ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
Έρευνα - Κατάλογος Αποφάσεων - Απόκρυψη Αναφορών (Noteup off) - Αφαίρεση Υπογραμμίσεων


ΑΝΑΦΟΡΕΣ:

Κυπριακή νομολογία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:

Κυπριακή νομοθεσία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:

Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:

Δεν έχει εντοπιστεί απόφαση η οποία να κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή



ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΟΦΑΣΗΣ:

(1998) 4 ΑΑΔ 78

13 Φεβρουαρίου, 1998

[ΑΡΤΕΜΗΣ, Δ/στής]

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

ΦΩΤΟΣ ΦΩΤΙΑΔΗΣ,

Αιτητής,

v.

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ, ΜΕΣΩ

(α)     ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΩΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ,

(β)     ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑΣ, ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ,

Καθ' ων η αίτηση.

(Yπόθεση Aρ. 868/95)

 

Διοικητικό Δίκαιο ― Διοικητική πράξη ― Πράξη στη σφαίρα του δημοσίου δικαίου ― Kριτήρια κατάταξης από τη νομολογία ― Aντιδιαστολή προς την πράξη που ανάγεται στη σφαίρα του ιδιωτικού δικαίου ― Περιστάσεις πράξεως εμπίπτουσας στη σφαίρα του ιδιωτικού δικαίου στην κριθείσα περίπτωση.

Aναθεωρητική Δικαιοδοσία ― Δεν εκτείνεται επί πράξεων της διοίκησης που ανάγονται στη σφαίρα του ιδιωτικού δικαίου ― Nομολογιακές αρχές και εφαρμογή τους στην κριθείσα περίπτωση.

O αιτητής προσέφυγε κατά της απόφασης τερματισμού μακροχρόνιας μίσθωσης κρατικής γης στο Tρόοδος της οποίας ήταν ο μισθωτής.

Tο Aνώτατο Δικαστήριο, απορρίπτοντας ως απαράδεκτη την προσφυγή, αποφάσισε ότι:

Μια πράξη που εκδίδεται από κυβερνητικό ή διοικητικό όργανο δεν συνεπάγεται απαραίτητα ότι ανάγεται σε πράξη δημόσιου δικαίου. Ένα διοικητικό όργανο μπορεί να ενεργεί είτε στον τομέα του δημόσιου, είτε του ιδιωτικού δικαίου και η φύση της πράξης που εκδίδεται αποτελεί το κριτήριο αναφορικά με το δίκαιο στο οποίο εμπίπτει.  Ουσιαστικό κριτήριο για την κατάταξη μιας τέτοιας πράξης, αν δηλαδή αυτή είναι δημόσιου ή ιδιωτικού δικαίου, είναι το κατά πόσο αποβλέπει κατά κύριο λόγο στην εξυπηρέτηση δημόσιου σκοπού. Στην υπόθεση Hellenic Bank Ltd v. Republic (1986) 3(A) C.L.R. 481, διατυπώθηκαν σαφώς οι αρχές που καθορίζουν πότε μία πράξη αποτελεί πράξη δημοσίου δικαίου και τονίστηκε ότι αποφάσεις του ιδίου οργάνου ή αρχής μπορεί να θεωρηθούν είτε ως αποφάσεις δημόσιου ή ιδιωτικού δικαίου, ανάλογα με τη φύση τους. Ο σκοπός που προωθείται με την απόφαση και το δημόσιο συμφέρον, το οποίο επηρεάζεται από την εκπλήρωσή της, είναι η πιό σημαντική προϋπόθεση που καθορίζει αν μία πράξη εμπίπτει στο χώρο του δημόσιου ή του ιδιωτικού δικαίου.

Στο σύγγραμμα του Σπηλιωτόπουλου "Eγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου", Έκδοση 1977, αναλύεται το θέμα και αναφέρεται ότι πράξεις διαχείρησης περιουσίας του κράτους που εκδίδονται στο πλαίσιο συμβατικών σχέσεων, εμπίπτουν στον τομέα του ιδιωτικού δικαίου.

Έχει νομολογηθεί ότι δικαιώματα αστικού δικαίου που αναφέρονται σε ακίνητη ιδιοκτησία, κατά γενικό κανόνα είναι θέματα που εμπίπτουν στη σφαίρα του ιδιωτικού δικαίου.

Στην υπόθεση C. Contos Estates Ltd v. Γενικού Εισαγγελέα  (1991) 4 A.A.Δ. 2473, το Δικαστήριο, αφού αναφέρθηκε στη νομολογία έκρινε ότι απόφαση για εκμίσθωση κρατικής γης ανάγεται στη σφαίρα του ιδιωτικού δικαίου, ασχέτως του αν νόμος ή σχετικοί κανονισμοί καθορίζουν ειδικά κριτήρια με βάση τα οποία η αρμόδια αρχή ενασκεί τη διακριτική της εξουσία.

Στην υπόθεση Ναυτικός Όμιλος Πάφου ν. Αρχής Λιμένων Κύπρου (1992) 1(Β) Α.Α.Δ. 882, όπου είχε παραχωρηθεί άδεια χρήσης κυβερνητικού κτιρίου στον Ναυτικό Όμιλο Πάφου κρίθηκε ότι τούτο ενέπιπτε εντός των πλαισίων του δημοσίου δικαίου. Η υπόθεση όμως αυτή διαφοροποιείται από την παρούσα.

Από εξέταση του φακέλου και βάσει των αρχών που αναπτύχθηκαν πιο πάνω προκύπτει καθαρά ότι η επίδικη απόφαση σκοπό είχε την κατοχύρωση των συμβατικών δικαιωμάτων του καθ' ου η αίτηση ως συμβαλλόμενου μέρους και δεν είχε ως σκοπό την προαγωγή οποιουδήποτε δημοσίου συμφέροντος και ως εκ τούτου κρίνεται ότι αυτή εμπίπτει στη σφαίρα του ιδιωτικού δικαίου, καθιστώντας το παρόν Δικαστήριο αναρμόδιο να επιληφθεί του θέματος.

H προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα.

Aναφερόμενες υποθέσεις:

Παντελίδου κ.ά v. Συμβουλίου Υδατοπρομήθειας Λευκωσίας (1990) 3 Α.Α.Δ. 3397,

Laoudhia v. Republic, 2 R.S.C.C. 119,

Antoniou and Others v. Republic (1984) 3 C.L.R. 623,

Hellenic Bank Ltd v. Republic (1986) 3(A) C.L.R. 481,

Valanas v. Republic 3 R.S.C.C. 91,

C. Contos Estates Ltd v. Γενικού Εισαγγελέα (1991) 4 Α.Α.Δ. 2473,

Ναυτικός Όμιλος Πάφου v. Αρχής Λιμένων Κύπρου (1992) 1(Β) Α.Α.Δ. 882.

Προσφυγή.

Προσφυγή εναντίον της απόφασης του Yπουργού Γεωργίας και Φυσικών Πόρων με την οποία τερματίσθηκε η Σύμβαση Mισθώσεως της κρατικής γης στο Tρόοδος μεταξύ της Kυπριακής Δημοκρατίας και του Φώτου Φωτιάδη.

Κ. Μιχαηλίδης, για τον Aιτητή.

Ε. Κλεόπα, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Kαθ' ων η αίτηση.

Cur. adv.vult.

APTEMHΣ, Δ.: Ο αιτητής ζητά την ακόλουθη θεραπεία:

"Δήλωσιν του Δικαστηρίου ότι η απόφασης της Καθ' ης η αίτησις, η οποία περιλαμβάνεται (α) εις την επιστολήν του Γενικού Εισαγγελέως της Δημοκρατίας ημερ. 26.7.1995, η οποία ελήφθη την 3.8.1995 και (β) εις την επιστολήν του Διευθυντού του Τμήματος Δασών ημερ. 8.8.1995 με την οποίαν απεφάσισε τον τερματισμόν της Συμβάσεως Μισθώσεως της κρατικής δασικής γης εις Τρόοδος, ημερ. 30.9.1961 (Encroachment No.8), μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και του Φώτου Φωτιάδη, και με την οποίαν εκλήθη ο Αιτητής να παραδώση την 31.3.1996 εις την Κυπριακήν Δημοκρατίαν ελευθέραν και κενήν την κατοχήν του μισθίου είναι άκυρος και εστερημένη οιουδήποτε αποτελέσματος."

Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι εγεγραμμένη ιδιοκτήτρια της επίδικης κρατικής γης στο Τρόοδος, επί της οποίας υπάρχει κατοικία και την οποία δυνάμει γραπτής σύμβασης την εκμίσθωσε στον αιτητή για περίοδο 94 ετών από 30.9.1961 μέχρι 21.5.2055.  Περί το 1989 ο αιτητής επιθυμούσε να προβεί σε επιδιορθώσεις της οικίας και άρχισε να λαμβάνει τα μέτρα για εξασφάλιση των απαραιτήτων αδειών. Κατά το στάδιο εκείνο η καθ' ης η αίτηση διαπίστωσε ότι η μίσθωση που ήταν μεταλύτερη των 15 ετών δεν ενεγράφη στο Επαρχιακό Κτηματολόγιο Λεμεσού, με βάση τις πρόνοιες του Νόμου 49/67 και ως εκ τούτου ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας με επιστολή του ημερ. 26.7.95 ειδοποίησε τον αιτητή ότι η μίσθωση τερματιζόταν την 31.3.96. Την επιστολή αυτή ακολούθησε και άλλη του Διευθυντή του Τμήματος Δασών, ημερ. 8.8.95, με παρόμοιο περιεχόμενο. Εναντίον της απόφασης αυτής ο αιτητής καταχώρησε την παρούσα προσφυγή, με την οποία ζητά την ακύρωσή της.

Η καθ' ης η αίτηση προβάλλει προδικαστική ένσταση, ισχυριζόμενη ότι το Δικαστήριο, στα πλαίσια της αναθεωρητικής του δικαιοδοσίας με βάση το άρθρο 146 του Συντάγματος, δεν μπορεί να επιληφθεί της προσφυγής γιατί η πράξη που προσβάλλεται εμπίπτει στη σφαίρα του ιδιωτικού δικαίου. Η ένσταση αυτή αναπτύσσεται σε μία πολύ εμπεριστατωμένη γραπτή αγόρευση, με αναφορά σε πολυάριθμες αποφάσεις των Κυπριακών Δικαστηρίων.

Ο αιτητής από την πλευρά του αντικρούει το βάσιμο της ένστασης αλλά με αόριστο τρόπο και χωρίς ουσιαστικά να απαντά στην επιχειρηματολογία, προβάλλοντας και τον ισχυρισμό ότι η προσφυγή στο Ανώτατο Δικαστήριο ήταν δικλείδα ασφαλείας σε περίπτωση που το Επαρχιακό Δικαστήριο, αν προσέφευγε σε αυτό, έκρινε ότι η πράξη ήταν διοικητικής φύσης, οπότε σε τέτοια περίπτωση θα είχε παρέλθει η προθεσμία των 65 ημερών και δεν θα μπορούσε  ο αιτητής να προσφύγει στο Ανώτατο Δικαστήριο.

Μιά πράξη που εκδίδεται από κυβερνητικό ή διοικητικό όργανο δεν συνεπάγεται απαραίτητα ότι ανάγεται σε πράξη δημόσιου δικαίου. Ένα διοικητικό όργανο μπορεί να ενεργεί είτε στον τομέα του δημόσιου, είτε του ιδιωτικού δικαίου και η φύση της πράξης που εκδίδεται αποτελεί το κριτήριο αναφορικά με το δίκαιο στο οποίο εμπίπτει. Ουσιαστικό κριτήριο για την κατάταξη μιας τέτοιας πράξης, αν δηλαδή αυτή είναι δημόσιου ή ιδιωτικού δικαίου, είναι το κατά πόσο αποβλέπει κατά κύριο λόγο στην εξυπηρέτηση δημόσιου σκοπού. (Παντελίδου κ.ά. ν. Συμβουλίου Υδατοπρομήθειας Λευκωσίας (1990) 3 Α.Α.Δ. 3397, Laoudhia v. Republic, 2 R.S.C.C. 119, Antoniou and Others v. Republic (1984) 3 C.L.R. 623). Στην υπόθεση Hellenic Bank Ltd v. Republic (1986) 3(A) C.L.R. 481, διατυπώθηκαν σαφώς οι αρχές που καθορίζουν πότε μία πράξη αποτελεί πράξη δημοσίου δικαίου και τονίστηκε ότι αποφάσεις του ιδίου οργάνου ή αρχής μπορεί να θεωρηθούν είτε ως αποφάσεις δημόσιου ή ιδιωτικού δικαίου, ανάλογα με τη φύση τους. Ο σκοπός που προωθείται με την απόφαση και το δημόσιο συμφέρον, το οποίο επηρεάζεται από την εκπλήρωση της, είναι η πιό σημαντική προϋπόθεση που καθορίζει αν μία πράξη εμπίπτει στο χώρο του δημόσιου ή του ιδιωτικού δικαίου.

Στο σύγγραμμα του Σπηλιωτόπουλου "Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου", Έκδοση 1977, αναλύεται το θέμα και αναφέρεται ότι πράξεις διαχείρισης περιουσίας του κράτους που εκδίδονται στο πλαίσιο συμβατικών σχέσεων, εμπίπτουν στον τομέα του ιδιωτικού δικαίου.

Έχει νομολογηθεί ότι δικαιώματα αστικού δικαίου που αναφέρονται σε ακίνητη ιδιοκτησία, κατά γενικό κανόνα είναι θέματα που εμπίπτουν στη σφαίρα του ιδιωτικού δικαίου. (Δέστε και Valanas v. Republic, 3 R.S.C.C. 91, 93-94).

Στην υπόθεση C. Contos Estates Ltd v. Γενικού Εισαγγελέα  (1991) 4 Α.Α.Δ. 2473, το Δικαστήριο, αφού αναφέρθηκε στη νομολογία έκρινε ότι απόφαση για εκμίσθωση κρατικής γης ανάγεται στη σφαίρα του ιδιωτικού δικαίου, ασχέτως του αν νόμος ή σχετικοί κανονισμοί καθορίζουν ειδικά κριτήρια με βάση τα οποία η αρμόδια αρχή ενασκεί τη διακριτική της εξουσία. Στη σελ. 2476 αναφέρονται και τα ακόλουθα:

"Θέλω όμως να παρατηρήσω ότι . . . η ύπαρξη κανονισμών δεν καθιστά τη σχετική απόφαση, απόφαση στα πλαίσια του δημοσίου δικαίου. Θεωρώ ότι η επίδικη απόφαση αφορά πράγματι τη διαχείριση της ιδιωτικής περιουσίας του κράτους και σαν τέτοια δεν εμπίπτει στα πλαίσια του άρθρου 146".

Στην υπόθεση Ναυτικός Όμιλος Πάφου ν. Αρχής Λιμένων Κύπρου (1992) 1(Β) Α.Α.Δ. 882, όπου είχε παραχωρηθεί άδεια χρήσης κυβερνητικού κτιρίου στον Ναυτικό Όμιλο Πάφου κρίθηκε ότι τούτο ενέπιπτε εντός των πλαισίων του δημοσίου δικαίου. Η υπόθεση όμως αυτή διαφοροποιείται από την παρούσα για τους λόγους που φαίνονται στο πιο κάτω απόσπασμα από την απόφαση στη σελ.894:

"Εξέταση των όρων, βάσει των οποίων παραχωρήθηκε η χρήση των υποστατικών, όπως προσδιορίζονται στη γνωστοποίηση της απόφασης που περιέχεται στο Τεκμήριο 4, αποκαλύπτει ότι -

(α)   Πρόκειται για μονομερή απόφαση της Αρχής προς

(β)   ικανοποίηση δημόσιας ανάγκης για την προώθηση του  ναυταθλητισμού μέσω των λιμενικών διευκολύνσεων, και όχι πράξη αναγόμενη στην προστασία του ταμιευτικού συμφέροντος της Αρχής,

(γ)   υποκείμενη (η χρήση) στο νομικό καθεστώς λειτουργίας και επιτήρησης των λιμένων".

Από εξέταση του φακέλου και βάσει των αρχών που αναπτύχθηκαν πιο πάνω προκύπτει καθαρά ότι η επίδικη απόφαση σκοπό είχε την κατοχύρωση των συμβατικών δικαιωμάτων του καθ' ου η αίτηση ως συμβαλλόμενου μέρους και δεν είχε ως σκοπό την προαγωγή οποιουδήποτε δημοσίου συμφέροντος και ως εκ τούτου κρίνω ότι αυτή εμπίπτει στη σφαίρα του ιδιωτικού δικαίου, καθιστώντας το παρόν Δικαστήριο αναρμόδιο να επιληφθεί του θέματος.

Κατά συνέπεια η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα σε βάρος του αιτητή.

H προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα.

 

cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο