ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Υπόθεση Αρ. 873/97
ΕΝΩΠΙΟΝ: Γ.Κ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ, Δ.
Αναφορικά με το Άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ
:Σάββα Βαλανίδη, από τη Λεμεσό,
Αιτητή
- και -
Δημοκρατίας, μέσω
Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας,
Καθ΄ ων η αίτηση
---------------------------
8 Φεβρουαρίου 1999
Για τον αιτητή: Ε. Μαρκίδου.
Για τους καθ΄ ων η αίτηση: Α. Μαππουρίδης, Δικηγόρος της Δημοκρατίας.
Για τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα: Καμιά εμφάνιση.
---------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Ο αιτητής προσβάλλει την απόφαση της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας (στα επόμενα Ε.Δ.Υ.), ημερ. 3 Ιουλίου 1997, με την οποία τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα Νίκος Ξενοφώντος, Ντίνος Χριστοφίδης, Μιχαήλ Χ. Χρυσάνθου, Χρίστος Α. Τρύφωνος και Σάββας Κυπριανού επιλέγηκαν για προαγωγή στη μόνιμη (Τακτ. Προϋπ.) θέση Δασικού Λειτουργού, Τμήμα Δασών.
Για τις πέντε κενές θέσεις - που είναι μόνο προαγωγής - υπήρχαν πενήντα ένας προσοντούχοι υποψήφιοι, συμπεριλαμβανομένου του αιτητή. Ο Αναπληρωτής Διευθυντής που εκπροσώπησε το οικείο Τμήμα, σύστησε για προαγωγή τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα. Τα οποία, σε αρχαιότητα προηγούντο του αιτητή: τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα 1 και 2 προάχθηκαν στην κατεχόμενη θέση στις 15 Μαρτίου 1982. τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα 3, 4 και 5 στις 15 Φεβρουαρίου 1983. και ο αιτητής στις 15 Ιουνίου 1984. Σε προσόντα, τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα και ο αιτητής ήταν ίσοι. Σε βαθμολογημένη επαγγελματική αξία, καλύτερος ήταν ο αιτητής. Από το 1995 προς τα πίσω, μέχρι και το 1992, η εικόνα του συνόλου της περιόδου απέβαινε ευνοϊκή για τον αιτητή. Ο οποίος είχε την ίδια - με οκτώ "εξαίρετα" - βαθμολογία για το 1995, 1994 και 1993 ενώ για το 1992 είχε επτά "εξαίρετα" και ένα "πολύ ικανοποιητικά". Αυτό το τελευταίο αφορούσε το στοιχείο επαγγελματικής κατάρτισης. Για τα έτη 1991 και 1990 μπορεί να λεχθεί ότι εντάσσονταν όλοι στην ίδια γενική εικόνα με τη διευκρίνηση ότι εντός του φάσματος της μερικά από τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα βρίσκονταν σε κάπως καλύτερο σημείο με ψηλότερη βαθμολογία σε ορισμένα στοιχεία. Όμως χρονικά πιο πίσω, μέχρι το 1981, ο αιτητής υπερείχε εμφανώς. Στο σύνολο υπήρχε, δηλαδή, θετικό υπέρ του ισοζύγιο.
Προβαίνοντας στη σύσταση του, ο Αναπληρωτής Διευθυντής έθεσε, τα όσα αποτελούσαν το έρεισμα, με την ακόλουθη δήλωση:
"Γνωρίζω προσωπικά όλους τους υποψηφίους για πάρα πολλά χρόνια, προκειμένου όμως να προβώ στις συστάσεις μου, είχα επαφή και διαβουλεύσεις και με τους άμεσα προϊσταμένους τους, τις απόψεις των οποίων έλαβα σοβαρά υπόψη. Έχοντας ολοκληρωμένη εικόνα σ΄ ό,τι αφορά την εργασία των υποψηφίων, τις ικανότητές τους και γενικά την προσφορά τους στην υπηρεσία και αφού έλαβα υπόψη και τα καθιερωμένα κριτήρια στο σύνολό τους - αξία, προσόντα, αρχαιότητα -, τις απαιτήσεις της υπό πλήρωση θέσης, την καταλληλότητα των υποψηφίων γι΄ αυτήν καθώς και την κατοχή του πλεονεκτήματος που προβλέπεται στο Σχέδιο Υπηρεσίας, συστήνω για προαγωγή τους Χριστοφίδη Ντίνο, Ξενοφώντος Νίκο, Τρύφωνος Χρίστο, Κυπριανού Σάββα και Χρυσάνθου Μιχαήλ, τους οποίους θεωρώ ως τους πιο κατάλληλους."
Έπειτα εξήγησε σε τί συγκεκριμένα ήταν που υπερτερούσε ο καθένας από τους συστηθέντες. Παραθέτω τις λεπτομέρειες:
1. Νίκος Ξενοφώντος: "επιδεικνύει ιδιαίτερο ζήλο και ενδιαφέρον στη σωστή οργάνωση και εκτέλεση των εργασιών που αναλαμβάνει, όπως αναδασωτικές εργασίες, δημιουργία και συντήρηση δενδροστοιχιών κατά μήκος υπεραστικών οδών, εισπράξεις κρατικών εσόδων και άλλες εργασίες. Είναι πάντοτε συνεργάσιμος με τους προϊσταμένους και τους συναδέλφους του, πολύ εργατικός και πρόθυμος να εργαστεί, όποτε παρίσταται ανάγκη, και πέραν του κανονικού ωραρίου εργασίας, χωρίς οποιαδήποτε άλλη αμοιβή. Αναλαμβάνει πρωτοβουλίες και υποβάλλει στους προϊσταμένους του εισηγήσεις και νέες ιδέες για ανάπτυξη της υπηρεσίας."
2. Ντίνος Χριστοφίδης: "οργανώνει και εκτελεί την εργασία του, όπως για παράδειγμα στις περιπτώσεις ογκομέτρησης ξυλείας, πάντοτε με σοβαρότητα, σχολαστικότητα και ακρίβεια. Επιδεικνύει μεγάλο ενδιαφέρον και αφοσίωση στα θέματα πρόληψης και κατάσβεσης δασικών πυρκαγιών και πάντοτε με αποτελεσματικότητα. Διαθέτει διοικητικές και οργανωτικές ικανότητες, οι οποίες τον βοηθούν στην επίβλεψη και εκτέλεση με μεγάλη επιτυχία υλοτομικών και δασοκομικών εργασιών. Συνεργάζεται αρμονικά με τους προϊσταμένους και τους συναδέλφους του, με αποτέλεσμα να επιτυγχάνει σωστό προγραμματισμό και οργάνωση στην εκτέλεση της εργασίας της υπηρεσίας."
3. Μιχαήλ Χρυσάνθου: "εκτελεί την εργασία που του ανατίθεται, όπως για παράδειγμα στις περιπτώσεις ογκομέτρησης ξυλείας, με σοβαρότητα, σχολαστικότητα και ακρίβεια. Είναι πάντοτε πρόθυμος στην ικανοποίηση υπηρεσιακών αναγκών, τόσο εντός όσο και εκτός του κανονικού ωραρίου εργασίας, και συνεργάσιμος με τους συναδέλφους του. Επιδεικνύει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το καλό της υπηρεσίας και κατά τους καλοκαιρινούς μήνες επισκέπτεται το Δασικό Σταθμό Αγίου Θεοδώρου τακτικά, εκτός ωρών εργασίας, για να ενημερωθεί σε θέματα πυροπροστασίας και να προσφέρει τις υπηρεσίες του χωρίς οποιαδήποτε πρόσθετη αμοιβή. Έχει επιβλέψει με εξαίρετα αποτελέσματα υλοτομικές και δασοκομικές εργασίες, επιτυγχάνοντας ψηλά επίπεδα αποδοτικότητας."
4. Χρίστος Τρύφωνος: "επιδεικνύει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και ζήλο κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του. Πέραν των ωρών εργασίας ενδιαφέρεται να ελέγχει τα πυροφυλάκια και τους δασοπυροσβέστες καθώς και τη μεταφορά δασικών προϊόντων, χωρίς οποιαδήποτε πρόσθετη αμοιβή. Ως υπεύθυνος του σώματος δασοπυροσβεστών στην περιοχή Κάμπου, οργανώνει το πρόγραμμα εργασίας των δασοπυροσβεστών σωστά και με τρόπο ώστε να εξυπηρετείται πάντοτε ο στόχος της πυροπροστασίας. Έχει επιβλέψει την εκτέλεση δασοκομικών και αναδασωτικών εργασιών με μεγάλη επιτυχία χάριν στις οργανωτικές και διοικητικές ικανότητες που διαθέτει. Συνεργάζεται πάντοτε αρμονικά με τους προϊσταμένους και τους συναδέλφους του για τη σωστή οργάνωση και εκτέλεση της εργασίας της υπηρεσίας."
5. Σάββας Κυπριανού: "διακρίνεται για το ενδιαφέρον του για μάθηση και ανάπτυξη και ως παράδειγμα αναφέρω ότι με δική του πρωτοβουλία παρακολούθησε μαθήματα τηλεπικοινωνιών (για τρία έτη) και απέκτησε γνώσεις που τον καθιστούν ικανό να αντιμετωπίζει και να επιλύει προβλήματα που αναφύονται στην εργασία του και έχουν σχέση με την εγκατάσταση, συντήρηση και επιδιόρθωση τηλεφώνων και ασυρμάτων. Έχει άριστη συνεργασία με τους προϊσταμένους και τους συναδέλφους του. Διαθέτει την ικανότητα να εργάζεται ομαδικά και χωρίς οποιαδήποτε προβλήματα για την εκτέλεση της εργασίας της υπηρεσίας, πράγμα ιδιαίτερα σημαντικό στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών του Τμήματος. Επιδεικνύει επίσης ιδιαίτερο ζήλο και αφοσίωση στο καθήκον στα θέματα πυροπροστασίας."
Να σημειωθεί ότι, καθώς συνάγεται από τα καθορισθέντα, στο σχέδιο υπηρεσίας, καθήκοντα και ευθύνες της θέσης, χρειάζεται η διοικητική, οργανωτική και εκτελεστική ικανότητα, η υπευθυνότητα όπως και η ικανότητα εκπαίδευσης άλλων και διαφώτιση του κοινού.
Τίθεται προς εξέταση, πρώτα απ΄ όλα το κατά πόσο στην προκείμενη περίπτωση, παρά τις εκτενείς στη σύσταση εξηγήσεις για την επιλογή των ενδιαφερομένων προσώπων, η σύσταση είναι ή όχι αιτιολογημένη. Πρόκειται για ζήτημα συνδεδεμένο με την κατ΄ αρχήν έννοια της σύστασης. Στη Δημοκρατία ν. Χριστοδούλου κ.α
., Α.Ε. 2207 και 2208, ημερ. 15 Μαΐου 1998, συνόψισα τα όσα σημαντικά περί των συστάσεων υποδεικνύονται στη νομολογία ιδιαίτερα μετά τη ρητή πρόνοια για αιτιολογία. Παρότι επρόκειτο, ως προς το αποτέλεσμα, για απόφαση μειοψηφίας, δεν υπήρξε διαφορά με την πλειοψηφία σχετικά με τη νομολογία. Καλύπτω τώρα το έδαφος με την παράθεση του σχετικού μέρους:"Η αιτιολογημένη σύσταση του Προϊσταμένου του Τμήματος στο οποίο υφίσταται η κενή θέση, προορίζεται, ενόψει του νόμου, ως ανεξάρτητο στοιχείο κρίσης. Το οποίο συχνά περιγράφεται και ως ουσιώδες: βλ. π.χ. την πρόσφατη απόφαση στη Δημοκρατία ν. Ψωμά, Α.Ε. 1979 ημερ. 17 Οκτωβρίου 1997. Δυνητικά είναι βέβαια. Αυτό όμως συμβαίνει μόνο όπου η σύσταση εισάγει δικά της δεδομένα τα οποία ως αποτέλεσμα της γνώμης του Προϊσταμένου προσθέτουν στην αξία του συστηνομένου. Όπως υποδείχθηκε από την Ολομέλεια στη Στυλιανού κ.α. ν. Δημοκρατίας κ.α
"Ο προϊστάμενος του οικείου τμήματος έχει τη δυνατότητα να εκτιμήσει τις ανάγκες της θέσης και η σημασία της σύστασής του έγκειται στο γεγονός ότι εμπεριέχει τη γνώμη του ως προς το ποιός από τους υποψηφίους είναι ο αξιότερος από την άποψη της συγκέντρωσης των ικανοτήτων και των ιδιοτήτων που απαιτούν τα καθήκοντα της θέσης."
Τα όσα προβλέπονται στο σχέδιο υπηρεσίας ως απαιτούμενα προσόντα σε συνάρτηση με τα καθήκοντα της θέσης, αποτελούν βέβαια την αμετάβλητη βάση. Ο Προϊστάμενος δύναται όμως, υπό το φως της πείρας, να προβεί σε εξειδικεύσεις. Προσθέτοντας έτσι στα ήδη γνωστά. Με αυτή την έννοια είναι που ο Προϊστάμενος αναφέρεται σε ιδιότητες και ικανότητες που προσιδιάζουν στη θέση. Τις οποίες εν συνεχεία μπορεί να συνδέσει με ό,τι συγκεντρώνει κάποιος υποψήφιος. Κι αυτό με δύο τρόπους. Είτε επισημαίνοντας με αναφορά στις υπηρεσιακές εκθέσεις την υπέρτερη βαθμολογία του συστηνομένου στον επί μέρους σχετικό τομέα παρότι στη γενική εικόνα αξίας εμφανίζεται ισοδύναμος με τους υπολοίπους ή ακόμα
και να υστερεί. Είτε, αν πρόκειται για μη βαθμολογηθείσες ιδιότητες και ικανότητες οι οποίες έχουν καταστεί γνωστές ως εκ της υπηρεσιακής σχέσης, με την πρωτογενή αναφορά σε αυτές. Θα πρέπει εδώ να σημειωθεί και το εξής. Στο βαθμό που τέτοιου είδους αναφορά βρίσκεται σε αντίθεση με τη βαθμολογημένη αξία, δεν προσμετρά. Στην Παπαϊωάννου κ.α. (Αρ. 2) ν. Δημοκρατίας (ανωτέρω) λέχθηκαν σχετικά τα εξής (στη σελ. 721):"Είναι βέβαια θεμελιωμένο πως όταν οι συστάσεις συγκρούονται με την καθόλου εικόνα που εμφανίζουν οι υπηρεσιακές εκθέσεις θα πρέπει να παραγνωρίζονται ή να τους δίνεται περιορισμένη σημασία ανάλογα με την έκταση της σύγκρουσης. (Βλ. Republic v. Koufettas (1985) 3 C.L.R. 1950)
Όπου η σύσταση δεν περιέχει οποιαδήποτε νέα πληροφόρηση μπορεί και πάλι να είναι αιτιολογημένη εφόσον γίνεται αναφορά στην ουσία των στοιχείων που βρίσκονται στους φακέλους, συνάμα και στάθμιση των στοιχείων ώστε να εξηγείται η κατάληξη. Όμως σε τέτοια περίπτωση η αξία της σύστασης δεν μπορεί να είναι παρά μηδενική. Το ακόλουθο απόσπασμα είναι και πάλι από τη Στυλιανού κ. α. ν. Δημοκρατίας κ. α
. (ανωτέρω) στις σελ. 398-9:"Από την άλλη η σύσταση του Γενικού Διευθυντή δεν αποτελεί παράλληλη προς εκείνη της ΕΔΥ κρίση ως προς το ποιος υπερέχει κατά αξία με βάση το περιεχόμενο των φακέλλων και με αυτή την έννοια δεν αποσκοπεί στην αποτίμηση της σταδιοδρομίας τους. Σύσταση που απλώς αναπαράγει τα μετρήσιμα στοιχεία του φακέλλου δεν μπορεί να λειτουργεί ως ανεξάρτητος δείκτης αξίας."
Παρατηρώ ότι τα περισσότερα αν όχι όλα από τα όσα με τη σύσταση αποδόθηκαν στα ενδιαφερόμενα πρόσωπα ως ιδιαίτερες ιδιότητες ή ικανότητες θα μπορούσαν στην ουσία, δηλαδή ανεξάρτητα από λεκτικές διαφορές ή αποχρώσεις, να ενταχθούν στα βαθμολογημένα στοιχεία επαγγελματικής αξίας. Τα οποία, υπενθυμίζω,
από το 1990 εκτίθενται και επεξηγούνται στο σχετικό έντυπο ως εξής:"1. Επαγγελματική κατάρτιση:
Παρακολουθεί τις εξελίξεις στον τομέα της εργασίας
του και εμπλουτίζει τις γνώσεις του γι΄ αυτή;
2. Απόδοση:
Αποδίδει στην εκτέλεση της εργασίας του;
(Λάβετε υπόψη τους παράγοντες ποσότητα
και ποιότητα)
3. Υπηρεσιακό ενδιαφέρον:
Επιδεικνύει το ενδεικνυόμενο ενδιαφέρον και ζήλο
κατά την εκτέλεση της εργασίας του;
4. Υπευθυνότητα:
Επιδεικνύει υπεθυνότητα και σοβαρότητα στα
καθήκοντά του;
5. Πρωτοβουλία:
Επιδεικνύει πρωτοβουλία κατά την άσκηση των
καθηκόντων του και είναι πρόθυμος να αναλάβει
ευθύνες;
6. Συνεργασία/Σχέσεις:
Συνεργάζεται με τους προϊσταμένους του και τους
άλλους συναδέλφους του κατά τη διεκπεραίωση του
υπηρεσιακού έργου και έχει αρμονικές σχέσεις μαζί
τους;
7. Συμπεριφορά προς τους πολίτες:
Εξυπηρετεί με προθυμία, ευγένεια και υπομονή τους
πολίτες και γενικά όσους συναλλάσσονται με την
υπηρεσία του;
8. Διεθυντική/Διοικητική ικανότητα:
(Να συμπληρωθεί μόνο για υπαλλήλους από την
Κλίμακα Α6 και πάνω).
Διαθέτει τις απαιτούμενες ικανότητες για
αποτελεσματικό προγραμματισμό, οργάνωση,
διεύθυνση, συντονισμό, εποπτεία και έλεγχο της
εργασίας του και του προσωπικού που έχει ή που
μπορεί νάχει στη διάθεσή του;"
Δεν νομίζω πως χρειάζεται να προβώ σε λεπτομερή ανάλυση της κάθε περίπτωσης για να εξειδικεύσω τους συσχετισμούς. Επισημαίνω ότι για ορισμένες από τις ιδιότητες ή ικανότητες για τις οποίες εξυμνούνται τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα , ο αιτητής είχε βαθμολογηθεί ψηλότερα από ό,τι οι Νίκος Ξενοφώντος, Ντίνος Χριστοφίδης, Μιχαήλ Χρυσάνθου, Χρίστος Τρύφωνος και δεν υστερούσε σε άλλες βαθμολογημένες, όπως δεν υστερούσε σε όλες έναντι του ενδιαφερομένου προσώπου Σάββα Κυπριανού. Ακόμα και λαμβανομένου υπόψη - όπως λέγει ο Αναπληρωτής Διευθυντής - του όποιου ενδεχόμενου για μικρές αποκλίσεις στις ετήσιες αξιολογήσεις, που να οφείλονταν στο ότι διενεργήθηκαν από διαφορετικές ομάδες: βλ.
Georghiou v. Republic (1976) 3 C.L.R. 74 στη σελ. 81. Εξειδικεύω ότι σε σχέση με τις ιδιότητες ή ικανότητες για τις οποίες θεωρήθηκε ότι διέκριναν τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα, ο αιτητής είχε βαθμολογηθεί ψηλότερα στα αντίστοιχα στοιχεία αξιολόγησης, ήτοι, στα στοιχεία αρ. 5 και 8 για τον Ν. Ξενοφώντος. στα στοιχεία αρ. 4, 6 και 8 για τον Ντ. Χριστοφίδη. στο στοιχείο αρ. 3 για τον Μ. Χρυσάνθου. και στο στοιχείο αρ. 8 για τον Χρ. Τρύφωνος. Σύσταση και βαθμολογημένη αξία βρίσκονταν λοιπόν σε διάσταση αφού εσφαλμένα ήταν που αποδόθηκαν στα ενδιαφερόμενα πρόσωπα ορισμένες υπέρτερες ιδιότητες και ικανότητες όταν στην αντίστοιχη βαθμολογημένη αξία τα τέσσερα υστερούσαν και το πέμπτο ήταν απλώς ισοδύναμο.Αυτό σημαίνει ότι στην καλύτερη περίπτωση, δηλαδή την περίπτωση όπου, παρότι προκύπτει κάποια διάσταση, διαπιστώνεται εντούτοις πως υπάρχει αιτιολογία που περισώζει την εγκυρότητα της σύστασης, η σημασία της σύστασης περιορίζεται ανάλογα με την έκταση της διάστασης, μέχρι και την εξαφάνιση. Στην προκείμενη όμως περίπτωση, όπου η σύσταση έχει ως κύριο αιτιολογικό έρεισμα ακριβώς την εν λόγω διάσταση, δεν είναι δυνατό να θεωρηθεί αιτιολογημένη. Δεν είναι ως εκ τούτου έγκυρη. Και χωρίς έγκυρη σύσταση δεν μπορούσε νόμιμα να ληφθεί η προσβαλλόμενη απόφαση.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα. Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται βάσει του Άρθρου 146.4(β) του Συντάγματος.
Γ.Κ. Νικολάου,
Δ.
/ΕΘ