ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος.

Μεταξύ:

1. Νίκης Κουρουγιάννη Κωνσταντινίδου,

2. Σωτηρούλλας Λοϊζου,

3. Χριστιάνας Κοίζα,

4. Φλωρεντίας Τσαγκάρη Μαϊφόσιη,

5. Καίτης Βάρδα,

6. Αναστασίας Μούσκου Peck,

Αιτητριών< /P>

και

Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω

1. Επιτροπής Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας,

2. Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού,

Καθ΄ ων η αίτηση.

_________________

Για τις αιτήτριες: Α. Σ. Αγγελίδης.

Για τους καθ΄ ων η αίτηση: Μ. Φλωρέντζος, Εισαγγελέας της Δημοκρατίας

εκ μέρους του Γεν. Εισ.

_________________

Με την παρούσα προσφυγή οι αιτήτριες ζητούν τις πιο κάτω θεραπείες:

Οι αιτήτριες απέκτησαν πτυχίο στην εκπαίδευση από ξενόγλωσσο Πανεπστήμιο στις 31.12.97. Υπέβαλαν για πρώτη φορά αίτηση στην Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας (η Επιτροπή) για εγγραφή στον Πίνακα Διοριστέων Δασκάλων στο διάστημα μεταξύ 26 Ιανουαρίου και 10 Φεβρουαρίου 1998. Η Επιτροπή ζήτησε τις απόψεις του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού (το Υπουργείο) "κατά πόσο η αιτήτρια Κουρουγιάννη-Κωνσταντινίδου μπορεί να εγγραφεί στους Πίνακες Διοριστέων Δασκάλων με βάση τα στοιχεία που υπάρχουν στο φάκελο". Η απάντηση του Υπουργείου ήταν αρνητική. Παραθέτω το σχετικό σημείωμα (Παράρτημα 1 στην ένσταση) το οποίο υπογράφεται από τον Πρόεδρο της Επιτροπής Αξιολόγησης Περιεχομένου Πτυχίων:

Σύμφωνα με τα σχέδια υπηρεσίας, που ίσχυαν κατά το χρόνο της υποβολής των αιτήσεων για διορισμό στη θέση δασκάλου, χρειαζόταν "πτυχίο δασκάλου από το Τμήμα Επιστημών της Αγωγής του Πανεπιστημίου της Κύπρου ή Πτυχίο Τμήματος Παιδαγωγικών Δημοτικής Εκπαίδευσης Ελληνικού Κρατικού Πανεπιστημίου". Ωστόσο, σύμφωνα με τη σημείωση 2 του σχεδίου υπηρεσίας:

Σε σχέση με τις περιπτώσεις υποψηφίων που βρίσκονται στην ίδια θέση με τις αιτήτριες, οι οποίες απέκτησαν πτυχίο στην εκπαίδευση από ξενόγλωσσο Πανεπιστήμιο, η Επιτροπή ζήτησε σχετική γνωμοδότηση από το Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας (βλ. επιστολή ημερ. 21.5.98, Παράρτημα 4 στην ένσταση). Ο Γενικός Εισαγγελέας γνωμοδότησε ότι τέτοιες περιπτώσεις δεν καλύπτονται από τον περί Αναγνώρισης Διπλωμάτων ή Τίτλων Αναγνωρισμένων Πανεπιστημίων και ΄Αλλων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων του Εξωτερικού Νόμο του 1993 (Νόμος 41(Ι)/93 όπως έχει τροποποιηθεί από το Νόμο 69(Ι)/96) γιατί ο Νόμος αυτός καλύπτει με τις πρόνοιες του, σύμφωνα με το άρθρο 3(β), περιπτώσεις όπου "η περίοδος σπουδών που οδήγησε στην απόκτηση του διπλώματος ή τίτλου άρχισε πριν από τις 29.9.1989".

Με επιστολή του δικηγόρου τους, ημερ. 15.6.98, ο αιτήτριες έκαμαν αναφορά στην πιο πάνω αίτηση τους και παραπονέθηκαν ότι "δεν έλαβαν καμμιά απάντηση στο αίτημα τους, παρά τις διατάξεις των Νόμων 41(Ι)/93 και 69(Ι)/96". Ζήτησαν όπως τύχουν απάντησης στο αίτημα τους "το συντομότερο δυνατό όπως προνοεί και το άρθρο 29 του Συντάγματος".

Η Επιτροπή απάντησε ότι θα εξετάσει το αίτημα των αιτητριών "μόλις αυτές συμπληρώσουν με επιτυχία το πρόγραμμα επιμόρφωσης δασκάλων αποφοίτων ξενόγλωσσων Πανεπιστημίων, που οργάνωσε το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (βλ. επιστολή της Επιτροπής ημερ. 28.8.98).

Στο μεταξύ - στις 24.7.98 - είχε προηγηθεί η έγκριση νέων σχεδίων υπηρεσίας με τα οποία καλύπτονται οι πρόνοιες του Νόμου 69(Ι)/96. Με βάση τα νέα σχέδια υπηρεσίας οι αιτήτριες κλήθηκαν και υπέβαλαν νέα αίτηση στην Επιτροπή τον Ιουλίου του 1998. Η Επιτροπή απέστειλε τους φακέλους τους στο Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού για να εκφράσει τις απόψεις του με βάση τα νέα Σχέδια Υπηρεσίας στις 15.9.1998. Στο μεταξύ το Υπουργείο προέβαινε μέχρι την 31.1.1999 σε μελέτη του θέματος, όπως αυτό προκύπτει με τα νέα Σχέδια Υπηρεσίας, αφού σ΄ αυτά γίνεται αναφορά στο Κυπριακό Συμβούλιο Αναγνώρισης Τίτλων Σπουδών (ΚΥ.Σ.Α.Τ.Σ.) ως αρμόδιου πλέον οργάνου για την αξιολόγηση τίτλων σπουδών.

Με επιστολή τους προς το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο οι αιτήτριες ζήτησαν τη διεξαγωγή Προγράμματος Επιμόρφωσης Δασκάλων Αποφοίτων Ξενόγλωσσων Πανεπιστημίων. Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο πληροφόρησε τις αιτήτριες ότι σύμφωνα με την πρακτική που ακολουθείται από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο βασική προϋπόθεση για τη διοργάνωση του σχετικού προγράμματος είναι η ύπαρξη ικανοποιητικού αριθμού αιτητών, των οποίων τα πτυχία που απέκτησαν με φοίτηση σε ξενόγλωσσα πανεπιστήμια να έχουν ήδη αναγνωριστεί από την Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας ως ισοδύναμα ως προς το επίπεδο με το πτυχίο δασκάλου του Πανεπιστημίου Κύπρου ή Ελληνικού Κρατικού Πανεπιστημίου, σύμφωνα με τις πρόνοιες των σχεδίων υπηρεσίας για διορισμό στη θέση δασκάλου. Επίσης τις πληροφόρησε ότι "φέτος δεν έχουν παρουσιαστεί στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο αιτητές με επιστολή από την Επιτροπή σύμφωνα με την οποία θα μπορούν να περιληφθούν στους Πίνακες Διοριστέων ευθύς μόλις εξασφαλίσουν πιστοποιητικό επιτυχούς συμπλήρωσης του ειδικού προγράμματος επιμόρφωσης, το οποίο οργανώνεται από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού" (βλ. επιστολή του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου ημερ. 26.10.98).

Η Επιτροπή Αξιολόγησης Περιεχομένου Πτυχίων εξέτασε σε συνεδρίες που πραγματοποιήθηκαν από 1-8 Φεβρουαρίου, 1999, τις αιτήσεις των αιτητριών και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι αιτήτριες εκτός από την Καίτη Βάρδα (αιτήτρια 5) δεν κατέχουν πτυχίο δασκάλου.

Ο κ. Αγγελίδης, εκ μέρους των αιτητριών, υπέβαλε ότι η μη διευθέτηση από το Υπουργείο προγράμματος επιμόρφωσης για τους απόφοιτους ξενόγλωσσων Πανεπιστημίων "αποτελεί παραβίαση και/ή παράλειψη οφειλόμενης ενέργειας με συνέπεια να στερούνται συνεχώς οι αιτήτριες του δικαιώματος να διεκδικήσουν ισότιμα και ως προσοντούχοι θέση στον Πίνακα Διοριστέων και κατ΄ επέκταση να επιτύχουν διορισμό στη Δημόσια Εκπαιδευτική Υπηρεσία".

Από την άλλη ο κ. Φλωρέντζος υπέβαλε ότι ο πιο πάνω λόγος ακύρωσης δεν μπορεί να ευσταθήσει. Εισηγήθηκε ότι "τέτοια υποχρέωση προς ενέργεια δεν υπάρχει στην παρούσα υπόθεση και δεν επιβάλλεται ούτε δια νόμου ούτε με το συγκεκριμένο σχέδιο υπηρεσίας". ΄Ηταν η θέση του ότι οι καθ΄ ων η αίτηση έχουν υποχρέωση διοργάνωσης σειράς επιμορφωτικών μαθημάτων μόνο έναντι προσώπων-υποψηφιών που πληρούν τις ρητές προϋποθέσεις και κατέχουν τα απαιτούμενα από το σχέδιο υπηρεσίας προσόντα και συγκεκριμένα το προσόν του αναγνωρισμένου πτυχίου δασκάλου. Υπέβαλε ότι οι αιτήτριες δεν "έχουν το απαιτούμενο από το σχέδιο υπηρεσίας αναγνωρισμένο πτυχίο δασκάλου γιατί δεν το απέκτησαν πριν από την 1.10.97 (όπως ρητά απαιτεί το σχέδιο υπηρεσίας) και γιατί δεν άρχισαν τις σπουδές τους στο εξωτερικό πριν από το 1989 (όπως ρητά απαιτεί το άρθρο 3(β) του Νόμου 41(Ι)/93) και γιατί "εν πάση περιπτώσει δεν κατέχουν πτυχίο δασκάλου πιστοποιημένο από το Κυπριακό Συμβούλιο Αναγνώρισης Τίτλων Σπουδών όπως ρητά απαιτεί το νέο σχέδιο υπηρεσίας για τη θέση δασκάλου).

Οι θέσεις που έχουν προβληθεί από τον κ. Φλωρέντζο καθιστούν απαραίτητη την παράθεση των σχετικών προνοιών του υφιστάμενου σχεδίου υπηρεσίας:

Το σχέδιο υπηρεσίας κάμνει αναφορά στους Νόμους 41(Ι)/93 και 69(Ι)/96. Το άρθρο 3 (α) (β) του Νόμου 41(Ι)/93 (όπως έχει τροποποιηθεί από το Νόμο 69(Ι)/96) προβλέπει ότι:

Αποτελεί κοινό έδαφος ότι οι αιτήτριες δεν κατέχουν το "πτυχίο δασκάλου" που προβλέπεται από την πιο πάνω παράγραφο (3) του σχεδίου υπηρεσίας. Περαιτέρω οι αιτήτριες δεν εμπίπτουν εντός των προνοιών της πιο πάνω σημείωσης (3) του σχεδίου υπηρεσίας γιατί:

(α) δεν άρχισαν τις σπουδές τους στο εξωτερικό πριν από το 1989 (όπως

προβλέπεται από το 3 (β) του Νόμου 41(Ι)/93), και

(β) δεν κατέχουν πιστοποιητικό αναγνώρισης τίτλου σπουδών δυνάμει των

διατάξεων των περί Αναγνώρισης Τίτλων Σπουδών Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης και Παροχής Σχετικών Πληροφοριών Νόμου

του 1996 (Ν 68(Ι)/96 όπως έχει τροποποιηθεί από το Νόμο 48(Ι)/98).

΄Εχω περαιτέρω την άποψη πως απαραίτητη προϋπόθεση για παρακολούθηση του ειδικού προγράμματος επιμόρφωσης που οργανώνεται από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού είναι η κατοχή του προσόντος που προβλέπεται από το πρώτο σκέλος της επιφύλαξης - "πρέπει να κατέχουν πτυχίο δασκάλου ισοδύναμο ως προς το επίπεδο με το πτυχίο δασκάλου του Πανεπιστημίου της Κύπρου ή Ελληνικού Πανεπιστημίου". ΄Οπως υποδεικνύεται πιο πάνω οι αιτήτριες δεν έχουν αποδείξει ότι ικανοποιούν τις απαιτήσεις του πρώτου σκέλους της επιφύλαξης. Αφού έλαβα υπόψη το λεκτικό της επιφύλαξης, θεωρώ ότι η διοίκηση δεν έχει νομική υποχρέωση να οργανώσει τα επίδικα προγράμματα για υποψηφίους οι οποίοι δεν ικανοποιούν τις προϋποθέσεις του πρώτου σκέλους της επιφύλαξης. Η διοίκηση ευθύνεται σε σχέση με παραλείψεις όταν αυτές συνίστανται στη μη εκπλήρωση θετικής υποχρέωσης την οποία επιβάλλει ο Νόμος (Βλ. Δήμος Λάρνακας ν. Mobil Oil Cyprus Ltd (1995) 3 Α.Α.Δ. 400, Police Association v. Republic (1972) 3 C.L.R. 1). Ακολουθεί πως ο σχετικός λόγος ακύρωσης δεν ευσταθεί και απορρίπτεται.

Η πιο πάνω διαπίστωση μου σε σχέση με τα προσόντα των αιτητριών σφραγίζει και τη μοίρα της θεραπείας 1 επί της οποίας - πρέπει να λεχθεί - δεν έχει επιχειρηματολογήσει ο κ. Αγγελίδης. Η διοίκηση δεν έχει εκ του Νόμου υποχρέωση να συμπεριλάβει στους καταλόγους διοριστέων υποψηφίους που δεν κατέχουν τα σχετικά προσόντα. Για το λόγο αυτό δεν έχει σημειωθεί οποιαδήποτε παράλειψη. Η θεραπεία 1 απορρίπτεται.

Διαζευκτικά ο κ. Αγγελίδης ισχυρίστηκε ότι δυνάμει των πιο πάνω Νόμων 41(Ι)/93 και 69(Ι)/96 οι αιτήτριες έχουν νομοθετικά προβλεπόμενο κεκτημένο δικαίωμα να διεκδικήσουν διορισμό θεωρούμενες ως προσοντούχες γιατί άρχισαν τη φοίτηση τους εντός της χρονικής περιόδου που οι Νόμοι όρισαν. Ενώ δε "κατείχαν τέτοιο προσόν κατά τις πρόνοιες των πιο πάνω Νόμων διαμορφώθηκε με σχέδιο υπηρεσίας όρος που παρεμπόδισε την ομαλή διαδικασία διορισμού τους άνισα, άδικα και με ultra vires πρόνοιες Κανονισμού αφού απαίτησε συμμετοχή σε ειδικό πρόγραμμα επιμόρφωσης που δεν απαιτεί η κείμενη Νομοθεσία".

Αναφορικά με το πρώτο σκέλος της θεραπείας 2, το οποίο στρέφεται κατά της απόφασης της Επιτροπής "να προχωρήσει σε προσλήψεις σε θέσεις δασκάλων αντί και/ή κατά παραμερισμό και παραγνώριση των αιτητριών", παρατηρώ:

Εφόσο προσβάλλεται η νομιμότητα προσλήψεων "αντί και/ή κατά παραμερισμό και παραγνώριση των αιτητριών" έπρεπε στο δικόγραφο της προσφυγής να είχαν κατονομασθεί οι υποψήφιοι που έχουν προσληφθεί για να είναι εφικτή η σύγκριση τους με τις αιτήτριες. Εφόσον δεν κατονομάζονται οι διορισθέντες δεν είναι εφικτός ο δικαστικός έλεγχος. Πρόσθετα τυχόν ακύρωση των διορισμών θα παραβίαζε και τα δικαιώματα των διορισθέντων. Δεν είναι, όμως, δυνατή η χορήγηση θεραπείας η οποία παραβιάζει δικαιώματα τρίτων στους οποίους δεν έχει δοθεί η ευκαιρία να ακουσθούν. Πρόσθετα, καθώς έχει ήδη διαπιστωθεί, τα προσόντα των αιτητριών δεν ικανοποιούν τις απαιτήσεις του σχεδίου υπηρεσίας. Ακολουθεί πως και η θεραπεία που επιδιώκεται με το πρώτο σκέλος του αιτητικού αρ. 2 δεν μπορεί να πετύχει.

Π. ΚΑΛΛΗΣ,

Δ.

/ΕΑΠ.