Αναφορικά με τα Άρθρα 12(3), 24, 26, 28 και 146 του Συντάγματος

Μεταξύ -

Ch. P. Karakannas Electrical Ltd.

-και -

Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω

του Υπουργού Οικονομικών και/ή

Εφόρου Φόρου Προστιθέμενης Αξίας

-------------------

Για την αιτήτρια: Γ. Κακογιάννης και Αλ. Ευαγγέλου

Για τους καθών η αίτηση: Ε. Αντωνίου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας

------------------

Η προμνησθείσα Ivo International Ltd (εφεξής αναφερόμενη ως IVO) είναι αλλοδαπή εταιρεία. Έχει την έδρα της στη Φιλανδία. Όπως υπάρχει ισχυρισμός στην παράγραφο 3 της έκθεσης γεγονότων στην αίτηση, είχε εγγραφεί και στην Κύπρο. Προφανώς ως αλλοδαπή εταιρεία, με βάση τις διατάξεις του περί Εταιρειών Νόμου, Κεφ. 113. Ελλείπουν όμως ή μάλλον δεν προσκομίστηκαν οποιαδήποτε στοιχεία που αφορούν το θέμα. Η Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου (θα αναφέρεται παρακάτω ως η Αρχή ή με το ακρωνύμιο Α.Η.Κ.) κατακύρωσε την προσφορά αρ. 247/93 στην IVO για την προμήθεια σ' αυτήν και εγκατάσταση ηλεκτρολογικού εξοπλισμού, ισχύος 132KV, καθώς και βοηθητικού εξοπλισμού. Η τελευταία πληροφορήθηκε το γεγονός με επιστολή της Αρχής ημ. 27/10/93.

Στη συνέχεια, την 1/3/94, η αιτήτρια υπέγραψε συμβόλαιο υπεργολαβίας με την IVO, με το οποίο ανέλαβε να εκτελέσει ορισμένες από τις εργασίες που κατακυρώθηκαν στην IVO από την Α.Η.Κ. Φαίνεται πως η αιτήτρια είναι εργολήπτρια εταιρεία στον τομέα των ηλεκτρολογικών έργων. Είναι δε εγγεγραμμένη στο Μητρώο Φόρου Προστιθέμενης Αξίας, το οποίο τηρείται κατά τις διατάξεις του περί Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.) Νόμου του 1990 (ν. 246/90), όπως τροποποιήθηκε. Παρεμπιπτόντως και η IVO, ύστερα από διαβήματα της, γράφτηκε στο Μητρώο από 1/4/94.

Στις 30/3/94 ο ΄Εφορος Φ.Π.Α. (ο ΄Εφορος) ζήτησε από την IVO να προτείνει, μέσα σε 30 ημέρες, κάποιο πρόσωπο, μόνιμο κάτοικο της Δημοκρατίας, το οποίο να έχει ενεργήσει εκ μέρους της σε θέματα για τα οποία η ίδια φέρει ευθύνη για σκοπούς διορισμού του ως αντιπροσώπου της, όπως ορίζουν οι διατάξεις του ν. 246/90. Επειδή η ξένη εταιρεία δεν απάντησε στο αίτημα, ο Εφορος άρχισε έρευνες για να εντοπίσει πρόσωπο που θα αναλάμβανε τις ευθύνες του αντιπροσώπου βάσει του άρθρ. 46(1) του νόμου για λογαριασμό της (IVO).

Τελικά, όπως διαπιστώνεται από το Ε.8 του φακέλου Τεκμήριο Ν, έγινε σύσκεψη στα Γραφεία του Εφόρου, στην οποία μετείχε ο κ. Χ. Καρακάννας, γενικός διευθυντής και ουσιαστικά ιδιοκτήτης της αιτήτριας εταιρείας. Κατά τη σύσκεψη, όπως αναφέρεται στο σχετικό σημείωμα αρμόδιου λειτουργού, συζητήθηκε η αντιπροσώπευση της IVO από την αιτήτρια εταιρεία. Στο ίδιο σημείωμα καταγράφεται ότι στις 10/7/95, σε τηλεφωνική επικοινωνία του με το συντάκτη του σημειώματος, ο κ. Καρακάννας αποδέχθηκε όπως η εταιρεία του διορισθεί αντιπρόσωπος της IVO για σκοπούς του Φ.Π.Α.

Φαίνεται πως τα γεγονότα που μνημονεύει το σημείωμα δεν είναι άσχετα με ό,τι ακολούθησε στις 13/7/95. Αποτελούν συνέχεια της συνάντησης. Ο ΄Εφορος απηύθυνε στην αιτήτρια την παρακάτω επιστολή, με την επικεφαλίδα "Διορισμός αντιπροσώπου με βάση το άρθρο 46 του ν. 246/90 για την εταιρεία I.V.O. International Ltd":

Παρεμβάλλω στο σημείο αυτό την επίμαχη διάταξη. Το άρθρ. 46(1) ορίζει ότι:

Μετά τη λήψη της παραπάνω επιστολής της αιτήτριας λειτουργός του Γραφείου του Εφόρου πραγματοποίησε επίσκεψη ελέγχου στα γραφεία της IVO που, όπως βεβαιώνεται από τον εν λόγω λειτουργό, βρίσκονταν στα ίδια υποστατικά με τα γραφεία της αιτήτριας. Το πρώτο που διαπιστώθηκε ήταν ότι η IVO έπρεπε να είχε εγγραφεί στο Μητρώο από 1/11/93 και όχι από 1/4/94, όπως αρχικά δήλωσε. Ο ΄Εφορος μετά απ' αυτό τροποποίησε την ημερομηνία εγγραφής για να συνάδει με τα ευρήματα του. Περαιτέρω επέβαλε χρηματική επιβάρυνση στην IVO ΛΚ200.- για παράβαση των σχετικών νομοθετικών προνοιών.

Το περιεχόμενο της επιστολής αυτής αποτελεί, σύμφωνα με το αιτητικό που παραθέσαμε στην αρχή, το αντικείμενο της προσφυγής, η οποία καταχωρήθηκε στις 16/9/97. Θα μπορούσα εδώ να παρατηρήσω ότι η αίτηση της IVO ημερομηνίας 12/11/97 στην ίδια διαδικασία, για να συμμετάσχει σ' αυτήν, είτε σαν αιτήτρια είτε σαν ενδιαφερόμενη, συνάντησε την ένσταση και των δυο άλλων διαδίκων. Στο τέλος απορρίφθηκε, αφού η IVO ζήτησε πρώτα να την αποσύρει.

Το παράνομο της όλης διαδικασίας ο κ. Ευαγγέλου το εντοπίζει στα εξής σημεία: ότι το άρθρο 46(1) του νόμου αναφέρεται σε φυσικά και όχι νομικά πρόσωπα, όπως είναι η αιτήτρια, στην οποία, επομένως, δεν μπορούσε να σταλεί η προβλεπόμενη από τη διάταξη αυτή "γραπτή ειδοποίηση"Χ ότι το άρθρο 46(1) προνοεί για θετική πράξη διορισμού αντιπροσώπου από τον ΄Εφορο και όχι ανάληψη υποχρεώσεων, πράγμα που δεν έγινε εδώΧ ότι η ενέργεια του Εφόρου να ζητήσει από την αιτήτρια ανάληψη ευθυνών ως εκπροσώπου της IVO, των υποχρεώσεων της τελευταίας, συνιστά υπέρβαση εξουσίας, αφού ο νόμος δεν παρέχει τέτοια αρμοδιότητα στον ΈφοροΧ ότι η πραγματική σχέση μεταξύ των δύο ήταν σχέση εργολάβου και υπερβολάβου και όχι αντιπροσωπευομένου και αντιπροσώπουΧ και, τέλος, ότι ο ΄Εφορος έπρεπε να ζητήσει εγγυήσεις από την IVO εφόσον δεν ανταποκρίθηκε στην επιστολή του ημερ.30/3/94 και όχι να απευθυνθεί για επίλυση του θέματος στην αιτήτρια.

Αναφορικά με την ουσία, τη βεβαίωση δηλαδή, της φορολογίας, η αιτήτρια αμφισβητεί τη νομιμότητα της για τρεις βασικά λόγους:

(1) Ότι στηρίχθηκε σε υποθέσεις του Εφόρου, όπως προκύπτει από το περιεχόμενο της επιστολής του ημερ. 24/3/97. Συγκεκριμένα πως η ΙVO είχε πρόθεση, που δεν τεκμηριώνεται, να χρεώσει με Φ.Π.Α. την Α.Η.Κ. Το υποθετικό αυτό στοιχείο δεν μπορεί να συσχετισθεί ή να δικαιολογήσει τη λήψη της επίδικης απόφασης.

(2) Η βεβαίωση αφορούσε την παροχή υπηρεσιών εκτός της Δημοκρατίας, δηλαδή, το σχεδιασμό και την κατασκευή του εξοπλισμού στη Φιλανδία. Προς τούτο έγινε ενισχυτική επίκληση των σχετικών διατάξεων των άρθρων 4, 7 και 8 του νόμου. Και

(3) ο Έφορος δεν προέβη σε έρευνα των ουσιωδών γεγονότων της υπόθεσης. Αυτό δείχνει η μεταγενέστερη της ημερομηνίας λήψης της απόφασης αλληλογραφία του Εφόρου με την IVO (επιστολή της 4/5/98) ότι, δηλαδή, δεν λήφθηκαν υπόψη σημαντικά στοιχεία.

Η ουσία του αντίλογου είναι ότι η απόφαση του Εφόρου δεν βασίστηκε στις προθέσεις της ξένης εταιρείας. Αιτιολογήθηκε με βάση τα στοιχεία του φακέλου και της έρευνας που είχε διεξαχθεί και είχε ως πλαίσιο τις εξουσίες με τις οποίες εξόπλισε τον Έφορο το άρθρ. 34(1). Περαιτέρω, το συμβόλαιο της IVO με την Α.Η.Κ. είχε ως αντικείμενο την προσφορά υπηρεσιών εντός της επικράτειας. Γιαυτό και η εταιρεία εκείνη μετέφερε εδώ υπαλλήλους της και παράλληλα ανέθεσε την υπεργολαβία, στην οποία έχω αναφερθεί, στην αιτήτρια.

Όλα αυτά έλαβαν χώρα μέσα στις παραμέτρους που καθόρισε η συμφωνία της IVO με την Α.Η.Κ., που είχε ενιαίο χαρακτήρα. Ως προς το τελευταίο επιχείρημα δόθηκε η απάντηση ότι δεν είναι επιτρεπτή η αναφορά και συζήτηση των μεταγενέστερων της επίδικης απόφασης στοιχείων. Εν πάση περιπτώσει δεν μπορεί να συναχθεί συμπέρασμα ότι δεν πραγματοποιήθηκε έρευνα από μόνο το γεγονός ότι ο Έφορος εξέτασε ισχυρισμούς της εταιρείας τους οποίους αυτή υπέβαλε εκ των υστέρων.

Γεννάται όμως και θέμα ύπαρξης έννομου συμφέροντος της αιτήτριας να προσφύγει εφόσον αποδέχθηκε την πράξη εκ των προτέρων και συναίνεσε στην έκδοση της. Παραπέμπω, για τη διατύπωση και επεξήγηση της αρχής στα Πορίσματα της Νομολογίας του Σ.τ.Ε. 1929 έως 1959 στις σελ. 260 και 261. Οι αποφάσεις της Ολομέλειας στις υποθέσεις G. Alexandrou & Others v. Republic (1986) 3 C.L.R. 2554 και Α.Ε. 1703 Westpark Ltd. και άλλου (ανωτέρω) αποτελούν παραδείγματα εφαρμογής της αρχής. Η τελευταία αυτή απόφαση υιοθέτησε το παρακάτω απόσπασμα από τον Ε.Π. Σπηλιωτόπουλο "Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου" 2η έκδοση 1982 σελ. 259 παράγραφος 396, που καλύπτει πιστεύω πλήρως τα γεγονότα της υπό συζήτηση περίπτωσης:

Υπ' αυτό το πρίσμα βρίσκω περαιτέρω ότι η αιτήτρια στερείται έννομου συμφέροντος να προσβάλει την πράξη που αποτελεί το αντικείμενο της προσφυγής. Η οποιαδήποτε απόπειρα προσβολής της πράξης διορισμού τώρα (εκτός του ότι δεν είναι επιτρεπτή για λόγους έννομου συμφέροντος της αιτήτριας αφού είχε συναινέσει στην εκδοθείσα πράξη) θα καθιστούσε την προσφυγή, επιπρόσθετα, εκπρόθεσμη.

Στο βαθμό όμως που προσβάλλεται η βεβαίωση φόρου (κατά πόσον δηλαδή επρόκειτο για φορολογητέες υπηρεσίες) αυτή δεν είναι συναφής με την αντιπροσώπευση, αφού αφορά υποχρέωση της IVO, που είναι άλλο πρόσωπο. Δεν υφίσταται η προϋπόθεση της συνάφειας ότι οι πράξεις αφορούν το ίδιο πρόσωπο. Ούτε η επιβολή φορολογίας στην IVO μπορεί να συσχετισθεί με την πράξη αντιπροσώπευσης της από την αιτήτρια. Απλώς η τελευταία ανέλαβε να εξοφλήσει οποιεσδήποτε υποχρεώσεις της IVO προς το δημόσιο. Το θέμα της ύπαρξης της φορολογικής υποχρέωσης από μέρους της IVO είναι ζήτημα που αφορά την ίδια και δε σχετίζεται με την αντιπροσώπευση της από την αιτήτρια. Ελλείπει επομένως και άλλη βασική προϋπόθεση ότι η μια πράξη δεν αποτελεί προϋπόθεση της άλλης.

Υπάρχει όμως ένα πρόσθετο πρόβλημα που θέτει το εξής ερώτημα: Είναι δυνατό για την αιτήτρια να προσβάλει τη βεβαίωση τη στιγμή που η IVO, την οποία αφορά άμεσα, δεν την πρόσβαλε εμπρόθεσμα; Με αποτέλεσμα να αποκρυσταλλωθεί η φορολογική οφειλή της στο δημόσιο.

Εδώ η αιτήτρια προσπάθησε να αποδείξει ότι η IVO δεν είχε υποχρέωση καταβολής του συγκεκριμένου φόρου. Η IVO όμως δεν το αμφισβήτησε ούτε με προσφυγή ούτε ενώπιον του Εφόρου. Θα κατέληγα ότι το συμφέρον της αιτήτριας δεν είναι άμεσο, όπως επιβάλλει το άρθρ. 146 του Συντάγματος για να δικαιολογείται αίτηση ακυρώσεως από μέρους της, εφόσον μεσολαβεί το συμφέρον της IVO. Η αμεσότητα του συμφέροντος είναι απαραίτητη προϋπόθεση, σύμφωνα με το άρθρ. 146 του Συντάγματος, για τη νομιμοποίηση του προσφεύγοντος.

Για τους λόγους που έχω εξηγήσει απορρίπτω την προσφυγή. Επειδή όμως τα θέματα αυτά δεν είχαν εγερθεί ή συζητηθεί πάνω στη βάση που τα εξέτασα δεν επιδικάζω έξοδα.