|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1999) 4 ΑΑΔ 749
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΡ. 793/94
ΕΝΩΠΙΟΝ: Τ. ΗΛΙΑΔΗ, Δ.
Αναφορικά με το Αρθρο 146 του Συντάγματος.
ΜΕΤΑΞΥ:
1. Σωματείου "Φίλοι της Λευκωσίας",
2. Φρίξου Κυριακίδη,
3. Δημήτρη Χ" Νέστωρος,
4. Δώρου Ζαβαλλή,
5. Λάρη Βραχίμη,
Αιτητών
και
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω
Του Υπουργικού Συμβουλίου,
Καθ'ων η αίτηση
----------------------------
22 Ιουνίου 1999
Για τους Αιτητές: κ. Α.Σ. Αγγελίδης.
Για τους Καθ'ων η αίτηση: κ. Μαππουρίδης, Δικηγόρος
της Δημοκρατίας Α΄.
--------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Με την παρούσα προσφυγή οι αιτητές προσβάλλουν την εγκυρότητα της απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου της Κυπριακής Δημοκρατίας της 1/6/94 για την ανέγερση της α΄ φάσης των κυβερνητικών κτιρίων στην περιοχή Αρχιγραμματείας, Κυβερνητικού Τυπογραφείου, Γ.Σ.Π., Υπουργείου Συγκοινωνιών και στους γύρω χώρους. Ο κύριος λόγος που προβάλλουν οι αιτητές είναι ότι η σχετική απόφαση είναι άκυρη αφού οι καθ'ων η αίτηση παρέλειψαν να προβούν στην επιβεβλημένη μελέτη των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που προκύπτουν από την ανάληψη του πιο πάνω έργου.
Η επίδικη απόφαση της 1/6/94 αναφέρει ότι το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε το νέο Πολεοδομικό Σχέδιο και τις χρήσεις που προτείνονταν σε αυτό για την ευρύτερη περιοχή του Γ.Σ.Π. και του Υπουργείου Συγκοινωνιών και Εργων, όπως αυτά συμπεριλαμβάνονται σε παράρτημα στην πρόταση που υποβλήθηκε.
(α) Είναι η προσφυγή εκπρόθεσμη;
Οι αιτητές σύμφωνα με την υπεύθυνη δήλωση του δικηγόρου τους προσβάλλουν την εγκυρότητα της απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου της 1/6/94. Εξυπακούεται από την πιο πάνω δήλωση ότι οι αιτητές είχαν γνώση της σχετικής απόφασης. Η προσφυγή καταχωρήθηκε στις 19/9/94, δηλαδή 111 μέρες μετά τη λήψη της επίδικης απόφασης. Το ερώτημα που εγείρεται είναι κατά πόσο η προσφυγή είναι εκπρόθεσμη. Είναι ορθό ότι η απόφαση της 1/6/94 ενσωματώθηκε στην απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου της 14/10/94 που όμως δεν έχει δημοσιευθεί σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 18(4) του Νόμου 90/72. Από τη δήλωση του δικηγόρου των αιτητών ότι η προσβαλλόμενη απόφαση είναι εκείνη της 1/6/94 προκύπτει ότι η προσφυγή είναι εκπρόθεσμη.
Ανεξάρτητα από την πιο πάνω κατάληξη θα προχωρήσω να εξετάσω κατά πόσο οι αιτητές έχουν έννομο συμφέρον να προσβάλουν την επίδικη απόφαση.
(β) Εννομο συμφέρον του Σωματείου και των αιτητών
(i)
Εννομο συμφέρον του ΣωματείουΤο Σωματείο "Φίλοι της Λευκωσίας" (αιτητής 1) ενεγράφηκε ως Σωματείο σύμφωνα με τις πρόνοιες του Περί Σωματείων και Ιδρυμάτων Νόμου του 1972 στις 9/9/94.
Σύμφωνα με τις πρόνοιες του Καταστατικού του Σωματείου μέσα στους σκοπούς συμπεριλαμβάνεται και η "προστασία, συντήρηση και διατήρηση των κτιρίων "Πούλια", της αρχιγραμματείας του Υπουργείου Οικονομικών, της παλαιάς ΠΑΣΥΔΥ, των κτιρίων του Κυβερνητικού Τυπογραφείου, του Υπουργείου Υγείας και εφόρου εταιρειών, μεθ' όλων των παραρτημάτων τους, και άλλων παρομοίων κτιρίων στις περιοχές αυτές και η παρεμπόδιση κατεδάφισης ή αλλείωσης τους". Επιπρόσθετα σκοπείται "η παρεμπόδιση οιασδήποτε νέας οικοδόμισης στις περιοχές αυτές και στους παρακείμενους ανοιχτούς χώρους και τους χώρους του πεδιαίου και ΓΣΠ και η διαμόρφωση τους σε χώρους πρασίνου, αναψυχής και εκδηλώσεων και η διασφάλιση τους ως πνευμόνων πρασίνου". Για την υλοποίηση των πιο πάνω σκοπών το καταστατικό παρέχει την ευχέρεια στο Διοικητικό Συμβούλιο να λαμβάνει ποινικά, αστικά και διοικητικά μέτρα με την καταχώριση καταγγελιών ή προσφυγών εναντίον παντός φυσικού και νομικού προσώπου, ή οργανισμού δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, και/ή κρατικής, δημοτικής τοπικής ή άλλης αρχής, οργάνου ή εξουσίας.
Στην Ελλάδα η έννοια του έννομου συμφέροντος αποδέχεται μια φιλελεύθερη ερμηνεία. Οπως αναφέρεται από τον καθηγητή Δαγτόγλου στο "Διοικητικό Δικονομικό Δίκαιο" (1994) στις παραγράφους 539 και 541,
"Το έννομο συμφέρον αναγνωρίζεται από το δίκαιο ότι είναι άξιο και έχει ανάγκη έννομης προστασίας, όταν είναι προσωπικό, άμεσο και παρόν.
Π ρ ο σ ω π ι κ ό ή ατομικό ή ίδιο είναι το συμφέρον που συνδέεται προς τον ασκούντα το ένδικο βοήθημα με ένα δεσμό ιδιαίτερο, που το ξεχωρίζει από το γενικό συμφέρον. Δεν αρκεί δηλαδή η ιδιότητα του πολίτη, του φορολογούμενου, του πεζού ή οδηγού αυτοκινήτου κοκ. για την προσβολή μιας παράνομης διοικητικής πράξεως, αλλά ούτε απαιτείται κατ' ανάγκην συμφέρον που να ανήκει μόνο στον προσφεύγοντα. Αρκεί το προβαλλόμενο συμφέρον να είναι κοινό σε ορισμένο κύκλο προσώπων σαν τον προσφεύγοντα, που συνδέονται μεταξύ τους με στενούς γεωγραφικούς, οικονομικούς, πολιτιστικούς κλπ δεσμούς, όπως π.χ. τα πρόσωπα που κατοικούν σε ένα δήμο, μια κοινότητα, μια ενορία, ανήκουν σε ένα σωματείο ή μια εταιρία, ασκούν ένα επάγγελμα κοκ. ...................
Σημασία αποκτά το θέμα κυρίως στις ενώσεις προσώπων (σωματεία κλπ). Το Συμβούλιο τις Επικρατείας δέχεται την θεμελίωση έννομου συμφέροντος σε κάθε σχεδόν σκοπό του καταστατικού, έστω και ευρύτατα διατυπωμένο. Ετσι δέχθηκε π.χ. ότι οι δικηγορικοί σύλλογοι έχουν έννομο συμφέρον να προσβάλουν πράξη που θίγει το περιβάλλον, γιατί κατά την διάταξη του Κώδικα περί Δικηγόρων «εις τους δικηγορικούς συλλόγους και τα διοικητικά συμβούλια αυτών ανήκουσιν α)... β)... γ)... δ) η συζήτηση και η απόφαση περί παντός ζητήματος ενδιαφέροντος τον δικηγορικόν σύλλογον ή τα μέλη του συλλόγου ως τοιαύτα ή ως επαγγελματικήν τάξιν και επί παντός ζητήματος εθνικού ή κοινωνικού περιεχομένου». Αν όμως οι δικηγορικοί σύλλογοι έχουν έννομο συμφέρον να προσβάλουν κάθε πράξη που αναφέρεται σε ζητήματα «εθνικού ή κοινωνικού περιεχομένου», θα έχουν έννομο συμφέρον να προσβάλουν σχεδόν οποιαδήποτε διοικητική πράξη γενικότερης σημασίας. Το προνόμιο αυτό, θα το διεκδικούσαν δικαίως και οι συμβολαιογραφικοί σύλλογοι, οι ιατρικοί σύλλογοι, τα τεχνικά επιμελητήρια κοκ, με αποτέλεσμα την πλήρη υπονόμευση της απαγορεύσεως της actio popularis.
Ορθότερο είναι να δεχθούμε ότι έννομο συμφέρον θεμελιώνει σκοπός του νομικού προσώπου προβλεπόμενος από το καταστατικό του ή τον νόμο, μόνον εάν το συμφέρον αυτό είναι και προσωπικό συμφέρον των μελών του, υπό την ιδιότητα με την οποία μετέχουν στο νομικό πρόσωπο. ...."
Το άρθρο 146.2 του Κυπριακού Συντάγματος προνοεί ότι η προσφυγή μπορεί να καταχωρηθεί από πρόσωπο που λόγω της απόφασης, πράξης ή παράλειψης προσβλήθηκε το ίδιον ενεστώς έννομο συμφέρον του. Οι πιο πάνω πρόνοιες δεν επιτρέπουν ερμηνευτικές προεκτάσεις σε βαθμό που να συμπεριλαμβάνουν και νομικά πρόσωπα, όπως ακριβώς έχει υιοθετηθεί στην Ελλάδα όπου το Συμβούλιο της Επικρατείας αποδέχεται τη θεμελίωση έννομου συμφέροντος, όπως αυτό διαμορφώνεται μέσα από τις πρόνοιες του καταστατικού μιας ένωσης προσώπων (όπως π.χ. σωματεία ή δικηγορικοί σύλλογοι). Μια τέτοια επεκτατική προέκταση θα καταστρατηγούσε την απαγόρευση της actio popularis.
Στην παρούσα περίπτωση είναι ορθό ότι το καταστατικό του Σωματείου "Φίλοι της Λευκωσίας" επιτρέπει τη λήψη μέτρων για την προστασία, συντήρηση και διατήρηση των κτιρίων για τα οποία έχει ληφθεί απόφαση για την κατεδάφιση τους και ανέγερση άλλων. Το ερώτημα αν το Σωματείο νομιμοποιείται να προσβάλει την επίδικη απόφαση πρέπει να απαντηθεί μέσα στα πλαίσια των Κυπριακών συνταγματικών προνοιών. Εχοντας υπόψη τις ρητές πρόνοιες του άρθρου 146 του Συντάγματος έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το σωματείο δεν νομιμοποιείται να προσβάλει την εγκυρότητα της επίδικης απόφασης. Η συμπερίληψη μέσα στο καταστατικό του Σωματείου προνοιών που του επιτρέπουν να προσβάλει την επίδικη απόφαση δεν του προσδίδουν αυτόματα και το έννομο συμφέρον, που είναι το απαραίτητο στοιχείο για τη νομιμοποίηση της προσφυγής.
(ii)
Εννομο συμφέρον των αιτητώνΟι αιτητές 2-5 ισχυρίζονται ότι επειδή κατοικούν και έχουν την επαγγελματική τους στέγη στην πόλη της Λευκωσίας επηρεάζονται δυσμενώς από τη σχετική απόφαση της Διοίκησης.
Το άρθρο 146(2) του Συντάγματος παρέχει το δικαίωμα της καταχώρισης μιας προσφυγής από κάθε πρόσωπο "του οποίου προσεβλήθη ευθέως δια της αποφάσεως, της πράξεως ή της παραλείψεως ίδιον, ενεστώς έννομον συμφέρον, όπερ κέκτηται τούτο είτε ως άτομον είτε ως μέλος κοινότητος τινός". Οι αιτητές δεν έχουν προβάλει οποιαδήποτε εξειδίκευση της βλάβης την οποία υποστηρίζουν ότι έχουν υποστεί. Ελλείπουν επίσης και οι λόγοι και ο τρόπος του επηρεασμού τους. Δεν προβλήθηκε ούτε προκύπτει από τα στοιχεία που έχουν παρουσιαστεί ότι οποιοσδήποτε από τους αιτητές είχε την ιδιότητα του περίοικου της σχετικής περιοχής στην οποία θα εκτελεσθούν τα έργα, η οποία θα μπορούσε ίσως να αποτελέσει το βάθρο της νομιμοποίησης τους. (Ιδε Συμβούλιο Βελτιώσεως Γερίου ν. Δημοκρατίας, Αίτηση 168/93 της 13/10/95 και Κοινότητα Ιδαλίου και άλλοι ν. Δημοκρατίας, Αίτηση 320/92 της 4/12/92). Το δικαίωμα ενός περιοίκου ή ενός ιδιοκτήτη γειτονεύοντος κτήματος να προσβάλει μια απόφαση της Διοίκησης που παραβλάπτει την ακίνητη ιδιοκτησία του εξετάστηκε σε αριθμό υποθέσεων από το Ανώτατο Δικαστήριο. (Ιδε Κρητιώτης ν. Δήμου Πάφου (1986) 3 Α.Α.Δ. 322, Οικονομίδης ν. Επιτροπής Δημόσιας Υγείας Κάτω Ακουρδαλιών, Α.Ε. 708 της 15/3/90 και Χαραλάμπους ν. Δημοκρατίας Α.Ε. 1425 της 29/2/96). Στην υπόθεση Χαραλάμπους (πιο πάνω) αναγνωρίστηκε ότι η εφεσείουσα που ήταν ιδιοκτήτρια ενός οικοπέδου (πάνω στο οποίο άρχισε να ανεγείρει την κατοικία της) που βρισκόταν 550 πόδια μακριά από ακίνητη περιουσία για την οποία είχε εκδοθεί άδεια στο ενδιαφερόμενο μέρος να ανεγείρει πτηνοτροφική μονάδα, είχε έννομο συμφέρον να προσβάλει την εγκυρότητα της ανανέωσης της σχετικής άδειας. Και τούτο παρά το ότι η εφεσείουσα είχε αρχίσει να ανεγείρει την κατοικία της μετά την ανανέωση της άδειας του ενδιαφερόμενου μέρους και παρά το ότι δεν υπήρχε οπτική επαφή μεταξύ των δύο κτημάτων αφού παρεμβαλλόταν μεταξύ τους κάποια ανύψωση του εδάφους.
Οι αιτητές είχαν το βάρος να αποδείξουν ότι είχαν επηρεαστεί δυσμενώς σε βαθμό που να εδικαιολογείτο η επίκληση του έννομου συμφέροντος. Οπως έχει λεχθεί στην υπόθεση Κοινότητα Λυσού και άλλοι ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 2190 της 29/6/98,
"Το συμφέρον των εφεσειόντων 2 και ο επηρεασμός τους από την προσβαλλόμενη απόφαση δεν στοιχειοθετούνται στην προσφυγή, ούτε αποκαλύπτονται από οποιοδήποτε στοιχείο το οποίο τέθηκε ενώπιον του Δικαστηρίου."
Συνακόλουθα βρίσκω ότι οι αιτητές 2-5 δεν έχουν αποδείξει το απαραίτητο στοιχείο του έννομου συμφέροντος.
Εχοντας υπόψη την πιο πάνω κατάληξη δεν θεωρώ σκόπιμο να εξετάσω τους υπόλοιπους λόγους ακυρότητας που έχουν προβληθεί.
Η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα σε βάρος των αιτητών.
Τ. ΗΛΙΑΔΗΣ,
Δ.