|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2000) 4 ΑΑΔ 476
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΡ. 1082/99
ΕΝΩΠΙΟΝ: Τ. ΗΛΙΑΔΗ, Δ.
Αναφορικά με το Αρθρο 146 του Συντάγματος.
ΜΕΤΑΞΥ:
Yiannakis Bros Hotels Ltd., από το Παραλίμνι,
(Τ.Θ. 33188, 5311)
Αιτητών
και
Δήμου Παραλιμνίου,
Καθ'ου η αίτηση
----------------------------
22 Μαΐου 2000
Αίτηση ημερομηνίας 21/2/2000
Για τον Αιτητή-Καθ'ου η αίτηση: κ. Μ. Μάρκου.
Για τους Καθ'ων η αίτηση-Αιτητές: κ. Α.Σ. Αγγελίδης.
-----------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
(α) Τα γεγονότα
Με την παρούσα αίτηση ο Δήμος Παραλιμνίου ζητά,
"Αδεια και/ή οδηγίες του Δικαστηρίου για την προσκόμιση μαρτυρίας, με ένορκες δηλώσεις και/ή με προφορική μαρτυρία, σε απόδειξη της μη παρουσίας του κ. Χριστάκη Βασιλείου, Πολιτικού Μηχανικού του Δήμου Παραλιμνίου, στη συνεδρία του Δημοτικού Συμβουλίου των Καθ'ων η αίτηση - Αιτητών, που έγινε στις 2.7.1999 αντικείμενο της οποίας ήταν η συζήτηση θέματος που αφορούσε τους Αιτητές στην παρούσα Προσφυγή."
Πιο συγκεκριμένα στη συνεδρία του Συμβουλίου του Δήμου Παραλιμνίου της 2/7/99, όταν εξεταζόταν θέμα που αφορούσε την υδροδότηση του ξενοδοχείου Adelais που ανήκε στην καθ'ης η αίτηση εταιρεία Yiannakis Bros Hotels Ltd., φαίνεται από τα πρακτικά της πιο πάνω ημερομηνίας ότι παρευρισκόταν μεταξύ άλλων και ο Δημοτικός Μηχανικός Χρ. Βασιλείου. Είναι τώρα η θέση του Συμβουλίου του Δήμου Παραλιμνίου ότι ο πιο πάνω αναφερόμενος δεν ήταν παρών στη συνεδρία και ότι η συμπερίληψη του ονόματος του στον κατάλογο των προσώπων που ήταν παρόντα κατά τη διάρκεια της πιο πάνω συνεδρίας οφειλόταν, σύμφωνα με το περιεχόμενο της ένορκης δήλωσης που συνοδεύει την αίτηση, σε "παραδρομή ή τυπική αβλεψία" του πρακτικογράφου που τηρούσε τα σχετικά πρακτικά.
Οι καθ'ων η αίτηση φέρουν ένσταση στην παράθεση προφορικής μαρτυρίας ισχυριζόμενοι ότι σύμφωνα με τη σχετική νομολογία δεν μπορεί να επιτραπεί εκ των υστέρων προφορική μαρτυρία για τη διαφοροποίηση ή διόρθωση των πιο πάνω πρακτικών του Δήμου.
(β) Η νομική πλευρά
Το άρθρο 146 του Συντάγματος καθορίζει τα πλαίσια του δικαστικού ελέγχου στο έργο της Διοίκησης. Ο δικαστικός έλεγχος έχει ερευνητικό χαρακτήρα και εξασκείται σύμφωνα με τις αρχές του εξεταστικού (ανακριτικού) συστήματος δικαίου. Τα επίδικα θέματα καθορίζονται από το περιεχόμενο της δικογραφίας που συμπεριλαμβάνει την αίτηση και την ένσταση.
Τα νομικά πλαίσια που παρέχουν στο Δικαστήριο την ευχέρεια να επιτρέψει την προσαγωγή προφορικής μαρτυρίας καθορίζονται με τους Κανονισμούς 10, 12 και 19 του Διαδικαστικού Κανονισμού του Ανωτάτου Δικαστηρίου του 1962.
Ο Κανονισμός 10(2) προνοεί ότι,
"Κατά την διάρκειαν της τοιαύτης ακροάσεως το Δικαστήριον ή Δικαστής δύναται να εκδώση τοιαύτας οδηγίας αναφορικώς προς περαιτέρω εγγράφους προτάσεις, λεπτομερείας, αποκάλυψιν ή επιθεώρησιν εγγράφων, αποδεικτικά μέσα, συμπεριλαμβανομένων ενόρκων ομολογιών αποδεικνυουσών τα γεγονότα εφ' ων βασίζεται έκαστος διάδικος, επιθεώρησιν του επιδίκου μέρους, διαδικασίαν συμφώνως προς την παράγραφον 2 του Αρθρου 134, ημερομηνίαν δημοσίας ακροάσεως, καταχώρισιν και ανταλλαγήν μεταξύ των διαδίκων εγγράφου επιχειρηματολογίας εντός καθοριζομένων χρονικών ορίων ως και την διάρκειαν τυχόν μεταγενεστέρων αγορεύσεων, ή οιασδήποτε άλλας οδηγίας σχετικώς προς την διαδικασίαν της υποθέσεως ως ήθελε κρίνη αναγκαίον."
Ο Κανονισμός 12 προνοεί ότι,
"(1) Το Δικαστήριον ή Δικαστής δύναται να διατάξη οιονδήποτε αιτητήν να παρουσιασθή αυτοπροσώπως είτε δια να δώση ενόρκως ή άλλως πως πληροφορίας προς το Δικαστήριον, είτε δια να παρουσιάση έγγραφα ή άλλα αποδεικτικά μέσα. Εάν αιτητής τις διαταχθείς να εμφανισθή αυτοπροσώπως αρνηθή να πράξη ούτω, η ακολουθητέα διαδικασία εξαναγκασμού προς συμμόρφωσιν του τοιούτου αιτητού, η οποία δυνατόν να εφαρμοσθή, θα είναι ως η ισχύουσα δια τον εξαναγκασμόν εμφανίσεως μάρτυρος, όστις αρνήται να συμμορφωθή προς μαρτυρικήν κλήσιν ...........
(2) Το Δικαστήριον δύναται να διατάξη τον καθ'ου η αίτησις να δώση ενόρκως ή άλλως πως πληροφορίας ή να παρουσιάση έγγραφα ή άλλα αποδεικτικά μέσα διά δεόντως εξουσιοδοτημένου υπαλλήλου."
Ο Κανονισμός 19 προνοεί ότι,
"Καθ' οιονδήποτε στάδιον της διαδικασίας το Δικαστήριον ή Δικαστής δύναται να εκδώσει τοιαύτας οδηγίας, αι οποίαι απαιτούνται προς το συμφέρον της δικαιοσύνης."
Από τα πρώτα στάδια της διαμόρφωσης του Διοικητικού Δικαίου στην Κύπρο καθιερώθηκε ότι προφορική μαρτυρία μπορεί να επιτραπεί εφόσον είναι σχετική με τα επίδικα θέματα. (Ιδε
Phedias Kyriakides v. The Republic (1961) 1 R.S.C.C. 66, Skourides v. Γενικού Εισαγγελέα (1967) 3 Α.Α.Δ. 518, Lambrakis v. Δημοκρατίας (1970) 3 Α.Α.Δ. 72 και Αντωνίου ν. Δημοκρατίας (1971) 3 Α.Α.Δ. 417.)Το θέμα εξετάστηκε λίγο αργότερα στην υπόθεση Ζαβρού ν. Δημοκρατίας (779/87 της 26/1/89) όπου το Δικαστήριο υιοθετώντας την απόφαση Phedias Kyriakides παρατήρησε ότι,
".. ένας από τους καθοδηγητικούς παράγοντες που θα ακολουθούνται στην εξέταση της αποδοχής οποιασδήποτε μαρτυρίας είναι κατά πόσο τέτοια μαρτυρία είναι εύλογα σχετική προς οιονδήποτε επίδικο θέμα και αποδειχτική οιουδήποτε επίδικου θέματος ενώπιο του Δικαστηρίου και μπορεί ή όχι να βοηθήσει το Δικαστήριο στην απονομή δικαιοσύνης στη συγκεκριμένη περίπτωση σύμφωνα με τη δικαιοδοσία του."
(Ιδε επίσης Λέλλα Χριστοδούλου ν. Δημοκρατίας (668/90 της 30/9/93)).
Η απόφαση
Phedias Kyriakides υιοθετήθηκε και στην υπόθεση Constantinides v. The Electricity Authority of Cyprus (1982) 3 C.L.R. 387 όπου το Ανώτατο Δικαστήριο δέχθηκε την κατάθεση δύο ενόρκων δηλώσεων εκ μέρους του ενδιαφερόμενου μέρους (ΡΙΚ), που περιείχαν μαρτυρία ότι η κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος στην Κύπρο είναι ανάλογη με το ύψος των εισοδημάτων μιας οικογένειας και ότι 93% των νοικοκυριών είναι ιδιοκτήτες μιας τηλεόρασης και 97% ιδιοκτήτες ενός ραδιοφώνου.Προφορική μαρτυρία από τρίτο πρόσωπο έχει επιτραπεί για να ενισχύσει άλλη μαρτυρία που είχε δοθεί από την αιτήτρια ότι ένα κτήμα που αγοράστηκε και γράφτηκε στο όνομα της (που αργότερα συμπεριλήφθηκε στο φορολογητέο εισόδημα της) είχε αγοραστεί από την αιτήτρια με την ιδιότητα του αντιπροσώπου ενός άλλου προσώπου και ότι είχε εγγραφεί στο όνομα της ως αποτέλεσμα λάθους (Λέλλα Χριστοδούλου ν. Δημοκρατίας 668/90 της 30/9/93), για να ενισχύσει τους ισχυρισμούς του αιτητή σε υπόθεση προαγωγής ότι υπήρξε έλλειψη αντικειμενικότητας και προκατάληψη εκ μέρους του αξιολογούντος λειτουργού προς τον αιτητή (Ακάμας ν. Δημοκρατίας 353/92 της 20/10/93) και για να ενισχύσει τους ισχυρισμούς της αιτήτριας εταιρείας σε υπόθεση κατακύρωσης προσφοράς ότι η αιτήτρια εταιρεία διέθετε τα κατάλληλα μηχανήματα και ότι κατά τη διάρκεια της επιτόπιας έρευνας οι υπεύθυνοι της αιτήτριας εταιρείας δεν ρωτήθηκαν από τους καθ'ων η αίτηση αν διέθεταν αποθηκευτικό χώρο (Sunrise Industry Clothing Ltd. v. Δημοκρατίας 470/91 της 13/10/93).
Αντίθετα δεν έχει επιτραπεί η παράθεση προφορικής μαρτυρίας για να αποδείξει ισχυρισμό του αιτητή ότι στα πλαίσια της πλήρωσης μιας θέσης Κλινικού Ψυχολόγου στις Ψυχιατρικές Υπηρεσίες, η Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας δεν υπέβαλε στον αιτητή ερωτήσεις σχετικά με τις θεραπευτικές του ιδιότητες και ότι η σημείωση στο πρακτικό ότι "ο αιτητής υστέρησε σε απαντήσεις ως προς τη θεραπευτική του δουλειά" ήταν πλήρως αυθαίρετη (Νικολαΐδη ν. Δημοκρατίας 374/92 της 9/12/92), για να αποδείξει ισχυρισμό ότι δεν έγινε προσφορά της υπολογισθείσας αποζημίωσης μέσα σε 10 μήνες από τη δημοσίευση της απαλλοτρίωσης (Κισσόποδα ν. Δημοκρατίας 143/93 της 20/4/94), για την αντεξέταση ενός μέλους της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας αναφορικά με τις απόψεις του ως προς την ψήφο του σε υπόθεση προαγωγής (
Christou v. Republic (1969) 3 C.L.R. 134) και για να αποδείξει ισχυρισμό της αιτήτριας ότι δεν αρνήθηκε να συμμετάσχει σε συνέντευξη σε διαδικασία προαγωγής ενώ στα πρακτικά αναφερόταν ότι η αιτήτρια είχε αρνηθεί να συμμετάσχει σε διαδικασία συνέντευξης.Στην αναθεωρητική του δικαιοδοσία το Ανώτατο Δικαστήριο έχει τη διακριτική ευχέρεια (σε αντίθεση με τους περιορισμούς που υπάρχουν σε πολιτικές και ποινικές διαδικασίες) να ελέγχει το δικαίωμα των διαδίκων να προσαγάγουν μαρτυρία σχετική με τα γεγονότα που θέλουν να αποδείξουν, με γνώμονα πάντοτε τη σχετικότητα της μαρτυρίας με τα επίδικα θέματα. Πρέπει να τονιστεί ότι οι διάδικοι δεν μπορούν να προσαγάγουν προφορική μαρτυρία χωρίς την άδεια του Δικαστηρίου. Η παροχή της άδειας του Δικαστηρίου αποτελεί βασική προϋπόθεση για την παρουσίαση προφορικής μαρτυρίας. Η σχετική άδεια μπορεί να δοθεί σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 19 των Κανονισμών του 1962 κατόπιν αίτησης που υποβάλλεται, είτε προφορικά είτε εγγράφως. (Ιδε Σταύρου ν. Δημοκρατίας, 739/87 της 26/4/89 και Ευθυμίου ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 1883 της 14/7/97).
Το θέμα της διόρθωσης των πρακτικών ενός διοικητικού οργάνου εξετάστηκε στην υπόθεση
Ioannou v. Water Board of Limassol (1984) 3 C.L.R. 728, όπου τονίστηκε αφενός το δικαίωμα του διαδίκου να παρουσιάζει προφορική μαρτυρία και αφετέρου η διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου να αποδέχεται ή όχι τη μαρτυρία που επιδιώκεται να παρουσιαστεί. Πιο συγκεκριμένα, για τη διόρθωση των πρακτικών που επιδιωκόταν ο Δικαστής Α. Λοΐζου είχε τονίσει ότι,"The minutes should speak for the member; and not the member for the minutes."
Στην παρούσα περίπτωση οι αιτητές ζητούν να παρουσιάσουν μαρτυρία που θα συγκρούεται με το έγγραφο κείμενο των πρακτικών. Η μαρτυρία που σκοπείται να παρουσιαστεί, αν γίνει αποδεκτή, θα διαφοροποιήσει το έγγραφο περιεχόμενο των πρακτικών του Δημοτικού Συμβουλίου αναφορικά με τα πρόσωπα που συμμετείχαν στη σχετική συνεδρία. Ο προσδιορισμός των προσώπων που συμμετείχαν στη συνεδρία με την αιτούμενη τροποποίηση των πρακτικών δεν εμπίπτει μέσα στα πλαίσια της δικαιοδοσίας του ακυρωτικού Δικαστηρίου όπως αυτή καθορίζεται με τις πρόνοιες του άρθρου 146 του Συντάγματος.
Η αίτηση απορρίπτεται με έξοδα σε βάρος των αιτητών-καθ'ων η αίτηση.
Τ. ΗΛΙΑΔΗΣ,
Δ.