Παπαέτης ν. Δημοκρατίας (1997) 4 ΑΑΔ 227

Προσφορές — Όροι συμμετοχής σε διαγωνισμό — Κρίσιμος χρόνος πλήρωσης τους — Η τελευταία ημερομηνία υποβολής των προσφορών — Καλή πίστη της διοίκησης και ίση μεταχείριση των προ-σφοροδοτών — Περιστάσεις νόμιμου αποκλεισμού προσφοράς μη νομιμοποιούμενου προσφοροδότη στην κριθείσα περίπτωση.

Προσφυγή βάσει του Άρθρου 146 του Συντάγματος — Έννομο συμφέρον — Προσφορές — Στέρηση του εννόμου συμφέροντος προσβολής της κατακύρωσης από άκυρο προσφοροδότη.

Ο αιτητής προσέβαλε την κατακύρωση οδικού έργου σε άλλον ενώ ο ίδιος είχε υποβάλει την πιο φθηνή προσφορά.

Το Ανώτατο Δικαστήριο, απορίπτοντας την προσφυγή, αποφάσισε ότι:

Ο καθορισμός των προϋποθέσεων για συμμετοχή σε πλειοδοτικό διαγωνισμό και ο καταρτισμός των όρων των προσφορών ανάγονται στη διακριτική ευχέρεια της αρμόδιας αρχής η οποία είναι γνώστης των αναγκών και σε ιδανική θέση να καθορίσει τις προδιαγραφές για πλήρωση τους. Ο κρίσιμος χρόνος για τον προσδιορισμό της ύπαρξης των προϋποθέσεων για συμμετοχή είναι εκείνος που καθορίζεται για την υποβολή των προσφορών και εν πάση περιπτώσει δεν επεκτείνεται πέραν της τελευταίας ημερομηνίας υποβολής των προσφορών. Η θέση αυτή βρίσκει έρεισμα και στην απόφαση της Ολομέλειας στην Republic v. Pericleous and Others (1984) 3 C.L.R. 577.

Ο κρίσιμος χρόνος για τη διαπίστωση της ύπαρξης των προϋποθέσεων για συμμετοχή σε πλειοδοτικό διαγωνισμό και τήρησης των όρων του διαγωνισμού είναι η τελευταία ημερομηνία που ορίζεται για υποβολή των προσφορών. (Βλέπε Tamassos Tobacco Suppliers and Co. και Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 60.)

Στην παρούσα υπόθεση η εκ των υστέρων προσκόμιση της άδειας εργολήπτη από τον αιτητή είναι αντίθετη με την αρχή της χρηστής διοίκησης και ίσης μεταχείρισης των προσφοροδοτών γιατί θα καθιστούσε τον αιτητή σε πλεονεκτικότερη θέση από εκείνους που συμμορφώθηκαν πλήρως με τους όρους της προσφοράς.

Η προβολή του ισχυρισμού εκ μέρους του αιτητή ότι η διοίκηση συμπεριφέρθηκε αντιφατικά και ότι παραβίασε τις αρχές και τους κανόνες της χρηστής διοίκησης και της καλής πίστης δεν βρίσκει σύμφωνο το Δικαστήριο.

Αναφορικά με την αντιφατικότητα στη συμπεριφορά της Διοίκησης είναι βασική αρχή του Διοικητικού Δικαίου ότι δεν υπάρχει ισότητα στην παρανομία.

Στην παρούσα υπόθεση, απ' όλα τα στοιχεία που τέθηκαν ενώπιον του Δικαστηρίου, ο αιτητής δεν κατείχε έγκυρη άδεια εργολήπτη, ούτε στις 4/3/92 κατά το χρόνο που αποτάθηκε στο Τμήμα Δημοσίων Έργων για να προμηθευτεί τα σχετικά έντυπα των προσφορών, ούτε και στις 27/3/92, κατά το χρόνο της υποβολής των προσφορών.

Η παράβαση είναι ουσιώδης και ως εκ τούτου η προσφορά δεν ήταν έγκυρη. Ο αιτητής στερείται εννόμου συμφέροντος να αμφισβητήσει την κατακύρωση της προσφοράς σε άλλον.

Η προσφυγή απορρίπτετε με έξοδα.

Αναφερόμενες υποθέσεις:

Papadopoulos v. Republic (1985) 3(A) C.L.R. 154,

Christofides Trading v. Republic (1985) 3(B) C.L.R. 546,

Republic v. Pericleous and Others (1984) 3 C.L.R. 577,

Tamassos Tobacco Suppliers and Co. v. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 60,

Gevo Ltd. v. Δημοκρατίας (1992) 4 Α.Α.Δ. 3180,

Ayios Andronikos Devel. v. Republic (1985) 3(D) C.L.R. 2362.

Προσφυγή.

Προσφυγή με την οποία προσβάλλεται η απόφαση των καθ' ων η αίτηση με την οποία απέρριψαν την προσφορά του αιτητή για την κατασκευή του δρόμου Μανσούρα-Πύργος.

Α. Ταλιαδώρος, για τον Αιτητή.

Α. Δημητριάδου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ' ων η αίτηση 1 και 2.

Ν. Παναγιώτου, για τους Καθ' ων η αίτηση 3.

Cur. adv. vult.

ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ, Δ.: Ο αιτητής με την παρούσα προσφυγή ζητά την πιο κάτω θεραπεία:-

"Α. Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η πράξη και/ή απόφαση των Καθ' ων η Αίτηση, η οποία κοινοποιήθηκε στον Αιτητή με τις επιστολές ημερ. 28.7.1992 και 3.8.1992 και σύμφωνα με την οποία απορρίφθηκε η προσφορά του Αιτητή και/ή η προσφορά για την κατασκευή του δρόμου Μανσούρα-Πύργος (Συμβόλαιο Αρ. RS/3/91) κατακυρώθηκε στους Γεώργιος Π. Ζαχαριάδης Λίμιτεδ, είναι άκυρη και στερείται οποιουδήποτε αποτελέσματος.

Β. Οποιαδήποτε άλλη και/ή περαιτέρω θεραπεία θεωρήσει το Δικαστήριο εύλογη και δίκαιη υπό τις περιστάσεις."

Ο Διευθυντής του Τμήματος Δημοσίων Έργων με την επιστολή του Αρ. Φακέλου 147/84/Β, ημερομηνίας 13/2/1992, ζήτησε προσφορές για την κατασκευή του δρόμου Μανσούρα-Πύργος - Συμβόλαιο Αρ. RS 3/91 με βάση τον ισχύοντα κατάλογο προεπιλεγέντων εργολάβων, και απέστειλε επιστολή πρόσκλησης για προσφορές (Letter of Invitation) από τους εργολάβους των κατηγοριών Α μέχρι Δ. Ο αιτητής κ. Α. Παπαέτης κατατάγηκε στην κατηγορία Ε του πιο πάνω καταλόγου προεπιλεγέντων εργολάβων.

Το Τμήμα Δημοσίων Έργων με την Προκήρυξη Αρ. 733 στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας της 28ης Φεβρουαρίου 1992 ζήτησε προσφορές για ανάληψη Τεχνικών Έργων κατηγορίας Ι και II για την κατασκευή του δρόμου Μανσούρα - Πύργος -Συμβόλαιο Αρ. RS 3/91 από εργολάβους εγκεκριμένους σύμφωνα με τον περί Εγγραφής και Ελέγχου Εργοληπτών Νόμο.

Με την επιστολή Αρ. Φακέλου 147/84, ημερομηνίας 26/2/1992, ο Διευθυντής του Τμήματος Δημοσίων Έργων έστειλε τα έγγραφα των προσφορών στο Γραφείο του Γενικού Λογιστή, Προέδρου του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών.

Ο Διευθυντής του Τμήματος Δημοσίων Έργων με την επιστολή του Αρ. Φακ. 147/84/13, ημερομηνίας 10/3/1992, πληροφορούσε όλους όσους πήραν έγγραφα των προσφορών ότι η τελευταία ημερομηνία υποβολής των προσφορών παρατείνεται μέχρι τις 27/3/1992.

Στις 27/3/1992 υποβλήθηκαν στο Κεντρικό Συμβούλιο Προσφορών 8 (οκτώ) προσφορές και στάληκαν αντίγραφα στο Τμήμα Δημοσίων Έργων για μελέτη και υποβολή εισηγήσεων.

Οι εισηγήσεις του Τμήματος Δημοσίων Έργων στάληκαν με την επιστολή Αρ. Φακέλου 147/87/Β ημερομηνίας 16/4/1992.

Ο Πρόεδρος του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών με την επιστολή του Αρ. Φακ. Τ. 289/56/97/17, ημερομηνίας 28/5/1992, προς το Συμβούλιο Εγγραφής και Ελέγχου Εργοληπτών ζητούσε να πληροφορηθεί κατά πόσο ο αιτητής κατέχει ετήσια άδεια εργολήπτου για το 1992 και για ποια κατηγορία. Σ' απάντηση το Συμβούλιο Εγγραφής και Ελέγχου Εργοληπτών απέστειλε επιστολή ημερομηνίας 28/5/1992, στην οποία αναφέρει ότι ο αιτητής κατέχει ετήσια άδεια για το 1992, Β' Τάξης από τις 18/5/1992.

Το θέμα τέθηκε υπόψη του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών κατά τη συνεδρίαση του στις 29/5/1992 και αποφάσισε την κατακύρωση της προσφοράς στο δεύτερο χαμηλότερο προσφοροδότη. Η χαμηλότερη προσφορά του αιτητή δεν έγινε δεκτή γιατί κατά τον ουσιώδη χρόνο δεν πληρούσε τους όρους της προσφοράς όσον αφορά την ετήσια άδεια εργολήπτου.

Στις 3/6/1992 ο αιτητής απέστειλε επιστολή στον Πρόεδρο του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών με την οποία διαμαρτύρετο για την κατακύρωση της προσφοράς σε άλλο προσφορο-δότη.

Μετά τη λήψη της πιο πάνω επιστολής του αιτητή αναστάληκε η γνωστοποίηση της απόφασης του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών και στάληκε η επιστολή Αρ. Τ. 289/56/97/17, ημερομηνίας 18/6/1992, στο Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας για γνωμάτευση.

Η απάντηση του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας δόθηκε με την επιστολή Αρ. Γ.Ε. 50(III)/1939/VII, ημερομηνίας 24/6/1992.

Στις 14/7/1992 ο αιτητής έστειλε δεύτερη επιστολή με την οποία ισχυριζόταν ότι η προσφορά του ήταν έγκυρη με βάση την ισχύουσα νομοθεσία και υποστήριζε τη θέση του με επιστολή του Διευθυντή του Συμβουλίου Εγγραφής και Ελέγχου Εργοληπτών, ημερομηνίας 3/6/1992.

Με την επιστολή του ο Πρόεδρος του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών Αρ. Φακέλου Τ. 289/56/97/17, ημερομηνίας 28/7/1992, γνωστοποιούσε την απόφαση της κατακύρωσης της προσφοράς στο Διευθυντή του Τμήματος Δημοσίων Έργων.

Προς τον αιτητή στάληκε επιστολή ημερομηνίας 28/7/1992, σ' απάντηση των επιστολών του ημερομηνίας 3/6/1992 και 14/7/1992.

Έχοντας υπόψη το περιεχόμενο της επιστολής του Διευθυντή του Συμβουλίου Εγγραφής και Ελέγχου Εργοληπτών ημερομηνίας 3/6/1992, που στάληκε στον αιτητή, ο Πρόεδρος του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών (Κ.Σ.Π.) έστειλε την επιστολή ημερομηνίας 29/7/1992 προς το Διευθυντή του Συμβουλίου Εγγραφής και Ελέγχου Εργοληπτών εκθέτοντας τις δικές του απόψεις για το θέμα.

Η επίδικη απόφαση έχει ως πιο κάτω:-

"Απόσπασμα Πρακτικών Κ.Σ.Π. 29.5.92

289/56/350/20 Κατασκευή του δρόμου Έμπα-Τάλα

Μελετήθηκε η επιστολή του Τμήματος Δημοσίων Έργων αρ. φακ. 62/64/Β ημερ. 8.5.92.

Με την επιστολή αρ. φακ. 5 & 18/82/ΑΙΕΑΤΕΧ ημερ. 28.5.92 του Συμβουλίου Εγγραφής και Ελέγχου Εργοληπτών ο πιο φθηνός προσφοροδότης Ανδρέας Παπαέτης δεν κατείχε ετήσια άδεια εργολήπτου κατά τον ουσιώδη χρόνο υποβολής των προσφορών έτσι που να μη μπορεί να ληφθεί υπόψη η προσφορά του.

Η προσφορά κατακυρώνεται στους Α/φούς Ιακώβου που είναι ο δεύτερος πιο φθηνός προσφοροδότης.

Παρών ο κος. Γ. Μουντής

289/56/97/17 Κατασκευή του δρόμου Μανσούρα- Πύργος

Μελετήθηκε η επιστολή του Τμήματος Δημοσίων Έργων αρ. φακ. 147/87/Β ημερ. 16.4.92.

Με βάση το αιτιολογικό που αναφέρεται στη μελέτη της προσφοράς Έμπα-Τάλα η προσφορά του κου Α. Παπαέτη απορρίπτεται και το έργο κατακυρώνεται στον αμέσως πιο φθηνό προσφοροδότη Γ.Π. Ζαχαριάδης προς £666.566.-

Παρών ο κος Γ. Μουντής"

Ο λόγος της απόρριψης της προσφοράς του αιτητή ήταν, όπως φαίνεται πιο πάνω, ότι δεν κατείχε ετήσια άδεια εργολήπτου κατά τον ουσιώδη χρόνο υποβολής των προσφορών.

Οι καθ' ων η αίτηση ήγειραν προδικαστική ένσταση ότι ο αι-τητής δεν έχει έννομο συμφέρον στην έννοια του Άρθρου 146.2 του Συντάγματος, γιατί η προσφορά του δεν ήταν σύμφωνη με τους όρους των προσφορών, σ' ότι αφορά την ύπαρξη εκ μέρους του αιτητή άδειας εργολήπτου σύμφωνα με τον περί Εγγραφής και Ελέγχου Εργοληπτών Νόμο.

Το Άρθο 5(2) του βασικού Νόμου (Νόμος 97/73) όπως τροποποιήθηκε με το Νόμο 32/82, άρθρο 5, έχει ως εξής:-

"Ουδείς μη εγγεγραμμένος και μη κάτοχος ετησίας αδείας εργολήπτης δύναται να μετάσχη οιουδήποτε μειοδοτικού διαγωνισμού δια την εκτέλεσιν οιουδήποτε οικοδομικού ή τεχνικού έργου ή και αμφοτέρων, δημοσίας ή ιδιωτικής φύσεως, ή καθ' οιονδήποτε τρόπον ν' αναλάβη την εκτέλεσιν οιουδήποτε έργου."

Άρθρο 5(3):-

"Ουδείς μη εγγεγραμμένος και μη κάτοχος ετησίας αδείας εργολήπτης δικαιούται να φέρη τον τίτλον εργολήπτου ή εργολάβου οικοδομών ή άλλων τεχνικών έργων ή καθ' οιονδήποτε τρόπον προφορικώς ή γραπτώς να παραπλανά το κοινόν περί της ιδιότητος του ως εργολήπτου."

Η μη κατοχή από τον αιτητή της ετήσιας άδειας εργολήπτη αποτελούσε και προϋπόθεση (σύμφωνα με το Νόμο) για συμμετοχή στην προσφορά αλλά και όρο της προσφοράς.

Η τήρηση όρων που τίθενται για την υποβολή προσφορών και οι συνέπειες που μπορεί να προκύψουν από την παράβαση τους εξετάσθηκαν στην απόφαση Papadopoulos v. Republic (1985) 3(A) C.L.R. 154. (Βλέπε επίσης Κυριακόπουλος - Ελληνικό Διοικητικό Δίκαιο, 4η Έκδοση, Τόμος Β', σελίδα 380, Christofides Trading v. Republic (1985) 3(B) C.L.R. 546.)

Ο καθορισμός των προϋποθέσεων για συμμετοχή σε πλειοδοτικό διαγωνισμό και ο καταρτισμός των όρων των προσφορών ανάγονται στη διακριτική ευχέρεια της αρμόδιας αρχής η οποία είναι γνώστης των αναγκών και σε ιδανική θέση να καθορίσει τις προδιαγραφές για πλήρωση τους. Ο κρίσιμος χρόνος για τον προσδιορισμό της ύπαρξης των προϋποθέσεων για συμμετοχή είναι εκείνος που καθορίζεται για την υποβολή των προσφορών και εν πάση περιπτώσει δεν επεκτείνεται πέραν της τελευταίας ημερομηνίας υποβολής των προσφορών. Η θέση αυτή βρίσκει έρεισμα και στην απόφαση της Ολομέλειας στην Republic ν. Pericleous and Others (1984) 3 C.L.R. 577.

Ο κρίσιμος χρόνος για τη διαπίστωση της ύπαρξης των προϋποθέσεων για συμμετοχή σε πλειοδοτικό διαγωνισμό και τήρησης των όρων του διαγωνισμού εναι η τελευταία ημερομηνία που ορίζεται για υποβολή των προσφορών. (Βλέπε Tamassos Tobacco Suppliers and Co. v. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 60.)

Για το ίδιο θέμα ο αδελφός Δικαστής κ. Δ. Στυλιανίδης, στην απόφαση του στην Gevo Ltd. ν. Δημοκρατίας (1992) 4 Α.Α.Δ. 3180, λέγει:-

"Η παράλειψη προσφοροδότη να υποβάλει τα στοιχεία τα οποία είναι ουσιώδη για την αξιολόγηση της προσφοράς του, και η υποβολή τέτοιων στοιχείων εκ των υστέρων είναι αντίθετη με την αρχή της χρηστής διοίκησης και ίσης μεταχείρισης των προσφοροδοτών και επιφέρει την ακυρότητα της προσφοράς - (βλ., μεταξύ άλλων, Medcon Construction and Others v. Republic (Minister of Finance and Others) (1968) 3 C.L.R. 535, στη σελ. 545· Ατλάντικ Ινσιούαρανς Λτδ. ν. Συμβουλίου Εμπορίας Κυπριακών Πατατών, Υποθέσεις Αρ. 468/88 και 472/88 (απόφαση δόθηκε στις 27 Ιανουαρίου, 1990).

Η διακήρυξη προσφορών αποτελεί πράξη κανονιστικού περιεχομένου και η παράβαση των όρων της συνεπάγεται ακυρότητα - (βλ. Σ.τ.Ε. Υπόθεση 531/49).

Η διακήρυξη της δημοπρασίας συνιστά το νομικό πλαίσιο της και δεσμεύει τόσο τη διοίκηση, όσο και τους διαγωνιζομένους. Η παράβαση ουσιωδών διατάξεων της, που αποβλέπουν στην ουσιώδη εξυπηρέτηση του σκοπού που επιδιώκεται με τη δημοπρασία, οδηγεί στην ακυρότητα του αποτελέσματος της δημοπρασίας - (βλ. Σ.τ.Ε. Υπόθεση 668/74, Αιμίλιος Έλληνας & Σία Λτδ. ν. Υπουργείου Οικονομικών και Άλλου, Υπόθεση Αρ. 64/89, ημερ. 27/1/1990, Λουκής Π. Λουκαΐδης, Λίμιτεδ ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, Υπόθεση Αρ. 549/88, ημερ. 10/3/1990)."

Η προβολή του ισχυρισμού εκ μέρους του αιτητή ότι η διοίκηση συμπεριφέρθηκε αντιφατικά και ότι παραβίασε τις αρχές και τους κανόνες της χρηστής διοίκησης και της καλής πίστης δε με βρίσκει σύμφωνο.

Η θέση της Νομολογίας στο θέμα της καλής πίστης φαίνεται στην Tamassos Tobacco Suppliers and Co. (ανωτέρω):-

"Στο διοικητικό δίκαιο ισχύει η αρχή της καλής πίστης που αποβλέπει στη διασφάλιση σύμμετρης λειτουργίας των διοικητικών οργάνων και τον αποκλεισμό της αυθαιρεσίας. Η αρχή αυτή γίνεται δεκτή και από τη νομολογία των κυπριακών δικαστηρίων (βλ. μεταξύ άλλων, Vassiliou v. Republic (1982) 3 C.L.R. 220, Papadopoulou v. Republic (1984) 3 C.L.R. 332, και Droushiotis v. C.B.C. (1984) 3 C.L.R. 546). Η αρχή της καλής πίστης δεν επιτρέπει εκτροπή από τις αρχές του διοικητικού δικαίου ή τη λειτουρία της Διοίκησης έξω από τους κανό-νες της χρηστής διοίκησης. Η πρόσκληση των εφεσίβλητων για την προσκόμιση του πληρεξουσίου συνιστούσε εκτροπή από τη σύννομη λειτουργία του διοικητικού οργάνου η οποία άφησε αμετάβλητο το νομικό καθεστώς ως προς την εγκυρότητα της προσφοράς των εφεσειόντων."

Στα Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας 1929-1959 στη σελίδα 158, διαβάζουμε τα πιο κάτω:-

"ΥΙΙ. Ουκ ισότης εν τη παρανομία.

Εκ του ότι η Διοίκησις δεν εφήρμοσε τον νόμον εις άλλην περίπτωσιν, δεν δημιουργείται ακυρότης εκ της εφαρμογής του επί της κρινομένης υποθέσεως: 761 (36), ούτε η εν τω πα-ρελθόντι ή έναντι ετέρων προσώπων: 1253 (48), 755, 756 (49), 892 (51) γενομένη μη νόμιμος ενέργεια της Διοικήσεως δημιουργεί και υποχρέωσιν αυτής όπως επαναλάβη ομοιομόρφως την παράβασιν: 353, 1187 (53), 1118, 1121 (54)."

(Βλέπε επίσης Ayios Andronikos Devel. v. Republic (1985) 3(D) C.L.R. 2362, στις σελίδες 2388-2389).

Στην παρούσα υπόθεση, απ' όλα τα στοιχεία που τέθηκαν ενώπιον μου κατέληξα στο συμπέρασμα ότι ο αιτητής δεν κατείχε έγκυρη άδεια εργολήπτη, ούτε στις 4/3/92 κατά το χρόνο που αποτάθηκε στο Τμήμα Δημοσίων Έργων για να προμηθευτεί τα σχετικά έντυπα των προσφορών, ούτε και στις 27/3/92, κατά το χρόνο της υποβολής των προσφορών.

Η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα υπέρ των καθ' ων η αίτηση τα οποία υπολογίζω στο ποσό των £350,00.

Η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα.

cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο

	CyLaw \| Αναφορικά μ'εμάς \| Επικοινωνία