|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΡ. 621/2001.
ΕΝΩΠΙΟΝ
: Π. ΚΑΛΛΗ, Δ.Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος.
Μεταξύ:
Aντώνη Ζαμπά,
Αιτητή
και
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω
Καθ' ων η αίτηση.
_________________
4 Δεκεμβρίου, 2002
.Για τον αιτητή: Χρ. Χατζηστερκώτης.
Για τους καθ' ων η αίτηση: Κ. Σταυρινός, Δικηγόρος της Δημοκρατίας
εκ μέρους του Γ-Ε.
_________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Ο αιτητής είναι επαγγελματίας ψαράς από το έτος 1986. Στις 4.10.2000 υπέβαλε αίτηση στο Τμήμα Αλιείας και Θαλάσσιων Ερευνών (το ΤΑΘΕ) για έκδοση άδειας παράκτιας αλιείας. Το ΤΑΘΕ απάντησε στην αίτηση του με επιστολή του ημερ. 11.5.2001. Την παραθέτω:
«Αίτηση για άδεια παράκτιας αλιείας για το έτος 2001 για τη βάρκα FF 1431.
Επιθυμώ να σας πληροφορήσω ότι η αίτηση σας για χορήγηση άδειας παράκτιας αλιείας για το 2001, μελετήθηκε και κρίθηκε ότι δεν ικανοποιείτε πλήρως τα νέα κριτήρια (επισυνάπτονται).
Επειδή όμως στην πρώτη επιλογή των αιτήσεων δεν συμπληρώθηκε ο αριθμός των αδειών που προβλέπει ο Νόμος και λαμβάνοντας υπόψη την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην προσφυγή Αρ. 65/99, έγινε δεύτερη επιλογή κατά την οποία κρίθηκε ότι υπερτερείτε έναντι των άλλων αιτητών αφού ικανοποιείτε τα κριτήρια σε μεγαλύτερο βαθμό. Ως εκ τούτου, σας χορηγείτε άδεια αλιείας για το 2001 (επισυνάπτεται) αλλά σύμφωνα με την πολιτική μας δεν θα χορηγείται οποιαδήποτε οικονομική βοήθεια σ' αυτούς που δεν ικανοποιούν πλήρως τα κριτήρια.»
Στις 23.7.2001 ο αιτητής καταχώρησε την παρούσα προσφυγή με την οποία ζητά τις πιο κάτω θεραπείες:
«Α) Δήλωση του Σεβαστού Δικαστηρίου ότι η απόφαση των καθ' ων που αναφέρεται στο έγκυρο της επιλογής που έγινε και/ή τη χορήγηση αδειών αλιείας Α (επαγγελματική) σε εκείνους (κατάλογος ονομάτων αναφέρεται πιο κάτω και επισυνάπτεται) με βάση την οποία έλαβαν οικονομική βοήθεια, λόγω του ότι επληρούσαν πλήρως τα κριτήρια κατά το Διευθυντή του τμήματος Αλιείας οι οποίοι σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του αιτητή που δεν έλαβε οικονομική βοήθεια, διότι κατά το Διευθυντή του τμήματος Αλιείας δεν πληρούσε πλήρως τα νέα κριτήρια, υστερούσαν έναντι του από πλευράς κριτηρίων και προτεραιότητας και/ή άλλως είναι άκυρη και χωρίς νομικό αποτέλεσμα. Η επιστολή ημερ. 11.5.2001 κοινοποιήθηκε στον αιτητή περί την 20.5.2001.
Β) Και/ή δήλωση του Σεβαστού Δικαστηρίου ότι η αυτοτελής διοικητική πράξη και/ή η απόφαση των καθ' ων η αίτηση ότι δεν θα χορηγηθεί οποιαδήποτε οικονομική βοήθεια στον αιτητή διότι κατά τον ισχυρισμό των καθ' ων δεν πληρεί πλήρως τα νέα κριτήρια σε αντίθεση με εκείνους που αναφέρονται στην παρούσα προσφυγή και στον επισυναπτόμενο κατάλογο οι οποίοι θεωρήθησαν ότι πληρούν πλήρως τα τεθέντα νέα κριτήρια και έχουν λάβει ή θα λάβουν οικονομική βοήθεια, οι οποίοι σύμφωνα με τον ισχυρισμό του αιτητή υστερούν έναντι του από πλευράς κριτηρίου επιλογής και κριτηρίων προτεραιότητας και/ή των τεθέντων κριτηρίων, είναι άκυρη και χωρίς νομικό αποτέλεσμα.
Γ) Και/ή δήλωση του Σεβαστού Δικαστηρίου ότι η απόφαση των καθ' ων η αίτηση η οποία του κοινοποιήθηκε με επιστολή ημερ. 11.5.2001 με την οποία απορρίφθηκε και/ή δεν εγκρίθηκε η αίτηση του αιτητή για χορήγηση άδειας αλιείας κατά την πρώτη επιλογή (χορηγήθηκε άδεια στον αιτητή κατά τη δεύτερη επιλογή διότι κρίθηκε ότι υπερτερούσε έναντι άλλων αιτητών αφού κρίθηκε ότι ικανοποιεί τα κριτήρια σε μεγαλύτερο βαθμό) λόγω του ότι σύμφωνα με τους καθ' ων η αίτηση και/ή του Διευθυντή τμήματος Αλιείας, δεν πληρεί πλήρως τα νέα κριτήρια και δεν δικαιούται οικονομικής βοήθειας ως ψαράς και/ή στη μη έγκριση του αιτήματος για οικονομική βοήθεια και/ή στη μη χορήγηση οικονομικής βοήθειας ως αυτοτελούς διοικητικής πράξης, είναι άκυρη και/ή παράνομη και άνευ νομικού αποτελέσματος. Την ως άνω επιστολή ημερ. 11.5.2001, ο αιτητής την έλαβε περί την 20.5.2001.»
Σύμφωνα με την ένσταση ο αριθμός των αιτήσεων για έκδοση άδειας παράκτιας αλιείας που υποβλήθηκαν για το έτος 2001, περιλαμβανομένης και της αίτησης του αιτητή, ήταν 634, ενώ ο Νόμος προβλέπει τη χορήγηση μέχρι 500 αδειών. Περαιτέρω, σύμφωνα με την ένσταση, οι αιτήσεις εξετάστηκαν σε αλλεπάλληλες συσκέψεις από «9μελή Επιτροπή από λειτουργούς του Τμήματος Αλιείας που όρισε ο Διευθυντής του ΤΑΘΕ για το σκοπό αυτό». Ο αιτητής κρίθηκε ότι δεν ικανοποιεί πλήρως τα νέα κριτήρια αφού το κύριο του επάγγελμα είναι εργολάβος οικοδομών. Η ένσταση συνεχίζει ως εξής:
«Επειδή όμως στην πρώτη επιλογή των αιτήσεων δεν συμπληρώθηκε ο αριθμός των αδειών που προβλέπει ο Νόμος και λαμβάνοντας υπόψη και την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην προσφυγή αρ. 65/99 που υποδεικνύει ότι πρέπει να χορηγούνται όλες οι άδειες εφόσο υπάρχουν αιτητές, έγινε δεύτερη επιλογή κατά την οποία κρίθηκε ότι ο κ. Ζαμπάς υπερτερεί έναντι των άλλων αιτητών αφού ικανοποιεί τα κριτήρια σε μεγαλύτερο βαθμό. Ως εκ τούτου χορηγήθηκε στο κ. Ζαμπά άδεια αλιείας για το 2001 αλλά σύμφωνα με την πολιτική που αποφασίστηκε δεν χορηγήθηκε/θα χορηγηθεί οποιαδήποτε οικονομική βοήθεια σ' αυτόν αφού δεν πληροί επαρκώς τα κριτήρια (1) και (2).
.................................. .................................................. ......
Είναι γεγονός ότι ο αιτητής είχε άδεια αλιείας εδώ και πολλά χρόνια. Είναι επίσης γεγονός ότι προέρχεται από οικογένεια ψαράδων και ότι ήταν από τους καλύτερους ψαράδες της περιοχής με πάρα πολλές γνώσεις και εμπειρίες στην αλιεία. 'Ομως με την τελευταία τροποποίηση των περί Αλιείας Κανονισμών Κ.Δ.Π. 194/2000 και συγκεκριμένα του κανονισμού 6(1
) (γ), το οικογενειακό ή επαγγελματικό ιστορικό του αιτητή έπαψε από το 2001 να αποτελεί βασικό τεκμήριο για διεκδίκηση άδειας αλιείας αφού κυριότερα κριτήρια είναι τώρα ο βαθμός οικονομικής εξάρτησης και ο βαθμός απασχόλησης με την αλιεία τα οποία ο αιτητής δεν πληροί επαρκώς αφού το κύριο επάγγελμα του τώρα είναι εργολάβος οικοδομών.»Ο κατάλογος (τα Ε.Μ.) που αναφέρεται στην παράγραφο Α, πιο πάνω, παρατίθεται στο τέλος της απόφασης ως Παράρτημα Α. Η προσφυγή δεν έχει επιδοθεί στα Ε.Μ. Μασιά Χρίστο και Σπάου Χρίστο. 'Εχει αποσυρθεί και απορριφθεί σε σχέση με τα δύο αυτά Ε.Μ.. Δεν έχει, επίσης, επιδοθεί στο Ε.Μ. Παύλου Χαράλαμπο και θεωρείται ότι έχει εγκαταλειφθεί σε σχέση με αυτό το Ε.Μ..
Τα κριτήρια τα οποία αναφέρονται στην ένσταση είναι τα εξής:
«1.
Κριτήρια απασχόλησης - χρησιμοποιούν οι ίδιοι το σκάφος τους για αλιεία αφιερώνοντας πέραν του 50% του χρόνου της.2.
Κριτήριο οικονομικής εξάρτησης - εξαρτώνται οικονομικά από την αλιεία κατά 50% δηλαδή, πέραν του 50% του εισοδήματος της οικογένειας των (περιλαμβανομένων συζύγου και εξαρτώμενα τέκνα) προέρχεται από την αλιεία.3.
Κριτήριο εξοπλισμού - Ο αιτητής πρέπει να είναι ιδιοκτήτης σκάφους τύπου 'αλιευτικού' με εσωλέμβια μηχανή το μήκος του οποίου να κυμαίνεται μεταξύ 6 και 12 μέτρων και να είναι εξοπλισμένο με βυθόμετρο και ραδιοτηλέφωνο HV.»
Οι λόγοι ακύρωσης
.Ο κ. Χατζηστερκώτης υπέβαλε πως η προσβαλλόμενη απόφαση λήφθηκε χωρίς την δέουσα αιτιολογία και επαρκή έρευνα και κατά παράβαση των αρχών της χρηστής διοίκησης.
Με βάση τα όσα καταγράφονται στην ένσταση παρατηρώ τα εξής:
(α) Οι αιτήσεις για χορήγηση της πιο πάνω άδειας «εξετάστηκαν σε αλλεπάλληλες συσκέψεις από 9μελή Επιτροπή από Λειτουργούς του Τμήματος Αλιείας που όρισε ο Διευθυντής του ΤΑΘΕ για το σκοπό αυτό».
(β) Ο αιτητής κρίθηκε ότι δεν ικανοποιεί πλήρως τα νέα κριτήρια αφού το κύριο επάγγελμα του είναι εργολάβος οικοδομών.
Επειδή στο φάκελο της Διοίκησης - Τεκ. 1 - δεν είχα εντοπίσει το κείμενο ή το πρακτικό της απόφασης που περιέχεται στην πιο πάνω επιστολή ημερ. 11.5.2001, στο στάδιο των διευκρινίσεων επεσήμανα ότι το κείμενο είναι «απαραίτητο για σκοπούς ελέγχου της αιτιολογίας της προσβαλλόμενης πράξης και για να εξεταστεί κατά πόσο οι πράξεις που προσβάλλονται με την παρούσα προσφυγή είναι συναφείς».
Ο ευπαίδευτος συνήγορος των καθ' ων η αίτηση ανέλαβε να διερευνήσει το θέμα και να πληροφορήσει το Δικαστήριο. Στην επόμενη δικάσιμο παρουσίασε την πιο κάτω επιστολή, ημερ. 19.9.2002, την οποία του είχε απευθύνει ο Διευθυντής του ΤΑΘΕ:
«Αναφέρομαι στην επιστολή σας με Αρ. Φακ. Αρ. Προσφ. 621/01 με ημερ. 13.9.2002 σχετικά με την πιο πάνω υπόθεση και σας πληροφορώ ότι μέχρι το έτος 2001 δεν ετηρούντο πρακτικά των εισηγήσεων της 9μελούς Επιτροπής Επιλογής των αιτητών για Παράκτια Αλιεία. Σημειώνεται ότι η 9μελής Επιτροπή δεν αποφάσιζε για έγκριση αιτήσεων αλλά συμβούλευε το Διευθυντή του οποίου ήταν ευθύνη, η έγκριση ή απόρριψη αιτήσεων. Η απόφαση του κ. Αντώνη Ζαμπά για το έτος 2001 σας στάληκε μαζί με την επιστολή μας με τον ίδιο Αρ. Φακ. και με ημερ. 15.7.2002.»
Στην απουσία οποιουδήποτε άλλου πρακτικού η εγκυρότητα της αιτιολογίας θα κριθεί με βάση το περιεχόμενο της πιο πάνω επιστολής ήτοι ότι ο αιτητής «δεν ικανοποιεί πλήρως τα νέα κριτήρια».
Η έκταση της αιτιολογίας εξαρτάται από τα συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά της επίδικης διοικητικής πράξης (Παπαδημήτρη ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 2817/29.6.2001, Pissas v. Republic (1974) 3 C.L.R. 476
).'Εχει νομολογηθεί ότι η αιτιολογία πρέπει να παρέχει στον δικαστή τα απαραίτητα ειδικά και συγκεκριμένα στοιχεία για την διακρίβωση της νομιμότητας της διοικητικής πράξης. Δεν πρέπει να είναι τόσο αόριστη και ασαφής ώστε να καθιστά ανέφικτο τον δικαστικό έλεγχο (Βλ. Κυριακίδης κ.α. ν. Δημοκρατίας (1995) 3 Α.Α.Δ. 298, Δημοκρατία ν. Χατζηγεωργίου (1994) 3 Α.Α.Δ. 574, Φράγκου ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 2021/27.3.98 και Δαγτόγλου, Γενικό Διοικητικό Δίκαιο, 3η έκδοση, 1992, παρα. 636, 646 και 647)
.Τότε μόνον είναι νομίμως και επαρκώς αιτιολογημένη η διοικητική πράξη όταν παρέχεται στον ακυρωτικό δικαστή η δυνατότης να αντιληφθή επί τη βάσει ποιών στοιχείων κατέληξε η Διοίκηση στο συμπέρασμα που έγινε δεκτό (Βλ. Ιωάννη Σαρμά, Η Συνταγματική και Διοικητική Νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, σελ. 130)
.Ούτε στην επιστολή ούτε σε οποιοδήποτε άλλο έγγραφο της διοίκησης αναφέρεται γιατί ο αιτητής δεν ικανοποιεί τα νέα κριτήρια. Είναι πρόδηλο ότι η αιτιολογία δεν εξειδικεύει και δεν προσδιορίζει γιατί ο αιτητής δεν ικανοποιεί πλήρως τα νέα κριτήρια. Είναι επομένως ασαφής και αόριστη. Για το λόγο αυτό η προσβαλλόμενη απόφαση πάσχει λόγω έλλειψης αιτιολογίας και πρέπει ν' ακυρωθεί.
Είναι αλήθεια ότι στην ένσταση εξειδικεύεται ότι ο αιτητής «δεν ικανοποεί πλήρως τα νέα κριτήρια αφού το κύριο επάγγελμα του είναι εργολάβος οικοδομών». Ωστόσο αυτή η εξειδίκευση δεν είναι καταγραμμένη πουθενά. Αποτελεί ένα απλό ισχυρισμό του δικηγόρου των καθ' ων η αίτηση ο οποίος έχει περιληφθεί στην ένσταση. 'Ενας τέτοιος ισχυρισμός δεν αποτελεί, καθώς έχει νομολογηθεί, μέρος της αιτιολογίας και δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη (
Metalock v. Republic (1969) 3 C.L.R. 351 και Θεοφάνους κ.α. ν. Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου, Α.Ε. 2958/5.6.2002).Περαιτέρω ο αιτητής στην αίτηση του και στη στήλη «άλλη εργασία» ανέφερε ότι «παλιά ήταν εργολάβος οικοδομών, τώρα τα ανέλαβε ο υιός του».
Το κριτήριο της επαγγελματικής απασχόλησης αποτελεί ένα από τα κριτήρια (βλ. κριτήριο 1 στη σελ. 4) τα οποία διαδραματίζουν ρόλο στη διαδικασία χορήγησης της επίδικης άδειας. Αποτελεί επομένως ένα σχετικό γεγονός. 'Επρεπε να είχε διερευνηθεί δεόντως για να διακριβωθεί ποιά είναι η πραγματικότητα. Στο φάκελο της Διοίκησης δεν υπάρχει οτιδήποτε από το οποίο να προκύπτει ότι έχει διεξαχθεί οποιαδήποτε έρευνα σε σχέση με αυτό το στοιχείο. 'Εχει νομολογηθεί ότι παράλειψη διεξαγωγής της εύλογα απαιτούμενης έρευνας με σκοπό τη διακρίβωση των σχετικών γεγονότων συνιστά λόγο ακύρωσης (
Paphitis v. Republic (1967) 3 C.L.R. 300). Ακολουθεί πως η προσβαλλόμενη απόφαση πρέπει ν' ακυρωθεί και λόγω έλλειψης δέουσας έρευνας.Αναφορικά με την απουσία πρακτικού της απόφασης και των διαβουλεύσεων της 9μελούς Συμβουλευτικής Επιτροπής έχει νομολογηθεί ότι τα συλλογικά όργανα πρέπει να λειτουργούν σύμφωνα με τις αρχές της χρηστής διοίκησης και να τηρούν πρακτικά των συνεδριάσεων τους ( Ράφτης ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 3017/5.6.2002,
HjiLouca v. Republic (1969) 3 C.L.R. 570, Carayiannis v. Republic (1969) 3 C.L.R. 34, Medcon Construction and Others v. Republic (1968) 3 C.L.R. 535, Michael v. Republic (1972) 3 C.L.R. 206, Kyprianou and Others (No. 2) v. Republic (1975) 3 C.L.R. 187, Ellinas v. Republic (1975) 3 C.L.R. 248, Ioannou v. Republic (1977) 3 C.L.R. 61, Eleftheriou and Others v. Central Bank (1980) 3 C.L.R. 85). Ωστόσο αποτελεί καλώς θεμελιωμένη αρχή του διοικητικού δικαίου ότι στην απουσία νομοθετικής διάταξης που να ρυθμίζει το θέμα, η μη τήρηση πρακτικών από το συλλογικό όργανο δεν καθιστά, αφ' εαυτής, άκυρη την συγκεκριμένη διοικητική πράξη, εκτός αν η απουσία πρακτικών ή η ασάφεια τους τείνει να στερήσει την πράξη της δέουσας αιτιολογίας (Κυριακόπουλος, Ελληνικό Διοικητικό Δίκαιο, Τόμος 2, σελ. 26, Στασινόπουλος, Δίκαιο των Διοικητικών Πράξεων (1951) σελ. 223, HjiLouca (πιο πάνω) στη σελ. 574, Kyprianou (πιο πάνω) στις σελ. 193 και 194, και Ellinas v. Republic (1975) 3 C.L.R. 248, 253, 254).O σχετικός κανόνας διατυπώνεται ως εξής στον Στασινόπουλο (πιο πάνω) σελ. 223
:«5)
Στην παρούσα υπόθεση η προσβαλλόμενη πράξη τυγχάνει αναιτιολόγητη και λόγω της έλλειψης πρακτικού.
Η έλλειψη πρακτικού αφαιρεί από το Δικαστήριο τη δυνατότητα να εξετάσει κατά πόσο οι τρεις προσβαλλόμενες πράξεις είναι συναφείς οπόταν θα ήταν επιτρεπτή η προσβολή τους με το αυτό δικόγραφο. Ωστόσο η απουσία πρακτικού δεν μπορεί να λειτουργήσει εις βάρος του αιτητή. Συνεπώς η προσφυγή είναι έγκυρη. Η διαπίστωση για έλλειψη αιτιολογίας και δέουσας έρευνας επηρεάζει όλες τις προσβαλλόμενες πράξεις. Για το λόγο αυτό ακυρώνονται και οι τρείς προσβαλλόμενες πράξεις.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα. Οι προσβαλλόμενες πράξεις ακυρώνονται.
Δ.
/ΕΑΠ.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α.
1. Πέτρου Πρόδρομος, 2. Σπυρίδης Αντρέας, 3. Κότσιαρης Χρίστος, 4. Μάστρου Χριστοφής, 5. Μασιά Χρίστος, 6. Μάστρου Μόδεστος, 7. Ασπρή Αναστάσης, 8. Κατσιάρης Κυριάκος, 9. Κατσιάρης Παναγιώτης, 10. Πέλικος Ανδρέας, 11, Κατσιάρης Μόδεστος, 12. Μασιάς Γεώργιος, 13. Μαυρής Νικόλαος, 14. Χρίστου Χρίστος, 15. Κυριάκου Ανδρέας, 16. Παύλου Χαράλαμπος, 17. Χριστοδούλου Ανδρέας, 18. Χριστοφή Μάριος, 19. Χαραλάμπους Λουκής, 20. Κούσπου Νίκος, 21. Βλάχου Κώστας, 22. Κοντοζή Γεώργιος, 23. Σπάου Χρίστος.