ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος.

Μεταξύ:

Θέσπις Παντζαρή,

Αιτητή

και

Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου,

Καθ΄ ων η αίτηση.

____________________

Για τον αιτητή: Α. Σ. Αγγελίδης.

Για τους καθ΄ ων η αίτηση: Γ. Κακογιάννης.

____________________

Η επίδικη θέση είναι θέση "Πρώτου Διορισμού και Προαγωγής". Η πλήρωση της γνωστοποιήθηκε στους υπαλλήλους της Α.Η.Κ. στις 24.3.98. Ανάμεσα στους 17 υποψηφίους ήταν ο αιτητής και το Ε .Μ.. Οι αιτήσεις εξετάστηκαν από τη Συμβουλευτική Υπεπιτροπή της Α.Η.Κ. για θέματα Προσωπικού ("η Συμβουλευτική Υπεπιτροπή") στις 16.6.98.

Καθώς φαίνεται από το σχετικό πρακτικό τα μέλη της Συμβουλευτικής Υπεπιτροπής μελέτησαν προσεκτικά και αξιολόγησαν όλα τα στοιχεία που τέθηκαν ενώπιον τους. Αυτά ήταν: Τα υπηρεσιακά στοιχεία του κάθε υποψηφίου, οι προσωπικοί τους φακέλοι, η πείρα, αξία, ικανότητα, αρχαιότητα στην Αρχή, τα προσόντα του κάθε υποψηφίου, όπως φαίνονται στους σχετικούς υπηρεσιακούς τους φακέλους, σε συσχετισμό με τις απαιτήσεις του Σχεδίου Υπηρεσίας της θέσης, η επίδοση κάθε υποψηφίου στην υπηρεσία, καθώς επίσης και οι εμπιστευτικές εκθέσεις/φύλλα αξιολόγησης των υποψηφίων (βλ. Κανονισμό 23(2) των περί Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου (΄Οροι Υπηρεσίας) Κανονισμών του 1986).

Τα μέλη της Συμβουλευτικής Υπεπιτροπής άκουσαν επίσης τις συστάσεις και απόψεις του Διευθυντή της Α.Η.Κ.. Η εγκυρότητα και νομιμότητα των συστάσεων αυτών έχει αμφισβητηθεί έντονα με ξεχωριστό λόγο ακύρωσης. Αυτή η αμφισβήτηση καθιστά επιβεβλημένη την παράθεση τους:

Στη συνέχεια τα μέλη της Συμβουλευτικής Υπεπιτροπής μελέτησαν "με μεγάλη προσοχή και αξιολόγησαν όλα τα ενώπιον τους στοιχεία, που αφορούν τους υποψηφίους, όπως παρουσιάζονται στις υπηρεσιακές τους εκθέσεις και στους προσωπικούς τους φακέλους. ΄Εκριναν ότι ο καλύτερος διαθέσιμος υποψήφιος για προαγωγή ήταν ο Ανδρέας Κυριακίδης ("το Ε.Μ.") και αποφάσισαν ομόφωνα να συστήσουν στην Α.Η.Κ. την προαγωγή του στην επίδικη θέση.

Το Συμβούλιο της Α.Η.Κ. εξέτασε το θέμα της πλήρωσης της επίδικης θέσης στις 30.6.98 στην παρουσία του Διευθυντή. Ο τελευταίος αφού υιοθέτησε τις συστάσεις και απόψεις του και επανέλαβε τα όσα ήδη ανέφερε ενώπιον των Μελών της Συμβουλευτικής Υπεπιτροπής στη συνεδρία τους που έγινε στις 16 Ιουνίου, 1998, όπως καταγράφονται στα πρακτικά τα οποία έχουν τεθεί ενώπιον των Μελών του Συμβουλίου της Α.Η.Κ. και για τους ίδιους λόγους που αναφέρονται σ΄ αυτά αποχώρησε από την αίθουσα πριν τη λήψη της απόφασης.

Σύμφωνα με το σχετικό πρακτικό, μετά την αποχώρηση του Διευθυντή, τα μέλη του Συμβουλίου της Α.Η.Κ. μελέτησαν προσεκτικά και αξιολόγησαν όλα τα στοιχεία και δεδομένα που αφορούν τους υποψηφίους, δηλαδή τα υπηρεσιακά στοιχεία του κάθε υποψηφίου, τους προσωπικούς τους φακέλους, την πείρα, αξία, ικανότητα, την αρχαιότητα τους στην Αρχή, τα προσόντα του κάθε υποψηφίου, όπως φαίνονται στους σχετικούς υπηρεσιακούς τους φακέλους, σε συσχετισμό με τις απαιτήσεις του Σχεδίου Υπηρεσίας της θέσης και την επίδοση κάθε υποψηφίου στην υπηρεσία (βλ. Κανονισμό 23(2) των περί Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου (΄Οροι Υπηρεσίας) Κανονισμών του 1986). Ερεύνησαν όλα τα πιο πάνω με τη δέουσα προσοχή για τον κάθε υποψήφιο ξεχωριστά. Επιπρόσθετα έλαβαν δεόντως υπόψη τις ομόφωνες συστάσεις και απόψεις των Μελών της Συμβουλευτικής Υπεπιτροπής και τις συστάσεις και απόψεις του Διευθυντή, όπως αυτές είναι καταγραμμένες στα πρακτικά της συνεδρίας της Συμβουλευτικής Υπεπιτροπής. Στη συνέχεια τα Μέλη του Συμβουλίου της Α.Η.Κ. μελέτησαν προσεκτικά και αξιολόγησαν τις εμπιστευτικές εκθέσεις/φύλλα αξιολόγησης των υποψηφίων. ΄Υστερα από προσεκτική μελέτη των προσωπικών φακέλων των υποψηφίων και με αναφορά στις θέσεις που κατέχουν και/ή κατείχαν οι υποψήφιοι μέχρι σήμερα στην Αρχή Ηλεκτρισμού, το Συμβούλιο της Α.Η.Κ. ικανοποιήθηκε ότι όλοι οι υποψήφιοι που έχουν αποταθεί για προαγωγή στην επίδικη θέση πληρούν τις πρόνοιες των απαιτούμενων προσόντων του Σχεδίου Υπηρεσίας.

Το πρακτικό του Συμβουλίου της Α.Η.Κ. καταλήγει ως πιο κάτω:

Με τον πρώτο λόγο ακύρωσης ο αιτητής ισχυρίσθηκε ότι το στοιχείο της προσωπικής γνώσης, το οποίο έχει επικαλεσθεί ο Διευθυντής για τη διαμόρφωση της σύστασης του, "ακόμη και σε χρόνο πριν από την ημερομηνία που ανέλαβε τα καθήκοντα της θέσης είναι στοιχείο εξωγενές που παράνομα δεν καταγράφηκε για να υποστεί έλεγχο νομιμότητας". Παράλληλα - συνεχίζει η εισήγηση - η γενικότητα της αναφοράς για πληροφορίες δεν αποκαλύπτει αιτιολογία για την προτίμηση του Ε.Μ. "και/ή αποτελεί σύσταση η οποία στηρίζεται σε άγνωστα για το Διοικητικό Συμβούλιο στοιχεία που δεν έτυχαν ελέγχου νομιμότητας για ότι αφορά την ορθότητα, την αντικειμενικότητα και/ή το νόμιμο του περιεχομένου τους".

Η εισήγηση για καταγραφή της προσωπικής γνώσης του Διευθυντή δεν βρίσκει έρεισμα στη νομολογία. Η υπόθεση Γρηγορίου ν. Α.Η.Κ., Α.Ε. 2134/25.9.98, η οποία αποτέλεσε το νομολογιακό βάθρο για την προώθηση της σχετικής εισήγησης αναφέρεται στην προσωπική γνώση των μελών του διορίζοντος οργάνου και όχι στην προσωπική γνώση του Διευθυντή. Δεν τυγχάνει, επομένως, εφαρμογής στην παρούσα υπόθεση. Ο Διευθυντής είναι ο Προϊστάμενος όλων των υπηρεσιών της Α.Η.Κ.. Κατά τεκμήριο πρέπει να παρακολουθεί πάνω σε καθημερινή βάση το έργο των υφισταμένων του και την εν γένει υπηρεσιακή συμπεριφορά τους. Λόγω της θέσης την οποία κατέχει βρίσκεται σε μοναδική θέση για να συμβουλεύσει επί των ιδιοτήτων και της αξίας των υφισταμένων του (Βλ. Constantinou v. Republic (1984) 3 C.L.R. 498, 501 και Δημοκρατία ν. Ψωμά, Α.Ε. 1979/17.10.97). Η διαμόρφωση, από το διευθυντή, προσωπικής γνώσης σε σχέση με την αξία των υφισταμένων του τεκμαίρεται από αυτή τούτη την κανονική άσκηση των καθηκόντων της θέσης του η οποία του υπαγορεύει την παρακολούθηση του έργου των υφισταμένων του. Δεν έχει τεθεί οτιδήποτε ενώπιον μου με το οποίο να υποστηρίζεται ότι ο Διευθυντής δεν έχει προσωπική γνώση της αξίας των υφισταμένων του. Επομένως το πιο πάνω τεκμήριο δεν έχει καμφθεί. Ο Διευθυντής έχει προσωπική γνώση της αξίας των υφισταμένων του η οποία προέρχεται από τη φύση των καθηκόντων της θέσης - του Διευθυντή - που κατέχει. Δεν είναι επομένως αναγκαία η καταγραφή λεπτομερειών σε σχέση με την προσωπική γνώση του Διευθυντή, ούτε και η καταγραφή των ευκαιριών που είχε ο Διευθυντής για απόκτηση της σχετικής γνώσης. Ο σχετικός λόγος ακύρωσης δεν ευσταθεί.

Σε σχέση με την εισήγηση που αναφέρεται στη λήψη - από το Διευθυντή - πληροφοριών από τους προϊσταμένους και αξιολογούντες λειτουργούς των υποψηφίων η νομολογία δεν απαιτεί την καταγραφή των απόψεων που ο διευθυντής άκουσε από άλλους λειτουργούς για να καταλήξει στη δική του κρίση. Ο τρόπος που ο Διευθυντής αξιολογεί τις απόψεις λειτουργών που συμβουλεύεται, αναφορικά με την κρίση τους για συναδέλφους τους, δεν είναι δυνατό να ελέγχεται δικαστικά (Βλ. Γεωργιάδου ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 817/12.7.90). Ακολουθεί πως η σχετική εισήγηση δεν ευσταθεί. Η καταγραφή των πληροφοριών δεν ήταν αναγκαία. Κατά τα άλλα η σύσταση είναι δεόντως και επαρκώς αιτιολογημένη.

Ο επόμενος λόγος ακύρωσης αναφέρεται στη σύσταση της Συμβουλευτικής Υπεπιτροπής. Υποστηρίχθηκε ότι η τελευταία "καταγράφει με μια γενική αναφορά γιατί επιλέγει να συστήσει το Ε.Μ.". Τονίσθηκε ότι ο αιτητής κατέχει επιπρόσθετα προσόντα "έναντι του διορισθέντος" τα οποία "αποτελούν σημαντικά προσόντα σχετικά με τα καθήκοντα και σχέδια υπηρεσίας της θέσης". Τονίσθηκε, επίσης, ότι η υπό εξέταση θέση ήταν πρώτου διορισμού και προαγωγής "που υπονοεί ότι το πρώτιστο κριτήριο δεν έπρεπε να είναι η αρχαιότητα αλλά τα προσόντα".

Πράγματι ο αιτητής κατέχει προσόντα πρόσθετα από αυτά που προβλέπονται από το σχέδιο υπηρεσίας. Ωστόσο, καθώς έχει νομολογηθεί, τα πρόσθετα προσόντα συνιστούν παράγοντα οριακής σημασίας για τις διεκδικήσεις του κατόχου τους για προαγωγή. Δεν θεμελιώνουν από μόνα τους έκδηλη υπεροχή. Λαμβάνονται γενικά υπόψη αν είναι συναφή προς τα καθήκοντα της θέσης αλλιώς έχουν περιθωριακή σημασία (Βλ. Δημοκρατία ν. Κουκκουρή κ.α. (1993) 3 Α.Α.Δ. 598, 609 και Δημοκρατία ν. Ανδρέου κ.α. (1993) 3 Α.Α.Δ. 153, 162). Στην κρινόμενη περίπτωση τα προσόντα των υποψηφίων ήταν ενώπιον του διορίζοντος οργάνου και καθώς καταμαρτυρείται από το σχετικό πρακτικό λήφθηκαν δεόντως υπόψη.

Με άλλο λόγο ακύρωσης βάλλεται η απόφαση του Συμβουλίου της Α.Η.Κ.. Τονίσθηκε ότι "στην πραγματικότητα υιοθετεί χωρίς οποιαδήποτε περαιτέρω φρασεολογία ή έρευνα τα όσα περιέχονται στην απόφαση της Συμβουλευτικής Υπεπιτροπής". Περαιτέρω τονίσθηκε ότι το Συμβούλιο δεν άκουσε εκ νέου τον Διευθυντή και απλώς προχώρησε στην επιλογή του Ε.Μ. "χωρίς πολλή συζήτηση ή και αιτιολογία".

Οι πιο πάνω εισηγήσεις δεν βρίσκουν έρεισμα στο ενώπιον του δικαστηρίου υλικό. ΄Εχει παρατεθεί το σχετικό μέρος των πρακτικών του Συμβουλίου της Α.Η.Κ.. Είναι πρόδηλο από το περιεχόμενο του ότι το Συμβούλιο της Α.Η.Κ. έχει προβεί στη δική του ενδελεχή έρευνα. Η προσβαλλόμενη απόφαση είναι δεόντως και επαρκώς αιτιολογημένη γιατί περιέχει όλα τα ειδικά και συγκεκριμένα στοιχεία για τη διακρίβωση της νομιμότητας της όπως απαιτείται από τη νομολογία. Το Συμβούλιο της Α.Η.Κ. δεν έχει οποιαδήποτε εκ του Νόμου υποχρέωση να "ακούσει εκ νέου το Διευθυντή". Ο τελευταίος ήταν παρών κατά το αρχικό στάδιο της συνεδρίας της Α.Η.Κ.. Δήλωσε ότι υιοθετεί το περιεχόμενο της σύστασης που έκαμε ενώπιον της Συμβουλευτικής Υπεπιτροπής. Εφόσον η σύσταση εκείνη ήταν ήδη καταγραμμένη το Συμβούλιο της Α.Η.Κ. δεν είχε υποχρέωση να ακούσει εκ νέου το Διευθυντή. Ο σχετικός λόγος ακύρωσης απορρίπτεται.

Τα γεγονότα πάνω στα οποία βασίζεται η ένσταση (βλ. Πίνακα Β στην ένσταση) αποτέλεσαν το έναυσμα για ακόμη ένα λόγο ακύρωσης. ΄Ηταν η θέση του αιτητή ότι στον Πίνακα 'Β' δεν αναφέρεται ότι ο αιτητής εργάσθηκε στον Ηλεκτροπαραγωγό Σταθμό Δεκέλειας 'Β'. Αντίθετα, αναφέρεται ότι εργάσθηκε στο "Τμήμα Μεταφοράς/Διανομής" που είναι σαφώς παραπλανητικός. Επίσης στον ίδιο πίνακα δεν αναφέρεται ότι ο αιτητής είχε υπηρετήσει στον Ηλεκτροπαραγωγό Σταθμό Μονής για ένα χρόνο περίπου "κατόπιν μετάθεσης (1.5.75-18.4.76)". Οι πιο πάνω παραλείψεις απέκρυψαν το γεγονός ότι ο αιτητής υπηρέτησε σε υπεύθυνη θέση και έχει πείρα σε Ηλεκτροπαραγωγό Σταθμό. Δεν ήταν λογικό - συνεχίζει η εισήγηση - να αναμένεται "ένα μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου να εξαγάγει το ορθό συμπέρασμα μελετώντας τους ογκώδεις φακέλους των υποψηφίων, ιδίως αφού και αυτό το Τμήμα Προσωπικού της Αρχής που ετοίμασε τον Πίνακα 'Β' παρέλειψε να το προσέξει και να το αναφέρει".

Είναι πρόδηλο από το ενώπιον μου υλικό ότι η αξιολόγηση των δύο υποψηφίων δεν έγινε αποκλειστικά με βάση το περιεχόμενο του Πίνακα 'Β'. Καθώς φαίνεται από το σχετικό πρακτικό της προσβαλλόμενης απόφασης είχε προηγηθεί "προσεκτική μελέτη των προσωπικών φακέλων των υποψηφίων και με αναφορά στις θέσεις που κατέχουν και/ή κατείχαν" (η υπογράμμιση είναι του δικαστηρίου). Αυτή η προσεκτική μελέτη των φακέλων και μάλιστα με αναφορά στις θέσεις που κατέχουν και/ή κατείχαν οι υποψήφιοι σίγουρα είναι ικανή να φέρει στο προσκήνιο και το γεγονός της τοποθέτησης του αιτητή στους πιο πάνω δύο σταθμούς. Ακολουθεί πως ο αιτητής δεν μπορούσε να επηρεασθεί δυσμενώς από την ισχυριζόμενη απόκρυψη, η οποία, σύμφωνα με τους καθ' ων η αίτηση, οφειλόταν σε λάθος. Ο σχετικός λόγος ακύρωσης απορρίπτεται.

Σύμφωνα με τα σχέδια υπηρεσίας ο κάτοχος της επίδικης θέσης, ανάμεσα σ' άλλα: "Είναι υπεύθυνος για τη διατύπωση εισηγήσεων και την ετοιμασία σχεδίου δράσης για θέματα που αφορούν το στρατηγικό προγραμματισμό και την επίτευξη των στόχων του Οργανισμού σε θέματα που αφορούν τον τομέα Μεταφοράς/Διανομής, τα οποία και υποβάλλει στο Διευθυντή Μεταφοράς/Διανομής για έγκριση ..... ετοιμάζει εκθέσεις για το στρατηγικό προγραμματισμό και το μακροπρόθεσμο σχεδιασμό του Συστήματος Μεταφοράς/Διανομής για την Κυβέρνηση και για σκοπούς δανειοδότησης από Οργανισμούς όπως η Διεθνής Τράπεζα, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων κτλ ... Συμμετέχει στον καθορισμό των Στρατηγικών στόχων της Αρχής που σχετίζονται με το Τμήμα Μεταφοράς/Διανομής και υποβάλλει εισηγήσεις και προγράμματα για την επίτευξη τους".

Οι πιο πάνω πρόνοιες του σχεδίου υπηρεσίας έδωσαν την αφορμή για προώθηση ακόμη ενός λόγου ακύρωσης. Υποστηρίχθηκε ότι ο αιτητής έχει έκδηλη υπεροχή έναντι του Ε.Μ., σε "όλες αυτές τις θεμελιώδεις απαιτήσεις του σχεδίου υπηρεσίας". Υποστηρίχθηκε, επίσης, ότι το Ε.Μ. "δεν φαίνεται να πληροί το σχέδιο υπηρεσίας όσον αφορά αυτές τις θεμελιώδεις απαιτήσεις του (δηλαδή σχετικά με στρατηγικές και τεχνοοικονομικές μελέτες) αφού τα προσόντα που κατέχει είναι αποκλειστικά στην Ηλεκτρολογική Μηχανική και δεν περιλαμβάνουν τέτοιες γνώσεις".

Χρειάζεται να γίνει υπενθύμιση των αρχών που διέπουν το δικαστικό έλεγχο αποφάσεων του διορίζοντος οργάνου που σχετίζονται με την ερμηνεία και εφαρμογή σχεδίων υπηρεσίας. Το διοικητικό δικαστήριο δεν επεμβαίνει στον τρόπο με τον οποίο έχει ερμηνευθεί ένα σχέδιο υπηρεσίας από το διορίζον όργανο εφόσο μια τέτοια ερμηνεία ήταν εύλογα επιτρεπτή, ούτε και επεμβαίνει στην εφαρμογή του σχεδίου υπηρεσίας σε μια συγκεκριμένη περίπτωση αν μια τέτοια εφαρμογή ήταν εύλογα επιτρεπτή υπό τις περιστάσεις (Βλ. Papapetrou v. Republic, 2 R.S.C.C. 61, 69, Josephides v. Republic, 2 R.S.C.C. 72, 77, Petsas v. Republic, 3 R.S.C.C. 60, 63).

Το μόνο ακαδημαϊκό προσόν που προβλέπεται από το σχέδιο υπηρεσίας είναι "πανεπιστημιακό πτυχίο ή δίπλωμα στην ηλεκτρολογία" η κατοχή του οποίου από το Ε.Μ. δεν έχει αμφισβητηθεί. Επίσης οι υποψήφιοι πρέπει να έχουν ηγετικά χαρίσματα και ικανότητα και πείρα σε ορισμένους τομείς.

Το Συμβούλιο της Α.Η.Κ. έχει διαγνώσει ότι όλοι οι υποψήφιοι πληρούν τις πρόνοιες των απαιτούμενων προσόντων του σχεδίου υπηρεσίας "ύστερα από προσεκτική μελέτη των προσωπικών φακέλων των υποψηφίων και με αναφορά στις θέσεις που κατέχουν και/ή κατείχαν".

Αναφορικά με τη βαθμολογία με τις υπηρεσιακές εκθέσεις οι υπάλληλοι της Α.Η.Κ. αξιολογούνται πάνω σε 8 κριτήρια. Μετά το 1996 αξιολογούνται πάνω σε 10 κριτήρια. Οι διαβαθμίσεις είναι 5: Εξαιρετικός: Α, Πολύ Ικανοποιητικός: Β+, Ικανοποιητικός: Β, Μάλλον Ικανοποιητικός: Β-, Ανεπαρκής: Γ. Σε σχέση με τα έτη αξιολόγησης 1992-1997 ο αιτητής έχει βαθμολογηθεί 25 φορές με Α και 27 φορές με Β+. Το δε ενδιαφερόμενο μέρος έχει βαθμολογηθεί 18 φορές με Α και 34 με Β+.

Στην Ηλιοπούλου ν. Α.Η.Κ., Υποθ. 547/96/7.5.97 το θέμα έχει τεθεί ως εξής:

΄Οπως και στην υπόθεση Ηλιοπούλου (πιο πάνω) η γενική συνολική εικόνα που αναδύεται από τις υπηρεσιακές εκθέσεις είναι εκείνη του "πολύ ικανοποιητικός" και για τους δύο υποψηφίους. Τους θέτει περίπου στην ίδια μοίρα. Η υπεροχή του αιτητή σε ότι αφορά ορισμένα από τα κριτήρια δεν του προσδίδει έκδηλη υπεροχή.

Τελικά η προσφυγή πρέπει να κριθεί με βάση τις αρχές που διέπουν τον δικαστικό έλεγχο των προαγωγών.

Στην κρινόμενη περίπτωση ο αιτητής δεν έχει αποδείξει έκδηλη υπεροχή. Πρέπει, επίσης, να τονισθεί ότι πρόκειται για ψηλόβαθμη θέση. Σε τέτοια περίπτωση το διορίζον όργανο διαθέτει πολύ ευρεία διακριτική ευχέρεια (Ierides, πιο πάνω, σελ. 183 και Αποφάσεις του Ελληνικού Συμβουλίου της Επικρατείας 1542/1967 και 1543/1967). Ακολουθεί πώς η προσφυγή του πρέπει να απορριφθεί.

Π. ΚΑΛΛΗΣ,

Δ.

/ΕΑΠ.