|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1999) 4 ΑΑΔ 339
28 Απριλίου,1999
[ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
1. KΟΙΝΟΤΗΤΑ ΜΑΡΙ, ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΤΑΡΧΗ
ΚΑΙ ΤΗΣ ΧΩΡΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΜΑΡΙ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ,
Αιτητές,
v.
1. ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ,
2. ΑΡΧΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ ΚΥΠΡΟΥ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 883/92)
Διοικητικό Δικονομικό Δίκαιο ― Προσβολή με το ίδιο δικόγραφο περισσότερων της μίας διοικητικών πράξεων ― Επιτρεπτή μόνο εφόσον οι πράξεις είναι συναφείς ― Συνάφεια ― Χαρακτηριστικά ―Αν ελλείπει η συνάφεια, η προσφυγή είναι παραδεκτή μόνο για την προτασσόμενη στο δικόγραφο επίδικη διοικητική απόφαση.
Προσφυγή βάσει του Άρθρου 146 του Συντάγματος ― Έννομο συμφέρον ― Προσφυγή κατά του Διατάγματος Απαλλοτρίωσης ακίνητης ιδιοκτησίας ― Μόνο οι ιδιοκτήτες και οι δικαιούχοι της απαλλοτριωθείσας ιδιοκτησίας έχουν έννομο συμφέρον προσβολής της απαλλοτρίωσης.
Οι αιτητές προσέβαλαν με την προσφυγή τους τόσο το Διάταγμα Απαλλοτρίωσης ακίνητης περιουσίας της οποίας δεν ήταν ιδιοκτήτες, όσο και την απόφαση της ΑΗΚ για εγκατάσταση σε αυτό ηλεκτροπαραγωγικού σταθμού.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, απορρίπτοντας την προσφυγή, αποφάσισε ότι:
1. Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην υπόθεση Συμεωνίδου κ.ά. ν. Δημοκρατίας (1993) 3 Α.Α.Δ. 258, υιοθέτησε τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας της Ελλάδας, σύμφωνα με την οποία μπορεί να προσβληθεί μόνο μία διοικητική απόφαση στην αίτηση ακυρώσεως, με εξαίρεση την περίπτωση όπου υπάρχει συνάφεια μεταξύ περισσοτέρων διοικητικών πράξεων. Εξηγείται δε η έννοια της συνάφειας στο ακόλουθο απόσπασμα από την πιο πάνω υπόθεση (σελ. 271):
"Συνάφεια υπάρχει όταν η μια πράξη αποτελεί προϋπόθεση της άλλης, ή όταν οι προσβαλλόμενες με το ίδιο δικόγραφο πράξεις αφορούν τον ίδιο αιτητή, βασίζονται στις ίδιες διατάξεις του νόμου, φέρουν ταυτόσημη αιτιολογία και εκδόθηκαν από το ίδιο όργανο και κατά την ίδια διοικητική διαδικασία (Βλέπε, Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου Επικρατείας της Ελλάδας 1929-1959, σελίδα 274)».
Η φύση της απόφασης της ΑΗΚ, για την εγκατάσταση του Ηλεκτροπαραγωγού Σταθμού στο Βασιλικό, δεν έχει καμιά σχέση με το διάταγμα της απαλλοτρίωσης, που έγινε για να εξασφαλιστεί η ακίνητη ιδιοκτησία πάνω στην οποία θα γίνουν οι αναγκαίες εγκαταστάσεις. Οι δύο κατά συνέπεια προσβαλλόμενες αποφάσεις δεν είναι συναφείς και η συνένωσή τους στο ίδιο δικόγραφο δεν επιτρέπεται.
2. Η απαλλοτρίωση κινητής ή ακίνητης ιδιοκτησίας διέπεται από τις διατάξεις του Άρθρου 23 του Συντάγματος, το οποίο καθορίζει και τα δικαιώματα των ιδιοκτητών των οποίων η περιουσία απαλλοτριώνεται. Οι διατάξεις αυτές, καθώς επίσης και των σχετικών νόμων που έγιναν βάσει του Άρθρου 23, αφορούν αποκλειστικά στα δικαιώματα των ιδιοκτητών ή δικαιούχων στην ακίνητη περιουσία που απαλλοτριώθηκε. Κανένας άλλος δεν αρύεται οποιοδήποτε συμφέρον από τις συνέπειες της απαλλοτριώσεως. Επομένως, οι αιτητές, που δεν είναι ιδιοκτήτες της ιδιοκτησίας που απαλλοτριώθηκε με το επίδικο διάταγμα, δε νομιμοποιούνται να το προσβάλουν.
3. Οι αιτητές να προβούν, αν επιθυμούν, στο αναγκαίο δικονομικό διάβημα ώστε να διαχωριστεί η προσφυγή που αφορά στο διάταγμα της απαλλοτρίωσης, και η οποία απορρίπτεται με την παρούσα απόφαση, από τη διοικητική πράξη της ΑΗΚ που σχετίζεται με την επιλογή του χώρου εγκατάστασης του Ηλεκτροπαραγωγού Σταθμού.
Το δικονομικό τούτο διάβημα να ληφθεί σε ένα μήνα από σήμερα. Οι αιτητές είναι ήδη ενήμεροι από το υλικό που έχει τεθεί ενώπιον του Δικαστηρίου ολοκλήρου του νομικού πλαισίου της υπόθεσης και ας ασκήσουν οι ίδιοι, όπως επιθυμούν, τα δικαιώματα που τους παρέχονται από το Σύνταγμα και τους νόμους. Αν η αίτηση για το διαχωρισμό του δικογράφου δεν καταχωριστεί σε ένα μήνα θα θεωρείται πως οι αιτητές εγκαταλείπουν το δικαίωμά τους.
H προσφυγή απορρίπτεται μερικώς με έξοδα.
Αναφερόμενη υπόθεση:
Συμεωνίδου κ.ά. ν. Δημοκρατίας (1993) 3 Α.Α.Δ. 258.
Προσφυγή.
Προσφυγή εναντίον της απαλλοτρίωσης ακίνητης περιουσίας για την ανέγερση και δημιουργία του Ηλεκτροπαραγωγού Σταθμού Βασιλικού στην απαλλοτριωθείσα περιοχή.
Α. Σ. Αγγελίδης και Α. Ευσταθίου, για τους Αιτητές.
Γ. Παπαϊωάννου - Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ' ων η αίτηση 1.
Κ. Χ"Αθανασίου για Γ. Κακογιάννη, για τους Καθ' ων η αίτηση 2.
Cur. adv. vult.
ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, Δ.: Η υπό εξέταση προσφυγή, καταχωρίστηκε στις 25.11.92 από τις Κοινότητες Μαρί, Τόχνης, Ζυγίου, Καλαβασού, Μαρωνίου, Χοιροκοιτίας, Σκαρίνου, Αλαμινού, Μεσόγειας, Αναφωτίας, Αγγλισίδων, Μαζωτού, Ψεματισμένου, Αγίου Θεοδώρου, Κοφίνου, Πεντακώμου, μέσω των κοινοταρχών τους και των χωριτικών επιτροπών, της Ένωσης Κοινοτήτων Λάρνακας διά του προέδρου και των μελών του διοικητικού της συμβουλίου, του ιδιώτη Σοφρώνη Χρ. Χ"Σοφρωνίου από τον Ψεματισμένο, της Οικολογικής Κίνησης μέσω του Γενικού Γραμματέα της συντονιστικής επιτροπής της, και κάποιου Κυριάκου Τσιμιλλίδη εκ μέρους της Ομοσπονδίας Περιβαλλοντικών και Οικολογικών Οργανώσεων Κύπρου. Η προσφυγή στρέφεται εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω του Υπουργικού Συμβουλίου και της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου. Επιβάλλεται να παραθέσω αυτούσιες τις δύο παραγράφους του αιτητικού στην προσφυγή.
«Α. Δήλωση και/ή διαταγή του Σεβαστού Δικαστηρίου ότι η πράξη και/ή η απόφαση των καθ' ων η αίτηση η οποία περιήλθε εις γνώσιν των αιτητών κατά/ή περί την 11.9.1992 διά δημοσιεύσεως στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας Παράρτημα Τρίτον 11 (Α.Δ.Π.) Αρ.Φύλλου 2736 υπ' αρ. διοικητικής πράξεως 1491 και/ή με έγγραφον της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου ημερ. 24.9.92 προς τον αντιπρόσωπο των αιτητών σημειούμενο ως Τεκμήριο Α, με την οποία απεφασίσθη να απαλλοτριωθεί η εις τον Πίνακα «Β» ακίνητος περιουσία για την ανέγερση και δημιουργία του Ηλεκτροπαραγωγού Σταθμού Βασιλικού και/ή η απόφαση των καθ' ων η αίτηση να εγκαταστήσουν τον Ηλεκτροπαραγωγό Σταθμό Βασιλικού στην αναφερόμενη περιοχή, είναι άκυρη και/ή παράνομη και/ή στερημένη εννόμου αποτελέσματος, παν δε το παραλειφθέν δεν θα έπρεπε να ελάμβανε χώραν.
Β. Δήλωση και/ή Διαταγή του Σεβαστού Δικαστηρίου ότι η ως άνω απόφαση των καθ΄ων η αίτηση να απορρίψουν την ένσταση των αιτητών κατά της γνωστοποίησης απαλλοτριώσεως ημερ. 30.4.1992 και η έκδοση του διατάγματος απαλλοτριώσεως ως ανωτέρω, είναι άκυρη και/ή παράνομη και/ή εστερημένη εννόμου αποτελέσματος.»
Οι δικηγόροι της Δημοκρατίας και της Α.Η.Κ. εγείρουν στη γραπτή τους αγόρευση δυο προδικαστικές ενστάσεις, τις οποίες θα συζητήσω αμέσως παρακάτω. Με την πρώτη εισηγούνται πως οι αιτητές στερούνται ιδίου και ενεστώτος εννόμου συμφέροντος να προσφεύγουν στο Δικαστήριο με τα επιδιωκόμενα στην προσφυγή τους αιτήματα.
Η διά της διοικητικής αποφάσεως ευθέως προσβολής ιδίου και ενεστώτος εννόμου συμφέροντος του αιτούντος, είναι απαραίτητη προϋπόθεση για το δικαίωμα προσφυγής, βάσει του άρθρου 146.2 του Συντάγματος.
Ο δικηγόρος της Δημοκρατίας εγείρει ακόμη μία ένσταση. Εισηγείται πως με το αιτητικό «Α», που παραθέτω πιο πάνω, προσβάλλονται δυο διοικητικές πράξεις, (α) η αναγκαστική απαλλοτρίωση ακίνητης ιδιοκτησίας, που δεν ανήκει στους αιτητές, αποτέλεσμα του σχετικού διατάγματος που εδημοσιεύθη στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, ημερ. 11.9.92, και (β) η απόφαση να εγκατασταθεί ο Ηλεκτροπαραγωγός Σταθμός, στην περιοχή Βασιλικού, όπου έγινε η απαλλοτρίωση.
Στη γραπτή αγόρευση των δικηγόρων της ΑΗΚ αναφέρεται επίσης πως η προσφυγή είναι εκπρόθεσμη. Δεν εξειδικεύεται όμως κατά πόσο η ένστασή τους αφορά στο δημοσιευθέν διάταγμα της απαλλοτρίωσης, ή την απόφαση για εγκατάσταση του Σταθμού στην περιοχή Βασιλικού. Όπως είπα πιο πριν το διάταγμα απαλλοτρίωσης εδημοσιεύθη στις 11.9.92. Η προσφυγή καταχωρίστηκε στις 25.11.92 και, αν είναι ορθός ο υπολογισμός μου, ακριβώς την 75η ημέρα από τη δημοσίευση. Δεν είναι επομένως εκπρόθεσμη, σε ό,τι αφορά την προσβαλλόμενη απόφαση για την απαλλοτρίωση.
Το ζήτημα με οδηγεί αμέσως στην προδικαστική ένσταση του δικηγόρου της Δημοκρατίας, που εισηγείται πως με το αιτητικό της προσφυγής προσβάλλονται, ανεπίτρεπτα, δυο διοικητικές αποφάσεις.
Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην υπόθεση Χρυστάλλα Συμεωνίδου και Άλλοι ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (1993) 3 Α.Α.Δ. 258, υιοθέτησε τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας της Ελλάδος, σύμφωνα με την οποία μπορεί να προσβληθεί μόνο μία διοικητική απόφαση στην αίτηση ακυρώσεως, με εξαίρεση την περίπτωση όπου υπάρχει συνάφεια μεταξύ περισσοτέρων διοικητικών πράξεων. Εξηγείται δε η έννοια της συνάφειας στο ακόλουθο απόσπασμα από την πιο πάνω υπόθεση (σελ.271):
«Συνάφεια υπάρχει όταν η μια πράξη αποτελεί προϋπόθεση της άλλης, ή όταν οι προσβαλλόμενες με το ίδιο δικόγραφο πράξεις αφορούν τον ίδιο αιτητή, βασίζονται στις ίδιες διατάξεις του νόμου, φέρουν ταυτόσημη αιτιολογία και εκδόθηκαν από το ίδιο όργανο και κατά την ίδια διοικητική διαδικασία (Βλέπε, Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου Επικρατείας της Ελλάδας 1929-1959, σελίδα 274)».
Η απαλλοτρίωση κινητής ή ακίνητης ιδιοκτησίας διέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 23 του Συντάγματος, το οποίο καθορίζει και τα δικαιώματα των ιδιοκτητών των οποίων η περιουσία απαλλοτρίωνεται. Οι διατάξεις αυτές, καθώς επίσης και των σχετικών νόμων που έγιναν βάσει του άρθρου 23, αφορούν αποκλειστικά στα δικαιώματα των ιδιοκτητών ή δικαιούχων στην ακίνητη περιουσία που απαλλοτριώθηκε. Κανένας άλλος δεν αρύεται οποιοδήποτε συμφέρον από τις συνέπειες της απαλλοτριώσεως. Επομένως, οι αιτητές, που δεν είναι ιδιοκτήτες της ιδιοκτησίας που απαλλοτριώθηκε με το επίδικο διάταγμα, δεν νομιμοποιούνται να το προσβάλουν.
Η φύση της απόφασης της ΑΗΚ, για την εγκατάσταση του Ηλεκτροπαραγωγού Σταθμού στο Βασιλικό, δεν έχει καμιά σχέση με το διάταγμα της απαλλοτρίωσης, που έγινε για να εξασφαλιστεί η ακίνητη ιδιοκτησία πάνω στην οποία θα γίνουν οι αναγκαίες εγκαταστάσεις. Οι δυο κατά συνέπεια προσβαλλόμενες αποφάσεις δεν είναι συναφείς και η συνένωσή τους στο ίδιο δικόγραφο δεν επιτρέπεται. Έχω δε τη γνώμη πως οι προσβαλλόμενες αποφάσεις είναι δύο, εξ' ου και προστίθεται στην προσφυγή και το Υπουργικό Συμβούλιο, που εξέδωσε το σχετικό διάταγμα απαλλοτρίωσης. Τούτο βέβαια καταδεικνύεται επίσης και από το αιτητικό Β στην προσφυγή, που όντως η πράξη που προσβάλλεται σ' αυτό δεν συνιστά εκτελεστή διοικητική απόφαση.
Οι δικηγόροι των αιτητών αναφέρονται στη γραπτή τους αγόρευση συνεχώς, και μόνο, στην απόφαση που αφορά στην επιλογή του χώρου για την εγκατάσταση του Ηλεκτροπαραγωγού Σταθμού. Και τούτο, γιατί προφανώς αυτή είναι η απόφαση που επιθυμούν να προσβάλουν. Η θέση τους όμως αυτή δεν μεταβάλλει τη νομική κατάσταση, όπως την εξήγησα πιο πάνω. Μολονότι ήταν γνωστή η ένσταση του δικηγόρου της Δημοκρατίας, πάνω σ' αυτό το ζήτημα, δεν έγινε από τους αιτητές οποιοδήποτε διάβημα διαχωρισμού των δικογράφων. Γι' αυτό το λόγο, ακολουθώντας τη νομολογία μας όπως καθιερώθηκε στην υπόθεση Συμεωνίδου, θα επιληφθώ μόνο της απόφασης που προτάσσεται στην προσφυγή, και που αφορά στο διάταγμα της απαλλοτρίωσης. Ανέφερα ήδη πως οι αιτητές, εφόσο δεν είναι ιδιοκτήτες της περιουσίας που απαλλοτριώθηκε, στερούνται εννόμου συμφέροντος να την προσβάλουν.
Θα διευκολύνω όμως τους αιτητές με κατάλληλες οδηγίες ώστε να προωθήσουν, αν επιθυμούν, την προσφυγή τους και σε ό,τι αφορά την ουσιαστική επιδίωξη τους, σε σχέση δηλαδή με την απόφαση επιλογής του χώρου για την εγκατάσταση του Ηλεκτροπαραγωγού Σταθμού.
Οι αιτητές να προβούν, αν επιθυμούν, στο αναγκαίο δικονομικό διάβημα ώστε να διαχωριστεί η προσφυγή που αφορά στο διάταγμα της απαλλοτρίωσης, και η οποία απορρίπτεται με την παρούσα απόφαση, από τη διοικητική πράξη της ΑΗΚ που σχετίζεται με την επιλογή του χώρου εγκατάστασης του Ηλεκτροπαραγωγού Σταθμού.
Το δικονομικό τούτο διάβημα να ληφθεί σε ένα μήνα από σήμερα. Οι αιτητές είναι ήδη ενήμεροι από το υλικό που έχει τεθεί ενώπιον του Δικαστηρίου ολοκλήρου του νομικού πλαισίου της υπόθεσης και ας ασκήσουν οι ίδιοι, όπως επιθυμούν, τα δικαιώματα που τους παρέχονται από το Σύνταγμα και τους νόμους. Αν η αίτηση για το διαχωρισμό του δικογράφου δεν καταχωριστεί σε ένα μήνα θα θεωρείται πως οι αιτητές εγκαταλείπουν το δικαίωμά τους.
Η προσφυγή που αφορά στην προσβολή του διατάγματος απαλλοτριώσεως απορρίπτεται με έξοδα.
Η προσφυγή απορρίπτεται μερικώς με έξοδα.