Μεταξύ -

Σκυροποιϊα Λεωνίκ Λτδ., από τη Λευκωσία

- και -

Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω

1. Υπουργείου Γεωργίας και Φυσικών Πόρων

2. Υπουργείου Εμπορίου και Βιομηχανίας

3. Υπηρεσίας Μεταλλείων

4. Προϊσταμένου Υπηρεσίας Μεταλλείων

.......................

Μεταξύ

Γεωργίου Μακρή από τη Λευκωσία

- και -

Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω

1. Υπουργείου Γεωργίας και Φυσικών Πόρων

2. Υπουργείου Εμπορίου και Βιομηχανίας

3. Υπηρεσίας Μεταλλείων

4. Προϊστάμενου Υπηρεσίας Μεταλλείων

-----------------------------

Για τους αιτητές και στις δυο

προσφυγές: Τ. Παπαδόπουλος

Για τους καθών η αίτηση: Γ. Γεωργαλλής, Δικηγόρος της

Δημοκρατίας

Για τα ενδιαφ. μέρη

στην προσφ. 307/95: Δ. Παπαδόπουλος

-------------------------------

Με τις προσφυγές αυτές, που συνεκδικάστηκαν, προσβάλλεται η απόρριψη των αιτήσεων που υπέβαλαν οι αιτητές για παραχώρηση προνομίου λατόμευσης στην περιοχή Ανδρολύκου, της επαρχίας Πάφου. Με την παλαιότερη αριθμητικά προσφυγή (αρ. 307/95) προσβάλλεται περαιτέρω και η απόφαση για την παραχώρηση τέτοιου προνομίου στις κοινοπραξίες: (1) Selenior Non Metallics Ltd. και Maconda Ltd., και (2) Γ. Θεολόγου & Υιοί Λτδ. και Χρ. Κούνουνα.

Η αιτήτρια εταιρεία στην προσφ. αρ. 307/95, υπέβαλε την αίτηση της στις 30/7/90. Αφορούσε την παραγωγή θραυστών σκύρων και άμμου σε έκταση εντός της λατομικής ζώνης Ανδρολύκου. Η αίτηση στην προσφ. 308/95 για τον ίδιο σκοπό και για προνόμιο εντός της ίδιας ζώνης φέρει ημερομηνία 1/9/90. Και οι δυο απορρίφθηκαν. Όμως οι απορριπτικές αποφάσεις ακυρώθηκαν από το Ανώτατο Δικαστήριο στο οποίο κατέφυγαν οι αιτητές. Για το λόγο ότι δεν έγινε η δέουσα έρευνα και περαιτέρω για έλλειψη αιτιολογίας. (βλ. προσφ. 1073/91 και 1074/91, αποφάσεις ημερ. 31/5/94).

Οι αιτήσεις αυτές εξετάστηκαν πάλι (μαζί με άλλες) σε σύσκεψη των αρμοδίων αρχών στις 9/11/94. Το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης και η Υπηρεσία Μεταλλείων, που μετείχαν με εκπρόσωπο τους στη σύσκεψη, αποφάσισαν να συστήσουν τη χορήγηση δυο νέων προνομίων εντός της λατομικής αυτής περιοχής. Τα ενδιαφερόμενα μέρη θεωρήθηκαν επικρατέστερα για την παραχώρηση. Και συστήθηκαν. Οι λόγοι επιλογής και σύστασης ανευρίσκονται στο πρακτικό που τηρήθηκε για τη σύσκεψη.

Συγκεκριμένα, για το ενδιαφερόμενο μέρος 2, λήφθηκε υπόψη ότι οι αιτήσεις τους (ημερ. 6/2/90 και 17/2/90 αντίστοιχα) έχουν προτεραιότητα έναντι των μεταγενέστερων αιτήσεων των προσφυγόντων (ημερ. 30/7/90 και 1/9/90 αντίστοιχα). Λήφθηκε επίσης υπόψη πως ήταν ντόπιοι και παλιοί λατόμοι, ότι θα συνεργάζονταν σε περίπτωση έγκρισης της αίτησης και ότι διέθεταν τα μηχανήματα και άλλο εξοπλισμό για την επεξεργασία των αδρανών αυτών υλικών για να αρχίσουν σχεδόν αμέσως την παραγωγή.

Αναφέρεται στη συνέχεια το "ιστορικό" των αιτήσεων και παραχωρήσεων που έτυχαν στα δύο μέλη της άλλης κοινοπραξίας (ενδιαφερόμενου μέρους αρ. 1). Φαίνεται, στην επιλογή προσμέτρησε και το ότι ο υπεύθυνος της κοινοπραξίας είναι "Μεταλλειολόγος/Μεταλλουργός πρώην Διευθυντής της ΕΜΕ, με τεράστια πείρα στη μεταλλευτική/λατομική βιομηχανία".

Παραθέτω αυτούσιες τις παρατηρήσεις που έγιναν για τους προσφεύγοντες:

Η εισήγηση περιλάμβανε και τη θέση όρων στα προνόμια, που θα είχαν διάρκεια ενός μόνο έτους. Καταλήγει ως εξής:

Ο Υπουργός Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος συμφώνησε με την εισήγηση των δυο αυτών τεχνικών τμημάτων για έκδοση των δυο νέων προνομίων στα ενδιαφερόμενα μέρη ουσιαστικά υπό τους όρους που πρότειναν (βλ. επιστολή ημερ. 23/12/94 του Αν. Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου). Οι αιτητές, αφού ενημερώθηκαν γραπτώς για όλα τα πιο πάνω, ζήτησαν ορισμένες πληροφορίες αναφορικά με την παραχώρηση των προνομίων, που τους δόθηκαν με επιστολές ημερ. 9/3/95 και 27/2/95. Ακολούθησε η κατάθεση των υπό κρίση προσφυγών.

Προβλήθηκαν και έχουν αναπτυχθεί οι παρακάτω λόγοι ακύρωσης:

(1) Παράβαση της πάγιας τακτικής σύμφωνα με την οποία παραχωρούνται προνόμια κατά προτεραιότητα. Τα ενδιαφερόμενα μέρη δεν έκαναν αίτηση για τις συγκεκριμένες περιοχές που αυτά τους χορηγήθηκαν, αλλά για άλλες.

(2) Παράβαση της αρχής της ισότητας. Υποστηρίζουν ότι η απόφαση βασίστηκε σε εξωγενή κριτήρια (όπως το ότι η αιτήτρια στην προσφ. αρ. 307/95 έχει άλλο λατομείο και ότι το ενδιαφερόμενο μέρος είναι πιο έμπειρο) και ότι τα ενδιαφερόμενα μέρη έτυχαν προνομιακής μεταχείρισης.

(3) Δεν προηγήθηκε της απόφασης δέουσα έρευνα.

(4) H αιτιολογία είναι ασαφής, αόριστη και ανεπαρκής. Δεν αποκαλύπτει τον πραγματικό λόγο που οδήγησε στη λήψη της επίδικης απόφασης. Η αιτιολογία ότι "η εταιρεία με επιστολή της 26/9/92 τόνισε το συνεχές της ενδιαφέρον για την περιοχή και ζήτησε επανεξέταση της υπόθεσης" (βλ. πρακτικό 9/11/94) είναι άγνωστη στο νόμο. Ούτε οι ιδιότητες του υπευθύνου της κοινοπραξίας (1) μπορεί να ληφθούν σοβαρά υπόψη ως αιτιολογία. Δεν υπάρχει εξήγηση γιατί τα ενδιαφερόμενα μέρη κρίθηκαν καταλληλότερα.

Το 5ο θέμα θέτει επί τάπητος την αρμοδιότητα έκδοσης των προνομίων. Κατά την άποψη των αιτητών η αρμοδιότητα αυτή ανήκει στην Υπηρεσία Μεταλλείων. Ο νόμος δεν περιέχει πρόβλεψη για σύσταση από οποιοδήποτε άλλο ή για συμμετοχή του Υπουργού στη λήψη της απόφασης.

(7) Υπήρξε παραβίαση του δεδικασμένου, που πηγάζει από τις προηγούμενες ακυρωτικές αποφάσεις. Η περίπτωση αποτελεί παράδειγμα δυστροπίας της διοίκησης να συμμορφωθεί με ακυρωτικές αποφάσεις.

Πρέπει να εξεταστεί πρώτο, λόγω της θεμελιακής για τις υποθέσεις σημασίας του, το θέμα της αρμοδιότητας. Η αιτήτρια υποστήριξε, χωρίς εντούτοις να αναφερθεί σε οποιαδήποτε νομοθετική πρόνοια, ότι αυτή ανήκει και ασκείται μόνο από την Υπηρεσία Μεταλλείων. Και ότι η επίδικη απόφαση πάσχει ριζικά εξαιτίας της ανάμιξης του Υπουργού και του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης.

Δεν μπορώ παρά να διαφωνήσω. Η διαφωνία μου έχει ως έρεισμα τις διατάξεις του αρθρ. 39 του περί Ρύθμισης Μεταλλείων και Λατομείων Νόμου, Κεφ. 270 (όπως τροποποιήθηκε). Η αρμοδιότητα για χορήγηση προνομίων λατομείου απονεμήθηκε στο Υπουργικό Συμβούλιο. Τούτο ορίζει ότι:

Το επόμενο θέμα αφορά τον ισχυρισμό για παραβίαση της καθιερωμένης πρακτικής παραχώρησης προνομίων κατά προτεραιότητα. Το άρθρ. 39, που παρέθεσα ολόκληρο, δεν αναφέρεται σε προτεραιότητα ούτε καθορίζει άλλα κριτήρια. Με τον τρόπο αυτό παρέχει στη διοίκηση ευρείας μορφής εξουσία: Βλ. Α.Ε.2151, Ανδρέα Κυριάκου Τοουλή ν. Δημοκρατίας, ημερ. 29/9/98. Οι λόγοι για τους οποίους προτιμήθηκαν τα ενδιαφερόμενα μέρη εκτίθενται στις επιστολές των καθών ημερ. 9/1/95 και 9/3/95, στην περίπτωση των αιτητών στην προσφ. 307/95. Απ' αυτές φαίνεται ότι κατά την άσκηση της διακριτικής εξουσίας των καθών λήφθηκε υπόψη και η προτεραιότητα μαζί με άλλους παράγοντες. Έχοντας υπόψη το εύρος της εξουσίας δεν υπάρχει τίποτε το μεμπτό ή παράνομο στην αντίκρυση του θέματος και από μια τέτοια σκοπιά: βλ. αναφορικά με το θέμα της προτεραιότητας σε υποθέσεις προνομίων λατόμευσης την απόφαση στην προσφ. αρ. 439/93 Μακρή ν. Δημοκρατίας ημερ. 2/4/96.

Ο ισχυρισμός για άνιση μεταχείριση των αιτητών έμεινε αναπόδεικτος. Οι καθών είχαν ενώπιον τους όλες τις αιτήσεις, μαζί με τα σχετικά στοιχεία και χάρτες. Η απόφαση λήφθηκε αφού συσταθμίστηκαν όλα τα στοιχεία των αιτήσεων. Η πείρα των υπευθύνων της κοινοπραξίας ήταν ένα από τα στοιχεία. Μια και ο νόμος δεν απαριθμεί συγκεκριμένα κριτήρια, η διακριτική ευχέρεια των καθών δεν μπορεί να περιορισθεί σε ορισμένα ή οποιαδήποτε κριτήρια. Εξάλλου, η ικανότητα του κατόχου προνομίου να αντεπεξέλθει με τις υποχρεώσεις του για ικανοποιητική και ποιοτική παραγωγή λατομικών ορυκτών, που εξυπηρετεί το κοινωνικό συμφέρον, δεν μπορεί να είναι παράγων άσχετος και εξωγενής προς την παραχώρηση. Με αυτά που μόλις ανέφερα απαντούνται και οι ισχυρισμοί για κακή χρήση της διακριτικής εξουσίας των καθών. Η αιτιολογία της επίδικης απόφασης φαίνεται στις προμνησθείσες επιστολές και μπορεί να θεωρηθεί ικανοποιητική.

Περαιτέρω, δεν βρίσκω να ευσταθούν οι αιτιάσεις για παραβίαση του δεδικασμένου από την ακυρωτική απόφαση 1073/91. Εκεί, όπως φαίνεται από το κείμενο της απόφασης, δεν έγινε καμιά έρευνα. Η αίτηση των προσφυγόντων απορρίφθηκε γιατί στην περιοχή χωρούσαν "μόνο δύο προνόμια λατομείου τα οποία ήδη η Αρμόδια Αρχή έχει αποφασίσει να εκχωρήσει. Συνεπώς η αίτηση σας δεν μπορεί να προχωρήσει". Η απόφαση ακυρώθηκε για έλλειψη δέουσας έρευνας και αιτιολογίας.

Εδώ όμως τα πράγματα διαφέρουν. Πλην των στοιχείων που υποβλήθηκαν με τις αιτήσεις των διαφόρων αιτητών, η διοίκηση εξέτασε σφαιρικά το θέμα με βάση και άλλα στοιχεία που είχε στη διάθεση της, στη σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στις 9/11/94. Δεν υποδείχθηκε άλλωστε ποια πτυχή έμεινε ανερεύνητη. Ποιοτικά προβλήματα των υλικών της περιοχής, που είχαν προκύψει μεταγενέστερα και προβλήθηκαν σαν απόδειξη για ανεπαρκή έρευνα, δε νομίζω ότι μπορεί να συσχετίζονται με την έρευνα που είχε διεξαχθεί από τη διοίκηση κατά τον κρίσιμο χρόνο.

Εξάλλου το πρόβλημα των υλικών ήταν γνωστό στους καθών από την αρχή, όπως προκύπτει από το πρακτικό της σύσκεψης. Ήταν ένας από τους λόγους, μαζί με το ποσοτικό πρόβλημα, για την παραχώρηση δυο αντί ενός προνομίου. Αυτό, κατά την άποψη των ειδημόνων που παραβρέθηκαν "θα βοηθήσει στον καλύτερο έλεγχο (με τη λήψη πιο αυστηρών μέτρων σε περίπτωση παραγωγής ακατάλληλων υλικών) και για μεγαλύτερο ανταγωνισμό (ως προς την τιμή και την ποιότητα)".

Όπως φαίνεται από το παράρτημα 7 στην αγόρευση των αιτητών, το ενδιαφερόμενο μέρος Κούνουνας αγόρασε, με συμφωνία ημερ. 25/7/97, ένα μηχάνημα από την αιτήτρια. Αυτό δεν σημαίνει ότι δε διέθεταν τον κατάλληλο εξοπλισμό κατά τον κρίσιμο χρόνο. Ούτε είναι γνωστό γιατί και υπό ποίες συνθήκες αγοράστηκε το μηχάνημα. Εξάλλου το προνόμιο δε δόθηκε μόνο στον κ. Κούνουνα, αλλά στη "Συνεργασία Γ. Θεολόγου και Υιοί Λτδ. και Χρ. Κούνουνα".

Κανένας από τους ισχυρισμούς που προβλήθηκαν δεν τεκμηριώθηκε. Η προσφυγή αρ. 307/95 πρέπει να απορριφθεί.

Θα υπομνήσω στο σημείο αυτό ότι ο αιτητής δεν προσβάλλει το μέρος της απόφασης που αφορά την παραχώρηση προνομίου λατομείου στα ενδιαφερόμενα μέρη. Ούτε επέδωσε σ' αυτά την προσφυγή. Κατά συνέπεια δε θα εξετασθούν οι λόγοι ακύρωσης που αφορούν την προτεραιότητα και την άνιση μεταχείριση. Τον ισχυρισμό για αναρμοδιότητα προβάλλει και αυτός ο αιτητής. Ισχύει και για την περίπτωση αυτή ό,τι ήδη έχω αναφέρει. Δεν αποδείχθηκε αναρμοδιότητα. Απορρίπτονται επίσης οι αιτιάσεις του για πλάνη, έλλειψη αιτιολογίας, όπως και έλλειψη δέουσας έρευνας. Για τους λόγους που προαναφέρθηκαν επαναλαμβάνω τα ίδια για τους λόγους ακύρωσης που αφορούν το δεδικασμένο και την κακή χρήση της διακριτικής εξουσίας.

Ο ιδιαίτερος ισχυρισμός του αιτητή για πλάνη, διότι οι καθών θεώρησαν ότι ήταν άγνωστος στην Υπηρεσία Μεταλλείων, δε στοιχειοθετείται. Ο ίδιος δέχεται ότι είναι ο πατέρας του που κατείχε προνόμιο. Η διαπίστωση της διοίκησης ήταν ορθή. Τα σχετικά παράπονα του είναι αβάσιμα.