|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Υπόθεση Αρ. 9/2001
ΕΝΩΠΙΟΝ: ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗ, Δ.
Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ:
Hagop Messak Maghdessian
Αιτητή
και
Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω
1. Υπουργού Εσωτερικών και
2. Λειτουργού Μεταναστεύσεως
Καθ΄ων η Αίτηση
--------------
4 Ιουλίου 2001
Για τον Αιτητή: κα Κυνηγοπούλου για Σ. Δράκο και Συνεργάτες.
Για τους Καθ΄ων η Αίτηση: κ. Α. Μαππουρίδης, Δικηγόρος της
Δημοκρατίας Α, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα.
------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Ο Αιτητής είναι αλλοδαπός (μόνιμος κάτοικος Λιβάνου και κάτοχος Λιβανικού Διαβατηρίου) ο οποίος το 1983 τέλεσε γάμο με Ελληνοκυπρία και απέκτησε μαζί της δύο παιδιά. Έκτοτε παρέμεινε στην Κύπρο μέχρι το 1991, οπότε και έφυγε μετά που απερρίφθη αίτηση του για απόκτηση της Κυπριακής υπηκοότητας και αίτηση του για ανανέωση της προσωρινής άδειας παραμονής του. Είχε ήδη τότε εγκαταλείψει τη σύζυγο και τα παιδιά του, η φύλαξη των οποίων εδόθη ακόλουθα από το δικαστήριο στη μητέρα.
Στις 29.6.1999 ο Αιτητής καταχώρησε αίτηση στο Οικογενειακό Δικαστήριο με την οποία ζητούσε να καθορισθεί το δικαίωμα επικοινωνίας του με τα παιδιά του (σήμερα ηλικίας 17 και 15 ετών). Ακολούθως, με επιστολή των δικηγόρων του ημερομηνίας 20.4.2000, υπέβαλε αίτημα προς το Λειτουργό Μετανάστευσης για άδεια εισόδου και προσωρινή παραμονή στην Κύπρο από 27.5.2000 μέχρι 3.6.2000 ώστε να παραστεί στην ακρόαση της εν λόγω υπόθεσης του που ορίσθηκε στις 29.5.2000. Στην επιστολή αυτή δεν εδόθη απάντηση και ο Αιτητής με νέα επιστολή του ημερομηνίας 25.9.2000 ζήτησε να του δοθεί απάντηση δοθέντος ότι η υπόθεση του τώρα είχε ορισθεί για ακρόαση στις 6.11.2000. Ο Λειτουργός Μετανάστευσης απάντησε αρνητικά με επιστολή ημερομηνίας 8.11.2000, αναφέροντας επιπρόσθετα ότι ο Αιτητής ήταν στον κατάλογο των Απαγορευμένων Μεταναστών. Ακολούθησε η προσφυγή.
Ο ευπαίδευτος συνήγορος για τον Αιτητή θέτει το θέμα σε δύο βάσεις. Πρώτο, ότι η απόφαση είναι αναιτιολόγητη και δεν εβασίσθη σε δέουσα έρευνα, και δεύτερο ότι η απόφαση αντίκειται στα Άρθρα 15 και 30 του Συντάγματος (που αφορούν αντίστοιχα το δικαίωμα της οικογενειακής ζωής και το δικαίωμα της προσφυγής ενώπιον των δικαστηρίων) και στα αντίστοιχα Άρθρα 8 και 6 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Ως προς το πρώτο, ο κ. Δράκος εισηγείται ότι τα στοιχεία που ευρίσκονται ενώπιον του δικαστηρίου δεν δικαιολογούν της απόφαση και ότι ουδεμία ουσιαστική έρευνα έγινε με βάση τα δεδομένα του αιτήματος. Και ως προς το δεύτερο, παραπέμπει σε σχετική νομολογία.
Ο ευπαίδευτος συνήγορος για τη Δημοκρατία εισηγείται ότι, καθ΄όσον η απόρριψη του αιτήματος του Αιτητή έγινε για λόγους ασφάλειας της Δημοκρατίας, το Δικαστήριο δεν μπορεί να υπεισέλθει στην άσκηση της διακριτικής ευχέρειας της διοίκησης εφ΄όσον αυτή ασκείται καλόπιστα, το οποίο και τεκμαίρεται εκτός αν αποδειχθεί άλλως πως.
Το πρώτο που θα παρατηρούσα ως προς τα ανωτέρω είναι ότι, όπως τίθεται το θέμα, το δικαίωμα της οικογενειακής ζωής δεν υπεισέρχεται στις παραμέτρους του. Ο Αιτητής δεν απετάθη για άδεια παραμονής ώστε να είναι μαζί με την οικογένεια του, που ήταν το θέμα στην υπόθεση Berrehab του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (3(1987) 126/177) - εξ άλλου, οι δεσμοί του με την οικογένεια του είχαν, όπως προκύπτει από τα ενώπιον μου στοιχεία, διακοπεί από το 1991 που έφυγε από την Κύπρο και δεν υπάρχει οτιδήποτε ενώπιον μου που να δείχνει ότι την τελευταία δεκαετία είχε διατηρήσει οποιοδήποτε δεσμό με την οικογένεια του. Ο Αιτητής απετάθη για άδεια εισόδου και περιορισμένης διάρκειας παραμονής ώστε να παρευρεθεί στην ακρόαση της υπόθεσης του. Αυτό θέτει το Άρθρο 15 του Συντάγματος (και το αντίστοιχο Άρθρο 8 της Σύμβασης) εκτός συζήτησης, αφού μόνο σχετικό θα ήταν πλέον ενδεχομένως το άρθρο 30 (και το αντίστοιχο Άρθρο 6 της Σύμβασης).
Ως προς τα λοιπά, αλλά και ως προς τα ανωτέρω επί της ουσίας, υπάρχει καθοδηγητική νομολογία. Ήδη στην υπόθεση Amanda Marga Ltd v. Republic (1985) 3 CLR 2583 ο Πικής, Δ. (ως ήτο τότε), παρατήρησε ότι (σ. 2587):
"In Cyprus a decision excluding an alien qualifies as an administrative act under Article 146 and as such is liable to review. The right to review conferred by Article 146 is not confined to nationals or citizens of the country but extends to everyone, provided administrative action affects a legitimate interest of his in the sense of para. 2 of Art. 146. The discretion of the authorities, on the other hand, to exclude an alien is not abridged by the fact that its exercise is subject to judicial review. By the terms of the Aliens and Immigration Law, Cap. 105, the discretion of the State to exclude aliens is very wide, as broad as it can be in law, consistent with the supremacy and territorial integrity of the State; but not absolute. It is subject to the bona fide exercise of the discretion. So long as the discretion is exercised in good faith, the Court will query the decision no further. An alien, subject to any rights that may be conferred by convention or bilateral treaty, has no right to enter the country. His only right is that an application to enter the country should be considered in good faith. Acknowledgement of any further obligation on the part of the State would be inconsistent with the sovereign right of the State to exclude aliens."
Στην υπόθεση
Karaliotas v. Republic (1987) 3 CLR 1701 η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου ασχολήθηκε ακριβώς με αυτό το θέμα. Όπως προκύπτει, σημείο αναφοράς είναι τα Άρθρα 14 και 32 του Συντάγματος. Το μεν Άρθρο 14 περιορίζει ρητά σε πολίτες της Δημοκρατίας το δικαίωμα εισόδου στη Δημοκρατία χωρίς απαγόρευση, το δε Άρθρο 32 προνοεί:"Ουδέν εκ των διαλαμβανομένων εν τω παρόντι μέρει εμποδίζει την Δημοκρατίαν να ρυθμίση διά νόμου οιονδήποτε θέμα σχετικόν προς τους αλλοδαπούς κατά τρόπον συνάδοντα προς το διεθνές δίκαιον."
Είναι δηλαδή καθαρό ότι τα θεμελιώδη δικαιώματα και ελευθερίες που κατοχυρώνονται στο Μέρος ΙΙ του Συντάγματος στο οποίο αναφέρεται το Άρθρο 32 δεν κατισχύουν, στην περίπτωση αλλοδαπών, του δικαιώματος της Δημοκρατίας να ρυθμίσει με νόμο τα αφορώντα σε αυτούς εφ΄όσον ο νόμος συνάδει προς το διεθνές δίκαιο. Η Ευρωπαϊκή Σύμβασις Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ως μέρος της νομοθεσίας μας (Ν. 36/1962), δεν ανατρέπει τη θεμελιακή αυτή
θέση ούτε παρέχει ιδιαίτερα δικαιώματα σε αλλοδαπούς. Βασική δε αρχή του διεθνούς δικαίου, ως ανωτέρω, είναι το κυριαρχικό δικαίωμα του κράτους να επιτρέψει ή να αρνηθεί είσοδο σε αλλοδαπό, σύμφωνα και με τα καθιερωθέντα δια νόμου. Τέτοιος νόμος είναι ο περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμος, Κεφάλαιο 105, το άρθρο 10 του οποίου προνοεί ότι ο αλλοδαπός δεν έχει απόλυτο δικαίωμα εισόδου στην Κύπρο και η είσοδος του μπορεί να απαγορευθεί, και το άρθρο 6 του οποίου απαγορεύει την είσοδο στην Κύπρο αλλοδαπού ο οποίος είναι απαγορευμένος μετανάστης. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια, που συνάδουν με τα Άρθρα 14 και 32 του Συντάγματος εφ΄όσον το Κεφάλαιο 105 εξετάζεται με αναφορά στο Άρθρο 188 του Συντάγματος, αν και ο αλλοδαπός έχει δικαίωμα προσφυγής κάτω από το Άρθρο 146 του Συνάγματος εναντίον απόφασης με την οποία απορρίπτεται αίτημα του για είσοδο στη Δημοκρατία, αυτό που εξετάζεται είναι μόνο κατά πόσο η διοίκηση επελήφθη της αίτησης με καλή πίστη, δοθείσας της ευρύτητας της κυριαρχικής εξουσίας του κράτους να επιτρέψει ή να αρνηθεί την είσοδο αλλοδαπού. Ο Πικής, Δ. (ως ήτο τότε), στην απόφαση του τόνισε ιδιαίτερα τη πτυχή αυτή. Παραπέμποντας στην απόφαση του στην Amanda Marga Ltd, ανωτέρω, και στην απόφαση του στη Suleiman v. Republic (1987) 3 CLR 227, υπέδειξε ότι (σ. 1709):"The right to refuse entry to aliens is, as explained in both judgments, an incident of the sovereignty of every State; a sovereign right that cannot be abridged except by a binding treaty or convention. It is a right recognized in international law and safeguarded as an essential attribute of the territorial integrity of the State. The only right acknowledged to an alien applying for entry is to have his application considered in good faith. If that is done, the Court will not inquire into the reasons of refusal of entry for that would, in an indirect way, compromise the principle of sovereignty and territorial integrity at issue. A fortiori the Court will not query reasons of security of State, the sole judge of which in this respect is the Executive branch of Government."
Στην προκειμένη περίπτωση δεν υπάρχει οποιοδήποτε στοιχείο, αλλά ούτε και ισχυρισμός, ότι το αίτημα του Αιτητή δεν εξετάσθηκε καλόπιστα από τη διοίκηση, σημειωτέο δε περαιτέρω ότι ο Αιτητής έχει το βάρος να αποδείξει ότι η διοίκηση δεν ενήργησε καλόπιστα. Τούτου δοθέντος, δεν μπορώ να υπεισέλθω στην εξέταση της επάρκειας των στοιχείων που οδήγησαν τη διοίκηση, στα πλαίσια της ευρείας κυριαρχικής εξουσίας της, να αρνηθεί το αίτημα, τοσούτο μάλλον αφού η διοίκηση δεν υποχρεώνεται να δώσει λόγο για την απόφαση της που συναρτάται, όπως προκύπτει και από την εμπιστευτική έκθεση που ετοιμάσθηκε σε σχέση με το αίτημα του Αιτητή για απόκτηση της Κυπριακής υπηκοότητας, προς λόγους ασφάλειας. Περαιτέρω όμως, η απόρριψη του αιτήματος του
Αιτητή έγινε και για το λόγο ότι ήταν απαγορευμένος μετανάστης. Δυνάμει του άρθρου 6, δεν επιτρέπεται η είσοδος στη Δημοκρατία σε απαγορευμένους μετανάστες, εις τρόπον ώστε να μην τίθεται θέμα οποιουδήποτε λόγου για άρνηση εισόδου πέραν της ίδιας της ιδιότητας του απαγορευμένου μετανάστη. Και η τοποθέτηση του ονόματος του Αιτητή στον κατάλογο των απαγορευμένων μεταναστών δεν προσβάλλεται καθ΄οιονδήποτε τρόπο. Ούτε διεκδικεί ο Αιτητής οποιοδήποτε δικαίωμα εισόδου που να πηγάζει από διεθνή ή διμερή σύμβαση ή γενικώτερα από το διεθνές δίκαιο.Δεν στοιχειοθετείται λοιπόν είτε έλλειψη δέουσας έρευνας είτε έλλειψη αιτιολογίας, αλλά ούτε και παράβαση του Άρθρου 30 του Συντάγματος και του αντίστοιχου Άρθρου 6 της Σύμβασης. Εξ άλλου, ως προς το Άρθρο 30 και το Άρθρο 6, δεν γίνεται παρά μόνο γενική επίκληση τους και αναφορά σε αναγκαιότητα παρουσίας του Αιτητή στο δικαστήριο και δεν εξειδικεύεται με ποιο τρόπο ενδεχόμενα να επηρεασθεί το δικαίωμα του σε δίκαιη δίκη αν δεν παρευρίσκετο κατά την 6.11.2000.
Η προσφυγή αποτυγχάνει και απορρίπτεται με έξοδα εναντίον του Αιτητή.
Δ. Χατζηχαμπής
Δ.
/ΚΧ"Π