|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΡ. 639/98.
ΕΝΩΠΙΟΝ
: Π. ΚΑΛΛΗ, Δ.Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος.
Μεταξύ:
Ηρακλή Ευτυχίου,
Αιτητή
και
Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων
και Περιβάλλοντος, Τμήμα Αλιείας,
Καθ΄ ων η αίτηση.
_______________
26 Απριλίου, 1999
.Για τον αιτητή: Λ. Κληρίδης.
Για τους καθ΄ ων η αίτηση: Κλ. Θεοδούλου (κα.), Εισαγγελέας της
Δημοκρατίας εκ μέρους του Γ-Ε.
________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Ο αιτητής είναι ιδιοκτήτης αλιευτικού σκάφους. Είναι κάτοχος άδειας αλιείας ("η άδεια") από το 1958. Η άδεια αυτή ανανεωνόταν από το 1958 μέχρι το 1997. Στις 26.11.97 υπέβαλε επί του καθορισμένου εντύπου αίτηση για έκδοση άδειας αλιείας. Επειδή δεν έτυχε οποιασδήποτε απάντησης οι δικηγόροι του αιτητή με επιστολή τους προς τον Διευθυντή του Τμήματος Αλιείας ("ο Διευθυντής"), ημερ. 4.5.98, ζήτησαν:
(α) Ανανέωση της άδειας για το έτος 1988.
(β) Καταβολή της επιχορήγησης του ποσού Λ.Κ.660 η οποία αποφασίσθηκε
"υπό της Κυβερνήσεως δια το έτος 1997".
Ο Διευθυντής απέρριψε τα πιο πάνω δύο αιτήματα του αιτητή. Με επιστολή του ημερ. 25.5.98 προς τους δικηγόρους του αιτητή τους πληροφόρησε ότι για το έτος 1998 δεν παραχωρήθηκε άδεια στον αιτητή για το λόγο ότι "εδώ και μερικά χρόνια - ο αιτητής - δεν ενδιαφέρεται για αλιεία για σκοπούς βιοποριστικούς διότι ασχολείται με άλλες δραστηριότητες".
Ο αιτητής επανέλαβε το αίτημα του για ανανέωση της άδειας του για το 1998 με επιστολή του προς τον Υπουργό Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος ("ο Υπουργός"), ημερ. 29.6.98. Το Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος ("το Υπουργείο") διαβίβασε την πιο πάνω επιστολή του αιτητή στο Διευθυντή του Τμήματος Αλιείας και του ζήτησε να υποβάλει τις απόψεις του (βλ. επιστολή του Υπουργείου ημερ. 13.7.98). Ο Διευθυντής πληροφόρησε το Υπουργείο για το λόγο της μη ανανέωσης της άδειας του αιτητή για το έτος 1998 με επιστολή του ημερ. 20
.7.98. Ο λόγος είναι ο ίδιος με εκείνο που δόθηκε στην πιο πάνω επιστολή ημερ. 25.5.98: "΄Οτι ο αιτητής τα τελευταία χρόνια δεν ενδιαφέρεται για αλιεία για σκοπούς βιοποριστικούς διότι ασχολείται με άλλες δραστηριότητες".Η επιστολή του αιτητή προς τον Υπουργό δεν έτυχε απάντησης. Ωστόσο με επιστολή του ημερ. 15.7.98 ο Διευθυντής του Τμήματος Αλιείας πληροφόρησε τον αιτητή ως εξής:
"Αναφέρομαι στην αίτηση σας για παραχώρηση άδειας αλιείας για το έτος 1998 και σας πληροφορώ ότι λαμβάνοντας υπόψη τον περιορισμένο αριθμό Αδειών Αλιείας που μπορεί να εκδοθούν κάθε χρόνο, σύμφωνα με τις πρόνοιες του περί Αλιείας Νόμου και με βάση τα σχετικά κριτήρια επιλογής των αιτητών η αίτηση σας δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή.
Μπορείτε όμως, αν επιθυμείτε, να εξασφαλίσετε Ειδική ΄Αδεια Αλιείας, αφού αποταθείτε στα κατά τόπους Επαρχιακά Γραφεία του Τμήματος."
Η παρούσα προσφυγή στρέφεται κατά της απόφασης η οποία κοινοποιήθηκε στους δικηγόρους του αιτητή με την πιο πάνω επιστολή ημερ. 25.5.98. Συγκεκριμένα ο αιτητής ζητά την πιο κάτω θεραπεία:
"Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η άρνηση των καθ΄ ων η αίτηση ν΄ ανανεώσουν την ΄Αδεια Αλιείας του αιτητή και να του παραχωρήσουν τη σχετική επιχορήγηση, η οποία εκοινοποιήθη εις τον αιτητή με επιστολή ημερ. 25.5.98 κηρυχθή άκυρη και εστερημένη οιουδήποτε νομικού αποτελέσματος."
Με την ένσταση του ο καθ΄ ου η αίτηση έχει προβάλει τις πιο κάτω προδικαστικές ενστάσεις:
"1. Ο Αιτητής κωλύεται να προχωρήσει στην παρούσα προσφυγή σχετικά με την άρνηση έκδοσης άδειας αλιείας για το 1998 για το λόγο ότι έχει παρακάμψει ή/και δεν έχει ακολουθήσει την προνοούμενη από τον Κανονισμό 25 των περί Αλιείας Κανονισμών διαδικασία της ιεραρχικής προσφυγής.
2. Ο Αιτητής κωλύεται να προχωρήσει στην παρούσα προσφυγή σχετικά με την μη καταβολή στον ίδιο βοήθειας για καταστροφές διχτύων από δελφίνια για το λόγο ότι, μεταξύ άλλων, ουδέποτε δήλωσε στον καθ΄ ου η αίτηση ότι είχε υποστεί τέτοιες ή οποιεσδήποτε ζημιές."
Με την γραπτή του αγόρευση ο καθ΄ ου η αίτηση έχει προβάλει και ένσταση αναφορικά με την συμπροσβολή δύο χωριστών διοικητικών πράξεων με την ίδια προσφυγή.
Η πρώτη προδικαστική ένσταση
.Νομικό βάθρο της πρώτης προδικαστικής ένστασης ήταν η παραγ. 25(1) των περί Αλιείας Κανονισμών του 1990-1994 ("οι Κανονισμοί").
Στην
Pelides v. Republic, 3 R.S.C.C. 13, έχει νομολογηθεί ότι νομοθετική πρόνοια σε σχέση με διαδικασία αναθεώρησης διοικητικών αποφάσεων δεν αποτελεί κώλυμα για άσκηση προσφυγής δυνάμει του άρθρου 146.1 του Συντάγματος. Ωστόσο αν ενεργοποιηθεί η διαδικασία αναθεώρησης δεν είναι δυνατή η άσκηση προσφυγής πριν από τη συμπλήρωση της διαδικασίας αναθεώρησης (Βλ. και Petrolina Ltd v. Municipal Committee of Famagusta (1971) 3 C.L.R. 420 και Polyviou v. Improvement Board of Ayia Napa (1985) 3 C.L.R. 1008). Στην παρούσα υπόθεση ο αιτητής δεν έχει ασκήσει ιεραρχική προσφυγή. Νομιμοποιείται επομένως να ασκήσει προσφυγή δυνάμει του άρθρου 146.1 του Συντάγματος. Η πρώτη προδικαστική ένσταση αποτυγχάνει και απορρίπτεται.Η δεύτερη προδικαστική ένσταση
.Με τη δεύτερη προδικαστική ένσταση ο καθ΄ ου η αίτηση εγείρει σαφώς θέμα εννόμου συμφέροντος δυνάμει του άρθρου 146.2 του Συντάγματος. ΄Εχει επίσης προβάλει σχετικό ισχυρισμό στην ένσταση του ο οποίος συναρτάται με την προδικαστική ένσταση.
Ο αιτητής δεν απάντησε στην προδικαστική ένσταση. ΄Εχει νομολογηθεί ότι ενώ ένας αιτητής δεν έχει υποχρέωση να αποδείξει έννομο συμφέρον, δυνάμει του άρθρου 146.2 του Συντάγματος, έχει τέτοια υποχρέωση εφόσον η άλλη πλευρά αμφισβητήσει την ύπαρξη τέτοιου συμφέροντος (Βλ. Constantinou v. Republic (1966) 3 C.L.R. 174 και Papantoniou v. E.A.C. (1986) 3 C.L.R. 105)
.Στην κρινόμενη περίπτωση ο αιτητής δεν έχει αποσείσει το σχετικό βάρος απόδειξης. Ακολουθεί πως η δεύτερη προδικαστική ένσταση πρέπει να πετύχει. Το μέρος της προσφυγής το οποίο στρέφεται κατά της απόφασης για μη παραχώρηση επιχορήγησης απορρίπτεται. Η απόρριψη αυτού του μέρους της προσφυγής καθιστά αχρείαστη την εξέταση της τρίτης προδικαστικής ένστασης.
Η ουσία της προσφυγής
:
Η θέση του καθ΄ ου η αίτηση όπως έχει διατυπωθεί στην ένσταση του έχει ως πιο κάτω:
1. Ο αριθμός των αιτήσεων για έκδοση άδειας παράκτιας αλιείας που
υποβλήθηκαν για το έτος 1998 ήταν πέραν των 700. Μεταξύ αυτών
και η αίτηση του αιτητή.
2. Οι αιτήσεις αυτές εξετάστηκαν σε αλλεπάλληλες συσκέψεις από
εννεαμελή επιτροπή που όρισε ο Διευθυντής Αλιείας για το σκοπό αυτό.
3. Επειδή ο αριθμός των αιτήσεων ήταν μεγαλύτερος "από τον περιο-
ρισμένο αριθμό των αδειών που θα παραχωρούνταν έπρεπε και έγινε
επιλογή σύμφωνα με την νομοθεσία και τα κριτήρια που θεσπίστηκαν".
4. Μετά από τη δέουσα έρευνα η αίτηση του αιτητή απορρίφθηκε για τους
λόγους που περιέχονται στην επιστολή του Διευθυντή του Τμήματος
Αλιείας με ημερ. 25.5.98.
Τα κριτήρια που αναφέρονται στην πιο πάνω παραγ. 3, στο βαθμό που αυτά είναι σχετικά, είναι τα εξής:
"Με βάση το άρθρο 6(1) (γ) των περί Αλιείας Κανονισμών του 1990 μέχρι 1994 όταν, ο αριθμός των αιτητών, υπερβαίνει τον περιορισμένο κατά έτος, αριθμό αδειών αλιείας, ο Διευθυντής της Υπηρεσίας Αλιείας μπορεί να επιλέγει τους αιτητές προς τους οποίους θα χορηγούνται οι άδειες αλιείας και για το σκοπό αυτό να παρέχει προτεραιότητα, εφόσον δεν υπάρχει σοβαρός λόγος περί του αντιθέτου, σε εκείνους οι οποίοι εξασφάλισαν κατά τα τελευταία δέκα έτη, το μεγαλύτερο αριθμό, αδειών.
Α. Σοβαρός λόγος περί του αντιθέτου, για ΜΗ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ ΄Αδειας Αλιείας, είναι:
Αιτητές που κατείχαν ΄Αδεια Αλιείας όμως με βάση τα στοιχεία που η Υπηρεσία διαθέτει, δεν αξιοποίησαν διόλου την ΄Αδεια Αλιείας κατά το/τα τελευταίο/α χρόνια για σκοπούς απασχόλησης και η επιβίωση τους δεν εξαρτάτο από την αλιεία.
Β. Σοβαροί λόγοι περί του αντιθέτου για ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ ΄Αδειας Παράκτιας Αλιείας δυνατό να είναι οι ακόλουθοι:
α) Αιτητές που, με βάση τα στοιχεία, που η Υπηρεσία
διαθέτει, ήταν Βοηθοί Ψαράδες επί σειράν ετών και
η επιβίωση τους εξαρτάται, βασικά, από την αλιεία.
(β) .................................................. ..............................
(γ) .................................................. ..............................
(δ) ............................................
............................... ....."Οι λόγοι ακύρωσης
.Ο αιτητής έχει επιδιώξει την ακύρωση της προσβαλλόμενης απόφασης για τους πιο κάτω λόγους:
(1) Η προσβαλλόμενη απόφαση έχει ληφθεί κατόπιν πλάνης περί τα πράγματα. Είναι προϊόν εσφαλμένης άσκησης της διακριτικής
ευχέρειας του καθ΄ ου η αίτηση και βασίσθηκε σε λανθασμένες και
"καθόλου ανταποκρινόμενες προς την αλήθεια και τα πραγματικά
γεγονότα πληροφορίες, ως εμφαίνεται και εκ του περιεχομένου των
δύο επιστολών ημερ. 25.5.98 και 15.7.98". Απλή σύγκριση των δύο
επιστολών "αποδεικνύει πλήρη αντίφαση όσο αφορά τους λόγους
απόρριψης ανανέωσης της άδειας του αιτητή και κατ΄ ακολουθία
του σκεπτικού της απόφασης καθ΄ ότι και οι δύο επιστολές ανα-
φέρονται εις τελείως διαφορετικούς λόγους για την απόρριψη της
αιτήσεως για ανανέωση της άδειας του αιτητή".
(2) Πέρα από την αντιφατικότητα των πιο πάνω δύο επιστολών η
προσβαλλόμενη απόφαση στερείται επαρκούς αιτιολογίας.
Πλάνη περί τα πράγματα
.Καθώς έχει νομολογηθεί το βάρος απόδειξης πλάνης περί τα πράγματα το φέρει ο αιτητής (Βλ. Platritis v. Republic (1969) 3 C.L.R. 366 και Kozakis v. Republic (1967) 3 C.L.R. 265)
.Η προσβαλλόμενη απόφαση περιέχει τις πιο κάτω διαπιστώσεις του καθ΄ ου η αίτηση:
(α) ΄Οτι "τα 3 τελευταία χρόνια ο αιτητής δεν ασχολείτο με την αλιεία", και
(β) ότι "εδώ και μερικά χρόνια δεν ενδιαφέρεται για αλιεία για σκοπούς
βιοποριστικούς διότι ασχολείται με άλλες δραστηριότητες".
Αν, σύμφωνα με τον αιτητή, οι πιο πάνω διαπιστώσεις δεν είναι ορθές εναπόκειτο στον αιτητή, ο οποίος φέρει και το σχετικό βάρος απόδειξης, να πείσει το δικαστήριο περί του αντιθέτου. Ο αιτητής έχει επιδιώξει να αποσείσει το σχετικό βάρος απόδειξης με το να κάμει αναφορά στο περιεχόμενο των πιο πάνω δύο επιστολών του Δευθυντή Αλιείας - με ημερ. 25.5.98 και 15.7.98. ΄Εχει δε ισχυριστεί ότι οι δύο επιστολές "αναφέρονται εις τελείως διαφορετικούς λόγους για την απόρριψη της αίτησης για ανανέωση της άδειας του αιτητή".
Δεν είναι, όμως, έτσι τα πράγματα. Με την επιστολή της 25.5.98 σαν λόγος απόρριψης της άδειας δίνεται η μη απασχόληση του αιτητή με την αλιεία τα 3 τελευταία χρόνια. Με την δεύτερη επιστολή - ημερ. 15.7.98 - ο αιτητής πληροφορείται ότι με "βάση τα σχετικά κριτήρια επιλογής των αιτητών" η αίτηση του δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή". ΄Εχουν ήδη παρατεθεί τα κριτήρια επιλογής (βλ. σελ. 5-6). Σύμφωνα με αυτά τα κριτήρια σοβαρός λόγος για μη παραχώρηση άδειας αλιείας είναι:
"Αιτητές που κατείχαν άδεια αλιείας όμως με βάση τα στοιχεία που η Υπηρεσία διαθέτει, δεν αξιοποίησαν διόλου την άδεια αλιείας κατά το/τα τελευταίο/α χρόνια για σκοπούς απασχόλησης και η επιβίωση τους δεν εξαρτάτο από την αλιεία."
Βλέπουμε λοιπόν πως ο λόγος απόρριψης της αίτησης όπως αυτός δόθηκε στην προσβαλλόμενη απόφαση - ημερ. 25.5.98 - συνδέεται άμεσα με τα πιο πάνω κριτήρια.
Εφόσο η επιστολή της 15.7.98 κάμνει αναφορά σε κριτήρια επιλογής και εφόσο ένα από αυτά τα κριτήρια συνδέεται άμεσα και καθοριστικά με τους λόγους απόρριψης της αίτησης, όπως αυτοί έχουν τεθεί στην προσβαλλόμενη απόφαση, δεν μπορεί να γίνεται λόγος για "αντιφατικότητα". Ο αιτητής δεν έχει αποσείσει το βάρος απόδειξης το οποίο φέρει. Ο σχετικός λόγος ακύρωσης απορρίπτεται.
Πρέπει να τονιστεί ότι η επιστολή της 15.7.98 δεν αποτελεί το αντικείμενο της παρούσας διαδικασίας. Επομένως η οποιαδήποτε τυχόν ανεπάρκεια της αιτιολογίας της απόφασης που περιέχεται στην επιστολή εκείνη δεν μπορεί να απασχολήσει το δικαστήριο.
΄Ελλειψη αιτιολογίας
.Στη Φράγκου ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 2021/27.3.98 το θέμα της αιτιολογίας τέθηκε ως εξής:
"Αιτιολογία μιας διοικητικής πράξεως αποτελεί την έκθεση των πραγματικών και νομικών λόγων που οδήγησαν τη διοίκηση στην απόφαση της καθώς και παράθεση των κριτηρίων βάσει των οποίων άσκησε η διοίκηση τη διακριτική της ευχέρεια. Η ανάγκη της αιτιολογίας των ατομικών διοικητικών πράξεων απορρέει από την έννοια του κράτους δικαίου. Εκ της φύσεως τους αιτιολογητέες είναι όλες οι πράξεις των οποίων ο έλεγχος είναι αδύνατος ή ατελής χωρίς την αναφορά των λόγων που τις στηρίζουν. Γενικά, αιτιολογία που δεν παρέχει στον δικαστή τα απαραίτητα ειδικά
Τότε μόνον είναι νομίμως και επαρκώς αιτιολογημένη η διοικητική πράξη όταν παρέχεται στον ακυρωτικό δικαστή η δυνατότης να αντιληφθή επί τη βάσει ποιών στοιχείων κατέληξε η Διοίκηση στο συμπέρασμα που έγινε δεκτό (Βλ. Ιωάννη Σαρμά, Η Συνταγματική και Διοικητική Νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, σελ. 130)
.Το κατά πόσο μια διοικητική πράξη είναι αιτιολογημένη ή όχι εξαρτάται από τα συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά της (Βλ. Πισσάς ν. Δημοκρατίας (1974) 3 Α.Α.Δ. 476)
.Η αιτιολογία δεν πρέπει να περιορίζεται σε γενικούς χαρακτηρισμούς που μπορούν να εφαρμοσθούν σε κάθε περίπτωση και δεν πρέπει να επαναλαμβάνει τις διατάξεις του Νόμου. Η επανάληψη των γενικών όρων του Νόμου ισοδυναμεί με ανύπαρκτη αιτιολογία. 'Καθιστά αναιτιολόγητον την πράξιν αιτιολογία αόριστος καθιστώσα αδύνατον τον δικαστικόν αυτής έλεγχον, μή εκθέτουσα τα γεγονότα, εξ ών εμορφώθη, η κρίσις της Διοικήσεως, ή δυναμένη να εφαρμοσθή εις πάσαν περίπτωσιν' (Βλ. Πορίσματα Νομολογίας (πιο πάνω), σελ. 186-87, Πιπερίδης κ.α. ν. Δημοκρατίας (1995) 3 Α.Α.Δ. 134, 141 και Κυριακίδης (πιο πάνω))."
΄Εχει παρατεθεί το κείμενο της προσβαλλόμενης απόφασης. ΄Εχω την άποψη πως το κείμενο της παρέχει στο δικαστήριο τα απαραίτητα ειδικά και συγκεκριμένα στοιχεία για τη διακρίβωση της νομιμότητας της. Αυτά είναι:
Η μη απασχόληση του αιτητή με την αλιεία τα 3 τελευταία χρόνια και ότι ο αιτητής δεν ενδιαφέρεται για αλιεία για σκοπούς βιοποριστικούς διότι ασχολείται με άλλες δραστηριότητες.
Περαιτέρω: Οι πιο πάνω λόγοι απόρριψης συνάδουν με τα κριτήρια τα οποία έθεσε η διοίκηση για την χορήγηση αδειών αλιείας. Ακολουθεί πως η προσβαλλόμενη απόφαση τυγχάνει αιτιολογημένη. Ο σχετικός λόγος ακύρωσης απορρίπτεται.
Για τους πιο πάνω λόγους η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα £300. Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται στην ολότητά της.
Π. ΚΑΛΛΗΣ,
Δ.
/ΕΑΠ.