ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

ΕΝΩΠΙΟΝ: ΦΡ. ΝΙΚΟΛΑΙΔΗ, Δ.

Αναφορικά με το ΄Αρθρο 146 του Συντάγματος

1. Σοφίας Χρ. Γεωργιάδη, εκ Λάρνακας

2. Λίνας Μάριου Galbin, εκ Λάρνακας

3. Λίτσας Robert Fowles, εκ Λάρνακας

4. Μέρσιας Σταύρου Παπαδοπούλου, εκ Λάρνακας

5. Χριστάκη Γεωργίου Ηρακλείδη διά του

πληρεξουσίου αντιπροσώπου του Γεώργιου

Ηρακλείδη εκ Λάρνακας

- και -

1. Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω

(α) Υπουργικού Συμβουλίου

(β) Υπουργού Εσωτερικών

2. Συμβουλίου Βελτιώσεως Ορόκλινης

1. Γεώργιου Ηρακλείδη διαχειριστή της

περιουσίας της απ. Σοφίας Γεωργιάδη,

εκ Λάρνακας

2. Λίνας Μάριου Galbin, εκ Λάρνακας

3. Λίτσας Robert Fowles, εκ Λάρνακας

4. Μέρσιας Σταύρου Παπαδοπούλου, εκ Λάρνακας

5. Χριστάκη Γεωργίου Ηρακλείδη διά του

πληρεξουσίου αντιπροσώπου του Γεώργιου

Ηρακλείδη εκ Λάρνακας

- και -

1. Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω

(α) Υπουργικού Συμβουλίου

(β) Υπουργού Εσωτερικών

2. Συμβουλίου Βελτιώσεως Ορόκλινης

__________

Για τους αιτητές : κ. Γ. Τριανταφυλλίδης.

Για τους καθ΄ων η αίτηση 1 (α) και (β) : κα Κλ. Θεοδούλου, Εισαγγελέας

της Δημοκρατίας, για Γενικό

Εισαγγγελέα της Δημοκρατίας

Για τους καθ΄ων η αίτηση 2 : κ. Κρ. Παπαλοΐζου για κ. Τ. Κουμή

και για κα Μ. Σελίπα.

__________

Oι αιτητές είναι ιδιοκτήτες αριθμού τεμαχίων που βρίσκονται στο χωριό Ορόκλινη. Τα τεμάχια αυτά απαλλοτριώθηκαν από τους καθ΄ ων η αίτηση 2 δυνάμει γνωστοποίησης απαλλοτρίωσης υπ΄ αρ. 1571, ημερ. 25.9.1992 και διατάγματος απαλλοτρίωσης υπ΄ αρ. 2068, ημερ. 31.12.1992.

Στις 11.11.1993 οι αιτητές αποδέκτηκαν το ποσό που πρόσφεραν οι καθ΄ων η αίτηση 2 ως αποζημίωση για την απαλλοτρίωση. Παρ΄ όλα αυτά, οι καθ΄ ων η αίτηση 2 παρέλειψαν να το καταβάλουν και οι αιτητές καταχώρησαν στις 8.3.1994 στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λάρνακας την αγωγή υπ΄ αρ. 840/94 εναντίον τους, αξιώνοντας την πληρωμή του. Η αγωγή εξακολουθεί να εκκρεμεί ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λάρνακας.

Στις 27.5.1994 δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας διάταγμα ανάκλησης της απαλλοτρίωσης γιατί, όπως αναφερόταν, η σχετική αποζημίωση δεν είχε καταβληθεί και η απαλλοτρίωση της ιδιοκτησίας κρινόταν πλέον ως μη αναγκαία για τους σκοπούς δημόσιας ωφέλειας που είχαν καθοριστεί στη γνωστοποίηση απαλλοτρίωσης.

Στις 3.6.1994 ο Διευθυντής Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, απέστειλε επιστολή προς τους αιτητές με την οποία τους πληροφορούσε για το πιο πάνω διάταγμα ανάκλησης. Το διάταγμα ανάκλησης προσβλήθηκε με την προσφυγή υπ΄αρ. 610/94. Το Ανώτατο Δικαστήριο με απόφασή του ημερ. 26.6.1996 ακύρωσε το διάταγμα ανάκλησης λόγω κακής σύνθεσης του συλλογικού οργάνου αφ΄ενός και έλλειψης αιτιολογίας αφ΄ ετέρου.

Στις 19.3.1997 οι καθ΄ ων η αίτηση 2 αξίωσαν την απόρριψη της αγωγής υπ΄αρ. 840/94, αλλά η αίτησή τους απορρίφθηκε στις 16.4.1997. Στις 16.5.1997 δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας νέο διάταγμα ανάκλησης της απαλλοτρίωσης για τους ίδιους ακριβώς λόγους όπως και το προηγούμενο, δηλαδή λόγω μη καταβολής της σχετικής αποζημίωσης και λόγω του ότι η απαλλοτριούσα αρχή θεωρούσε την απαλλοτριωθείσα περιουσία ως μη αναγκαία για τους σκοπούς δημόσιας ωφέλειας που αναφερόταν στη σχετική γνωστοποίηση απαλλοτρίωσης.

Δεν αντιλαμβάνομαι γιατί η προσφυγή έχει ασκηθεί και εναντίον της Δημοκρατίας, καθ΄ης η αίτηση 1. Τόσο η απαλλοτρίωση όσο και η ανάκλησή της έγιναν από τους καθ΄ ων η αίτηση 2, χωρίς οποιαδήποτε ανάμειξη άλλων φορέων. Η εξήγηση που δόθηκε στο στάδιο των διευκρινίσεων, ότι δηλαδή η προηγούμενη ανάκληση της απαλλοτρίωσης γνωστοποιήθηκε με επιστολή του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας δεν αντέχει σε κριτική. Η προσφυγή εναντίον των καθ΄ων η αίτηση 1, οι οποίοι άλλωστε δεν καταχώρησαν καν ένσταση, απορρίπτεται με έξοδα εναντίον των αιτητών, όπως θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή.

Οι καθ΄ ων η αίτηση 2, (στο εξής "οι καθ΄ων η αίτηση") ήγειραν προδικαστική ένσταση ότι η προσφυγή είναι εκπρόθεσμη γιατί καταχωρήθηκε μετά την πάροδο 75 ημερών από την ημερομηνία δημοσίευσης του διατάγματος ανάκλησης στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας. Οι αιτητές αντιτείνουν ότι πληροφορήθηκαν για πρώτη φορά την ανάκληση της απαλλοτρίωσης μέσω της επιστολής των δικηγόρων των καθ΄ ων η αίτηση, ημερ. 23.10.1997. Ουδέποτε προηγουμένως είχαν πληροφορηθεί καθ΄ οιονδήποτε τρόπο την ύπαρξη ή δημοσίευση του διατάγματος ανάκλησης.

Προσθέτουν ότι το προηγούμενο διάταγμα ανάκλησης που ακυρώθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο στην προσφυγή υπ΄αρ. 610/94, είχε γνωστοποιηθεί σ΄ αυτούς από το Διευθυντή Κτηματολογίου και Χωρομετρίας με επιστολή που τους πληροφορούσε σχετικά.

Παρόμοια επιστολή δεν στάληκε μετά τη δημοσίευση του υπό εξέταση διατάγματος ανάκλησης. Οι αιτητές ανέμεναν να πληροφορηθούν την τυχόν ανάκληση της απαλλοτρίωσης με επιστολή, όπως ακριβώς είχε γίνει και στην προηγούμενη περίπτωση.

Η αναγκαιότητά της, κατά κάποιο άμεσο ή έμμεσο τρόπο, αναγραφής του ονόματος του ιδιοκτήτη της περιουσίας που απαλλοτριώνεται στη σχετική δημοσίευση που αναφέρθηκε για πρώτη φορά στην υπόθεση Pissas (Νο.1) ν. Ε.Α.C, ανωτέρω, επιβεβαιώθηκε και στην υπόθεση R. St. Estates Limited v. Δήμου Λευκωσίας, Yποθ. Αρ. 735/91, ημερ. 21.1.1994.

Στην παρούσα υπόθεση η ανάκληση της απαλλοτρίωσης έγινε με τη γνωστοποίηση αρ. 455, ημερ. 21.4.1997, που δημοσιεύτηκε στο Τρίτο Παράρτημα της Επίσημης Εφημερίδας της Δημοκρατίας υπ΄αρ. 3149 της 16.5.1997. Στη ανάκληση γίνεται αναφορά στη γνωστοποίηση της απαλλοτρίωσης και στα τεμάχια τα οποία είχαν απαλλοτριωθεί. Καμιά αναφορά όμως δεν γίνεται στους ιδιοκτήτες ονομαστικά. Κάτω από τις περιστάσεις θεωρώ ότι η δημοσίευση της ανάκλησης δεν είναι αρκετή για να θέσει σε λειτουργία την προθεσμία του ΄Αρθρου 146.3 του Συντάγματος.

Δεν μπορεί να επιβληθεί σε κάθε ιδιοκτήτη ακίνητης περιουσίας η υποχρέωση να παρακολουθεί κάθε δημοσίευση απαλλοτρίωσης ή ανάκλησης, ελέγχοντας κάθε φορά τα τεμάχια γης που κατέχει, για να πληροφορηθεί αν και ποιά περιουσία του επηρεάζεται.

Η ανάγκη για πιο ικανοποιητική ενημέρωση των ιδιοκτητών ακινήτων των οποίων σκοπείται η απαλλοτρίωση, ανάγκη που έχει επισημανθεί και στο παρελθόν, είναι εμφανής και στην παρούσα περίπτωση. Τόσο στις περιπτώσεις αναγκαστικής απαλλοτρίωσης αλλά και στις περιπτώσεις ανάκλησης διαταγμάτων απαλλοτριώσεων θα ήταν δικαιότερο αν οι ιδιοκτήτες των κτημάτων ειδοποιούνταν προσωπικά με επιστολή.

Στην παρούσα υπόθεση τα πράγματα είναι ακόμα πιο φανερά, αφού στην προηγούμενη ανάκληση της απαλλοτρίωσης οι αιτητές είχαν ειδοποιηθεί με επιστολή του Επαρχιακού Λειτουργού του Κτηματολογίου και Χωρομετρίας. Είναι λογικό ότι και σ΄ αυτή την περίπτωση θα ανέμεναν ότι σε περίπτωση ανάκλησης θα ειδοποιούνταν ανάλογα. Η προδικαστική ένσταση των καθ΄ ων η αίτηση απορρίπτεται.

Οι αιτητές ισχυρίζονται ότι η ανάκληση δεν έγινε στα πλαίσια της χρηστής διοίκησης, αλλά με απόλυτο ή αυθαίρετο τρόπο και γι΄ αυτό θα πρέπει να ακυρωθεί. Προβάλλουν επίσης τον ισχυρισμό ότι αφού το άρθρο 12(1) του περί Αναγκαστικής Απαλλοτριώσεως Νόμου του 1962, Νόμου 15/62, όπως τροποποιήθηκε, προβλέπει ότι ευθύς ως η καταβλητέα αποζημίωση συμφωνηθεί ή καθοριστεί, καταβάλλεται πάραυτα τοις μετρητοίς στους ενδιαφερόμενους, ενώ το άρθρο 7(1) παρέχει το δικαίωμα στην απαλλοτριούσα αρχή να ανακαλεί τη γνωστοποίηση πριν την πληρωμή της αποζημίωσης, η ανάκληση θα έπρεπε να γίνει μέσα σε εύλογο χρόνο. Τέλος οι αιτητές αφήνουν κάποιες υπόνοιες ότι αξιώνουν επίσης την ακύρωση της αναστολής λόγω έλλειψης αιτιολογίας, αλλά ο ισχυρισμός αυτός δεν τεκμηριώθηκε ή προωθήθηκε καθ΄ οιονδήποτε τρόπο.

Ανάκληση της διοικητικής πράξης νοείται η άρση του περιεχομένου της διά μεταγενέστερης πράξης. Η ανάκληση των νόμιμων διοικητικών πράξεων είναι κατά κανόνα επιτρεπτή, εφ΄ όσον διά της ανάκλησης δεν θίγονται δημιουργηθέντα διά της ανακαλούμενης πράξης δικαιώματα των πολιτών.

Στην παρούσα υπόθεση η ανάκληση αναφέρεται σε νόμιμη διοικητική πράξη, ήταν δε το αποτέλεσμα επανεκτίμησης των δεδομένων πάνω στα οποία στηρίκτηκε η ανακαλούμενη πράξη. Η ανάκληση όμως αυτή εξουσιοδοτείται από νομοθετική πρόνοια και συγκεκριμένα από το άρθρο 7 του Νόμου 15/62.

Οι καθ΄ων η αίτηση απαλλοτρίωσαν τα συγκεκριμένα τεμάχια για την κατασκευή δρόμου. Κατά την πρόοδο των εργασιών αντελήφθηκαν ότι τα οικονομικά τους δεν ήταν τέτοια που να μπορεί το Συμβούλιο να αντεπεξέλθει, τόσο με τις αποζημιώσεις όσο και την απαιτούμενη για την κατασκευή του έργου δαπάνη. ΄Ετσι προχώρησαν σε ανάκληση της απαλλοτρίωσης.

Παρ΄ όλον ότι φαινομενικά, από το διάταγμα απαλλοτρίωσης που εκδόθηκε το 1992 μέχρι το 1997 που δημοσιεύτηκε η ανάκλησή του, έχει παρέλθει αρκετός χρόνος, εν τούτοις στην πραγματικότητα η απαλλοτρίωση ανακλήθηκε την πρώτη φορά 18 μήνες μετά τη δημοσίευση του διατάγματος και τη δεύτερη λιγότερο από ένα χρόνο από την ακύρωση της πρώτης ανάκλησης.

Δεν μπορώ να δω με ποιό τρόπο μπορεί να θεωρηθεί ότι η ενέργεια των καθ΄ ων η αίτηση ήταν καταχρηστική. Το άρθρο 7 παρέχει δικαίωμα στην απαλλοτριούσα αρχή να ανακαλέσει την απαλλοτρίωση καθ΄ οιονδήποτε χρόνο πριν την πληρωμή της αποζημίωσης. Δεν θεωρώ ότι η περίοδος που διέρρευσε είναι παράγοντας που μπορεί να επενεργήσει ούτως ώστε να θεωρηθεί ότι οι καθ΄ ων η αίτηση ενήργησαν με αυθαίρετο τρόπο. Οι καθ΄ ων η αίτηση ενήργησαν κατά τρόπο απόλυτα νόμιμο και όπως είχαν δικαίωμα ανακάλεσαν την απαλλοτρίωση πριν την καταβολή των αποζημιώσεων.

Η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα εναντίον των αιτητών τα οποία υπολογίζω και επιδικάζω στις £300.

Φρ. Νικολαΐδης

Δ.

/ΜΔ