ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

ΕΝΩΠΙΟΝ: ΚΡΟΝΙΔΗ, Δ.

Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος

Μεταξύ:

1. Έλπης Ιακωβίδου-Μουρουζίδη

2. Μαρούλας Ιακωβίδου, μέσω της πληρεξουσίου

αντιπροσώπου της Έλπης Ιακωβίδου-Μουρουζίδη

Αιτητριών

και

Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω

Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως

Καθ΄ων η αίτηση

--------------

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 18 Ιουνίου, 1998.

Για τις αιτήτριες: Δ. Παπαδόπουλος.

Για τους καθ΄ων η αίτηση: Στ. Χριστοδουλίδου (κα).

--------------

Το έτος 1955, δυνάμει των Διοικητικών Πράξεων που δημοσιεύθηκαν στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας με αριθμό 595/54, 719/54 και 248/55 απαλλοτριώθησαν επτά τεμάχια γης στην πόλη της Πάφου (τότε Κτήμα) για σκοπούς ανέγερσης κτιρίου για τη στέγαση των Επαρχιακών Δικαστηρίων Πάφου. Μεταξύ των επτά τεμαχίων ήταν και το τεμάχιο 1057 το οποίο ήταν ιδιοκτησίας της Πολυξένης Ιακωβίδη, τέως από την Πάφο, αποβιώσασας. Οι δύο αιτήτριες στην προσφυγή είναι θυγατέρες της αποβιώσασας και οι μόνοι κληρονόμοι της.

Οι αιτήτριες με αίτηση τους ημερομηνίας 12.9.95 προς τον Υπουργό Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως ζήτησαν όπως τους επιστραφεί το τεμάχιο 1057 που είχε απαλλοτριωθεί για το σκοπό ανέγερσης των Επαρχιακών Δικαστηρίων Πάφου, ισχυριζόμενοι ότι το απαλλοτριωθέν τεμάχιο δεν εξυπηρετεί πλέον το σκοπό για τον οποίο απαλλοτριώθηκε. Το Υπουργείο Δικαιοσύνης με επιστολή του, ημερομηνίας 22.9.95, προς το δικηγόρο των αιτητριών απέρριψε την αίτησή τους. Παραθέτω ολόκληρο το κείμενο της επιστολής:-

Εναντίον της διοικητικής αυτής απόφασης, που περιέχεται στην πιο πάνω επιστολή, καταχωρήθηκε η παρούσα προσφυγή, με την οποία προβάλλουν τέσσερις νομικούς λόγους ακύρωσης, (α) ότι η απόφαση λήφθηκε καθ΄ υπέρβαση και/ή κατάχρηση εξουσίας, (β) ότι στηρίχθηκε σε πλάνη περί τα πράγματα, (γ) ότι η αρμοδία αρχή παρέλειψε να προβεί σε πλήρη έρευνα και αντικειμενική αξιολόγηση των στοιχείων και (δ) ότι η απόφαση είναι αναιτιολόγητη.

Με οδηγίες του Δικαστηρίου καταχωρήθηκαν γραπτές αγορεύσεις τόσο από το δικηγόρο των αιτητριών όσο και από τη δικηγόρο των καθ΄ ων η αίτηση.

Στο στάδιο της ακρόασης της προσφυγής η ευπαίδευτος δικηγόρος των καθ΄ ων η αίτηση δεν υπεστήριξε την επίδικη απόφαση προβαίνοντας στην πιο κάτω δήλωση:-

Παρά την πιο πάνω δήλωση θα προχωρήσω να εξετάσω την εγκυρότητα της επίδικης απόφασης.

Η παράγραφος 5 του Άρθρου 23 του Συντάγματος υποχρεώνει την απαλλοτριούσα αρχή να επιστρέψει απαλλοτριωθέν κτήμα στον ιδιοκτήτη εφόσον, μέσα σε προθεσμία τριών ετών, δεν κατέστη εφικτός ο σκοπός για τον οποίο απαλλοτριώθηκε. Ολόκληρο το κείμενο της παραγράφου 5 έχει ως εξής:-

Η απαλλοτρίωση έγινε πριν τη θέσπιση του Συντάγματος και είναι νομολογημένο ότι το Σύνταγμα δεν έχει αναδρομική ισχύ (Βλέπε: Χ"Λοΐζου ν. Συμβούλιο Αναπτύξεως Αγίου Δομετίου (1987) 3 ΑΑΔ 646).

Η υπόθεση Χ"Λοΐζου (πιο πάνω) διαφοροποιείται από την παρούσα υπόθεση. Εκεί έγινε αποδεκτή η εισήγηση της διοίκησης ότι ο σκοπός της απαλλοτρίωσης δεν είχε καταστεί ανέφικτος και επομένως δεν είχε υποχρέωση κάτω από το Άρθρο 23.5 του Συντάγματος να προσφέρει στους ιδιοκτήτες την απαλλοτριωθείσα περιουσία. Στην παρούσα υπόθεση αποφασίσθηκε από την Κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας η ανέγερση νέου δικαστικού μεγάρου σε άλλη περιοχή, πράγμα που υλοποίησε. Ο προσβαλλόμενος ισχυρισμός ότι το απαλλοτριωθέν τεμάχιο χρησιμοποιείτο σαν χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων για τις ανάγκες του εγκαταλειφθέντος δικαστικού μεγάρου, είναι έξω από τους σκοπούς που έταξε η απαλλοτριούσα αρχή. Είναι αναντίρρητο ότι ο σκοπός για τον οποίο απαλλοτριώθηκε το επίδικο τεμάχιο κατέστη εκ των πραγμάτων ανέφικτος.

Η υποχρέωση της απαλλοτριούσας αρχής για την προσφορά της ακίνητης ιδιοκτησίας των αιτητών, έστω και εάν ίσχυε η δεκαετία που προβλέπεται στο άρθρο 13 του Κεφ. 226, συνεχιζόταν και μετά το 1960. Εφόσον η απαλλοτρίωση έγινε το 1955, στο συνεχιζόμενο αυτό δικαίωμα παρενεβλήθησαν και εφαρμόζονται οι διατάξεις του Συντάγματος (Βλέπε: Δημοκρατία ν. Κωνσταντή κ.ά. (1994) 3 ΑΑΔ 307). Τα γεγονότα στην πιο πάνω απόφαση της Ολομέλειας είναι όμοια με τα γεγονότα της παρούσας υπόθεσης. Απορρίπτοντας δε την έφεση της Δημοκρατίας, ο Δικαστής Αρτεμίδης στο τέλος της απόφασης του αναφέρει και το εξής απόσπασμα με το οποίο συμφωνώ:-

Για τους λόγους αυτούς η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα τα οποία να υπολογιστούν από το Πρωτοκολλητείο.

Η επίδικη απόφαση ακυρώνεται.

Μ. Κρονίδης,

&# 9;Δ.

/ΕΠσ