|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2000) 4 ΑΑΔ 269
31 Μαρτίου, 2000
[ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚA ΜΕ ΤΟ AΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤAΓΜΑΤΟΣ
ΜΙΧΑHΛ ΦΩΤIΟΥ,
Αιτητής,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥ ΕΓΓΡΑΦΗΣ,
2. ΓΕΝΙΚΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
Kαθ' ων η αίτηση.
(Yπόθεση Αρ. 573/1999)
Αναθεωρητική Δικαιοδοσία ― Δεδικασμένο από ακυρωτική απόφαση ― Περιστάσεις της μη συμμόρφωσης προς το δεδικασμένο κατά την επανεξέταση.
Εκτοπισθέντες ― Προσφυγική ταυτότητα ― Τα κριτήρια για χορήγησή της, βάσει της απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου Αρ. 42465 της 19/4/95 ― Ειδικά η περίπτωση προσώπων τα οποία πριν και μέχρι την εισβολή είχαν τη μόνιμη κατοικία τους στις ελεύθερες περιοχές, μόνο λόγω του επαγγέλματός τους ― Πλημμελής διερεύνηση και εφαρμογή των κριτηρίων στην κριθείσα περίπτωση ― Περιστάσεις.
Ο αιτητής προσέβαλε εκ νέου, μετά από επανεξέταση, την απόφαση των καθ'ων η αίτηση πως δεν πληρούσε τα κριτήρια του «εκτοπισθέντος».
Το Ανώτατο Δικαστήριο, ακυρώνοντας την επίδικη απόφαση, αποφάσισε ότι:
1. Δεν υπάρχουν στο φάκελο ενδείξεις οποιασδήποτε νέας έρευνας. Η προσβαλλόμενη απόφαση λήφθηκε πάνω στη βάση ακριβώς των ίδιων δεδομένων και πάσχει κατά τον τρόπο που επισημάνθηκε στην ακυρωτική απόφαση, στο δεδικασμένο της οποίας και δεν υπήρξε συμμόρφωση. Τονίστηκε από τον Κραμβή Δ. πως έχρηζε περαιτέρω διερεύνησης το ζήτημα των προσπαθειών που έλεγε ότι κατέβαλε ο αιτητής για να επιτύχει μετάθεσή του στον τόπο της καταγωγής του. Στο αντίστοιχο "κριτήριο" σημειώθηκε πως δεν "φαινόταν" να έκαμε τέτοιες προσπάθειες, αλλά δεν γνωρίζουμε τί οδήγησε σ' αυτή τη διαπίστωση. Πάντως αποτελέσματα έρευνας προς την κατεύθυνση, ίσως του Υπουργείου Υγείας, αφού ο αιτητής ήταν νοσηλευτικός λειτουργός, δεν υπάρχουν στο φάκελο. Κατά τον ίδιο τρόπο πάσχει και η εκτίμηση πως ήταν επιλογή του αιτητή να μην εργάζεται στην επαρχία Κερύνειας. Επιπρόσθετα, η αναφορά σε σχέση με το κριτήριο "η συχνότης των επισκέψεων στον τόπο καταγωγής" στο τί θεωρούσε ο λειτουργός ως αδύνατο, αποτελεί υπόθεση. Η απόσταση μεταξύ του Αγ. Επικτήτου, που ήταν ο τόπος καταγωγής του αιτητή όπου διατηρούσε σπίτι και άλλη ακίνητη περιουσία και της Λεμεσού, όπου διέμενε σε ιδιόκτητη κατοικία, το επάγγελμά του, εκείνο της συζύγου του και η οικογενειακή τους κατάσταση στην οποία αναφέρθηκε ο λειτουργός είναι, βέβαια, στοιχεία σχετικά. Δεν παρέχουν όμως αφ' εαυτών απάντηση στο ερώτημα.
2. Σύμφωνα με την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, ο όρος "εκτοπισθείς" καλύπτει και πρόσωπα τα οποία πριν και μέχρι την εισβολή είχαν τη μόνιμη κατοικία τους στις ελεύθερες περιοχές, λόγω του επαγγέλματός τους, αλλά το σπίτι τους ή/και γενικά η περιουσία τους ήταν στις κατεχόμενες περιοχές. Τα έντεκα κριτήρια που ακολουθούν δεν είναι "προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται και νομίζω ότι αποτελεί σφάλμα η τελική κρίση ανάλογα με το πόσα κριτήρια, ως είδος ανεξάρτητων δεικτών, "πληροί" ο αιτητής "στην ολότητά τους" ή ακόμα, όπως τονίστηκε σε ορισμένες περιπτώσεις, "κατά το ήμισυ".
Τα έντεκα "κύρια κριτήρια" ερμηνεύονται και εξετάζονται σε συνάρτηση προς το διευρυμένο ορισμό του εκτοπισθέντα. Στην πραγματικότητα, αποτελούν παράγοντες οι οποίοι, ενδεχομένως ενόψει και άλλων, οδηγούν στο σχηματισμό συνολικής εικόνας αναφορικά με το κατά πόσο, σύμφωνα με τον ορισμό, ο αιτητής είχε τη μόνιμη κατοικία του στις ελεύθερες περιοχές, λόγω του επαγγέλματός του αλλά το σπίτι του ή και γενικά η περιουσία του ήταν στις κατεχόμενες περιοχές. Το ζητούμενο δεν είναι, βέβαια, αν ο αιτητής είχε ιδιόκτητο σπίτι ή και άλλη περιουσία στις κατεχόμενες περιοχές. Δεν τον εντάσσει στον ορισμό αυτή η γυμνή άλλων δεδομένων διαπίστωση. Από την άλλη, δεν τον αποβάλλει αυτομάτως από τον ορισμό η διαπίστωση πως έχει ιδιόκτητη ακίνητη περιουσία στις ελεύθερες περιοχές.
Η ρύθμιση στοχεύει στην αποτίμηση της ταύτισης του αιτητή προς το σπίτι, που γι' αυτό περιγράφεται ως το "σπίτι του" ή και γενικά την περιουσία του στις κατεχόμενες περιοχές, ώστε, στο πλαίσιο του συνόλου, να μπορεί να θεωρηθεί ότι κατοικεί μονίμως στις ελεύθερες περιοχές "λόγω του επαγγέλματός του". Έργο λοιπόν του λειτουργού είναι η πλήρης έρευνα, τουλάχιστον σε σχέση με τα έντεκα "κύρια κριτήρια", η καταγραφή των αποτελεσμάτων της με αναφορά στο κάθε ένα και η διαμόρφωση κρίσης που θα περιλαμβάνει τους λόγους της, αναφορικά με το κατά πόσο συνυπάρχουν τα στοιχεία που συνθέτουν τον όρο "εκτοπισθείς", σύμφωνα με τον ορισμό.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Φιλιππίδης v. Κυπριακής Δημοκρατίας (1997) 4 Α.Α.Δ. 1314,
Βρακά v. Κυπριακής Δημοκρατίας (1997) 4 Α.Α.Δ. 2366,
Φιλιππίδης v. Κυπριακής Δημοκρατίας, Υπόθ. Αρ. 602/97, ημερ. 14/12/98.
Προσφυγή.
Προσφυγή από τον αιτητή κατά της απόρριψης του αιτήματός του για απόκτηση προσφυγικής ταυτότητας, κατόπιν επανεξέτασης.
N. Kλεάνθους για Μ. Τριανταφυλλίδη, για τον Αιτητή.
Α. Χριστοφόρου, για τους Καθ' ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ.: Ο αιτητής αποτάθηκε για προσφυγική ταυτότητα, το αίτημά του απορρίφθηκε και άσκησε την προσφυγή 883/97. Συζητήθηκε το ζήτημα των κριτηρίων που τίθενται στην απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου Αρ. 42465 της 19.4.95 την οποία επικαλείτο ο αιτητής και διαπιστώθηκε
(α) παράλειψη διερεύνησης ορισμένων θεμάτων και
(β) ανεπάρκεια της αιτιολόγησης της απορριπτικής απόφασης.
Η ακυρωτική απόφαση εκδόθηκε στις 29.1.99 και η προσβαλλόμενη με την παρούσα προσφυγή ένα μήνα μετά, όπως σημειώνεται στην επιστολή ημερομηνίας 19.2.99, κατόπιν προσεκτικής επανεξέτασης και αξιολόγησης όλων των στοιχείων. Εξηγείται στην επιστολή πως ο αιτητής δεν πληρούσε στην ολότητά του κανένα από τα έντεκα κριτήρια της πιο πάνω απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου και παρατίθενται διαπιστώσεις ή παρατηρήσεις σε σχέση με το κάθε ένα από αυτά. Ο αιτητής επανέφερε το ζήτημα της δέουσας έρευνας, ισχυρίζεται πλάνη περί τα πράγματα και καταλογίζει εσφαλμένη εφαρμογή των κριτηρίων και παράλειψη αιτιολόγησης με αναφορά στη βαρύτητα που αποδόθηκε στο καθένα από αυτά. Οι καθ' ων η αίτηση τονίζουν πως η προσβαλλόμενη απόφαση ήταν το αποτέλεσμα νέας έρευνας και αιτιολόγησης μετά την ακυρωτική απόφαση και υποστηρίζουν τη νομιμότητά της.
Δεν έχω δει στο φάκελο ενδείξεις οποιασδήποτε νέας έρευνας. Η προσβαλλόμενη απόφαση λήφθηκε πάνω στη βάση ακριβώς των ίδιων δεδομένων και πάσχει κατά τον τρόπο που επισημάνθηκε στην ακυρωτική απόφαση, στο δεδικασμένο της οποίας και δεν υπήρξε συμμόρφωση. Τονίστηκε από τον Κραμβή Δ. πως έχρηζε περαιτέρω διερεύνησης το ζήτημα των προσπαθειών που έλεγε ότι κατέβαλε ο αιτητής για να επιτύχει μετάθεσή του στον τόπο της καταγωγής του. Στο αντίστοιχο "κριτήριο" σημειώθηκε πως δεν "φαινόταν" να έκαμε τέτοιες προσπάθειες αλλά δεν ξέρουμε τί οδήγησε σ΄αυτή τη διαπίστωση. Πάντως αποτελέσματα έρευνας προς την κατεύθυνση, ίσως του Υπουργείου Υγείας αφού ο αιτητής ήταν νοσηλευτικός λειτουργός, δεν υπάρχουν στο φάκελο. Κατά τον ίδιο τρόπο πάσχει και η εκτίμηση πως ήταν επιλογή του αιτητή να μήν εργάζεται στην επαρχία Κερύνειας. Επιπρόσθετα, η αναφορά σε σχέση με το κριτήριο "η συχνότης των επισκέψεων στον τόπο καταγωγής" στο τί θεωρούσε ο λειτουργός ως αδύνατο, αποτελεί υπόθεση. Η απόσταση μεταξύ του Αγ. Επικτήτου που ήταν ο τόπος καταγωγής του αιτητή όπου διατηρούσε σπίτι και άλλη ακίνητη περιουσία και της Λεμεσού όπου διέμενε σε ιδιόκτητη κατοικία, το επάγγελμά του, εκείνο της συζύγου του και η οικογενειακή τους κατάσταση στην οποία αναφέρθηκε ο λειτουργός είναι, βέβαια, στοιχεία σχετικά. Δεν παρέχουν όμως αφ΄εαυτών απάντηση στο ερώτημα.
Διακρίνω στην αντιμετώπιση του θέματος μια μηχανιστική προσέγγιση που δε νομίζω ότι ταιριάζει στην περίπτωση. Σύμφωνα με την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, ο όρος "εκτοπισθείς" καλύπτει και πρόσωπα τα οποία πριν και μέχρι την εισβολή είχαν τη μόνιμη κατοικία τους στις ελεύθερες περιοχές λόγω του επαγγέλματός τους αλλά το σπίτι τους ή/και γενικά η περιουσία τους ήταν στις κατεχόμενες περιοχές. Τα έντεκα κριτήρια που ακολουθούν δεν είναι "προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται και νομίζω ότι αποτελεί σφάλμα η τελική κρίση ανάλογα με το πόσα κριτήρια, ως είδος ανεξάρτητων δεικτών, "πληροί" ο αιτητής "στην ολότητά τους" ή ακόμα, όπως τονίστηκε σε ορισμένες περιπτώσεις, "κατά το ήμισυ". Για παράδειγμα, απομακρύνει από τη σωστή θεώρηση του ζητήματος η αντίληψη πως ο αιτητής πληροί μόνο κατά το ήμισυ το κριτήριο "η καταγωγή των αιτητών" επειδή η σύζυγός του κατάγεται από την Επισκοπή της Λεμεσού ή το κριτήριο "η κατοχή προσφυγικής ταυτότητας από τους γονείς" επειδή οι γονείς της συζύγου του δεν είναι εκτοπισμένοι.
Τα έντεκα "κύρια κριτήρια", όπως εξηγήθηκε από τον Καλλή Δ. στη Σταύρος Φιλιππίδης ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (1997) 4 Α.Α.Δ. 1314 και στην Μάρω Βρακά ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (1997) 4 Α.Α.Δ. 2366, ερμηνεύονται και εξετάζονται σε συνάρτηση προς το διευρυμένο ορισμό του εκτοπισθέντα. Στην πραγματικότητα, αποτελούν παράγοντες οι οποίοι, ενδεχομένως ενόψει και άλλων, οδηγούν στο σχηματισμό συνολικής εικόνας αναφορικά με το κατά πόσο, σύμφωνα με τον ορισμό, ο αιτητής είχε τη μόνιμη κατοικία του στις ελεύθερες περιοχές λόγω του επαγγέλματός του αλλά το σπίτι του ή και γενικά η περιουσία του ήταν στις κατεχόμενες περιοχές. Το ζητούμενο δεν είναι, βέβαια, αν ο αιτητής είχε ιδιόκτητο σπίτι ή και άλλη περιουσία στις κατεχόμενες περιοχές. Δεν τον εντάσσει στον ορισμό αυτή η γυμνή άλλων δεδομένων διαπίστωση. Από την άλλη, δεν τον αποβάλλει αυτομάτως από τον ορισμό η διαπίστωση πως έχει ιδιόκτητη ακίνητη περιουσία στις ελεύθερες περιοχές. (Βλ. την απόφαση του Αρτέμη Δ. στη Σταύρος Φιλιππίδης ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, Προσφυγή Αρ. 602/97, ημερομηνίας 14.12.98).
Αντιλαμβάνομαι τη ρύθμιση να στοχεύει στην αποτίμηση της ταύτισης του αιτητή προς το σπίτι, που γι΄αυτό περιγράφεται ως το "σπίτι του" ή και γενικά την περιουσία του στις κατεχόμενες περιοχές ώστε, στο πλαίσιο του συνόλου, να μπορεί να θεωρηθεί ότι κατοικεί μονίμως στις ελεύθερες περιοχές "λόγω του επαγγέλματός του". Έργο λοιπόν του λειτουργού είναι η πλήρης έρευνα, τουλάχιστον σε σχέση με τα έντεκα "κύρια κριτήρια", η καταγραφή των αποτελεσμάτων της με αναφορά στο κάθε ένα και η διαμόρφωση κρίσης που θα περιλαμβάνει τους λόγους της, αναφορικά με το κατά πόσο συνυπάρχουν τα στοιχεία που συνθέτουν τον όρο "εκτοπισθείς" σύμφωνα με τον ορισμό.
Η προσφυγή επιτυγχάνει, με έξοδα. Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.