσεις δικαιολογούσαν εκτενέστερη έρευνα στα ιατρικά στοιχεία και τις εκθέσεις που προσκομίσθηκαν από την αιτήτρια, ιδιαίτερα μάλιστα σε σχέση με εκείνη του Δρος Cheong-Leen που ήταν η εκτενέστερη, αλλά και ως προς τις ακτινογραφίες και αξονικές τομογραφίες που παρουσιάστηκαν. Η ελλιπής έκθεση του Ιατροσυμβουλίου δεν είναι δυνατό να ελεγχθεί δικαστικά. Η επιλογή της τελικής απόφασης ανήκε βέβαια στο αρμόδιο όργανο εφόσον όμως αιτιολογείτο επαρκώς. Στην προκείμενη περίπτωση ενώ είχε ζητηθεί από την αιτήτρια να παράσχει πρόσθετα στοιχεία και λεπτομέρειες σε σχέση με το ιατρικό πρόβλημα που αντιμετώπιζε και η αιτήτρια συμμορφώθηκε, στο τέλος φαίνεται ότι αγνοήθηκαν. Η χρηστή λειτουργία της διοίκησης επέβαλλε την παροχή των αναγκαίων επιστημονικών εξηγήσεων που θα δικαιολογούσαν τον καθορισμό του ποσοστού αναπηρίας στο 25%, ενόψει των ιατρικών ευρημάτων που προσκομίσθηκαν και τα οποία πιθανόν να συνιστούσαν καθορισμό ποσοστού αναπηρίας σε αυξημένο ποσοστό.
Από το σύνολο των στοιχείων που έχει παρουσιαστεί διαπιστώνεται ότι η έρευνα που είχε διεξαχθεί ήταν ανεπαρκής, ενώ η αιτιολογία της προσβαλλόμενης απόφασης δεν συμπληρώνεται από το φάκελο. Ακυρώνοντας κάτω από παρόμοιες συνθήκες απόφαση του Ιατρικού Συμβουλίου σε σχέση με σύνταξη ανικανότητας στην υπόθεση Οικονόμου ν. Δημοκρατίας (Προσφυγή αρ. 805/97 της 16/7/99), ο Κωνσταντινίδης, Δ. είχε προβεί στις ακόλουθες επισημάνσεις:
"Οι καθ'ων η αίτηση καταχώρησαν ένσταση και με την αγόρευσή τους υποστήριξαν τη νομιμότητα της απόφασης που λήφθηκε. Κατά τις διευκρινίσεις ζήτησα εξήγηση σε σχέση με ερωτήματα που έκρινα ότι προέκυπταν από το περιεχόμενο της έκθεσης του Ιατρικού Συμβουλίου. Όταν η κα Καρακάννα συνέλεξε τα στοιχεία, απεριφράστως δήλωσε πως η Δημοκρατία δεν υποστήριζε πλέον τη νομιμότητα της απόφασης. Κατά την άποψή της "η με τέτοιο τρόπο διατύπωση της απόφασης του Ιατρικού Συμβουλίου, δεν συνάδει με τις αρχές της χρηστής διοίκησης". Αναφερόταν στο σημείωμα της 10/7/97 πως παρουσιάστηκαν στο Ιατρικό Συμβούλιο τα πιστοποιητικά που ζητήθηκαν από την έκθεση του αλλά δεν υπήρχε οποιοδήποτε πρακτικό του Ιατρικού Συμβουλίου αναφορικά με την εξέτασή τους και την απόφασή του.
Παρουσιάστηκε ο διοικητικός φάκελος, το περιεχόμενο του στην έκταση που είναι σχετικό το έχω παραθέσει στην αρχή, και, σε συμφωνία προς την άποψη των δύο πλευρών, καταλήγω πως στοιχειοθετείται λόγος ακυρότητας. Το Ιατρικό Συμβούλιο είναι συλλογικό όργανο στο οποίο εναποτίθεται κρίσιμης σημασίας καθήκον και, πράγματι, κατά τις αρχές της χρηστής διοίκησης, όπως είναι παγίως νομολογημένο, οφείλει να τηρεί πρακτικό και να διατυπώνει εγγράφως τις αποφάσεις στις οποίες καταλήγει. Η γνώση αυτών των αποφάσεων δια μέσου πληροφόρησης άλλων λειτουργών, δεν είναι μέθοδος παραδεκτή."
Έχοντας υπόψη τα όσα έχουν εκτεθεί πιο πάνω έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η επίδικη απόφαση στερείται αιτιολογίας και είναι το αποτέλεσμα διενέργειας μη δέουσας έρευνας.
Η προσφυγή επιτυγχάνει. Η επίδικη απόφαση ακυρώνεται. Οι καθ'ων η αίτηση διατάσσονται όπως καταβάλουν τα έξοδα της παρούσας διαδικασίας.
Τ. ΗΛΙΑΔΗΣ,
Δ.