Αναφορικά με τα άρθρα 28 και 146 του Συντάγματος

Μεταξύ -

1. Γεώργιου Μιλλώσια

2. Αναστάσιου Μιχαήλ

- και -

Επιτροπής Σιτηρών Κύπρου

-------------------

Μεταξύ -

Σάββα Σκανναβή

- και -

Επιτροπής Σιτηρών Κύπρου

---------------------------

Για τους αιτητές στην προσφ. αρ. 311/99: Α.Σ. Αγγελίδης

Για τον αιτητή στην προσφ. αρ. 646/99: Σ. Ανδρέου

Για την καθής η αίτηση: Γ. Τριανταφυλλίδης

--------------------------

Οι προσφυγές αυτές κρίθηκαν συνεκδικαστέες. Αφορούν την ίδια διοικητική πράξη. Προσβάλλουν την απόφαση της Επιτροπής Σιτηρών Κύπρου (καθής η αίτηση) με την οποία προήγαγε, μετά από επανεξέταση, τα Ενδιαφερόμενα Μέρη (Ε.Μ.) Σταύρο Κοντού και Σπύρο Μιλτιάδους στη θέση Λογιστικού Λειτουργού Ι. Στις προαγωγές δόθηκε αναδρομική δύναμη από 1/9/97.

Η Επιτροπή, όπως θα αποκαλώ στο εξής την καθής, συνήλθε σε δυο-τρεις περιπτώσεις, μετά την έκδοση της ακυρωτικής δικαστικής απόφασης, για σκοπούς επανάκρισης της υπόθεσης. Η προσβαλλόμενη απόφαση λήφθηκε στις 26/1/99. Τα πρακτικά που τηρήθηκαν επισυνάφθηκαν στη δικογραφία ως παραρτήματα. Προκύπτει από αυτά ότι η Επιτροπή θεώρησε τα Ε.Μ. ως τους πιο κατάλληλους, αφού έλαβε υπόψη τους παράγοντες που καταγράφονται. Ας σημειωθεί ότι παραγνώρισε τη σύσταση του Διευθυντή για προαγωγή του αιτητή Αναστάσιου Μιχαήλ και του υποψηφίου Μιχαήλ Μιχαήλ, ο οποίος δεν προσέφυγε. Η δικαιολογία που έδωσε για την ενέργεια της αυτή θα εξεταστεί αργότερα.

Οι δυο αιτητές (Γεώργιος Μιλλώσιας και Αναστάσιος Μιχαήλ) βασικά εξέθεσαν και ανέπτυξαν 4 λόγους ακύρωσης. Ο πρώτος είναι ότι τα Ε.Μ. δεν κατέχουν το απαιτούμενο από το οικείο σχέδιο υπηρεσίας προσόν της καλής γνώσης της Αγγλικής γλώσσας. Ο ισχυρισμός αυτός δεν μπορεί να πετύχει. Τεκμαίρεται ότι κατείχαν τέτοιο προσόν, εφόσον υπηρέτησαν προηγουμένως στη θέση του Λογιστικού Λειτουργού ΙΙ, της οποίας το σχέδιο υπηρεσίας είχε ως προαπαιτούμενο ακριβώς το ίδιο προσόν. Τούτο επισύναψε ο δικηγόρος της καθής στην αγόρευση του. Αναφορικά με την ύπαρξη τεκμηρίου εκπορευόμενου από προηγούμενη όμοια διάταξη παραπέμπω στις αποφάσεις Δημοκρατία ν. Πογιατζή (1992) 3 Α.Α.Δ. 422 και Δημοκρατία ν. Υψαρίδη κ.α. (αρ.2) (1993) 3 Α.Α.Δ. 347.

Πέραν τούτου, ότι δηλαδή αγνοήθηκε η αρχαιότητα τους, οι αιτητές έθεσαν θέμα σχετικό με τα προσόντα. Θα δώσω το υπόβαθρο. Σύμφωνα με τη παράγραφο 1(α) του σχεδίου υπηρεσίας μπορεί να είναι υποψήφιος ο κάτοχος πανεπιστημιακού διπλώματος ή ισότιμου προσόντος σε οποιοδήποτε από τα κατονομαζόμενα θέματα. Οι προαχθένες είχαν τέτοιο προσόν και με βάση αυτό θεωρήθηκαν υποψήφιοι. Οι αιτητές κατέστησαν υποψήφιοι με βάση την παράγραφο 1(β)(I) και (ΙΙ), σύμφωνα με την οποία αρκεί ο υποψήφιος να είναι απόφοιτος σχολής Μέσης Εκπαίδευσης και να έχει 10ετή υπηρεσία σε οργανική θέση στην Επιτροπή Σιτηρών, από την οποία συγκεκριμένη χρονική υπηρεσία σε συγκεκριμένη κλίμακα. Περαιτέρω απαιτείται "Επιτυχία στις εξετάσεις της Ανώτερης Λογιστικής του Εμπορικού Επιμελητηρίου Λονδίνου ή άλλη εξέταση την οποία ήθελε κρίνει ως ισότιμη ο Υπουργός Οικονομικών."

Η θεώρηση της Επιτροπής αναφορικά με τα προσόντα φαίνεται στην επίδικη απόφαση:

Οι αιτητές εισηγήθηκαν ότι η παραπάνω εκτίμηση, σύμφωνα με την οποία τα Ε.Μ. έχουν υπέρτερα ακαδημαϊκά προσόντα, είναι πλανεμένη. Τα Ε.Μ. κατέστησαν προσοντούχοι με βάση αυτό το δίπλωμα. Δεν μπορούσε επομένως να κριθεί ότι τα Ε.Μ. υπερείχαν σε ακαδημαϊκά προσόντα.

Στην προκείμενη περίπτωση, παρά τη διευκρίνηση της Επιτροπής, φαίνεται ότι στην πράξη δόθηκε ιδιαίτερη βαρύτητα στα ακαδημαϊκά προσόντα και συγκεκριμένα το πτυχίο των Ε.Μ., και επέδρασε στη λήψη της επίδικης απόφασης. Δεν έχει άλλο νόημα, πιστεύω, η αναφορά σε "υπέρτερα ακαδημαϊκά προσόντα". Εκεί όμως που είναι ξεκάθαρο ότι το πανεπιστημιακό ξαναμέτρησε κατά κάποιο τρόπο προς όφελος των κατόχων του είναι η παρακάτω αναφορά της Επιτροπής στην απόφαση της η οποία συνδέεται απευθείας με το συζητούμενο θέμα:

Κατά τη γνώμη μου, με βάση ό,τι προεκτέθηκε, έχει θεμελιωθεί η ύπαρξη πλάνης αναφορικά με το χαρακτήρα και την εμβέλεια των προαπαιτουμένων από το σχέδιο υπηρεσίας, που είχε ρόλο στη διαμόρφωση της τελικής απόφασης. Αν μη τι άλλο αιωρείται βάσιμη υποψία ότι η Επιτροπή πλανήθηκε στο θέμα αυτό, στοιχείο που, πάλιν, οδηγεί στο αυτό αποτέλεσμα: την ακυρότητα της απόφασης.

Η λήψη υπόψη πείρας που κτήθηκε σε αμέσως προηγούμενη της επίδικης θέση, η οποία είναι συναφής με την εκτέλεση των καθηκόντων της τελευταίας, φαίνεται να δικαιολογείται, και να ευρίσκει έρεισμα στην απόφαση στην Α.Ε. 2458 και 2459 Κωνσταντία Ακκελίδου κ.α. ν. Κωνσταντίνου Μιχαήλ κ.α. ημερ. 16/5/2000. Διαχωρίζω την περίπτωση, στην οποία η νομολογία προσφέρει αρκετά παραδείγματα, της ανάθεσης στα πλαίσια της ίδιας θέσης διαφορετικών καθηκόντων με επακόλουθο να ευνοείται υπάλληλος λόγω της φύσης των καθηκόντων που εκτέλεσε: βλ. Γεωργιάδης ν. Α.Η.Κ. (1996) 3 Α.Α.Δ. 249. Αυτή η επιχειρηματολογία δεν μπορεί να ανατρέψει το κύρος της επίδικης απόφασης.

Θα υπομνήσω ότι η σύσταση του Διευθυντή υπέρ του Αν. Μιχαήλ δεν εισακούστηκε. Με την ακόλουθη αιτιολογία:

Κατά την πάγια νομολογία μας, η υπεροχή σε ένα από τα νομοθετημένα κριτήρια επιλογής μπορεί να αποτελέσει καλό λόγο απόκλισης από τη σύσταση (βλ. Δημοκρατία ν. Σταύρου (1993) 3 Α.Α.Δ. 71). Η αξία, όπως απεικονίζεται στις υπηρεσιακές εκθέσεις, είναι τέτοιο κριτήριο. Έχω ήδη αναφερθεί στη βαθμολογία. Θα αναφερθώ ακόμη στο νομολογιακό κανόνα ότι σημασία έχει η γενική εικόνα που προκύπτει από τη βαθμολογία και όχι οι επί μέρους αριθμητικές μικροδιαφορές (βλ. Κέντα ν. Δημοκρατίας (1996) 3 Α.Α.Δ. 485). Αυτή λοιπόν η γενική εικόνα της βαθμολογίας εμφανίζει αιτητές και Ε.Μ. ως περίπου ισοδύναμους. Άλλωστε, όπως υπέδειξα, τη διαπίστωση αυτή έκαμε και η Επιτροπή. Δεν κατανοώ πώς η οριακή διαφορά στις εκθέσεις, αν μπορεί να ονομαστεί έτσι, για μια περίοδο 6 ετών έκλινε την πλάστιγγα χωρίς να μετρήσει η διαφορά 7 χρόνων σε αρχαιότητα του Αν. Μιχαήλ. Βρίσκω ότι η παρέκκλιση δεν είναι δεόντως αιτιολογημένη. Ο λόγος αυτός ακύρωσης πετυχαίνει. Αφορά φυσικά μόνο τον Αν. Μιχαήλ. Υπάρχουν και κάποιοι άλλοι δευτερεύοντες, θα έλεγα, λόγοι ακύρωσης, που δεν βλέπω το λόγο να εξετάσω.

Σε αυτή την προσφυγή, με εξαίρεση το λόγο ακύρωσης για κακή σύνθεση της Επιτροπής, οι υπόλοιποι λόγοι αφορούν τα ευρήματα της Επιτροπής ότι ο αιτητής δεν κατείχε τα απαιτούμενα προσόντα του σχεδίου υπηρεσίας.

Ο αιτητής είναι κάτοχος του προσόντος Associate of the Institute of Financial Accountants (I.F.A.) Λονδίνου. Το προσόν αυτό δε θεωρήθηκε ισότιμο με το προβλεπόμενο από την παραγ. 1 (β) (ΙΙ) του σχεδίου υπηρεσίας. Αυτός ήταν και ο λόγος αποκλεισμού της υποψηφιότητας του. Η Επιτροπή έκρινε, με βάση την άποψη του Εσωτερικού Ελεγκτή της, ότι το παραπάνω πιστοποιητικό δεν αποκτήθηκε ύστερα από "επιτυχία στις εξετάσεις", όπως διαλαμβάνει ο σχετικός όρος.

Ένα από τα βασικά επιχειρήματα του αιτητή είναι ότι η Επιτροπή δεν έκαμε καλή έρευνα με επακόλουθο να καταλήξει σε πλανεμένη κρίση. Ο δικηγόρος του αιτητή αναφέρθηκε σε αριθμό εγγράφων για να υποστηρίξει ότι η έρευνα ήταν ανύπαρκτη και να δείξει το λανθασμένο της κρίσης της Επιτροπής. Τα επισύναψε μάλιστα στην αγόρευση του. Δόθηκε ιδιαίτερη σημασία στην Εγκύκλιο του Υπουργείου Οικονομικών με αρ. 1035, ημερ. 21/1/94, που αναγνώρισε ισοτιμία του προσόντος της παραγρ. 1 (β) (ΙΙ) του σχεδίου υπηρεσίας με τα κατονομαζόμενα στην εγκύκλιο λογιστικά διπλώματα, μεταξύ των οποίων είναι και το πιστοποιητικό Associate of the Institute of Financial Accountants, London, το οποίο κατείχε ο αιτητής. Ας σημειωθεί ότι το ίδιο το εκπαιδευτικό ίδρυμα, που παραχώρησε το δίπλωμα, σε επιστολή του ημερ. 27/6/97 προς το Διευθυντή της Επιτροπής εξηγεί ότι ένα Associate Member πρέπει either to pass our examinations or hold professional or academic qualifications to gain exemption.

Άλλο έγγραφο στο οποίο επίσης δόθηκε έμφαση από τον αιτητή ήταν η επιστολή του Υπουργείου Οικονομικών προς τον ίδιο ημερ. 5/9/97 που τον πληροφορούσε ότι τόσο ο Γενικός Ελεγκτής όσο και ο Γενικός Λογιστής:

Όλα τα έγγραφα και στοιχεία που προσκόμισε ο αιτητής, πλην της παραπάνω επιστολής, ήταν ενώπιον της Επιτροπής κατά τις συνεδριάσεις ημερ. 15/7/97 και 24/7/97, όταν εξέταζε το θέμα πλήρωσης των θέσεων Λογιστικού Λειτουργού Ι. Περαιτέρω, είχε πολυσέλιδη έκθεση ημερ. 8/7/97 από τον Εσωτερικό Ελεγκτή της Επιτροπής στην οποία μετά από παρουσίαση και ανάλυση των δεδομένων καταλήγει ότι και ο αιτητής ηταν μεταξύ των τριών υποψηφίων που απέκτησαν το πιστοποιητικό IFA χωρίς εξετάσεις, αλλά με βάση τον κανονισμό του Ιδρύματος που εξαιρεί όσους "κατέχουν ισοδύναμη πείρα". Το εύρημα ότι ο αιτητής απέκτησε το πιστοποιητικό χωρίς εξετάσεις δεν αμφισβητείται.

Είναι με αυτά και άλλα στοιχεία που λήφθηκε η απόφαση ότι ο αιτητής έπρεπε να αποκλεισθεί. Ιδού η σχετική απόφαση:

Έτσι, είναι εκτός πραγματικότητας η εισήγηση ότι η απόφαση λήφθηκε χωρίς διερεύνηση και ότι εμφιλοχώρησε από την αιτία αυτή πλάνη στην όλη διαδικασία. Φυσικά κατά την επανεξέταση απλώς σημειώθηκε έναντι του ονόματος του αιτητή η ένδειξη ΟΧΙ ότι, δηλαδή, δεν κατέχει τα προσόντα. Προηγήθηκε όμως έρευνα που κάλυψε όλες τις πτυχές του θέματος.

Υπάρχει όμως μια διαζευκτική ουσιαστική τοποθέτηση που πρέπει να εξετασθεί: ότι το σχέδιο υπηρεσίας δεν ερμηνεύθηκε σωστά από την Επιτροπή ενόψει και της αναγνώρισης της ισοτιμίας από το Υπουργείο Οικονομικών. Δε θα συμφωνήσω. Η κτήση του ισάξιου προσόντος της παραγ. 1 (β)(II) προϋποθέτει επιτυχία σε εξετάσεις. Με οποιονδήποτε ερμηνευτικό κανόνα και αν κοιταχθεί η παράγραφος, η οποία προβλέπει:

Δε χωρεί πιστεύω επέμβαση στην ερμηνεία που έδωσε εδώ η Επιτροπή που έχει και την πρωταρχική ευθύνη ερμηνείας. Το ελάχιστο που μπορεί να λεχθεί υπέρ της ερμηνευτικής άποψης της Επιτροπής είναι ότι αυτή είναι λογικά δυνατή. Η ερμηνευτική εγκύκλιος δε δεσμεύει το Δικαστήριο: βλ. A.E. 2574 Kυπριακή Δημοκρατία ν. S. Kyriacou Euromarket Ltd, ημερ. 30/11/00 και προσφ. αρ. 958/99 Λοϊζου Κυριάκου ν. Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου, ημερ. 23/3/01.

Το ίδιο δικαίωμα να αποκλίνει από την ερμηνεία είχε και το όργανο, εδώ η Επιτροπή, που είχε την αρμοδιότητα να προβεί σε προαγωγές.

Η υπόθεση Παπαλουκά κ.α. ν. Επιτροπής Σιτηρών Κύπρου (1989) 3 Α.Α.Δ. 2425, που παρέθεσε ο δικηγόρος του αιτητή, δε βλέπω κατά ποίον τρόπο υποστηρίζει τη θέση του. Ναι μεν επρόκειτο για το ίδιο σχέδιο υπηρεσίας, αλλά το ζήτημα από τη σκοπιά που τίθεται τώρα δε συζητήθηκε. Φαίνεται ότι με την προσκόμιση κάποιας όμοιας εγκυκλίου έγινε αποδεκτό πως υπάρχει ισοτιμία (σελ. 2429 της πιο πάνω απόφασης):

Η υπόθεση δε δημιούργησε δεδικασμένο ούτε αποτελεί δεσμευτικό προηγούμενο. Δεν υπήρχαν οι προϋποθέσεις. Για τους λόγους που εξέθεσα η προσφυγή αυτή (Σάββα Σκανναβή) απορρίπτεται. Με έξοδα εναντίον του αιτητή. Πετυχαίνει όμως η άλλη προσφυγή αρ. 311/99, για τους δύο λόγους που εξήγησα. Η επίδικη πράξη ακυρώνεται. Με έξοδα υπέρ των αιτητών.