ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Υπόθεση Αρ. 675/2000
ΕΝΩΠΙΟΝ: ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗ, Δ.
Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ:
Αντώνη Γαβριήλ
Αιτητή
και
Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω
1. Υπουργού Οικονομικών
2. Υπηρεσίας Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού
3. Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών Κύπρου
Καθ΄ων η Αίτηση
--------------
7 Μαΐου 2001
Για τον Αιτητή: κ. Γ. Καραπατάκης.
Για τους Καθ΄ων η Αίτηση: κ. Α. Χριστοφόρου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα.
------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Η προσφυγή αυτή προέρχεται από επανεξέταση, ακόλουθα ακυρωτικής απόφασης, που απέληξε σε εκ νέου απόρριψη αιτήματος του Αιτητή για παραχώρηση σ΄αυτόν κρατικής υποτροφίας στα πλαίσια προγράμματος υποτροφιών για παθόντες της εισβολής.
Είναι δεδομένο ότι ο Αιτητής είναι αδελφός "πεσόντος/ αγνοουμένου" λόγω της εισβολής και έτσι παθών. Το αναφερόμενο πρόγραμμα υποτροφιών εκάλυπτε παθόντες οι οποίοι φοιτούσαν σε πανεπιστήμια του εξωτερικού (για πτυχιακές σπουδές), ΤΕΙ Ελλάδας ή σχολές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Κύπρο. Το πλήρες ιστορικό των προσπαθειών του Αιτητή για εξασφάλιση υποτροφίας παρέχεται στην ακυρωτική απόφαση (Γαβριήλ ν. Δημοκρατίας, Προσφυγή 451/98, 30.1.1999). Μετά που ο Αιτητής εξασφάλισε τελικά ποσό £1,000 κατά χάριν για ολοκλήρωση των πτυχιακών σπουδών του στη νομική (τις οποίες τελικά δεν συμπλήρωσε), υπέβαλε άλλο αίτημα για υποτροφία για σπουδές σε άλλο κλάδο (BSc in Public and Environmental Health). Η απόρριψη του αιτήματος αυτού οδήγησε στην εν λόγω προσφυγή, το σκεπτικό της οποίας ήταν η αναρμοδιότητα στη λήψη της απόφασης που συναρτάτο και προς την έλλειψη πρακτικών της διαδικασίας. Ο Αιτητής πληροφορήθηκε για την απόρριψη του αιτήματος του από το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών κατά την επανεξέταση που ακολούθησε την ακυρωτική απόφαση με επιστολή απευθυνόμενη στο δικηγόρο του ημερομηνίας 28.2.2000 και που έχει ως εξής:
"... ο πελάτης σας έχει πάρει υποτροφία κάτω από το πιο πάνω πρόγραμμα "κατά χάριν" από τον Υπουργό Οικονομικών, γιατί δεν ακολουθούσε κανονικό πρόγραμμα σπουδών, δηλαδή εργαζόταν και μετέβαινε στην Ελλάδα για τις εξετάσεις. Παρά το γεγονός των όρων παραχώρησης της χρηματοδότησης των σπουδών του κ. Γαβριήλ μέχρι σήμερα δεν έχει υποβάλει φωτοαντίγραφο του διπλώματος που έχει πάρει, για να διαπιστωθεί κατά πόσο έχει συμπληρώσει τις πτυχιακές του σπουδές.
2. Η υπό αναφορά αίτηση αφορούσε σπουδές και πάλιν πτυχιακού επιπέδου που είναι έξω από τα πλαίσια των κανονισμών."
Στα πρακτικά του Ιδρύματος καταγράφεται ότι το αίτημα του Αιτητή απορρίπτεται "λαμβάνοντας ιδιαίτερα υπ΄όψη ότι είναι έξω από τα πλαίσια των κανονισμών και γιατί υπεβλήθη εκπρόθεσμα
".Ο ευπαίδευτος συνήγορος για τον Αιτητή επισημαίνει αυτή τη διαφορά και παρατηρεί ότι, καθ΄όσον η απόφαση όπως είναι διατυπωμένη στα πρακτικά αναφέρεται και στο εκπρόθεσμο της υποβολής του αιτήματος του Αιτητή, δεν μπορεί να γίνει δεκτή διότι παραβιάζει το δεδικασμένο στην προσφυγή 451/98. Και όντως στην υπόθεση εκείνη απεφασίσθη ότι η εκπρόθεσμη υποβολή του αιτήματος δεν συνιστούσε κώλυμα στην προώθηση της προσφυγής υπό τις περιστάσεις. Δεν μπορεί λοιπόν ο ευπαίδευτος συνήγορος για τη Δημοκρατία να εγείρει τέτοιο θέμα στην παρούσα προσφυγή η οποία προέρχεται από επανεξέταση ακόλουθα της εν λόγω απόφασης.
Προχωρώ έτσι στην ουσία της προσφυγής. Επ΄αυτής, ο ευπαίδευτος συνήγορος για τον Αιτητή ισχυρίζεται ως λόγο ακύρωσης αντιφατική συμπεριφορά της διοίκησης κατά το ότι οι δύο λόγοι που αναφέρονται στα πρακτικά για την απόρριψη του αιτήματος, ότι δηλαδή το αίτημα είναι έξω από τα πλαίσια των κανονισμών και υπεβλήθη εκπρόθεσμα, δεν συνάδουν μεταξύ του αφού η εκπρόθεσμη υποβολή του αιτήματος θα έπρεπε να απέκλειε την εξέταση της ουσίας του. Δεν θεωρώ ότι τούτο συνιστά αντιφατική συμπεριφορά όπως αυτή είναι αντιληπτή στη νομολογία. Απλώς εδόθησαν δύο διαφορετικοί λόγοι για την απόρριψη του αιτήματος. Ο κ. Καραπατάκης κάνει βέβαια την εισήγηση αυτή για να προχωρήσει να συζητήσει περαιτέρω τη θέση του ότι η εξέταση της ουσίας του αιτήματος απέκλειε την απόρριψη του λόγω της εκπρόθεσμης υποβολής του. Αυτό είναι ορθό, ήταν δε και το σκεπτικό της απόφασης στην υπόθεση 451/98 που εν πάση περιπτώσει, όπως έχω ήδη πει,
συνιστά δεδικασμένο για το ότι η εκπρόθεσμη υποβολή του αιτήματος δεν συνιστά κώλυμα στην προώθηση της προσφυγής. Το αίτημα του Αιτητή λοιπόν δεν μπορούσε νόμιμα να απορριφθεί κατά την επανεξέταση για το λόγο ότι είχε υποβληθεί εκπρόθεσμα.Το αίτημα όμως απορρίφθηκε ουσιαστικά για το λόγο ότι ήταν έξω από τα πλαίσια των κανονισμών. Ως προς τούτο, ο κ. Καραπατάκης εισηγείται ότι η απόφαση είναι τρωτή καθ΄όσον δεν διεξήχθη δέουσα έρευνα, με αποτέλεσμα να υπήρχε και πλάνη περί τα πράγματα και το νόμο. Τούτο,
λέγει, προέκυπτε από το ότι το Ίδρυμα δεν διεξήγαγε τη δική του έρευνα παρά μόνο βασίσθηκε στα όσα περιείχοντο στην ενημέρωση που του έγινε από το γραμματέα. Συναφής προς την εισήγηση για έλλειψη δέουσας έρευνας είναι και η εισήγηση ότι η απόφαση δεν είναι δεόντως αιτιολογημένη, κατά το ότι αναφέρει γενικά ότι το αίτημα είναι "έξω από τα πλαίσια των κανονισμών" χωρίς να εξειδικεύει το λόγο της απόρριψης του.Συμφωνώ με τις εισηγήσεις αυτές. Το απόσπασμα από τα πρακτικά που έχει τεθεί ενώπιον μου δεν αποκαλύπτει ποία στοιχεία είχε ενώπιον του το Ίδρυμα επιλαμβανόμενο του αιτήματος του Αιτητή, αναφερόμενο μόνο στην ενημέρωση του Ιδρύματος που έγινε από το Γραμματέα και σε "όλους του παράγοντες που αφορούν την υπόθεση". Η ενημέρωση συνίστατο στην αναφορά στο κατά χάριν ποσό που είχε πάρει ο Αιτητής για συμπλήρωση των νομικών σπουδών του, στο ότι δεν συμπλήρωσε τις εν λόγω σπουδές, στο ότι τώρα υπέβαλε εκπρόθεσμα αίτημα σε σχέση με σπουδές στην Κύπρο προς απόκτηση πτυχίου BSc, και στο σκεπτικό της επιτυχούς προσφυγής του 451/98. Αυτή η επιλεκτική "ενημέρωση" από το γραμματέα δεν μπορεί να συνιστά δέουσα έρευνα. Τούτο δε αντανακλούσε και στην πληρότητα και ευκρίνεια της αιτιολογίας που δόθηκε για την απόρριψη του αιτήματος. Η μόνη αιτιολογία που δόθηκε από το Ίδρυμα ήταν γενικά και αόριστα ότι το αίτημα ήταν έξω από τα πλαίσια των κανονισμών. Τέτοια αναφορά στους κανονισμούς δεν αποκαλύπτει το σκεπτικό του Ιδρύματος και σαφώς δεν συνιστά αιτιολογία με την έννοια της αναφοράς στο πραγματικό και νομικό υπόβαθρο του σκεπτικού της απόφασης. Ούτε είναι δυνατό, όπως εισηγείται ο ευπαίδευτος συνήγορος για τη Δημοκρατία, να συμπληρωθεί η αιτιολογία από το φάκελο και την αναφορά στην ακυρωτική απόφαση στην 451/98, αφού ελλείπει εντελώς η καθοδήγηση ως προς το τι είχε υπ΄όψη
του το Ίδρυμα όταν αναφέρετο στους κανονισμούς. Οι κανονισμοί, και προφανώς η αναφορά είναι στους όρους που διέπουν τη χορήγηση των υποτροφιών όπως αυτοί εγκρίθηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο, περιέχουν διάφορες αναφορές που θα μπορούσαν να συσχετισθούν με επίσης διάφορες πτυχές των στοιχείων που αφορούσαν τον Αιτητή.Είναι γεγονός ότι στην επιστολή του Διευθυντή Υπηρεσίας Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού ημερομηνίας 28.2.2000, που εστάλη στον Αιτητή πληροφορώντας τον για την τύχη του αιτήματος του μετά από την επανεξέταση του, γίνεται αναφορά σε λόγους για τους οποίους το αίτημα απορρίφθηκε. Τούτο όμως όχι μόνο δεν βοηθά αλλά επιτείνει το πρόβλημα της αιτιολογίας, και διότι η παρεχόμενη με την επιστολή αιτιολογία δεν αντιστοιχεί με τη ληφθείσα απόφαση αφού δεν μπορεί να εξαχθεί από την αοριστία της, με αποτέλεσμα να συνιστά εκ των υστέρων μορφοποίηση της, και διότι εν πολλοίς δεν συνάδει με αυτή. Η αναφορά στην επιστολή στο ότι ο Αιτητής είχε πάρει βοήθημα "κατά χάριν" και παρά ταύτα δεν συμπλήρωσε τις νομικές σπουδές για τις οποίες του παραχωρήθηκε, αφορά μάλλον ενδεχόμενη παράβαση των όρων της "κατά χάριν" παραχώρησης του ποσού των £1.000 για τις νομικές σπουδές παρά το κατά πόσο ο Αιτητής εδικαιούτο υποτροφία για τις σπουδές του για το BSc για τις οποίες αποτάθηκε τώρα για υποτροφία. Η άλλη αναφορά στο ότι το αίτημα του Αιτητή αφορούσε σπουδές και πάλι πτυχιακού επιπέδου και έτσι ήταν έξω από τα πλαίσια των κανονισμών δεν συναρτάται προς οποιοδήποτε συγκεκριμένο κανονισμό ώστε να μπορεί να ελεγχθεί η νομιμότητα της. Μάλλον δε, όπως παρατηρεί και ο κ. Καραπατάκης, η παροχή του κατά χάριν ποσού των £1,000 για τις νομικές σπουδές του Αιτητή δεν θα απέκλειε την παροχή υποτροφίας για το BSc σύμφωνα με τις προφανώς σχετικές προϋποθέσεις των παραγράφων 2.α. και 3.γ. των όρων των υποτροφιών, τοσούτο μάλλον αφού, όντας "κατά χάριν" παραχώρηση, δεν θα συνιστούσε αναγκαστικά "υποτροφία" στα πλαίσια του σχεδίου. Εν πάση περιπτώσει, η απόφαση του Ιδρύματος όφειλε να είχε εξειδικεύσει την αιτιολογία της για την απόρριψη
του.Η προσφυγή επιτυγχάνει και η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται.
Η Δημοκρατία θα καταβάλει τα έξοδα του Αιτητή.
Δ. Χατζηχαμπής
Δ.
/ΚΧ"Π