Χρίστου Μιχαήλ ν. Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω Επιτροπής Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας, ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΡ. 737/97., 29 Σεπτεμβρίου, 1998

"Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η πράξη και/ή απόφαση της καθ΄ ης η αίτηση η οποία κοινοποιήθηκε στον αιτητή στις 30.7.97 και με την οποίαν απέρριψε εκ νέου το αίτημα του με βάση τα νέα στοιχεία που παρουσίασε με την επιστολή του ημερ. 6.5.97 για εγγραφή στους πίνακες διοριστέων εκπαιδευτών Ξενοδοχειακών (Μαγειρική) στις κλίμακες Α8 και Α10 και ή (Επιστήμη - Τεχνολογία Τροφίμων) είναι άκυρη, παράνομη, αντισυνταγματική και στερημένη οποιουδήποτε έννομου αποτελέσματος."

Τα πραγματικά περιστατικά τα οποία περιβάλλουν την προσφυγή έχουν ως ακολούθως:

Ο αιτητής είναι κάτοχος, ανάμεσα σ΄ άλλα, του τίτλου Bachelor of Science (Hotel and Restaurant Management) του Middlesex University. Υπέβαλε αίτηση για εγγραφή στους Πίνακες Διοριστέων Εκπαιδευτών Ξενοδοχειακών για τις εξειδικεύσεις "Γενικά, Μαγειρική, Τραπεζοκομία".

Με απόφαση της Επιτροπής Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας ("η Ε.Ε.Υ."), ημερ. 31.7.95, το αίτημα του έγινε δεκτό σε σχέση με τις δύο πρώτες εξειδικεύσεις και απορρίφθηκε σε σχέση με τη θέση Εκπαιδευτή Ξενοδοχειακών (Τραπεζοκομία). Η Ε.Ε.Υ. έκρινε ότι οι σπουδές του αιτητή δεν καλύπτουν όλους τους τομείς της εξειδίκευσης (Τραπεζοκομία) που θεωρούνται απαραίτητοι για τη διδασκαλία του μαθήματος σε σχολεία Τεχνικής Εκπαίδευσης.

Στις 26.5.96 ο αιτητής υπέβαλε νέα αίτηση για εγγραφή στους πίνακες διοριστέων Εκπαιδευτικών Ξενοδοχειακών (Μαγειρική Α8-Α10) (Τραπεζοκομία και Τεχνολογία Τροφίμων Α8-Α10). Το αίτημα του εξετάστηκε και απορρίφθηκε από την Ε.Ε.Υ. στις 23.8.96.

Στις 6.5.97 ο δικηγόρος του αιτητή ζήτησε επανεξέταση της αίτησης του για εγγραφή στη θέση Εκπαιδευτή Ξενοδοχειακών (Μαγειρική στις κλίμακες Α8-Α10) και (Επιστήμη - Τεχνολογία Τροφίμων). Ο δικηγόρος του αιτητή επεσύναψε επιστολή ημερ. 17.4.97 του Middlesex University σύμφωνα με την οποία:

(1) Ο αιτητής φοίτησε στο τελευταίο έτος του προγράμματος "B.Sc. (Hons.)

Hotel and Restaurant Management". Αποφοίτησε το 1994 με "Lower

Second Class Honours degree 2 (ii)".

(2) Εισδοχή στο πιο πάνω πρόγραμμα είναι δυνατή μόνο όπου ο φοιτητής

έχει αποδείξει ότι ικανοποιεί το κριτήριο του εξαίρετου φοιτητή ο οποίος έχει διακριθεί στις προηγούμενες του σπουδές. Αυτές οι σπουδές πρέπει

να ήταν σε θέματα σχετικά με το πιο πάνω πτυχίο. Ο υπεύθυνος του

προγράμματος επιβεβαίωσε ότι αυτή ήταν η περίπτωση του αιτητή.

(3) Το τελευταίο έτος του προγράμματος δεν περιλαμβάνει οποιαδήποτε

πρακτικά θέματα όπως π.χ. τις τεχνικές δεξιότητες της φιλοξενίας

(ΜGΤ 2511) (Θεωρία και Πρακτική της Κουζίνας και του Εστιατορίου) επειδή αυτό το πρόγραμμα αναλαμβάνεται κατά το δεύτερο έτος του προγράμματος.

(4) Στην περίπτωση του αιτητή, ο οποίος είχε διδαχθεί τα θέματα "Λειτουργίες Τροφίμων και Ποτών" (Θεωρία και Πρακτική Κουζίνας και

Εστιατορίου) και Γαστρονομία ("Food and Drink Operations (Kitchen and

Restaurant Theory and Practical) and Gastronomy") σαν μέρος του

διπλώματος HND στη Διεύθυνση Ξενοδοχείων, Τροφοδοσίας και

Ιδρυμάτων ("HND in Hotel, Catering and Institutional Management") στο

Κολλέγιο Westminster, το Πανεπιστήμιο τα έκαμε δεκτά σαν θέματα

(Θεωρία και Πρακτική Κουζίνας και Εστιατορίου) ("the University accepted

them as (Kitchen and Restaurant Theory and Practical") του προγράμματος

πτυχίου. ΄Ετσι στον αιτητή χορηγήθηκε εξαίρεση από αυτό το θέμα για την απόκτηση του πτυχίου "B.Sc. Hotel and Restaurant Management Programme".

Η Ε.Ε.Υ. ζήτησε τις απόψεις του Διευθυντή τουΤμήματος Τεχνικής Εκπαίδευσης. Τις παραθέτω:

"Με βάση τα νέα στοιχεία που υπέβαλε ο αιτητής, επιστολή του Πανεπιστημίου του Middlesex ημ. 17.4.1997, σελ. 86, στην οποία φαίνεται ότι θέματα που έχουν σχέση με την ειδίκευση της Μαγειρικής διδάσκονται στο δεύτερο έτος του Πανεπιστημίου, πιστεύω ότι αυτός θα μπορούσε να εγγραφεί στους Πίνακες διοριστέων εκπαιδευτών Ξενοδοχειακών (Μαγειρική). ΄Οσον αφορά την αίτηση του για εγγραφή και στους Πίνακες διοριστέων εκπαιδευτών Ξενοδοχειακών (Επιστήμη και Τεχνολογία Τροφίμων) κλ. Α8-10, για να μπορέσουμε να εκφέρουμε γνώμη πρέπει απαραίτητα να υποβάλει τα αναλυτικά προγράμματα των θεμάτων που διδάχθηκε, στα ιδρύματα που φοίτησε, για να φανεί το περιεχόμενο και το επίπεδο των θεμάτων που διδάχθηκε, που έχουν σχέση με την ειδικότητα στην οποία θέλει να εγγραφεί."

Ακολούθησε εξέταση του αιτήματος του αιτητή από την Ε.Ε.Υ. και απόρριψη του (Βλ. πρακτικά συνεδρίασης ημερ. 17.7.97). Παραθέτω το σχετικό μέρος της απόφασης:

"Η Επιτροπή αποφασίζει ότι δεν μπορεί να αναθεωρήσει την απόφαση της που κοινοποιήθηκε στον αιτητή με επιστολή της με ημερ. 23/8/1996.

Η Επιτροπή δεν συμφωνεί με την άποψη του Τμήματος Τεχνικής Εκπαίδευσης, σύμφωνα με την οποία θα είναι δυνατό να εγγραφεί στους πίνακες διοριστέων Εκπαιδευτών (Μαγειρική) στις Κλ. Α8-Α10, με βάση τα μαθήματα που είχε διδαχθεί στο δεύτερο έτος του πανεπιστημίου. Τα Σχέδια Υπηρεσίας αναφέρουν ότι ο υποψήφιος πρέπει να κατέχει πτυχίο/τίτλο στην ειδικότητα για την οποία προορίζεται να διδάξει και στην προκείμενη περίπτωση το πτυχίο του αιτητή δεν αναφέρεται στη Μαγειρική."

Η προδικαστική ένσταση:

Με σχετική προδικαστική ένσταση της η Ε.Ε.Υ. ισχυρίσθηκε πως η προσβαλλόμενη απόφαση είναι βεβαιωτική πράξη προγενέστερης εκτελεστής πράξης:

Πράξη η οποία περιέχει επιβεβαίωση προηγούμενης δεν είναι εκτελεστή, εκτός αν λήφθηκε ύστερα από νέα έρευνα και λήφθηκαν υπόψη νέα στοιχεία που, έστω και αν προϋπήρχαν, ήταν άγνωστα ή/και δεν λήφθηκαν υπόψη ενωρίτερα (Βλ. Σιακαλλής ν. Δημοκρατίας (1994) 3 Α.Α.Δ. 519, 523, Κωνσταντίνου ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 1603/29.10.96).

Το τί αποτελεί νέα έρευνα το πραγματεύεται ο Μιχ. Δ. Στασινόπουλος ως πιο κάτω στο σύγγραμμα του "Δίκαιον των Διοικητικών Διαφορών", ΄Εκδοση Τέταρτη, σελ. 176:

"Πότε υπάρχει νέα έρευνα - Πότε υπάρχει νέα έρευνα, είναι ζήτημα πραγματικόν. Θεωρείται όμως γενικώς νέα έρευνα η λήψις υπ΄ όψιν νέων ουσιωδών νομικών ή πραγματικών στοιχείων .................................................. ...

Νέα έρευνα υπάρχει ιδίως εάν, πρό της εκδόσεως της νεωτέρας πράξεως, λαμβάνη χώραν εξέτασις στοιχείων κρίσεως νεωστί προκυπτόντων ή προϋπαρχόντων μεν αλλά τέως αγνώστων, άτινα νυν λαμβάνονται προσθέτως διά πρώτην φοράν υπ΄ όψιν.............................................. ...."

(Βλ. και Varnava v. Republic (1968) 3 C.L.R. 566)

(Βλ. και Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας, 1929-1959, σελ. 241: "Νέα έρευνα υπάρχει εάν, πρό της εκδόσεως της νεωτέρας πράξεως, λαμβάνη χώραν εξέτασις νεωστί προκυπτόντων, ή προϋπαρχόντων μεν αλλά τέως αγνώστων κυρίων στοιχείων κρίσεως, άτινα νυν λαμβάνονται προσθέτως υπ΄ όψιν").

Το ερώτημα το οποίο γεννάται είναι κατά πόσο η πιο πάνω επιστολή του δικηγόρου του αιτητή - ημερ. 6.5.97 - έθετε νέα στοιχεία, τα οποία εξ αντικειμένου επέβαλλαν επανεξέταση του αιτήματος του αιτητή (Βλ. Κωνσταντίνου, πιο πάνω).

Εξέταση του περιεχομένου της επιστολής οδηγεί σε καταφατική απάντηση. Η επιστολή πράγματι έθετε νέα στοιχεία. Αυτά τα νέα στοιχεία ήταν: Ο τρόπος αξιολόγησης των προηγούμενων σπουδών του αιτητή από το Πανεπιστήμιο του Middlesex. Τα στοιχεία εκείνα εξ αντικειμένου επέβαλλαν επανεξέταση του αιτήματος του εφεσείοντα. Η προσβαλλόμενη απόφαση έχει ληφθεί μετά από έρευνα νέων στοιχείων. Αποτελεί εκτελεστή διοικητική πράξη. Η προδικαστική ένσταση δεν ευσταθεί.

Η ουσία της προσφυγής:

Ο κ. Αγγελίδης εκ μέρους του αιτητή υποστήριξε πως από τη στιγμή που η Ε.Ε.Υ. ζήτησε τις απόψεις του Τμήματος Τεχνικής Εκπαίδευσης για να διαφωνήσει με αυτές έπρεπε να δώσει ειδική αιτιολογία. Αφού πήρε την άποψη του Τμήματος "το να μην συμφωνήσει με την άποψη αυτή θα έπρεπε να είχε από άλλη πηγή συγκεντρώσει τέτοια στοιχεία με βάση τα οποία να κρίνει ως εσφαλμένη την άποψη του Τμήματος. ΄Αρα πάσχει η απόφαση από αντίφαση και ή έλλειψη έρευνας και αιτιολογίας."

Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ο Νόμος ορίζει ότι προ της λήψης μιας απόφασης το αρμόδιο όργανο οφείλει να αναζητήσει τις απόψεις άλλου οργάνου. Σε τέτοια περίπτωση το αρμόδιο όργανο οφείλει μεν να προκαλέσει και ακούσει την γνωμοδότηση του άλλου οργάνου, δεν οφείλει όμως να συμμορφωθεί προς αυτή. Εν τούτοις η τυχόν ασυμφωνία της επιχειρούμενης πράξης προς την γνωμοδότηση δημιουργεί κατά κανόνα υποχρέωση για αιτιολογία (Βλ. Μιχ. Δ. Στασινόπουλου, "Δίκαιον των Διοικητικών Πράξεων" 1982, σελ. 224 και Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας, 1929-59, σελ. 193).

Στην κρινόμενη περίπτωση ο Νόμος δεν επιβάλλει υποχρέωση αναζήτησης των απόψεων άλλου οργάνου. Ωστόσο "κατά τη Νομολογία η εκ μέρους οργάνου αποφασιστικής αρμοδιότητος συγκρότηση συμβουλευτικής επιτροπής με τον σκοπό η Επιτροπή αυτή να κατατοπίσει και να ενημερώσει τη δημόσια αρχή, που κατά νόμο θα αποφασίσει επί θεμάτων της αρμοδιότητος της, είναι κάτι πολύ φυσικό - αβίαστο - και επιτρεπόμενο όταν σιωπά ο νόμος" (Βλ. Γ. Μ. Παπαχατζή "Σύστημα του Ισχύοντος στην Ελλάδα Διοικητικού Δικαίου", 6η έκδοση, 1983, σελ. 616 - Βλ. επίσης και Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας, 1929-59, σελ. 193: "Η υπό οργάνου αποφασιστικής αρμοδιότητος συγκρότησις συλλογικού συμβουλευτικού οργάνου προς κατατόπισιν και γνωμοδότησιν επί θεμάτων της αρμοδιότητος του, εις ουδεμίαν διάταξιν νόμου αντίκειται, ουδέ και η υπ΄ αυτού αποδοχή της γνώμης του συμβουλευτικού τούτου οργάνου").

΄Εχω την άποψη πως ακόμη και όπου ο Νόμος σιωπά - όπως είναι εδώ η περίπτωση - η Ε.Ε.Υ. έπρεπε να αιτιολογήσει την απόκλιση της από τη γνωμοδότηση του Τμήματος Τεχνικής Εκπαίδευσης. Γεννάται λοιπόν το ερώτημα κατά πόσο η Ε.Ε.Υ. έχει αιτιολογήσει την απόκλιση της. Το τί αποτελεί δέουσα αιτιολογία εξαρτάται από τα συγκεκριμένα γεγονότα και περιστατικά της κάθε υπόθεσης (Βλ. Pissas v. Republic (1974) 3 C.L.R. 476). Στην κρινόμενη περίπτωση η επάρκεια της αιτιολογίας θα πρέπει να εξεταστεί και σε συνάρτηση με τις σχετικές πρόνοιες του σχεδίου υπηρεσίας.

Η αιτιολογία που δεν παρέχει στον Δικαστή τα απαραίτητα ειδικά και συγκεκριμένα στοιχεία για τη διακρίβωση της νομιμότητας της διοικητικής πράξης ή είναι τόσο αόριστη και ασαφής ώστε να καθιστά ανέφικτο τον δικαστικό έλεγχο, δεν είναι νόμιμη και οδηγεί στην ακύρωση της πράξης (Βλ. Φράγκου ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 2021/27.3.98, Κυριακίδης κ.α. ν. Δημοκρατίας (1995) 3 Α.Α.Δ. 298, Δημοκρατία ν. Χατζηγεωργίου (1974) 3 Α.Α.Δ. 574 και Δαγτόγλου, "Γενικό Διοικητικό Δίκαιο", 3η έκδοση, 1992, παραγ. 636, 646, 647).

Στην κρινόμενη περίπτωση η αιτιολογία της προσβαλλόμενης απόφασης ανκαι λακωνική παρέχει τα απαραίτητα ειδικά και συγκεκριμένα στοιχεία για τη διακρίβωση της νομιμότητας της. Περαιτέρω ικανοποιεί πλήρως την ανάγκη αιτιολόγησης της απόκλισης από τη γνωμοδότηση του Τμήματος Τεχνικής Εκπαίδευσης. Ο λόγος ακύρωσης που σχετίζεται με την έλλειψη αιτιολογίας δεν ευσταθεί.

Αναφορικά με την ισχυριζόμενη έλλειψη δέουσας έρευνας πρέπει να υπενθυμίσω ότι η προσβαλλόμενη απόφαση είναι η τρίτη στη σειρά απόφαση που έχει ληφθεί από την Ε.Ε.Υ. σε σχέση με το συγκεκριμένο ή παρόμοιο αίτημα του αιτητή. Στο φάκελο της διοίκησης υπάρχει πολύ μεγάλος αριθμός εγγράφων στα πλαίσια εξέτασης προηγούμενων αιτημάτων του αιτητή. Μετά από τη διερεύνηση τους και σχετική πληροφόρηση του αιτητή δεν ακολούθησε προσφυγή. Τεκμαίρεται, επομένως, σύμφωνα με το τεκμήριο της ορθότητας ή κανονικότητας των διοικητικών πράξεων, ότι οι σχετικές αποφάσεις ήταν νόμιμες και ότι λήφθηκαν μετά από δέουσα έρευνα (Βλ. Papaetis v. Republic (1970) 3 C.L.R. 424, Lambrakis v. Republic (1973) 3 C.L.R. 29, Kolokotronis v. Republic (1980) 3 C.L.R. 419, Kousoulides v. Republic (1967) 3 C.L.R. 438, HjiMichael and Others v. Republic (1972) 3 C.L.R. 246 και Michanicos and Another v. Republic (1976) 3 C.L.R. 237). Το μόνο νέο έγγραφο το οποίο είχε υποβληθεί πριν από τη λήψη της προσβαλλόμενης απόφασης ήταν η πιο πάνω επιστολή του Πανεπιστημίου του Middlesex. ΄Οπως έχει ήδη αναφερθεί, η πιο πάνω επιστολή τέθηκε υπόψη του Τμήματος Τεχνικής Εκπαίδευσης του οποίου ζητήθηκαν οι απόψεις. Αυτή η διαδικασία δεν μπορεί παρά να ισοδυναμεί με την διεξαγωγή της δέουσας και επαρκούς έρευνας που απαιτείται υπό τις περιστάσεις.

Το γεγονός ότι το αρμόδιο όργανο δεν συμφώνησε με τη θέση του Τμήματος Τεχνικής Εκπαίδευσης δεν σημαίνει ότι έχει σημειωθεί απουσία έρευνας. Ο σχετικός λόγος ακύρωσης δεν ευσταθεί.

Ο κ. Αγγελίδης έχει επίσης προβάλει τη θέση ότι έλλειψη δέουσας έρευνας υπάρχει και λόγω της παράλειψης της Ε.Ε.Υ. να εφαρμόσει τις πρόνοιες του περί της Συμβάσεως της ΟΥΝΕΣΚΟ για την Αναγνώριση Σπουδών, Διπλωμάτων και Πτυχίων τα οποία αφορούν την Ανώτερη Εκπαίδευση στα κράτη που ανήκουν στην περιοχή της Ευρώπης (Κυρωτικού Νόμου του 1985 (Ν 11/85)) και τις πρόνοιες του περί Αναγνώρισης Τίτλων Σπουδών Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης και Παροχής Σχετικών Πληροφοριών Νόμου του 1996 (Ν 68(Ι)/96).

Αυτή η παράλειψη, σύμφωνα με τον ευπαίδευτο συνήγορο, αποτελεί, επίσης, και "πλάνη περί το Νόμο".

Με όλο το σέβας προς την εισήγηση πρέπει να υπομνησθεί ότι οι πρόνοιες των πιο πάνω Νόμων αναφέρονται στην αναγνώριση Σπουδών, Διπλωμάτων και Πτυχίων. Στην κρινόμενη περίπτωση δεν εγείρεται θέμα αναγνώρισης του πτυχίου του αιτητή. Αυτό που εγείρεται είναι ότι το πτυχίο του αιτητή δεν εμπίπτει εντός των προνοιών του συγκεκριμένου σχεδίου υπηρεσίας. Ο σχετικός λόγος ακύρωσης δεν μπορεί να πετύχει.

Μετά την απόρριψη των πιο πάνω λόγων ακύρωσης το κύρος της προσβαλλόμενης απόφασης θα πρέπει να εξεταστεί στη βάση των αρχών που διέπουν τον δικαστικό έλεγχο της ερμηνείας των σχεδίων υπηρεσίας από την Ε.Ε.Υ.. Στη Νεοφύτου ν. Δημοκρατίας, Υποθ. 383/97/12.6.98, το θέμα έχει τεθεί ως εξής:

"Το κατά πόσο ένας υποψήφιος κατέχει τα σχετικά προσόντα αποτελεί ζήτημα που σχετίζεται άμεσα και καθοριστικά με την ερμηνεία του σχεδίου υπηρεσίας. Η προσέγγιση του δικαστηρίου σε ζητήματα εφαρμογής και ερμηνείας από την Ε.Δ.Υ. των σχεδίων υπηρεσίας έχει ως ακολούθως: ΄Οταν αποφασίζει κατά πόσο ένας υποψήφιος πράγματι κατέχει τα σχετικά προσόντα, η Ε.Δ.Υ. έχει επί του προκειμένου διακριτική ευχέρεια και το Ανώτατο Δικαστήριο εξετάζει μόνο κατά πόσο με βάση το ενώπιον της υλικό η Ε.Δ.Υ. μπορούσε εύλογα να καταλήξει σε συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Το δικαστήριο επεμβαίνει μόνο οσάκις η δοθείσα ερμηνεία δεν ήταν εύλογα επιτρεπτή λαμβανομένου υπόψη του λεκτικού του σχεδίου υπηρεσίας. Δεν δίδει διαφορετική ερμηνεία αν η ερμηνεία που δόθηκε από το διορίζον όργανο ήταν εύλογη, έστω και αν το δικαστήριο έχει διαφορετική γνώμη (Βλ. Papapetrou v. Republic, 2 R.S.C.C. 61, Petsas v. Republic, 3 R.S.C.C. 72, Republic v. Aivaliotis (1971) 3 C.L.R. 89, Φιλίππου κ.α. ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 1678/5.12.96, Σελεάρη κ.α. ν. Δημοκρατίας, Υποθ. 548/96 και 574/96/10.10.97)."

Τα σχέδια υπηρεσίας απαιτούν "Τίτλο/πτυχίο πανεπιστημίου ή ανώτατης σχολής ισοδύναμης με πανεπιστήμιο στην ειδικότητα που προορίζεται να διδάξει". Ο αιτητής κατέχει τον τίτλο του "Bachelor of Science - Hotel and Restaurant Management". ΄Εχοντας υπόψη τις απαιτήσεις του σχεδίου υπηρεσίας και το πτυχίο του αιτητή, όπως αυτό έχει επεξηγηθεί με την πιο πάνω επιστολή του Middlesex University, ημερ. 17.4.97, κρίνω ότι η δοθείσα ερμηνεία ήταν εύλογα επιτρεπτή στην Ε.Ε.Υ..

Η προσφυγή αποτυγχάνει και απορρίπτεται με έξοδα £300. Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται.

Π. ΚΑΛΛΗΣ,

Δ.

/ΕΑΠ.

cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο