|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΣΥΝΕΚΔΙΚΑΖΟΜΕΝΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΡ. 442/2000
443/2000, 444/2000, 445/2000,
446/2000, 720/2000
ΕΝΩΠΙΟΝ: Τ. ΗΛΙΑΔΗ, Δ.
Αναφορικά με το Αρθρο 146 του Συντάγματος.
---------------------------------
ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΡ. 442/2000
ΜΕΤΑΞΥ:
Ιωάννας Αναστασιάδου, από τη Λάρνακα,
Αιτήτριας
και
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω
του Διευθυντή Τμήματος
Κοινωνικών Ασφαλίσεων,
Καθ'ων η αίτηση
-----------------------------
ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΡ. 443/2000
ΜΕΤΑΞΥ:
Κατίνας Νίκου, από την Ξυλοφάγου,
Αιτήτριας
και
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω
του Διευθυντή Τμήματος
Κοινωνικών Ασφαλίσεων,
Καθ'ων η αίτηση
-----------------------------
ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΡ. 444/2000
ΜΕΤΑΞΥ:
Σπυρούλλας Δημητρίου, από την Ξυλοφάγου,
Αιτήτριας
και
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω
του Διευθυντή Τμήματος
Κοινωνικών Ασφαλίσεων,
Καθ'ων η αίτηση
-----------------------------
ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΡ. 445/2000
ΜΕΤΑΞΥ:
Μαρούλας Ιωάννου, από τη Λάρνακα,
Αιτήτριας
και
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω
του Διευθυντή Τμήματος
Κοινωνικών Ασφαλίσεων,
Καθ'ων η αίτηση
-----------------------------
ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΡ. 446/2000
ΜΕΤΑΞΥ:
Αυγούλλας Χατζημιχαήλ, από τη Λάρνακα,
Αιτήτριας
και
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω
του Διευθυντή Τμήματος
Κοινωνικών Ασφαλίσεων,
Καθ'ων η αίτηση
-----------------------------
ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΡ. 720/2000
ΜΕΤΑΞΥ:
Πίτσας Χριστοφίδου, από τη Λάρνακα,
Αιτήτριας
και
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω
του Διευθυντή Τμήματος
Κοινωνικών Ασφαλίσεων,
Καθ'ων η αίτηση
-----------------------------
26 Ιουλίου 2002
Για τις Αιτήτριες: δ. Χρ. Λειβαδιώτου.
Για τους Καθ'ων η αίτηση: κ. Α. Χριστοφόρου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α΄.
-------------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
(α) Τα γεγονότα
Οι έξι αιτήτριες αμφισβητούν ξεχωριστά την απόφαση του Διευθυντή του Τμήματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων με την οποία απορρίφθηκε αίτημα τους για την ταυτόχρονη καταβολή σύνταξης χηρείας και γήρατος. Και οι έξι προσφυγές, κατόπιν συναίνεσης των διαδίκων, διατάχθηκε όπως συνεκδικαστούν. Συνοπτικά τα γεγονότα της κάθε προσφυγής είναι τα ακόλουθα:
(i) Προσφυγή 442/2000 από Ιωάννα Αναστασιάδου
Η αιτήτρια έπαιρνε σύνταξη γήρατος από το 1993. Το 1998 υπέβαλε αίτηση για την παροχή σύνταξης χηρείας λόγω του θανάτου του συζύγου της μέσα στο 1998. Ο Εξεταστής Απαιτήσεων πληροφόρησε την αιτήτρια στις 21/4/1998 ότι σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 36, 39 και 61(1) των περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νόμων, δεν εδικαιούτο στην ταυτόχρονη πληρωμή σύνταξης γήρατος και σύνταξης χηρείας και ότι από την 1/3/1998 θα της καταβαλλόταν μόνο σύνταξη γήρατος. Στις 19/1/99 εκδόθηκε η απόφαση στην υπόθεση Ζωή Νικολαΐδου ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (Α.Ε. 2148 της 19/1/99) σύμφωνα με την οποία το πιο πάνω
άρθρο 61(1) του Νόμου κρίθηκε αντισυνταγματικό. Μετά την έκδοση της πιο πάνω απόφασης η αιτήτρια μέσω της δικηγόρου της ζήτησε στις 6/12/99 τη διεξαγωγή νέας έρευνας, έχοντας υπόψη την πιο πάνω απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Κρίνω σκόπιμο να παραθέσω σε αυτό το στάδιο το κείμενο της πιο πάνω επιστολής που είναι το ίδιο και για όλες τις υπόλοιπες προσφυγές.
"Προς
Διευθυντή Κοινωνικών Ασφαλίσεων
Τμήμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων
Υπουργείο Εργασίας
1463 Λευκωσία
Κύριε,
Θέμα:- Ιωάννα Αναστασιάδου - Α. Συν. 017235 - Α.Δ.Τ. 213398
διευθ. Γρίβα Διγενή 49, Διαμ. 42, Λάρνακα
σύζυγος του αποβιώσαντος Ανδρέα Αναστασιάδη
ημερ. θανάτου 05.02.98
Εκ μέρους και κατ' εντολή της πελάτισσας μου κ. Ιωάννας Αναστασιάδου εκ Λάρνακας, σας αναφέρω τ' ακόλουθα:-
Σύμφωνα με την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου ημερ. 19.1.99, η οποία εκδόθηκε στην Αναθεωρητική Εφεση αρ. 2148 μεταξύ Ζωής Νικολαΐδου ν. Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω Διευθυντή Τμήματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ως γνωστό έχει κηρυχθεί αντισυνταγματική η διάταξη - άρθρο 61(1) του Περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νόμου 41/80, όπου καθοριζόταν πως, αν κάποιο πρόσωπο θα δικαιούταν συγχρόνως εις δύο παροχές δυνάμει του Νόμου, τότε το εν λόγω πρόσωπο θα δικαιούταν να λαμβάνει την μεγαλύτερη εκ των δύο.
Ως εκ τούτου, αναφέρομαι στη σύνταξη Γήρατος και Σύνταξη Χηρείας που δικαιούται η πελάτισσα μου, και που βάσει της κατά τον ουσιώδη χρόνο υπάρχουσας νομοθεσίας και σύμφωνα με απόφαση σας, καθορίστηκε να λαμβάνει την υψηλότερη εκ των 2 συντάξεων και σας καλώ όπως:-
Εν όψει της τροποποίησης και/ή κατάργησης της νομικής κατάστασης που ίσχυε αναφορικά με το άρθρο 6(1) του Ν. 41/80 του Περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νόμου, διεξάγετε νέα έρευνα λαμβάνοντας υπόψη τα νέα αυτά ουσιώδη νομικά στοιχεία και αποφασίσετε δυνάμει του Νόμου, ούτως ώστε να δοθούν στην πελάτισσα μου ακέραιες αμφότερες οι 2 πιο πάνω αναφερόμενες συντάξεις τις οποίες δικαιούται.
Υπό το φως αυτού του νέου ουσιώδους στοιχείου αιτούμαστε ως ανωτέρω και/ή όπως εξαλειφθεί η διάκριση που γίνεται εις βάρος της αναφερόμενης πελάτισσας μου.
Με εκτίμηση
ΧΡΥΣΩ ΛΕΙΒΑΔΙΩΤΟΥ
Δικηγόρος"
Στις 14/1/2000 οι καθ'ων η αίτηση απάντησαν στην αιτήτρια ότι επειδή δεν είχαν προκύψει άλλα νέα στοιχεία από την ημερομηνία λήψης της απόφασης του Ανωτάτου Δικαστηρίου (19/1/99) και της επιστολής της αιτήτριας (6/12/99) και επειδή η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου δεν μπορούσε από μόνη της να θεωρηθεί ως νέο στοιχείο, η αρχική απόφαση εξακολουθούσε να ισχύει.
(ii)
Προσφυγή 443/2000 από Κατίνα ΝίκουΗ αιτήτρια έπαιρνε σύνταξη χηρείας λόγω του θανάτου του συζύγου της το 1984. Τον Ιούλιο του 1994 υπέβαλε αίτηση για την καταβολή σύνταξης γήρατος. Οι καθ'ων η αίτηση αποδέχθηκαν την αίτηση της και σταμάτησαν την καταβολή σύνταξης χηρείας. Μετά την έκδοση της απόφασης στην υπόθεση Νικολαΐδου ν. Δημοκρατίας η αιτήτρια ζήτησε με επιστολή της δικηγόρου της στις 6/12/99 τη διεξαγωγή νέας έρευνας, για να πάρει την ίδια αρνητική απάντηση όπως και στην προσφυγή 442/2000.
(iii)
Προσφυγή 444/2000 από Σπυρούλλα ΔημητρίουΗ αιτήτρια έπαιρνε σύνταξη χηρείας λόγω του θανάτου του συζύγου της το 1983. Οταν συμπλήρωσε το 63ο έτος της ηλικίας της υπέβαλε τον Ιούνιο του 1997 αίτηση για την καταβολή σύνταξης γήρατος. Οι καθ'ων η αίτηση αποδέχθηκαν την αίτηση της και σταμάτησαν την καταβολή σύνταξης χηρείας. Μετά την έκδοση της απόφασης στην υπόθεση Νικολαΐδου ν. Δημοκρατίας η αιτήτρια με επιστολή της δικηγόρου της στις 6/12/99 ζήτησε τη διεξαγωγή νέας έρευνας, για να πάρει την ίδια αρνητική απάντηση όπως και στην προσφυγή 442/2000.
(iv)
Προσφυγή 445/2000 από Μαρούλα ΙωάννουΗ αιτήτρια έπαιρνε από το 1979 σύνταξη χηρείας λόγω του θανάτου του συζύγου της το 1979. Το 1994, όταν συμπλήρωσε το 63ο έτος της ηλικίας της, υπέβαλε αίτηση για τη χορήγηση σύνταξης γήρατος. Σύμφωνα με τις πρόνοιες των άρθρων 36, 39 και 61(1) των περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νόμων, ο Εξεταστής Απαιτήσεων πληροφόρησε την αιτήτρια στις 5/4/1994 ότι δεν εδικαιούτο στην ταυτόχρονη καταβολή σύνταξης γήρατος και χηρείας και ότι από την 1/3/94 θα της καταβαλλόταν σύνταξη γήρατος μόνο. Στις 19/1/99 εκδόθηκε η απόφαση στην υπόθεση Ζωή Νικολαΐδου ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, σύμφωνα με την οποία το πιο πάνω άρθρο 61(1) του Νόμου κρίθηκε αντισυνταγματικό. Aκολούθησε η επιστολή της δικηγόρου της στις 6/12/99 για διεξαγωγή νέας έρευνας, για να πάρει την ίδια αρνητική απάντηση όπως και στην προσφυγή 442/2000.
(v)
Προσφυγή 446/2000 από Αυγούλα ΧατζημιχαήλΗ αιτήτρια έπαιρνε σύνταξη χηρείας λόγω του θανάτου του συζύγου της το 1983. Οταν συμπλήρωσε το 63ο έτος της ηλικίας της ζήτησε την καταβολή σύνταξης γήρατος. Οι καθ'ων η αίτηση αποδέχθηκαν την αίτηση της και σταμάτησαν την καταβολή σύνταξης χηρείας. Μετά την έκδοση της απόφασης στην υπόθεση Νικολαΐδου ν. Δημοκρατίας ακολούθησε επιστολή της δικηγόρου της στις 6/12/99 για διεξαγωγή νέας έρευνας, για να πάρει την ίδια αρνητική απάντηση όπως και στην προσφυγή 442/2000.
(vi)
Προσφυγή 720/2000 από Πίτσα ΧριστοφίδουΗ αιτήτρια έπαιρνε σύνταξη χηρείας λόγω του θανάτου του συζύγου της το Μάιο του 1983. Οταν συμπλήρωσε το 63ο έτος της ηλικίας της τον Οκτώβριο του 1997 υπέβαλε αίτηση για την παροχή σύνταξης γήρατος. Οι καθ'ων η αίτηση αποδέχθηκαν την αίτηση της αλλά διέκοψαν την καταβολή σύνταξης χηρείας. Μετά την έκδοση της απόφασης στην υπόθεση Νικολαΐδου ν. Δημοκρατίας η αιτήτρια με επιστολή της δικηγόρου της στις 6/12/99 ζήτησε τη διεξαγωγή νέας έρευνας, για να πάρει την ίδια αρνητική απάντηση στις 15/3/2000 από τους καθ'ων η αίτηση για τους ίδιους λόγους όπως και στην προσφυγή 442/2000.
(β) Οι λόγοι των προσφυγών
Οι αιτήτριες αμφισβητούν την ορθότητα των απορριπτικών απαντήσεων των καθ'ων η αίτηση ισχυριζόμενες ότι αυτές θα πρέπει να ακυρωθούν γιατί,
(i) Παραβιάζουν τα άρθρα 6 και 28 του Συντάγματος.
(ii) Παραβιάζουν τις πρόνοιες του περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων
Νόμου (41/80).
(iii) Είναι αποτέλεσμα ύπαρξης νομικής και πραγματικής πλάνης.
(iv) Είναι αποτέλεσμα έλλειψης δέουσας έρευνας και αιτιολογίας.
(v) Είναι αποτέλεσμα κατάχρησης εξουσίας.
(γ) Η προδικαστική ένσταση
Ο ευπαίδευτος συνήγορος των καθ'ων η αίτηση υπέβαλε προδικαστική ένσταση ότι οι προσβαλλόμενες αποφάσεις με τις οποίες οι αιτήτριες επληροφορούντο ότι δεν εδικαιούντο στην ταυτόχρονη καταβολή σύνταξης γήρατος και σύνταξης χηρείας είναι βεβαιωτικές και ως εκ τούτου δεν είναι εκτελεστές. Και τούτο γιατί αυτές επιβεβαιώνουν την προηγούμενη απόφαση χωρίς τη διεξαγωγή νέας έρευνας, αφού τόσο το νομικό όσο και το πραγματικό υπόβαθρο παρέμεινε αναλλοίωτο.
Αντίθετα η ευπαίδευτη συνήγορος των αιτητριών υποστήριξε ότι το αντικείμενο των προσφυγών "είναι η λανθασμένη εκδοθείσα απόφαση κατόπιν της λανθασμένης προσέγγισης του θέματος από μέρους της καθ'ης, με κυριότερους λόγους την υπάρχουσα πλάνη περί τα πράγματα, έλλειψη δέουσας έρευνας, μέχρι και κατάχρηση εξουσίας, με την οποία αντιμετωπίστηκε το αίτημα των αιτητριών". Επιπρόσθετα τονίστηκε ότι "βάση της νομολογίας, ακόμα και στην περίπτωση που η διοίκηση βεβαιώνει μια προηγούμενη εκτελεστή της πράξη, μετά τη διεξαγωγή νέας έρευνας, η νέα πράξη επίσης αποτελεί εκτελεστή πράξη".
Η εισήγηση του ευπαίδευτου συνήγορου των καθ'ων η αίτηση είναι ορθή. Τα στοιχεία που καθορίζουν αν μια πράξη είναι βεβαιωτική άλλης προηγούμενης έχουν εξετασθεί σε αριθμό υποθέσεων. Χαρακτηριστικά στην υπόθεση Ζίττη ν. Δημοκρατίας (Α.Ε. 2082 της 29/5/98) τονίστηκαν μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:
"Αποτελεί πάγια θέση της νομολογίας μας ότι οι βεβαιωτικές πράξεις δεν είναι πράξεις εκτελεστές διότι δεν περιέχουν οποιαδήποτε επιταγή αλλά βεβαιούται απλώς η εμμονή της «διοικήσεως εις προγενεστέραν επιταγήν». Για να είναι νεώτερη πράξη βεβαιωτική προγενεστέρας απαιτείται:
(α) Ταυτότητα της Αρχής που έχει εκδώσει και τις δύο πράξεις.
(β) Ταυτότητα του προσώπου ή των προσώπων στα οποία αφορούν οι πράξεις.
(γ) Ταυτότητα της νομίμου διαδικασίας.
(δ) Ταυτότητα της πραγματικής αιτιολογίας και των δύο πράξεων.
(ε) Ταυτότητα του διατακτικού ....................
Πράξη η οποία περιέχει επιβεβαίωση προηγούμενης δεν είναι εκτελεστή, εκτός αν λήφθηκε ύστερα από νέα έρευνα και λήφθηκαν υπόψη νέα στοιχεία που, έστω και αν προϋπήρχαν, ήταν άγνωστα ή/και δεν λήφθηκαν υπόψη ενωρίτερα. (Βλ. Σιακαλλής ν. Δημοκρατίας (1994) 3 Α.Α.Δ. 519, 523, Κωνσταντίνου ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 1603/29.10.96
)."
Από τα διάφορα έγγραφα που έχουν παρουσιασθεί δεν φαίνεται ότι οι αιτήτριες υπέβαλαν οποιαδήποτε νέα στοιχεία που θα δικαιολογούσαν τη διεξαγωγή νέας έρευνας. Τούτο φαίνεται και από το περιεχόμενο της επιστολής της δικηγόρου των της 6/12/99.
Το ερώτημα το οποίο παραμένει είναι κατά πόσο η απόφαση στην υπόθεση Ζωή Νικολαϊδου ν. Δημοκρατίας θα μπορούσε να θεωρηθεί ως νέο στοιχείο που θα δικαιολογούσε τη διεξαγωγή νέας έρευνας. Ακριβώς το ίδιο θέμα εξετάστηκε σε αριθμό πρωτόδικων αποφάσεων (ίδε Δημητρίου ν. Δημοκρατίας, Προσφυγή 867/2000 της 31/5/2001, Χριστοδουλίδου ν. Δημοκρατίας, Προσφυγή 1163/99 της 4/9/2000, Μουρούζη ν. Δημοκρατίας, Προσφυγή 1213/99 της 1/9/2001), όπως επίσης και από την Ολομέλεια στην υπόθεση Κτωρίδης ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 2441 της 20/10/2000, όπου τονίστηκαν τα ακόλουθα:
"Η πρώτη απόφαση που εκδόθηκε, εκείνη που γνωστοποιήθηκε στον εφεσείοντα με την επιστολή ημερομηνίας 1.6.95, ήταν εκτελεστή. Η νομιμότητά της συνεπώς θα ήταν δυνατό να ελεγχθεί με προσφυγή που θα ασκείτο μέσα στην προθεσμία των 75 ημερών. Αφού δεν προσβλήθηκε παραμένει ισχυρή. Δεν επέδρασαν στο κύρος της οι δικαστικές αποφάσεις που εκδόθηκαν σε σχέση με το κύρος άλλων αποφάσεων και δεν την εξαφάνισαν. Ελεγχος και απόφανση επί της νομιμότητάς της τώρα θα σήμαινε παράκαμψη της προθεσμίας των 75 ημερών. Ορθά, λοιπόν, αυτή η δυνατότητα εξαρτήθηκε από την ύπαρξη νέου στοιχείου, νομικού στην περίπτωση, που θα συνέθετε νέα εκτελεστή πράξη. Η απόφαση στην Αδάμου και στην
Από τα στοιχεία που έχουν παρουσιασθεί φαίνεται ότι οι αιτήτριες δεν υπέβαλαν οποιεσδήποτε λεπτομέρειες που θα δικαιολογούσαν τη διεξαγωγή νέας έρευνας. Ακολουθεί ότι οι προσβαλλόμενες αποφάσεις του Διευθυντή του Τμήματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων είναι βεβαιωτικές των προηγούμενων που είχαν κοινοποιηθεί στις αιτήτριες. Η εισήγηση ότι οι αρχικές αποφάσεις κοινοποιήθηκαν στις αιτήτριες από τον "Εξεταστή Απαιτήσεων", ενώ οι επίδικες φέρουν την υπογραφή του Διευθυντή Κοινωνικών Ασφαλίσεων, δεν μεταβάλλουν την "ταυτότητα της αρχής" αφού και ο Εξεταστής Απαιτήσεων θεωρείται ως λειτουργός του Τμήματος και στην απουσία αντίθετης μαρτυρίας υπάρχει συμπέρασμα ότι ενεργούσε κατόπιν εξουσιοδότησης του Διευθυντή.
Οι προσφυγές απορρίπτονται.
Εχοντας υπόψη τα ιδιάζοντα περιστατικά των υποθέσεων δεν εκδίδεται οποιοδήποτε διάταγμα για έξοδα.
Τ. ΗΛΙΑΔΗΣ,
Δ.