|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
AΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Υπόθεση Αρ. 736/97
ΕΝΩΠΙΟΝ: Γ.Κ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ, Δ.
Αναφορικά με το Άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ
:Αντώνη Αντωνίου, από τη Λευκωσία,
Αιτητή
- και -
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω
Διοικητή 631 ΤΠ Εθνικής Φρουράς,
Καθ΄ ων η αίτηση
-------------------------
31 Δεκεμβρίου 1998
Για τον αιτητή: Σ. Οικονομίδης.
Για τους καθ΄ ων η αίτηση: Α. Μαππουρίδης, Δικηγόρος της Δημοκρατίας.
-------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Ο αιτητής είναι μόνιμος υπαξιωματικός του Στρατού της Δημοκρατίας, αποσπασμένος για υπηρεσία στην Εθνική Φρουρά. Διορίστηκε λοχίας το 1991 και προήχθη σε επιλοχία την 1 Νοεμβρίου 1996. Υπηρετούσε από 15 Οκτωβρίου 1995 στο 631 Τάγμα Πεζικού και από τον Ιανουάριο του 1996, ύστερα από σχετική εκπαίδευση, ανέλαβε εκεί ως Διαχειριστής Υλικού. Έγινε όμως πρώτα, με την Ημερήσια Διαταγή του 631 Τ.Π. της 23 Ιανουαρίου 1996, καταμέτρηση των υλικών του τάγματος και σύνταξη συγκριτικών καταστάσεων από συγκροτηθείσα Επιτροπή για την παράδοση-παραλαβή της Διαχείρισης. Μετείχαν στην Επιτροπή ως μέλη τόσο ο προηγούμενος διαχειριστής που παρέδιδε όσο και ο νέος, ήτοι, ο αιτητής που παραλάμβανε. Η παράδοση άρχισε στις 12 Φεβρουαρίου 1996 και περατώθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 1996. Στο έγγραφο ημερ. 27 Φεβρουαρίου 1996, το οποίο συνέταξε η Επιτροπή και υπέγραψαν όλοι - επιγράφεται "Πρωτόκολλο Παραδόσεως-Παραλαβής Διαχειρίσεως Υλικού" - δεν εμφαινόταν οποιοδήποτε έλλειμμα. Με αυτό το δεδομένο ήταν που ανέλαβε ο αιτητής. Έπειτα, στις 14 Ιουνίου 1996, επήλθε αλλαγή στη διοίκηση του 631 Τ.Π. Παρέδωσε ο Ανχης (ΠΖ) Γιώρκας Ανδρέας και παρέλαβε τη μονάδα ο Ανχης (ΠΖ) Κωνσταντινίδης Χριστόδουλος. Έγινε και πάλι καταμέτρηση, παρόντος του αιτητή, χωρίς να προκύψει διαχειριστικό έλλειμμα. Τέλος, με την Ημερήσια Διαταγή του 631 Τ.Π. ημερ. 28 Δεκεμβρίου 1996, συγκροτήθηκε, λόγω λήξης του οικονομικού έτους, Επιτροπή στην οποία συμμετείχε και ο αιτητής για καταμέτρηση των υλικών του Τάγματος και σύνταξη Συγκριτικών Καταστάσεων. Διαπιστώθηκε τότε έλλειμμα το οποίο αφορούσε σε "κυρίως γενικής φύσεως υλικά μη ελκυστικά (όπως στολές, αδιάβροχα, εργαλεία κλπ) συνολικής αξίας £5,704.40", όπως αναφέρεται σε σχετικό έγγραφο του Γενικού Επιτελείου.
Ως αποτέλεσμα, το 12ο Σύνταγμα Πεζικού - στο οποίο υπαγόταν το 631 Τ.Π. - διέταξε στις 9 Ιουνίου 1997 τη διεξαγωγή ανάκρισης. Έχει σημασία το λεκτικό ενόψει κάποιας θέσης την οποία προέβαλε ο αιτητής. Το παραθέτω:
"Με τη λήψη του παρόντος να ενεργήσετε ανάκριση προς εξακρίβωση των συνθηκών και των αιτιών κάτω από τις οποίες κατά την καταμέτρηση των υλικών της Διαχσης Υλικού του 631 ΤΠ την λήξη του οικονομικού έτους διαπιστώθηκαν ελλείμματα από την επιτροπή καταμέτρησης.
Φάκελλος ανάκρισης πλήρως αιτιολογημένος και με τυχόν υπευθύνους να υποβληθούν σε μας μέχρι 27 Ιουν. 97."
Η ανάκριση, κατά την οποία έδωσε κατάθεση και ο αιτητής, περατώθηκε στις 26 Ιουνίου 1997. Ο ανακριτής απέδωσε ευθύνη για το έλλειμμα στον αιτητή και εισηγήθηκε ποινική δίωξη. Διατύπωσε το συμπέρασμα του ως εξής:
"Από τα διακριβωθέντα από την ανάκριση γεγονότα προέκυψε ότι ο Μον. Επλχίας (ΠΖ) Αντωνίου Αντώνης του Χαραλάμπους ΑΜ: 3551 σαν Διαχειριστής Υλικού του 631 ΤΠ από 27 Φεβ. 96 μέχρι 31 Δεκ. 96 τυγχάνει αποκλειστικά υπεύθυνος για τα υπάρχοντα ελλείματα των συγκριτικών καταστάσεων που συντάχθηκαν με την 31 Δεκ. 96 λόγω αμέλειας παραβάσεως καθήκοντος ή παραβάσεως εντολής ή διαταγής δυνάμει του άρθρου 88Α του Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα και Δικονομίας Νόμου
ΚΑΙ ΦΡΟΝΩ
ότι θα πρέπει να ασκηθεί κατ΄ αυτού η αρμόζουσα ποινική δίωξη και η αξία των ελλειμάτων κοστολογηθεί εις βάρος της ιδιαιτέρας περιουσίας του."
Το 12ο Σύνταγμα Πεζικού διαβίβασε τα όσα αφορούσαν την ανάκριση στην προϊστάμενη IV Ταξιαρχία (ΠΖ), τη δε συνοδευτική επιστολή ημερ. 9 Ιουλίου 1997 την κοινοποίησε στο 631 Τ.Π. Σ΄ αυτήν, αφού αναφερόταν ότι το σύνταγμα συμφωνούσε με τον ανακριτή, και περιλαμβάνονταν τα εξής σχετικά με το τι αναμενόταν από το 631 Τ.Π.:
"Το 631ΤΠ προς το οποίο κοινοποιείται το παρόν να καλέσει τον πιο πάνω Υπξκό σε Διοικητική απολογία με κοινοποίηση στο Σύνταγμα αποτελέσματος αυτής."
Ακολούθησε, στις 19 Ιουλίου 1997, το εξής επί του θέματος έγγραφο από το σύνταγμα προς το τάγμα:
"1. Με την λήψη του παρόντος να ληφθεί διοικητική απολογία από τον Επχία (ΠΖ) Αντωνίου Αντώνη ΑΜ 3551 γιατί
α. Ενώ, όπως ισχυρίζεται, κατά την παράδοση-παραλαβή της Διαχσης Υλικού στις 23 Ιαν. 96 διεπίστωσε ελλείματα στα υλικά της Μονάδας του εν τούτοις υπόγραψε τις συγκριτικές καταστάσεις ως Διαχστής παραλαμβάνων χωρίς ελλείματα.
β. Από την ανάληψη των καθηκόντων του ως Διαχστής υλικού μέχρι τον Απρ. 97 δεν ανέφερε στο Διοικητή του ότι υπήρχαν ελλείματα παρά μόνο όταν τα διαπίστωσε η επιτροπή καταμέτρησης.
2. Η απολογία και τυχών επιβληθείσα ποινή να υποβληθούν στο Σύνταγμα μέχρι 22 Ιουλ. 97."
Την 21 Ιουλίου 1997 ο διοικητής του 631 Τ.Π. απηύθυνε στον αιτητή έγγραφο, το περιεχόμενο του οποίου έχει ως εξής:
"1. Εγκαλείσε ότι ενώ ήσουν Επλχίας (ΠΖ) υπηρετών στο 631 ΤΠ εκτελών καθήκοντα Δχστή Υλικού από τον ΙΑΝ96:
α. Ενώ όπως ισχυρίζεσαι κατά την παράδοση-παραλαβή της Δχσης Υλικού στις 23 ΙΑΝ96 διαπίστωσες ελλείματα στα υλικά της Μονάδας σου εν τούτοις υπόγραψες τις συγκριτικές καταστάσεις σαν παραλαβών Δχστής χωρίς ελλείμματα.
β. Από την ανάληψη των καθηκόντων σου ως Δχστής υλικού μέχρι τον Απρ97 δεν ανάφερες στο Διοικητή σου ότι υπήρχαν ελλείμματα παρά μόνο όταν τα διαπίστωσε η επιτροπή καταμέτρησης υλικού.
2. Τί απολογείσαι;
3. Η απολογία σου να υποβληθεί μέχρι 26 Ιουλ97 ανυπερθέτως."
Ο αιτητής πρόσφερε τότε την ακόλουθη απολογία:
"Απολογούμενος αναφέρω τα παρακάτω:
1. Το λόγο για τον οποίο κατά την παράδοση-παραλαβή της Δχσης Υλικού του 631 ΤΠ στις 23 Ιαν. 96 υπέγραψα τις Συγκριτικές Καταστάσεις σαν παραλαβών Δχστής Υλικού χωρίς ελλείματα, ενώ κατά τη φυσική καταμέτρηση που προηγήθηκε είχα διαπιστώσει την ύπαρξη ελλειμάτων, τον ανάφερα λεπτομερώς στην κατάθεση που έδωσα στον ανακριτή που διερεύνησε την υπόθεση αυτή. Όπως ανάφερα στην κατάθεσή μου και επαναλαμβάνω και τώρα, ενημέρωσα για τα ελλείματα τον τότε Δκτή μου Ανχη κ. Γιώρκα και του εισηγήθηκα να ενεργήσει όπως προβλέπεται στην Π.Δ. 6-5/1994/ΓΕΕΦ/ΔΥΠ. Αντ΄ αυτού, ο τότε Δκτής μου Ανχης κ. Γιώρκας διέταξε να συνταχθούν οι Συγκριτικές Καταστάσεις χωρίς ελλείματα και να υποβληθούν στη ΔΥΠ/ΓΕΕΦ
2. Στην αρχή δεν ανάφερα στον νέο Δκτή μου Ανχη κ. Κων/νίδη για τα ελλείματα που διαπιστώθηκαν κατά τη φυσική καταμέτρηση των υλικών που προηγήθηκε της παραλαβής από εμένα της Δχσης Υλικού του 631 ΤΠ τον Ιαν. 96, τόσο γιατί φοβόμουν πιθανές συνέπειες από τον Ανχη κ. Γιώρκα όσο και γιατί ήλπιζα πως ίσως ο Ανχης κ. Γιώρκας θα τακτοποιούσε το θέμα. Όταν όμως πέρασε λίγος καιρός και ο Ανχης κ. Γιώρκας, παρόλο που του θύμισα κατ΄ επανάληψη την υπόσχεση του δεν έκαμε τίποτα προς την κατεύθυνση της τακτοποίησης των ελλειμάτων, πριν από την έναρξη της νέας φυσικής καταμέτρησης των υλικών για σύνταξη των Συγκριτικών Καταστάσεων με το τέλος του 1996, ανάφερα όλο το περιστατικό των ελλειμάτων στο Δκτή μου. Τα ελλείματα που διαπιστώθηκαν στην νέα φυσική καταμέτρηση των υλικών ήταν ακριβώς τα ίδια με αυτά που διαπιστώθηκαν και τον Ιαν. 96.
3. Ενόψει των πιο πάνω, δεν αποδέχομαι καμμιά απολύτως ευθύνη για το πειθαρχικό παράπτωμα για το οποίο καλούμαι να απολογηθώ. Αν οποιαδήποτε πράξη ή ενέργειά μου ήταν παράνομη ή αντικανονική, προέβηκα σ΄ αυτή ευρισκόμενος υπό το κράτος ψυχολογικής πίεσης από πρόσωπό που λόγω της θέσης που κατείχε κατά τον οσυιώδη χρόνο ήταν σε θέση να ασκήσει τέτοια πίεση πάνω μου."
Το αποτέλεσμα, που γνωστοποιήθηκε στον αιτητή στις 30 Ιουλίου 1997, καταγράφηκε στην Ημερήσια Διαταγή Αξιωματικών Μονάδος της 29 Ιουλίου 1997 ως εξής:
"Αφού έλαβα υπ΄ όψιν σχετική Διοικητική απολογία του Επλχία (ΠΖ) Αντωνίου Αντώνη του Χαραλάμπους (ΑΜ.3551),
τ ι μ ω ρ ώ
με 5θήμερη φυλάκιση, γιατί
(α) Ενώ όπως ισχυρίζεται κατά την παράδοση-παραλαβή της Δχσης Υλικού της Μονάδας την 23 Ιαν. 96 διαπίστωσε ελλείματα στα υλικά της Μονάδας του εν τούτοις υπόγραψε τις συγκριτικές καταστάσεις σαν παραλαβών Δχστής χωρίς ελλείματα.
(β) Από την ανάληψη καθηκόντων του σαν Δχστής Υλικού, μέχρι τον Απρ.97, δεν ανέφερε στο Δκτή του ότι υπήρχαν ελλείματα παρά μόνο όταν τα διαπίστωσε η επιτροπή καταμέτρησης υλικού.
Έκτιση ποινής στο σπίτι του."
Την 31 Ιουλίου 1997 ο διοικητής του 12ου Συντάγματος επαύξησε την ποινή σε 8ήμερη φυλάκιση.
Ο αιτητής με την παρούσα προσφυγή προσβάλλει την απόφαση του διοικητή του 631 ΤΠ με την οποία τον έκρινε ένοχο πειθαρχικού παραπτώματος επιβάλλοντάς του τιμωρία. Καθώς τόνισε ο συνήγορος του, δεν προσβάλλεται η επιβληθείσα ποινή. Γι΄ αυτό, όπως εξήγησε, δεν προσβλήθηκε η επαύξηση. Συζητήθηκε το κατά πόσο η απόφαση του διοικητή του 631 Τ.Π. δεν συγχωνεύτηκε στην απόφαση του διοικητή του 12ου Συντάγματος για επαύξηση της ποινής. Η επαύξηση, ας σημειωθεί, έγινε βάσει του Καν. 11Α(7) των Πειθαρχικών Κανονισμών της Εθνικής Φρουράς του 1964 (όπως τροποποιήθηκαν), που λαμβάνει ως δεδομένη την ενοχή - στην οποία αναφέρεται ο Καν. 4(1) - για τη διάπραξη παραπτώματος. Καταλήγω λοιπόν ότι στην πράξη επαύξησης της ποινής δεν ετίθετο υπό αναθεώρηση πράξη του διοικητή του 631 Τ.Π. ημερ. 29 Ιουλίου 1997 περί της ενοχής η οποία ως εκ τούτου παραμένει εκτελεστή και προσβλητέα. Δεν παραγνωρίζω το δικαίωμα το οποίο παρέχεται με τον Καν. 12 για την υποβολή παραπόνου "εκ τινός πράξεως". Που εκτείνεται και σε ό,τι απασχολεί εδώ: βλ. Δημοκρατία ν. Γεώργιου Κυριάκου, Α.Ε. 1907, ημερ. 5 Μαρτίου 1998. Αλλά η άσκηση τέτοιου δικαιώματος, όπως είναι διατυπωμένος ο Κανονισμός, δεν αποτελεί προϋπόθεση για προσφυγή στο Ανώτατο Δικαστήριο. Προς το οποίο ο αιτητής μπορούσε, όπως έπραξε, να προσφύγει απευθείας.
Ο αιτητής θέτει προς εξέταση ζητήματα πλάνης περί το νόμο και τα πράγματα. Προβάλλει ότι η διαδικασία, που απέληξε στην απόφαση περί ενοχής του, αντίκειται στους Κανονισμούς και ότι δεν διεξήχθη δέουσα έρευνα.
Ο συνήγορος του αιτητή υπογράμμισε ότι στην προκείμενη περίπτωση ίσχυε ο Καν. 6 σύμφωνα με τον οποίο την ευθύνη για το χειρισμό έφερε ο διοικών αξιωματικός που ήταν ο διοικητής του 631 Τ.Π. και όχι ο διοικητής του 12ου Συντάγματος. Παραθέτω το μέρος του Καν. 6 που πιο άμεσα ενδιαφέρει, όπως και τον Καν. 8 στον οποίο επίσης έγινε αναφορά:
"6. - (1) Εις πάσαν περίπτωσιν καθ΄ ην υποβάλλεται αναφορά ή προβάλλεται ισχυρισμός, εξ ων φαίνεται ότι μέλος τι δυνατόν να διέπραξε παράπτωμά τι, το όλον ζήτημα θα αναφέρηται εις τον διοικούντα αξιωματικόν του τοιούτου μέλους:
.................................. .................................................. .......
(2) Ο διοικών αξιωματικός του τοιούτου μέλους λαμβάνων την αναφοράν, επιλαμβάνεται προσωπικώς της ερεύνης του αναφερομένου παραπτώματος, ασκεί τον προσήκοντα έλεγχον και επιβάλλει αμέσως την κατά την κρίσιν του και εντός των ορίων της δικαιοδοσίας αυτού διαγραφομένην ποινήν άνευ
ετέρας τινός διαδικασίας:.................................. .................................................. .......
(3) Εάν το αναφερθέν παράπτωμα αποτελεί αδίκημα ή χρήζει περαιτέρω ερεύνης ο διοικών αξιωματικός διατάσσει ανάκρισιν.
.................................. .................................................. ......"
"8. Ο ανακριτής μετά το πέρας της ανακρίσεως υποβάλλει εις τον διοικούντα αξιωματικόν έκθεσιν περί του αποτελέσματος της διεξαχθείσης ανακρίσεως μετά των ληφθεισών καταθέσεων και παντός ετέρου εγγράφου προσαχθέντος κατά την διάρκειαν των ανακρίσεων."
Κατά το συνήγορο του αιτητή, παρακάμφθηκε στην προκείμενη περίπτωση ο Καν. 6: δεν αναφέρθηκε το ζήτημα κατά πρώτο στον διοικούντα αξιωματικό, όπως ορίζεται στην παράγραφο (1) του Καν. 6, ώστε να ακολουθηθεί η διαδικασία που προβλέπεται στην παράγραφο (2) και, ενδεχομένως, στην παράγραφο (3) του Κανονισμού αν έτσι έκρινε ο διοικών αξιωματικός. Αντί αυτής της διαδικασίας επιλήφθηκε του θέματος απευθείας ο διοικητής του προϊσταμένου 12ου Συντάγματος διατάσσοντας αμέσως την ανάκριση και υποδεικνύοντας εν τέλει στο διοικούντα αξιωματικό πώς να προχωρήσει και με ποιό προσανατολισμό χωρίς μάλιστα να εφοδιάσει το διοικούντα αξιωματικό με τα πλήρη στοιχεία της ανάκρισης.
Σημειώνω κατ΄ αρχάς ότι η ανάκριση την οποία διέταξε το 12ο Σύνταγμα δεν στρεφόταν συγκεκριμένα κατά του αιτητή για ισχυριζόμενη διάπραξη παραπτώματος. Η ανάκριση απέβλεπε στην "εξακρίβωση συνθηκών και των αιτιών κάτω από τις οποίες κατά την καταμέτρηση ...... διαπιστώθηκαν ελλείμματα από την Επιτροπή Καταμέτρησης". Στόχος βέβαια ήταν ο εντοπισμός στοιχείων που να έδειχναν πού βρισκόταν η ευθύνη. Ήταν όμως ανάκριση γενική. Το ότι ο αιτητής, ως εκ της θέσης του, βρισκόταν στο επίκεντρο της ανάκρισης δεν αλλοίωνε το γενικό χαρακτήρα της ανάκρισης. Μου φαίνεται λοιπόν ότι δεν επρόκειτο για ανάκριση για τους σκοπούς του Καν. 6(3). Δεν υπήρξε λοιπόν ανάληψη από το 12ο Σύνταγμα της εξουσίας, την αρμοδιότητα για την άσκηση της οποίας είχε ο διοικών αξιωματικός, ήτοι, ο διοικητής του 631 Τ.Π.
Ο Καν. 6 τέθηκε σε λειτουργία μετά που το 12ο Σύνταγμα ανέφερε στο διοικούντα αξιωματικό του 631 Τ.Π., προφανώς βάσει της παραγράφου (1) του Καν. 6, το αποτέλεσμα της ανάκρισης. Οπότε ο διοικών αξιωματικός επιλήφθηκε της υπόθεσης βάσει της παραγράφου (2) του Κανονισμού. Η απόδοση στον αιτητή εκ πρώτης όψεως ευθύνης ήταν εύλογη. Και η ενοχή του στα παραπτώματα που του καταλογίστηκαν - διαφορετικά στη φύση τους από ό,τι ο ανακριτής είχε εισηγηθεί για ποινική δίωξη - προέκυπτε αναπόφευκτα από την ιδία την απολογία του. Η παράγραφος (α) των λεπτομερειών του παραπτώματος δεν χρειάζεται σχόλιο. Ως προς την παράγραφο (β) δεν παραγνωρίζω ότι, σε σχέση με ό,τι με τις εκεί λεπτομέρειες του καταλογίζεται, ο αιτητής προέβαλε τον ισχυρισμό πως είχε εξ αρχής ενημερώσει τον τότε διοικητή του για έλλειμμα και πως όταν το πράγμα έφτασε στο απροχώρητο ενημέρωσε και το νέο διοικητή. Από τον οποίο όμως είχε ως τότε σκόπιμα αποκρύψει την πραγματικότητα. Αυτό το τελευταίο από μόνο του είναι αρκετό για στοιχειοθέτηση της ουσίας της πτυχής στην οποία αναφέρεται η παράγραφος (β). Δεν διαπιστώνω ο,τιδήποτε το άτοπο στη διαδικασία που απέληξε στην προσβαλλόμενη απόφαση.
Η προσφυγή αποτυγχάνει και απορρίπτεται με έξοδα. Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται βάσει του Άρθρου 146.4(α) του Συντάγματος.
Γ.Κ. Νικολάου,
Δ.
/ΕΘ