Με την παρούσα προσφυγή οι αιτητές ζητούν την πιο κάτω θεραπεία:

Οι αιτητές είναι οι ιδιοκτήτες εγγεγραμμένης ιδιωτικής σχολής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Έλαβαν, με την ιδιότητα τους αυτή, επιστολή ημερομηνίας 1.12.99 του Διευθυντή Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης (ο Δ.Α.Α.Ε.) με την οποίαν τους καλούσε να καταβάλουν Λ.Κ.1.400 ως δικαιώματα επιθεώρησης για τους επτά κλάδους σπουδών που λειτουργούσαν στην έδρα και το παράρτημα της σχολής σε Λευκωσία και Λεμεσό αντίστοιχα και επιθεωρήθηκαν κατά το ακαδημαϊκό έτος 1998-99. Θεωρώ χρήσιμο να παραθέσω το περιεχόμενο της αυτούσιο:

Υποστηρίχθηκε από τους καθ΄ων η αίτηση ότι η αμφισβήτηση του κύρους της επιστολής με την οποίαν επιβλήθηκαν στους αιτητές δικαιώματα επιθεώρησης αποτελούσε ανεπίτρεπτη προσβολή κανονιστικής πράξης. Δεν θα συμφωνούσα με την εισήγηση τους. Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου ασχολήθηκε με το θέμα, πραγματευόμενη τη διάκριση μεταξύ κανονιστικής και ατομικής διοικητικής πράξης στην Κanika Hotels Ltd κ.α. ν. Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λεμεσού-Αμαθούντας (1996) 3 Α.Α.Δ. 169, όπου αποφάνθηκε (σελ. 172) ότι:

Aυτό που συνέβη στην παρούσα είναι ακριβώς η εξατομίκευση του κανόνα δικαίου που τέθηκε με την ΚΔΠ 160/98. Με την επιστολή του Δ.Α.Α.Ε δημιουργήθηκε μία υποκειμενική κατάσταση στην οποία τα προβλεπόμενα στην ΚΔΠ 160/98 έχασαν την έννοιολογική τους γενικότητα εφαρμοζόμενα πλέον σε συγκεκριμένη περίπτωση. Η απόφαση που προσβάλλεται, φαίνεται από τη διατύπωση της στο περιεχόμενο της επίδικης επιστολής ότι δεν αφορά κατάσταση απρόσωπη και αντικειμενική. Αναφέρεται σε συγκεκριμένη σχολή, προδιορίζει συγκεκριμένο αριθμό κλάδων για τους οποίους επιβλήθηκε η καταβολή δικαιωμάτων επιθεώρησης, υποδεικνύει χρονολογικά το ακαδημαϊκό έτος στο οποίο αντιστοιχούν τα ζητούμενα δικαιώματα και καθορίζει το καταβλητέο ποσό. Είναι λοιπόν ξεκάθαρο ότι η απόφαση που προσβάλλεται θίγει ευθέως τα συμφέροντα των επηρεαζόμενων αιτητών ώστε αυτοί να νομιμοποιούνται να την προσβάλουν με προσφυγή κάτω από το άρθρο 146(1) του Συντάγματος.

Αναφορικά τώρα με την ουσία της υπόθεσης δεν διακρίνω οτιδήποτε μεμπτό. Ο Ν.67(1)/96 περιέχει πρόβλεψη με την οποία ρυθμίζεται το θέμα της επιθεώρησης των ιδιωτικών σχολών. Το άρθρο 30 ορίζει τα ακόλουθα:

Στο άρθρο 70 παρέχεται η δυνατότητα στο Υπουργικό Συμβούλιο για την έκδοση κανονισμών, ρυθμιστικών της εφαρμογής των προνοιών του Ν. 67(1)/96. Η εξουσία που παρέχεται στο Υπουργικό Συμβούλιο είναι, όπως φανερώνει η λεκτική διατύπωση της νομοθετικής πρόβλεψης, δυνητική στην περίπτωση αυτή. Προβλέπονται στο άρθρο 70 τα ακόλουθα:

Οι κανονισμοί εκδόθηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο και δημοσιεύθηκαν στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας (Αρ. 3252 της 3ης ΙΟΥΛΙΟΥ 1998). Αναφέρονται ως οι περί Ιδιωτικών Σχολών Τριβοβάθμιας Εκπαίδευσης (Τέλη και Δικαιώματα) Κανονισμοί και αποτελούν την ΚΔΠ 160/98 που προαναφέρθηκε και αμφισβητήθηκε έντονα από τους αιτητές στις γραπτές αγορεύσεις ως ultra vires του εξουσιοδοτούντος Ν. 67(1)/96. Πρακτικό ενδιαφέρον σε ότι αφορά τα θέματα που εγέρθηκαν στην παρούσα υπόθεση, παρουσιάζει ο Κανονισμός 3 στον οποίο προβλέπονται μεταξύ άλλων τα εξής:

Τα δικαιώματα επιθεώρησης καθορίζονται στην παράγραφο (β) του Πίνακα των πιο πάνω κανονισμών ως εξής:

Έχω μελετήσει με προσοχή τα γεγονότα που περιβάλλουν την υπόθεση όπως αυτά προκύπτουν από το περιεχόμενο των φακέλων που παρουσιάσθηκαν και κατατέθηκαν ως Τεκμήρια ενώπιον του Δικαστηρίου. Δεν διαπίστωσα οποιοδήποτε λόγο επέμβασης. Οι καθ΄ων η αίτηση διενήργησαν την προβλεπόμενη στο Νόμο επιθεώρηση της σχολής και του παραρτήματός της, οι δε δυσμενείς παρατηρήσεις κοινοποιήθηκαν από τον Υπουργό στο Διευθυντή και Ιδιοκτήτη της σχολής σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 30(3) του Ν. 67(1)/96.

Αμφισβητήθηκε τέλος από τους αιτητές το κατά πόσο ήταν έγκυρη η απόφαση των καθ΄ων η αίτηση να καθορίσουν δικαιώματα επιθεώρησης κατά κλάδο σπουδών, εφόσον δεν προκύπτει κάτι τέτοιο όπως ισχυρίστηκαν, στον εξουσιοδοτούντα Νόμο. Δεν είναι βάσιμο το επιχείρημα τους. Προκύπτει ξεκάθαρα από το γράμμα αλλά και το πνεύμα του Ν. 67(1)/96 ότι σκοπός του νομοθέτη ήταν η πληρέστερη με κανονισμούς ρύθμιση των θεμάτων που εκεί καθορίζονται. Προς αυτή την κατεύθυνση δόθηκε, όπως πιο πάνω υποδείχθηκε, (βλ. άρθρο 70(2)(δ) του Νόμου) η εξουσία στο Υπουργικό Συμβούλιο για την έκδοση κανονισμών που θα ρύθμιζαν θέματα "σχετικά με την επιθεώρηση" των ιδιωτικών σχολών. Ενόψει και του γεγονότος ότι στον πιο πάνω Νόμο γίνεται κατ΄επανάληψη αναφορά στους επιμέρους κάδους σπουδών κάθε σχολής προκειμένου να ρυθμιστούν θέματα ίδρυσης και λειτουργίας τους (βλ. άρθρο 15 του Νόμου), καθώς και της διαπίστωσης ότι η προβλεπόμενη στα άρθρα 31 επ. αξιολόγηση και πιστοποίηση γίνεται κατά κλάδο σπουδών, για τους οποίους προβλέπεται επίσης στους Κανονισμούς η καταβολή δικαιώματος εξέτασης (βλ. παράγρ. (α) (ii) του Πίνακα), θα ήταν παράλογο και νομικά αβάσιμο να υποστηριχθεί ότι πάσχει οποιαδήποτε απόφαση που επιβάλλει δικαιώματα επιθεώρησης για κάθε κλάδο σπουδών.

Μένει μια τελευταία επισήμανση: Υποστηρίχθηκε με σθένος από τους αιτητές κυρίως στην απαντητική αγόρευση τους ότι η διαδικασία επιθεώρησης ήταν παράνομη για πολλούς και διάφορους λόγους οι οποίοι έχουν ήδη σχολιαστεί και που παρέμειναν ως επί το πλείστον χωρίς ουσιαστική τεκμηρίωση. Η ελαττωματικότητα των επιθεωρήσεων θα μπορούσε κατά την άποψη τους να συμπαρασύρει σε ακυρότητα την απόφαση με την οποία καθορίστηκαν τα καταβλητέα δικαιώματα επιθεωρήσεως. Δεν θα συμφωνούσα με αυτή την άποψη. Δεν αποδείχθηκε ελαττωματικότητα των επιθεωρήσεων ή οτιδήποτε παράτυπο σε σχέση με αυτές. Αλλά και τούτο εάν συνέβαινε δεν είναι επίδικο σε αυτή τη διαδικασία το θέμα του κύρους αυτών των πράξεων. Αντικείμενο του αναθεωρητικού ελέγχου είναι, όπως εξηγήθηκε πιο πάνω, ο καθορισμός των δικαιωμάτων επιθεώρησης, μιάς εκτελεστής διοικητικής απόφασης, που όπως αποδεικνύεται ήταν καθόλα νόμιμη και σύμφωνη με τους σχετικούς κανονισμούς. Οι αιτητές, που έφεραν το βάρος της απόδειξης, απέτυχαν να κλονίσουν το κύρος της απόφασης του Δ.Α.Α.Ε.

Π. Αρτέμης,