|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΡ. 696/96.
ΕΝΩΠΙΟΝ
: Π. ΚΑΛΛΗ, Δ.Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος.
Μεταξύ:
Χριστάκη Ηλιάδη και ΄Αλλων,
Αιτητών
και
Δήμου Στροβόλου,
Καθ΄ ου η αίτηση.
_________________
30 Απριλίου, 1998
.Για τους αιτητές: Α. Σ. Αγγελίδης.
Για τον καθ΄ ου η αίτηση: Π. Λυσάνδρου.
________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Οι αιτητές είναι ιδιοκτήτες 8 τεμαχίων γης στο Στρόβολο. Στις 12.7.89 υπέβαλαν αίτηση στον καθ΄ ου η αίτηση ("ο Δήμος") για διαχωρισμό τους σε 133 οικόπεδα. Η ζητηθείσα άδεια εκδόθηκε στις 18.12.95. Συνοδευόταν από 56 όρους, χωρομετρικό σχέδιο και "όρους και προδιαγραφές Κατηγορίας 'Α' και 'Β'. Μας ενδιαφέρουν οι όροι 52 και 53. Τους παραθέτω:
"52. Οι κατασκευαστικές εργασίες που αφορούν το διαχωρισμό θα γίνουν σύμφωνα με τεχνικές οδηγίες κατηγορίας 'Α' και 'Β' που επισυνάπτονται και τις υποδείξεις της Αρμόδιας Αρχής.
53. Μετά την οριοθέτηση των οικοπέδων από το Κτηματολόγιο θα πρέπει να υποβληθούν στο Γραφείο μου για έγκριση τα ακόλουθα:
α. Σχέδια μηκοτομών και οριζοντιογραφιών για τους οικοπεδικούς δρόμους.
β. Αποχετευτικά σχέδια για τα νερά της βροχής.
Η Αρμόδια Αρχή επιφυλάσσεται να επιβάλει οποιουσδήποτε όρους αν χρειαστεί όσον αφορά την αποχέτευση των νερών της βροχής, την κατασκευή τοίχων αντιστήριξης, κλπ. μετά τη χάραξη των δρόμων και την υποβολή των σχεδίων μηκοτομών."
Η αφορμή για την παρούσα αντιδικία δόθηκε από επιστολή, ημερ. 5.6.96. Υπογράφεται από το Δήμαρχο Στροβόλου και απευθύνεται προς τους αιτητές. Παραθέτω το σχετικό μέρος της:
"
Διαχωρισμός των τεμαχίων 166, 167, 170, 174, 175, 176, 158, 160, 161, Φ/Σχ ΧΧΧ/14.Ε.2 και ΧΧΧ/14.W.2, τμήμα L (άδεια διαχωρισμού, 565, ημερ. 18/12/95).Επιθυμώ να αναφερθώ στο πιο πάνω θέμα και να σας πληροφορήσω ότι σύμφωνα με τον όρο 53 της άδειας διαιρέσεως, τα σχέδια μηκοτομών και οριζοντιογραφιών του διαχωρισμού σας για τα οικόπεδα με αρ. 1 έως 80 και 108 έχουν εγκριθεί με τους πιο κάτω όρους:
(α) .................................................. ........................................
(θ) ΄Ολες οι κατασκευαστικές εργασίες στο δρόμο πρωταρχικής σημασίας δυτικά του διαχωρισμού και στο δρόμο πρωταρχικής σημασίας βόρεια του διαχωρισμού που οδηγεί προς το νέο ΓΣΠ θα γίνουν σύμφωνα με τα σχέδια που θα εγκριθούν σε μεταγενέστερο στάδιο από το Τμήμα Δημοσίων ΄Εργων και προς πλήρη ικανοποίηση του τμήματος αυτού."
Οι αιτητές με επιστολή τους , ημερ. 25.6.96, ζήτησαν απάλειψη του πιο πάνω όρου (Θ). Φαίνεται ότι το αίτημα τους δεν ικανοποιήθηκε και στις 9.8.96
καταχώρισαν την παρούσα προσφυγή με την οποία ζητούν τις πιο κάτω θεραπείες:
"1. Δήλωση και/ή διαταγή του Δικαστηρίου με την οποία να
κηρύσσεται άκυρος και χωρίς νομικό αποτέλεσμα ο όρος Θ που επέβαλε ο καθ΄ ου η αίτησης στους αιτητές,
με επιστολή αριθμό Δ.223/89 και ημερομ. 5.6.96 για τη
διαίρεση σε οικόπεδα των τεμαχ. 166, 167, 170, 174, 175,
176, 158, 160, 161 και Φ/Σχ. ΧΧΧ14Ε, 2 και ΧΧΧ/14W2
Τμήμα L (άδεια διαχωρισμού 565 ημερομ. 18.12.95) στο
Στρόβολο.
2. Δήλωση και/ή διαταγή του Δικαστηρίου με την οποία να
μη επικυρώνεται η απόφαση του Δήμου να επιβάλει στους αιτητές μεταξύ άλλων όρων και τον αόριστο, γενικό και εξαρτόμενο κατά τρόπο απροσδιόριστο από
άλλο όργανο, όρον Θ.
3. Δήλωση του Δικαστηρίου με την οποία να κηρύσσεται άκυρη η παράλειψη του Δήμου να εξετάσει και/ή να
ικανοποιήσει τις γραπτές παραστάσεις και/ή ενστάσεις των αιτητών ημερ. 25.7.96."
Η προδικαστική ένσταση
.Με την ένσταση του ο καθ΄ ου η αίτηση Δήμος έχει εγείρει την πιο κάτω προδικαστική ένσταση:
"Ο προσβαλλόμενος όρος δεν αποτελεί έκφρασιν εκτέλεσης απόφασης του καθ΄ ου η αίτηση αφού στηρίζεται εις τους όρους 52 και 53 της εκδοθείσης άδειας διαχωρισμού (Παράρτημα ΚΔ) οι οποίοι δεν προσεβλήθησαν μέχρι σήμερον, είναι έγκυροι και εκτελεστοί και ισχύει υπέρ των το Τεκμήριον της νομιμότητας. Ως εκ τούτου ο προσβαλλόμενος όρος είναι βεβαιωτικός ή πληροφοριακός ο οποίος ως εκ της φύσεως του δεν υπόκειται σε αναθεώρησιν."
Αγορεύοντας υπέρ της εγκυρότητας της προδικαστικής ένστασης, ο ευπαίδευτος συνήγορος έκαμε αναφορά στον πιο πάνω όρο 52 της άδειας διαχωρισμού. Υποστήριξε ότι από την σύγκριση των δύο όρων - του επίδικου όρου και του όρου 52 - "προκύπτει ότι ο προσβαλλόμενος όρος δεν
είναι παρά οι υποδείξεις και οδηγίες της αρμόδιας αρχής όσον αφορά τις κατασκευαστικές εργασίες των δρόμων πρωταρχικής σημασίας του διαχωρισμού. Δηλαδή ο προσβαλλόμενος όρος δεν είναι παρά η εφαρμογή και η υλοποίηση του άνω όρου52 ήτοι η εφαρμογή και υλοποίηση εκτελεστής απόφασης". Ο ευπαίδευτος
συνήγορος έκαμε αναφορά στην Δημοκρατία ν. Sunoil Bunkering Ltd (1994) 3 A.A.Δ. 26, 31 στην οποία αναλύεται η έννοια των όρων "εκτελεστή διοικητική πράξη" και "πράξη εκτέλεσης".
Από την άλλη ο ευπαίδευτος συνήγορος των αιτητών υποστήριξε ότι ο προσβαλλόμενος όρος τέθηκε για πρώτη φορά. ΄Εχει "διαμορφωθεί για πρώτη φορά στο βαθμό που περιγράφει νέα υποχρέωση κατά τρόπο άμεσα εκτελεστό. ΄Αρα εκτελέστη η πράξη". Υποστήριξε περαιτέρω ότι η άλλη πλευρά προφανώς αποπειράται να διασώσει την υπόθεση επικαλούμενη "άλλον όρο από αυτό που η ίδια η προσβαλλόμενη πράξη επικαλείται και στηρίζεται". Ενώ, σύμφωνα με τον ευπαίδευτο συνήγορο η προσβαλλόμενη πράξη επικαλείται τον όρο 53, ο ευπαίδευτος συνήγορος του Δήμου επικαλείται
τον όρο 52. Με τον τρόπο αυτό γίνεται απόπειρα εισαγωγής νέας εκ των υστέρων αιτιολογίας, η οποία είναι ανεπίτρεπτη (Βλ. JMC Polytrade v. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 294).Στην Ιδιωτικά Φροντιστήρια Κυπριανού Λτδ. κ.α. ν. Δημοκρατίας, Υποθ. 26/97/31.10.97
, είχα την ευκαιρία να πραγματευθώ την έννοια του όρου "εκτελεστή διοικητική πράξη" σε συνδυασμό με την έννοια του όρου "πράξη εκτέλεσης". Μεταφέρω το σχετικό απόσπασμα:"Το ζήτημα που προβάλλει για επίλυση είναι κατά πόσο η προσβαλλόμενη απόφαση αποτελεί εκτελεστή διοικητική πράξη ή πράξη εκτελέσεως.
Η νομολογία μας είναι πλούσια επί του θέματος. Καθοδηγούμενη από τις σχετικές αρχές της ελληνικής νομολογίας έχει διαμορφώσει με σαφήνεια τις σχετικές αρχές. Συνοψίζονται ως πιο κάτω στην Δημοκρατία ν. Sunoil Bunkering Ltd (1994) 3 Α.Α.Δ. 26, 27 (απόφαση Πική, Δ., όπως ήταν τότε)
'Το κριτήριο για την εκτελεστότητα διοικητικής πράξης ή απόφασης είναι η παραγωγή έννομων αποτελεσμάτων, δηλαδή η γένεση εξ αυτής δικαιωμάτων και υποχρεώσεων. Πράξη είναι εκτελεστή εφόσον επιβάλλει υποχρεώσεις στο διοικούμενο, μη υφιστάμενες πριν την έκδοσή της, η μη εκπλήρωση των οποίων παρέχει το δικαίωμα στη Διοίκηση να επικαλεσθεί τα μέσα του δικαίου για την εκτέλεσή τους. Πράξη εκτέλεσης είναι εκείνη που έχει ως λόγο την εφαρμογή εκτελεστής πράξης. Διοικητικά μέτρα για την εφαρμογή εκτελεστής πράξης συνιστούν πράξη εκτέλεσης που όπως υποδηλώνει ο όρος η πράξη δεν είναι αφ΄ αυτής γενεσιουργός δικαιωμάτων και υποχρεώσεων αλλά μοχλός για την υλοποίηση της γενέτειρας πράξης ή απόφασης (Βλ. ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ, 1929-1959, σελ. 240 , Τσάτσος - Η ΑΙΤΗΣΙΣ ΑΚΥΡΩΣΕΩΣ ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ, σελ. 127 κ.επ., και Στασινόπουλος - ΔΙΚΑΙΟ ΤΩΝ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΠΡΑΞΕΩΝ, σελ. 125).'
Σύμφωνα με το 'Ελληνικό Διοικητικό Δίκαιο' του Α. Ι. Τάχου, 4η έκδοση, 1993, σελ. 356, εκτελεστή διοικητική πράξη είναι εκείνη που συνεπάγεται ευθέως και αμέσως με την εκτέλεση της έννομες συνέπειες για τους διοικούμενους δηλαδή συνιστά, μεταβάλλει ή καταργεί δικαιώματα ή (και) υποχρεώσεις. Χαρακτηριστικό γνώρισμα της εκτελεστής διοικητικής πράξεως είναι ότι με την δήλωση βουλήσεως που περιέχει καθορίζει δίκαιον δηλαδή δημιουργεί δικαιώματα και υποχρεώσεις είτε κατά τρόπο γενικό με το να θέτει κανόνες δικαίου (κανονιστική πράξη) είτε κατά τρόπο ειδικό στην ατομική περίπτωση (ατομική πράξη) (Βλ. Στασινόπουλου, Δίκαιο των Διοικητικών Πράξεων, ΄Εκδοση 1982, σελ. 170)
.Το Ελληνικό Συμβούλιο της Επικρατείας ορίζει τις εκτελεστές πράξεις ως εκείνες 'δια των οποίων δηλούται βούλησις διοικητικού οργάνου σκοπούσα την παραγωγήν εννόμου αποτελέσματος έναντι των διοικούμενων'.
Πράξεις οι οποίες είναι απλώς πληροφοριακού χαρακτήρα δεν είναι εκτελεστές (Republic v. Demetriou and Others (1972) 3 C. L.R. 219. Βλ. και Απόφαση 2446/1968 του Συμβουλίου της Επικρατείας στην οποία κρίθηκε ότι η επίδικη πράξη απαραδέκτως προσβάλλεται 'ως στερουμένη εκτελεστού χαρακτήρος, καθ΄ όσον αύτη πληροφορίας απλώς παρέχει προς την αιτούσαν, μη δυναμένη να δημιουργήση ίδιον έννομον αποτέλεσμα')
.Στο 'Δίκαιον των Διοικητικών Πράξεων' του Μιχ. Δ. Στασινόπουλου, 1982
, σελ. 125, οι πιο κάτω πράξεις περιλαμβάνονται εις την κατηγορία των μη εκτελεστών διοικητικών πράξεων:'Αι τείνουσαι εις την εκτέλεσιν της εκτελεστής, ως είναι αι διαβιβάσεις, αι ανακοινώσεις προς γνώσιν και συμμόρφωσιν των διοικουμένων, εις ους αφορά η ανακοινουμένη εκτελεστή πράξις, αι οχλήσεις και προειδοποιήσεις προς τους μη συμμορφουμένους περί των απειλουμένων κυρώσεων κατά των μη εκτελούντων την πράξιν, αι γενικαί κοινοποιήσεις ατομικών ή κανονιστικών πράξεων προς ωρισμένον κύκλον ενδιαφερομένων προσώπων, λαμβάνουσαι και πάλιν την μορφήν της εγκυκλίου, το πρωτόκολλον δι΄ ου βεβαιούται η λαβούσα χώραν εκτέλεσις, ως π.χ. το κλείσιμον φαρμακείου λόγω ποινής, η προς μετατεθέντα υπάλληλον απευθυνομένη διαταγή, όπως μεταβή εις την νέαν του θέσιν, η υπό τύπον 'ημερησίας διαταγής' γνωστοποίησις εκτελεστών πράξεων εις το προσωπικόν μιας στρατιωτικής ή άλλης υπηρεσίας κλπ.'"
΄Εχω παραθέσει τους όρους 52 και 53 της άδειας διαχωρισμού. Ο όρος 52 (βλ. σελ. 1) αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο θα γίνουν οι κατασκευαστικές εργασίες που αφορούν το διαχωρισμό. Προβλέπει ότι θα γίνουν σύμφωνα με τεχνικές οδηγίες κατηγορίας 'Α' και 'Β' που επισυνάπτονται και τις υποδείξεις της Αρμόδιας Αρχής. Οι τεχνικοί όροι κατηγορίας 'Α' και 'Β' επισυνάπτονται ως Παράρτημα 4 στην άδεια διαχωρισμού. Ο όρος 53 (βλ. σελ. 1-2) προβλέπει για την υποβολή στο γραφείο του Δημάρχου για έγκριση σχεδίων μηκοτομών και οριζοντιογραφιών για τους οικοπεδικούς δρόμους και αποχετευτικών σχεδίων για τα νερά της βροχής. Στην επιστολή ημερ. 5.6.96, η οποία περιέχει τον προσβαλλόμενο όρο, πράγματι γίνεται αναφορά στον όρο 53. Αναφέρεται ότι "σύμφωνα με τον όρο 53 της άδειας διαιρέσεως, τα σχέδια μηκοτομών και οριζοντιογραφιών ... έχουν εγκριθεί με
τους πιο κάτω όρους". ΄Ενας από τους όρους εκείνους είναι και ο προσβαλλόμενος όρος (θ). Εξέταση του περιεχομένου του τελευταίου αποκαλύπτει ότι περιέχει υποδείξεις σε σχέση με τον τρόπο που θα γίνουν οι κατασκευαστικές εργασίες σε δύο δρόμους πρωταρχικής σημασίας. Οι κατασκευαστικές εργασίες που αφορούν αυτούς τους δύο δρόμους αποτελούν ταυτόχρονα και κατασκευαστικές εργασίες που αφορούν το διαχωρισμό. Ο όρος 52 προβλέπει ότι οι τελευταίες αυτές εργασίες θα γίνουν "σύμφωνα με τεχνικές οδηγίες κατηγορίας 'Α' και 'Β' και τις υποδείξεις της Αρμόδιας Αρχής". Επομένως οι υποδείξεις που περιέχονται στον προσβαλλόμενο όρο (θ) αποτελούν υποδείξεις τις οποίες η αρμόδια αρχή είχε επιφυλαχθεί να κάμει σύμφωνα με τον όρο 52. Συνεπώς δεν υπάρχει τίποτε το επιλήψιμο στη σχετική αναφορά που έχει κάμει ο ευπαίδευτος συνήγορος του Δήμου στον όρο 52.Αυτό που πρέπει να εξεταστεί είναι κατά πόσο η προσβαλλόμενη απόφαση είναι πράξη εκτελεστή. Με τον όρο 52 ο Δήμος έχει επιφυλάξει, όπως έχω ήδη αναφέρει, το δικαίωμα του να υποδείξει προς τους αιτητές με ποιό τρόπο θα γίνουν οι κατασκευαστικές εργασίες που αφορούν το διαχωρισμό. Οι αιτητές δεν έχουν προσβάλει τον όρο 52 με προσφυγή. Με τον προσβαλλόμενο όρο (θ) ο Δήμος θέτει σε εφαρμογή ή εκτέλεση τα όσα διαλαμβάνονται στον όρο 52. Ο προσβαλλόμενος όρος (Θ) απλώς τείνει εις την εκτέλεση του εκτελεστού όρου 52. Αποτελεί ανακοίνωση προς γνώση και συμμόρφωση των αιτητών και επιβεβαίωση της στάσης του Δήμου, όπως είχε διατυπωθεί στον όρο 52. Περαιτέρω αποτελεί διοικητικό μέτρο για την εφαρμογή της εκτελεστής πράξης που διαλαμβάνεται στον όρο 52 (Βλ. Sunoil Bunkering Ltd, πιο πάνω). Δεν αποτελεί επομένως εκτελεστή διοικητική πράξη αλλά πράξη εκτέλεσης (Βλ. Δίκαιον των Διοικητικών Πράξεων του Μιχ. Δ. Στασινόπουλου, 1982, σελ. 125)
.Εφόσο η προσβαλλόμενη απόφαση αποτελεί πράξη εκτέλεσης δεν μπορεί να προσβληθεί με αίτηση ακυρώσεως. Ακολουθεί πως η προδικαστική ένσταση πρέπει να πετύχει και η προσφυγή να απορριφθεί.
Η προσφυγή απορρίπτεται με £300.- έναντι των εξόδων.
Π. ΚΑΛΛΗΣ,
Δ.
/ΕΑΠ.