|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1997) 4 ΑΑΔ 991
18 Απριλίου, 1997
[ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
1. GEORGE JAMES HELLEWELL,
2. SYLVIA GERALDINE HELLEWELL,
Αιτητές,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1.ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΚΑΙ ΧΩΡΟΜΕΤΡΙΑΣ,
2.ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 181/96)
Ακίνητη Ιδιοκτησία — Τέλη μεταβίβασης — Ο κατ' αρχήν καθορισμός τους πριν τη διενέργεια της εκτίμησης της αγοραίας αξίας του ακινήτου είναι εξ ορισμού προκαταρκτικός — Δεν προσβάλλεται με αίτηση ακυρώσεως.
Διοικητικό Δίκαιο — Διοικητική πράξη — Προπαρασκευαστική σε αντίθεση με εκτελεστή πράξη — Ο προπαρασκευαστικός χαρακτήρας της επιβολής μεταβιβαστικών τελών επί εκποιήσεως ακινήτου πριν τη διενέργεια εκτίμησης της αγοραίας αξίας του δυνάμει του Άρθρου 3(β)(iv) του Κεφ. 219.
Οι αιτητές προσέφυγαν κατά του καθορισμού των μεταβιβαστικών τελών ακινήτου τους όπως αυτός διενεργήθηκε κατά την ημέρα της μεταβίβασης και πριν από την εκτίμηση της αξίας του μεταβιβαζομένου που ακολούθησε.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, απορρίπτοντας ως απαράδεκτη την προσφυγή, αποφάσισε ότι:
Πράγματι εμπεριέχεται εδώ στο χειρισμό της 20/12/95 η θέση του Διευθυντή πως, αντίθετα προς την άποψη των αιτητών, τα δικαιώματα θα έπρεπε να υπολογιστούν με γνώμονα την ύπαρξη κατοικίας στο οικόπεδο. Δεν είναι όμως οι θέσεις των διοικητικών οργάνων που αναθεωρούνται ως εκτελεστές πράξεις, όσο τελικές και αν εμφανίζονται ότι είναι. (Βλ. Μαρία Πέτρου Οικονόμου ν. Διευθυντή Εσωτερικών Προσόδων κ.ά. (1996) 4 Α.Α.Δ. 1831. Εκτελεστές είναι οι πράξεις που επιφέρουν έννομο αποτέλεσμα. Και εδώ το έννομο αποτέλεσμα που ενδιαφέρει συνίσταται στον καθορισμό των πληρωτέων δικαιωμάτων.
Η απόφαση της 20/12/95 και, σε σχέση προς αυτήν, της 7/2/96, δεν επέφερε αυτό το έννομο αποτέλεσμα. Μπορεί να προδιαγραφόταν έκτοτε η απόφαση του Διευθυντή πάνω στο θέμα που είχε εγερθεί, όμως, στο πλαίσιο της νομοθετικής ρύθμισης, ο καθορισμός του πληρωτέου ποσού δεν είχε ακόμα συντελεστεί αλλά θα ακολουθούσε. Η φύση των ενστάσεων των αιτητών δεν μπορεί να αλλοιώσει αυτή τη νομική πραγματικότητα αλλά και με δοσμένη έστω την ορισμένη αντίκρυσή τους από το Διευθυντή απ' εκείνο το στάδιο, απέμεινε η εκτίμηση και του ποσού κατά το οποίο θα αυξανόταν ενδεχομένως η αξία του οικοπέδου, λαμβανομένης υπόψη και της κατοικίας που είχε ανεγερθεί σε αυτό και ο επακόλουθος καθορισμός των πληρωτέων δικαιωμάτων.
Ο υπολογισμός της αγοραίας αξίας κατά την ημέρα της μεταβίβασης είναι εξ ορισμού προκαταρκτικός. Ο αναθεωρητικός έλεγχος της επιβολής δικαιωμάτων επιβληθέντων δυνάμει του Πίνακα δεν είναι επιτρεπτό να διενεργηθεί διαμέσου του αλλά προϋποθέτει τελικό καθορισμό της αγοραίας αξίας. Η οποία μπορεί να είναι διαφορετική από την αρχική.
Αναποφεύκτως, το Δικαστήριο άγεται στο συμπέρασμα πως η προσφυγή είναι απαράδεκτη ως προσβάλλουσα μη εκτελεστή πράξη.
Η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Westpark Ltd ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (1989) 3 Α.Α.Δ. 897,
Westpark Ltd ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (1990) 3 Α.Α.Δ. 915,
Οικονόμου ν. Διευθυντή Εσωτερικών Προσόδων κ.ά. (1996) 4 Α.Α.Δ. 1831.
Προσφυγή.
Προσφυγή εναντίον της απόφασης του Διευθυντή Τμήματος
Κτηματολογίου με την οποία επέβαλε τέλος μεταβίβασης του ακινήτου των αιτητών κατά την μεταβίβαση.
Α. Λαδάς, για τους Αιτητές.
Γ. Κυριακίδου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ' ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ.: Προσδιορίζεται ως το αντικείμενο της προσφυγής "η απόφαση των καθ' ων να επιβάλουν τέλος μεταβίβασης του ακινήτου των αιτητών στην πράξη μεταβιβάσεως αρ. Π.3672/95, που έγινε στο Επαρχιακό Κτηματολόγιο Πάφου την 20/12/95, εκ ΛΚ3.565."
Οι καθ' ων η αίτηση υποστηρίζουν πως η απόφαση που προσβάλλεται δεν είναι εκτελεστή και ενέκρινα την εισήγηση των διαδίκων για προκαταρκτική εξέταση αυτού του θέματος.
Η εξουσία του Διευθυντή του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας διέπεται από τον Πίνακα Τελών και Δικαιωμάτων του περί Κτηματολογικού και Χωρομετρικού Τμήματος (Τέλη και Δικαιώματα) Νόμου, Κεφ. 219, όπως τροποποιήθηκε από το Ν. 66/79. Καθορίζονται δύο στάδια, (βλ. άρθρο 3(β)(iv) του Πίνακα). Κατά το πρώτο, όποτε ο Διευθυντής δεν ικανοποιείται ότι το δηλωθέν τίμημα πώλησης αντιπροσωπεύει την αγοραία αξία του ακινήτου κατά την ουσιώδη ημερομηνία, "δύναται, κατά την κρίσιν του, να επιβάλη και είσπραξη τέλος βάσει της εν τω Κεφαλαίω 17 κλίμακος υπολογιζόμενον επί της αγοραίας αυτού αξίας". Αυτή η κρίση του Διευθυντή δεν είναι τελική. Συντελείται τότε η εγγραφή και εισπράττονται δικαιώματα πέραν των αναλογούντων στο δηλωθέν τίμημα πώλησης αλλά μόνο σε αναμονή της εκτίμησης της αγοραίας αξίας του ακινήτου, που είναι το δεύτερο στάδιο. Οπότε και συμπληρώνεται η διοικητική ενέργεια σε σχέση με την οποία ο Νόμος προβλέπει ένδικο μέσο. Έφεση, σύμφωνα με το άρθρο 80 του περί Ακινήτου Ιδιοκτησίας (Διακατοχή, Εγγραφή και Εκτίμησις) Νόμου, Κεφ. 224, το οποίο όμως κρίθηκε αντισυνταγματικό στην υπόθεση Westpark Ltd ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (1989) 3 Α.Α.Δ. 897 (βλ. επίσης Westpark Ltd ν. Δημοκρατίας (1990) 3 Α.Α.Δ. 915) αφού το ζήτημα, ως δημοσίου δικαίου, εμπίπτει στην αποκλειστική δικαιοδοσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου δυνάμει του άρθρου 146 του Συντάγματος.
Η προσφυγή (βλ. συναφώς και τα γεγονότα στα οποία βασίζεται) στρέφεται κατά της απόφασης που λήφθηκε την ημέρα της μεταβίβασης, δηλαδή κατά το πρώτο στάδιο η οποία, σύμφωνα με την κύρια εισήγηση των καθ' ων η αίτηση, είναι μόνο προπαρασκευαστική. Οι αιτητές δεν αντιδικούν ως προς την έννοια του Νόμου. Κατά τη γνώμη τους όμως η απόφαση που λήφθηκε στις 20/12/95 είτε, σε σχέση προς αυτήν, στις 7/2/96 όταν ο Διευθυντής αρνήθηκε την αναθεώρηση της, είναι εκτελεστή. Αυτό, λόγω της φύσης της διαφωνίας που εκδηλώθηκε κατά την ημέρα της μεταβίβασης. Που αφορούσε στο κατά πόσο για τον υπολογισμό των δικαιωμάτων μεταβίβασης θα έπρεπε να ληφθεί υπόψη η αξία του οικοπέδου, όπως πρότειναν οι ίδιοι, ή να προστεθεί σε αυτήν και η αξία της ανεγερθείσας σε αυτό κατοικίας, όπως ήταν η θέση του Διευθυντή. Δεν υπήρχε ούτε και υπάρχει διαφορά ως προς την εκτίμηση της αγοραίας αξίας είτε του οικοπέδου είτε της κατοικίας και, συνεπώς, εκτελεστή είναι η απόφαση με την οποία εκδηλώθηκε η θέση του Διευθυντή πάνω στο ζήτημα που ανεφύη και όχι η μεταγενέστερη, της 4/3/96, με την οποία καθορίστηκε η αγοραία αξία πάνω στη βάση της εκτίμησης που έγινε στο μεταξύ.
Πράγματι εμπεριέχεται στο χειρισμό της 20/12/95 η θέση του Διευθυντή πως, αντίθετα προς την άποψη των αιτητών, τα δικαιώματα θα έπρεπε να υπολογιστούν με γνώμονα την ύπαρξη κατοικίας στο οικόπεδο. Δεν είναι όμως οι θέσεις των διοικητικών οργάνων που αναθεωρούνται ως εκτελεστές πράξεις, όσο τελικές και αν εμφανίζονται ότι είναι. (Βλ. Μαρία Πέτρου Οικονόμου ν. Διευθυντή Εσωτερικών Προσόδων κ.ά. (1996) 4 Α.Α.Δ. 1831). Εκτελεστές είναι οι πράξεις που επιφέρουν έννομο αποτέλεσμα. Και εδώ το έννομο αποτέλεσμα που ενδιαφέρει συνίσταται στον καθορισμό των πληρωτέων δικαιωμάτων.
Η απόφαση της 20/12/95 και, σε σχέση προς αυτήν, της 7/2/96, δεν επέφερε αυτό το έννομο αποτέλεσμα. Μπορεί να προδιαγραφόταν έκτοτε η απόφαση του Διευθυντή πάνω στο θέμα που είχε εγερθεί, όμως, στο πλαίσιο της νομοθετικής ρύθμισης, ο καθορισμός του πληρωτέου ποσού δεν είχε ακόμα συντελεστεί αλλά θα ακολουθούσε. Η φύση των ενστάσεων των αιτητών δεν μπορεί να αλλοιώσει αυτή τη νομική πραγματικότητα αλλά και με δοσμένη έστω την ορισμένη αντίκρυση τους από το Διευθυντή απ' εκείνο το στάδιο, απέμενε η εκτίμηση και του ποσού κατά το οποίο θα αυξανόταν ενδεχομένως η αξία του οικοπέδου, λαμβανομένης υπόψη και της κατοικίας που είχε ανεγερθεί σε αυτό και ο επακόλουθος καθορισμός των πληρωτέων δικαιωμάτων.
Ο υπολογισμός της αγοραίας αξίας κατά την ημέρα της μεταβίβασης είναι εξ ορισμού προκαταρκτικός. Ο αναθεωρητικός έλεγχος της επιβολής δικαιωμάτων επιβληθέντων δυνάμει του Πίνακα δεν είναι επιτρεπτό να διενεργηθεί διαμέσου του αλλά προϋποθέτει τελικό καθορισμό της αγοραίας αξίας. Η οποία μπορεί να είναι διαφορετική από την αρχική.
Αναποφεύκτως, νομίζω, άγομαι στο συμπέρασμα πως η προσφυγή είναι απαράδεκτη ως προσβάλλουσα μη εκτελεστή πράξη. Απορρίπτεται με έξοδα όπως αυτά θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή για να εγκριθούν από το Δικαστήριο.
Η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα.