Αναφορικά με το Άρθρο 146 του Συντάγματος

Μεταξύ -

Μιχαήλ Μεσαρίτη από τη Λακατάμια

- και -

Κυπριακής Δημοκρατίας διά του

Διευθυντή Τμήματος Εσωτερικών Προσόδων

-------------------------

Για τον αιτητή: Π. Μεσαρίτης

Για τον καθού η αίτηση: Λ. Χριστοδουλίδου-Ζαννέτου (κα),

Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α΄

Η ένσταση στις επίδικες φορολογίες έγινε στις 29/3/00 με 7 σχεδόν χρόνια καθυστέρηση. Με την επιστολή του ημερ. 29/6/00, ο Διευθυντής δεν την δέχθηκε γιατί ήταν εκπρόθεσμη. Ας σημειωθεί ότι παλαιότερα στις 17/7/87 ο αιτητής έκαμε ένσταση, αλλά αφορούσε την πώληση άλλων οικοπέδων που, άνκαι προήλθαν από τον ίδιο διαχωρισμό, ήταν αντικείμενο άλλων φορολογιών (φορολογίες με αρ. 860001 μέχρι 860009).

Η ουσία της ένστασης ήταν ότι η βάση υπολογισμού της αγοραίας αξίας των οικοπέδων, που συσχετίστηκε με την αξία της γης την 1/1/80 προτού γίνει η διαίρεση, ήταν λανθασμένη. Όντως η μετέπειτα νομολογία έκρινε λανθασμένη την προσέγγιση αυτή και ότι εκφεύγει των σχετικών διατάξεων του νόμου (βλ. προσφ. 93/94 Γεωργίου ν. Δημοκρατίας ημερ. 24/7/95, προσφ. αρ. 150/93 Σωφρονίου ν. Δημοκρατίας ημερ. 31/5/96 και προσφ. αρ. 45/96 Οράτη ν. Δημοκρατίας ημερ. 8/11/96). Έτσι, σε σχέση με τις φορολογίες για τις οποίες υποβλήθηκε η ένσταση το 1987, η αγοραία αξία του παραπάνω τεμαχίου καθορίστηκε στο ποσό των Λ.Κ. 63.825 που ήταν κατά 10% ψηλότερη από την αρχική εκτίμηση. Ακολούθησε αναθεώρηση των εν λόγω φορολογιών σύμφωνα με τη νέα εκτίμηση.

Ο αιτητής δέχεται ότι για τα επίδικα οικόπεδα δεν υπέβαλε χωριστή ένσταση. Ο συνήγορος του όμως είπε ότι δεν υπήρχε λόγος για τέτοιο διάβημα, αφού το θέμα της ένστασης στις επίδικες φορολογίες θα ήταν το ίδιο. Και πρόσθεσε ότι είχε επανειλημμένες διαβεβαιώσεις από λειτουργούς του Τμήματος ότι θα τροποποιούσαν και αυτές, υπόσχεση όμως που δεν τηρήθηκε. Εν πάση περιπτώσει η βασική του θέση είναι ότι εδώ βρισκόμαστε μπροστά σε συνεχιζόμενη παράλειψη της φορολογικής αρχής να ανακαλέσει ή αναθεωρήσει τις παράνομες, όπως τις αποκαλεί, φορολογίες, και να εφαρμόσει το νόμο (άρθρ. 6), όπως ερμηνεύθηκε από την παραπάνω νομολογία.

Το αίτημα της προσφυγής είναι εναρμονισμένο με την παραπάνω θέση. Επιζητείται δηλωτική απόφαση ότι "οι πράξεις και/ή αποφάσεις του Καθού η αίτηση να μην ανακαλέσει και/ή παράλειψη του Καθού η Αίτηση να ανακαλέσει και/ή ακυρώσει και/ή αναθεωρήσει ........" τις επίδικες φορολογίες είναι εξ' υπαρχής άκυρες και πρέπει να γίνει ό,τι παραλείφθηκε. Ο δικηγόρος του αιτητή διάνθισε την εκτεταμένη αγόρευση του με νομολογία που διέπει τις ανακλητικές πράξεις και τόνισε πως εδώ ο Διευθυντής είχε δέσμια αρμοδιότητα να εφαρμόσει το νόμο, όπως διευκρινίστηκε από τη νομολογία που δημιουργήθηκε αργότερα επί του θέματος. Και προσέφυγε και στο άρθρ. 19 του νόμου για να δείξει πως δικαιούται, κατά την αντίληψη του, στην επανάκτηση του ποσού φόρου που κατέβαλε αχρεωστήτως.

Η παράλειψη κατάθεσης ένστασης μέσα στην καθορισμένη προθεσμία, όπως προβλέπουν τα άρθρ. 20(1) και 21(1) του περί Βεβαιώσεως και Εισπράξεως Νόμου του 1978 (αρ. 23/78), όπως τροποποιήθηκε, προβλήθηκε ως προδικαστική ένσταση από τη Δημοκρατία. Ο δικηγόρος του αιτητή αντέταξε ότι οι πρόνοιες αυτές δε δημιουργούν επιτακτικά υποχρέωση για τέτοιο διάβημα από το φορολογούμενο. Οπωσδήποτε όμως δεν φράσσεται ο δρόμος προς το δικαστήριο, αφού η βάση της προσφυγής είναι άλλη, δηλαδή, η συνεχιζόμενη υποχρέωση της Δημοκρατίας να άρει την παρανομία, ανακαλώντας ή αναθεωρώντας τις φορολογίες.

Εγείρονται άλλες δύο ενστάσεις της ιδίας φύσεως. Η Δημοκρατία ισχυρίζεται ότι η προσφυγή είναι εκπρόθεσμη, αφού η επίδικη απόφαση λήφθηκε στις 26/2/93 και η προσφυγή καταχωρήθηκε στις 23/5/00. Προβάλλεται και εδώ επιχείρημα ότι η βάση της προσφυγής είναι η συνεχιζόμενη παράλειψη του Διευθυντή να ανακαλέσει τις παράνομες πράξεις του.

Με την τελευταία ένσταση ο καθού θέτει θέμα έλλειψης έννομου συμφέροντος του αιτητή να προσφύγει. Και τούτο διότι πλήρωσε, χωρίς καμιά επιφύλαξη, τους καταλογισθέντες φόρους. Η απάντηση στο σημείο αυτό είναι ότι η αποδοχή των φορολογιών και η συνακόλουθη εξόφληση δεν έγινε ελεύθερα αλλά ήταν αποτέλεσμα πιέσεων. Ο συνήγορος στο προκείμενο αναφέρει ότι ορισμένες φορολογίες πληρώθηκαν υπό την πίεση που δημιουργήθηκε από την έκδοση εντάλματος εκποίησης κινητής περιουσίας του και λήψης άλλων μέσων εξαναγκασμού π.χ. εγγραφής επιβαρύνσεων σε ακίνητη περιουσία του. Και περαιτέρω ότι με επιστολή του ημερ. 23/1/01 δήλωσε στο Διευθυντή ότι οποιεσδήποτε πληρωμές γίνονται υπό διαμαρτυρία και υπό την πλήρη επιφύλαξη των δικαιωμάτων του αιτητή.

Τα ίδια ή όμοια θέματα (που αποτελούν και το αντικείμενο των παραπάνω προδικαστικών ενστάσεων) απασχόλησαν και άλλους συναδέλφους (πρόκειται για 4 προσφυγές). Με παρέπεμψε στις αποφάσεις τους η δικηγόρος της Δημοκρατίας. Φαίνεται πως τρεις από αυτές τις κατέθεσε ο αιτητής. Φαίνεται επίσης πως στρέφονταν κατά φορολογιών οικοπέδων που προήλθαν από τη διαίρεση του παραπάνω κτήματος. Όλες οι προσφυγές απορρίφθηκαν. Για λόγους βασικά που μπορούν να συσχετισθούν με μία ή περισσότερες από τις προδικαστικές ενστάσεις που ήδη εξέθεσα.

Έχει νομολογηθεί ότι η αποδοχή πράξης από το διοικούμενο που γίνεται ελεύθερα και ανεπιφύλακτα τον αποστερεί του έννομου συμφέροντος να την πλήξει με προσφυγή. Βλ. Χαρίλαος Παπαδόπουλος κ.α. ν. Ρ.Ι.Κ. (1996) 3 A.A.Δ. 1, Α.Ε. 2577 κ.α. Χρ. Κωνσταντίνου ν. Α.Τ.Η.Κ. ημερ. 29/3/01 και προσφ. αρ. 1560/99 Ε. Παυλίδου ν. Α.Η.Κ. ημερ. 11/3/02. Ο αιτητής προέβη στην πληρωμή των φορολογικών του οφειλών αδιαμαρτύρητα. Επομένως απώλεσε το έννομο του συμφέρον να ασκήσει προσφυγή. Οι αιτιάσεις που πρόβαλε για να δείξει ότι δεν ενήργησε ελεύθερα, πέραν του ότι δεν τον εμπόδιζαν να πληρώσει υπό διαμαρτυρία, δεν συνιστούσαν αφευατών τον απαιτούμενο καταναγκασμό, που θα διαφύλασσε το δικαίωμα του να προσφύγει.

Η προσφυγή αυτή δεν είχε προοπτική επιτυχίας. Απορρίπτεται με έξοδα σε βάρος του αιτητή.

Σ. Νικήτας,

Δ.

/Κασ