|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1997) 4 ΑΑΔ 137
17 Ιανουαρίου, 1997
[ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΣΑΒΒΑΣ ΧΑΤΖΗΕΥΣΤΑΘΙΟΥ ΚΑΙ ΑΛΛΗ,
Αιτητές,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Υποθέσεις Αρ. 440/95, 559/95)
Δημόσιοι Υπάλληλοι — Προαγωγές — Σύσταση του Προϊσταμένου — Όροι νομιμότητας — Σύσταση σε διαδικασία επανεξέτασης —Περιστάσεις της καθ' όλα νομιμότητας της σύστασης στην κριθείσα περίπτωση.
Δημόσιοι Υπάλληλοι — Προαγωγές — Προσόντα — Πρόσθετο προσόν — Παραγνώριση του — Ειδική αιτιολογία — Περιστάσεις νομιμότητας της αιτιολογίας παραγνώρισης τον προσθέτου προσόντος στην κριθείσα περίπτωση.
[Πέραν των ανωτέρω τίτλων η απόφαση του Δικαστηρίου διαβάζεται ως σύνολο].
Οι προσφυγές απορρίπτονται χωρίς έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Βαρέλλιας και Άλλοι ν. Ε.Δ.Υ. (1993) 4 Α.Α.Δ. 3032,
Λύωνας και Άλλοι ν. Δημοκρατίας (1990) 3 Α.Α.Δ. 2038,
Δημοκρατία ν. Βασιλείου (1992) 3 Α.Α.Δ. 102,
Καραγιώργης και Άλλος ν. Δημοκρατίας (1990) 3 Α.Α.Δ. 1669,
Αργυρίδης ν. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 376,
Γεωργιάδου v. Ε.Δ.Υ. (1990) 3 Α.Α.Δ: 2480,
Φωτίου και Άλλοι ν. Δημοκρατίας (1989) 3 Α.Α.Δ. 2622,
Ιωάννου και Άλλοι ν. Δημοκρατίας (1993) 3 Α.Α.Δ. 390.
Προσφυγές.
Προσφυγές με τις οποίες προσβάλλεται η απόφαση της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας να προάξει τα ενδιαφερόμενα μέρη στη θέση Ανώτερου Γεωργικού Επιθεωρητή, αντί των αιτητών.
Γ. Τριανταφυλλίδης, για τον Αιτητή στην Υπόθεση Αρ. 440/95.
Α. Σ. Αγγελίδης, για την Αιτήτρια στην Υπόθεση Αρ. 559/95.
Μ. Ραφτόπουλος, Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α', για τους Καθ' ων η αίτηση.
Σ. Αντρέου, για το Ενδιαφερόμενο Μέρος Α. Γιαπανά.
Cur. adv. vult.
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, Δ.: Οι αιτητές ζητούν από το Δικαστήριο την πιο κάτω θεραπεία:
"Δήλωση του Σεβαστού Δικαστηρίου ότι η απόφαση των καθ' ων η αίτηση η οποία δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας την 31 Μαρτίου, 1995 να προάξουν τα ενδιαφερόμενα μέρη Αιμίλιο Γιαπανά και Αντώνιο Σ. Μαρκίδη στη μόνιμη θέση Ανώτερου Γεωργικού Επιθεωρητή, Τμήμα Γεωργίας, από την 1/10/90, κατά προτίμηση και/ή αντί του αιτητή είναι άκυρη και χωρίς οποιοδήποτε νομικό αποτέλεσμα."
Επιπρόσθετα, η αιτήτρια στην προσφυγή αρ. 559/95 προσβάλλει και την προαγωγή του ενδιαφερόμενου μέρους Στυλιανού Στεφάνου.
Η συνεκδίκαση των δύο προσφυγών κρίθηκε αναγκαία γιατί στηρίζονται σε κοινά γεγονότα και κοινή νομική βάση.
Τα γεγονότα τα οποία περιβάλλουν τις προσφυγές έχουν ως ακολούθως:
Η διαδικασία πλήρωσης των τριών υπό αμφισβήτηση θέσεων έγινε μετά από επανεξέταση από την καθ' ης η αίτηση Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας (Ε.Δ.Υ.), εφόσον προηγήθηκε η ακυρωτική απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην Θωμάς Βαρέλλιας και Άλλοι ν. Ε.Δ.Υ. (1993) 4 Α.Α.Δ. 3032, ως προς τα δύο από τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα (Γιαπανά και Μαρκίδη) και ακόμη ένα άλλο υπάλληλο. Οι αιτητές στις παρούσες προσφυγές προσέβαλαν επίσης και την πρώτη απόφαση των καθ' ων η αίτηση.
Ο λόγος ακύρωσης της προαγωγής των πιο πάνω προσώπων είναι ότι η Ε.Δ.Υ, παρέλειψε να δώσει ειδική αιτιολογία γιατί να επιλέξει τους τρεις πιο πάνω υποψηφίους (συμπεριλαμβανομένων των ενδιαφερόμενων μερών), οι οποίοι δεν διέθεταν το πρόσθετο προσόν το προβλεπόμενο από το σχέδιο υπηρεσίας, αντί ορισμένων από τους αιτητές που το διέθεταν, μεταξύ των οποίων είναι και οι αιτητές στις παρούσες προσφυγές.
Με βάση την πιο πάνω απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου η Ε.Δ.Υ, ειδοποίησε και τα ενδιαφερόμενα μέρη ότι επανέρχονται στη θέση Γεωργικού Επιθεωρητή 1ης Τάξης, μέχρι την επανεξέταση του θέματος.
Στις 14 Φεβρουαρίου 1995 η Ε.Δ.Υ, συνεδρίασε και επανεξέτασε την πλήρωση των υπό συζήτηση θέσεων. Αρχικά έκρινε ότι παρέμειναν 23 υποψήφιοι για σκοπούς επανεξέτασης, μεταξύ των οποίων ήταν οι αιτητές και τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα.
Στη συνέχεια η Ε.Δ.Υ, έκρινε, με βάση το νομικό και πραγματικό καθεστώς που ίσχυε κατά τον ουσιώδη χρόνο, ποιοί από τους υποψηφίους κατείχαν το επιπρόσθετο προσόν, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονταν οι αιτητές και το ενδιαφερόμενο πρόσωπο Στυλιανός Στεφάνου.
Ακολούθως προσήλθε ο Διευθυντής του Τμήματος Γεωργίας ο οποίος αφού έλαβε υπόψη του όλα τα σχετικά στοιχεία, καθώς επίσης και τους προσωπικούς φακέλους και τους φακέλους των ετήσιων υπηρεσιακών εκθέσεων των υποψηφίων, προέβη στις συστάσεις του. Σημειώνεται στο σημείο αυτό ότι η διαφοροποίηση της εικόνας των υποψηφίων, σε σχέση με την αρχική διαδικασία, κατέστησε αναγκαία την υποβολή νέων συστάσεων από το Διευθυντή. Ο οποίος επειδή κατά τον ουσιώδη χρόνο δεν ήταν Διευθυντής του Τμήματος μελέτησε με μεγάλη προσοχή και κάθε λεπτομέρεια όλα τα στοιχεία που είχε στη διάθεση του, όπως αναφέρεται στο πρακτικό. Επίσης, όπως ο ίδιος επεσήμανε, κατά τον ουσιώδη χρόνο ήταν Προϊστάμενος Γεωργίας γι' αυτό και είχε την ευκαιρία να γνωρίσει προσωπικά όλους τους υποψηφίους. Κατέληξε δε να συστήσει με βάση όλα τα ενώπιον του στοιχεία, καθώς επίσης και τα καθιερωμένα κριτήρια στο σύνολο τους και τις απαιτήσεις του σχεδίου υπηρεσίας, τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα. Σημειώνω ότι ο ενδιαφερόμενος Στυλιανός Στεφάνου προήχθηκε κατά τη διαδικασία της επανεξέτασης. Σχετικά με τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα ο Διευθυντής ανέφερε τα πιο κάτω: (Βλέπε παράρτημα 4)
"Αναφορικά με τους άλλους δύο υποψηφίους που έχω συστήσει, τους Γιαπανά Αιμίλιο και Μαρκίδη Κώστα, οι οποίοι δεν διαθέτουν το πρόσθετο προσόν, θα ήθελα να σημειώσω ότι η εν γένει προσφορά τους και η αξία τους που χαρακτηρίζεται ως εξαίρετη, οι ικανότητες τους στην οργάνωση και διοίκηση, καθώς και η υπευθυνότητα και η ευθυκρισία που τους χαρακτηρίζει, τους καθιστούν καταλληλότερους για την υπό πλήρωση θέση, σε σύγκριση με αυτούς που διαθέτουν το πρόσθετο προσόν και δε συστήνονται."
Σχετικά δε με το επιπρόσθετο προσόν το οποίο κατείχαν ορισμένοι από τους μη συστηθέντες υπαλλήλους, ο Διευθυντής παρατήρησε τα πιο κάτω:
"Γενικά θα ήθελα να επαναλάβω ότι, προβαίνοντας στις συστάσεις μου, δεν παρέλειψα να λάβω υπόψη ότι υπάρχουν υποψήφιοι οι οποίοι βρίσκονται από πλευράς αξίας περίπου στο ίδιο επίπεδο με τους συστηθέντες και ότι μερικοί από αυτούς διαθέτουν και το πρόσθετο προσόν, οι συστηθέντες όμως υπερέχουν έναντι αυτών σε αρχαιότητα και σε ευρύτητα πείρας και να υπογραμμίσω την εκτίμηση μου ότι έχουν τις απαιτούμενες ικανότητες και ιδιότητες για να ανταποκριθούν καλύτερα στις απαιτήσεις και υποχρεώσεις της νέας θέσης."
Ακολούθησε η εξέταση του θέματος από την Ε.Δ.Υ., η οποία αφού έλαβε υπόψη όλα τα ενώπιον της ουσιώδη στοιχεία τα οποία ανάγονται στον ουσιώδη χρόνο, έκρινε με βάση τα καθιερωμένα κριτήρια στο σύνολο τους, αξία, προσόντα και αρχαιότητα, ότι τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα τα οποία είχαν και την αιτιολογημένη σύσταση του Διευθυντή, υπερείχαν των άλλων υποψηφίων, τους επέλεξε ως τους πιο κατάλληλους και τους πρόσφερε προαγωγή αναδρομικά στην επίδικη θέση από 1η Οκτωβρίου 1990.
Η Επιτροπή δεν παρέλειψε επίσης να σημειώσει ότι υπήρχαν υποψήφιοι που διαθέτουν το επιπρόσθετο προσόν και δεν έχουν επιλεγεί, ενώ τα ενδιαφερόμενα μέρη δεν το διαθέτουν, εντούτοις επιλέγησαν ως οι καταλληλότεροι. Παραθέτω το σχετικό απόσπασμα από την επίδικη απόφαση: (Βλέπε παράρτημα 4)
"Η Επιτροπή δεν παρέλειψε να σημειώσει ότι υπάρχουν υποψήφιοι που διαθέτουν το πρόσθετο προσόν και δεν έχουν επιλεγεί, ενώ οι επιλεγέντες Μαρκίδης και Γιαπανάς δεν το διαθέτουν. Λαμβάνοντας όμως υπόψη ότι οι Μαρκίδης και Γιαπανάς δεν υστερούν ή/και, έναντι εκείνων που προηγούνται αυτών σε αρχαιότητα, υπερέχουν σε αξία και έχουν υπέρ τους τη σύσταση του Διευθυντή, στην οποία γίνεται ιδιαίτερη μνεία στην ουσιαστικότερη προσφορά τους και τις ικανότητες τους να ανταποκριθούν καλύτερα στις απαιτήσεις της νέας θέσης, σε σύγκριση με αυτούς που διαθέτουν το πρόσθετο προσόν και δεν επιλέγονται, η Επιτροπή έκρινε ότι οι Μαρκίδης και Γιαπανάς γενικά υπερέχουν και είναι καταλληλότεροι για προαγωγή."
Θα ασχοληθώ πρώτα με την προσφυγή αρ. 440/95. Στο βαθμό που υπάρχουν κοινοί ισχυρισμοί με την αιτήτρια στην προσφυγή αρ. 559/95 θα κάνω ιδιαίτερη μνεία.
Ο βασικός ισχυρισμός του αιτητή, με τον οποίο επιδιώκεται ακύρωση της επίδικης απόφασης, είναι αυτός που αφορά τη νέα σύσταση του Διευθυντή που δόθηκε κατά το στάδιο της επανεξέτασης και λήφθηκε υπόψη από την Ε.Δ.Υ, κατά την έκδοση της επίδικης απόφασης.
Αρχικά ισχυρίζεται ότι ο νέος Διευθυντής του Τμήματος κ. Καλημέρας Παναγιώτης δίδοντας τη νέα σύσταση του, παραβίασε το νομικό και πραγματικό καθεστώς με βάση το οποίο γίνεται η επανεξέταση για την πλήρωση των θέσεων μετά από ακυρωτική απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Επειδή ο νέος Διευθυντής δεν ήταν Διευθυντής του Τμήματος Γεωργίας κατά τον ουσιώδη χρόνο λήψης της πρώτης απόφασης, δεν εδικαιούτο να υποβάλει συστάσεις κατά την εισήγηση του.
Η νομολογία έχει επιλύσει το ανωτέρω θέμα στην απόφαση της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην υπόθεση Γεώργιος Λύωνας και Άλλοι ν. Δημοκρατίας (1990) 3 Α.Α.Δ. 2038:
"Το γεγονός ότι ο Γενικός Διευθυντής δεν ασκούσε καθήκοντα Αναπληρωτή Διευθυντή στις 20 Οκτωβρίου 1986, που εκδόθηκε η πράξη που ανακλήθηκε, δεν τον εμπόδιζε να υποβάλει συστάσεις στις 18 Απριλίου 1988 που εκδόθηκε η υπό κρίση πράξη."
Σχετικά δε με την αναγκαιότητα και νομιμότητα της νέας σύστασης παραπέμπω στην αντιμετώπιση του ιδίου θέματος από το Δικαστήριο πιο κάτω, αναφορικά με τον πρώτο ισχυρισμό της αιτήτριας στην προσφυγή 559/95.
Το δεύτερο σκέλος του ισχυρισμού αυτού του αιτητή αναφέρεται στο γεγονός ότι ο Διευθυντής δεν γνώριζε προσωπικά όλους τους υποψηφίους και πως η δήλωση του ότι γνώριζε τον αιτητή δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα διότι ο τελευταίος υπηρετούσε στην Πάφο, ενώ ο Διευθυντής υπηρετούσε πάντοτε στη Λευκωσία.
Ο δικηγόρος των καθ' ων υποστήριξε ότι ο Διευθυντής γνώριζε πολύ καλά τόσο τον αιτητή όσο και την εργασία που εκτελούσε, όπως επίσης και τους υπόλοιπους υποψηφίους. Αλλά, εν πάση περιπτώσει, εφόσον τούτο αμφισβητείται από τον αιτητή παραπέμπω στην αρχή που ακολουθείται απαρέγκλιτα από τη νομολογία στην απόφαση Λύωνας (ανωτέρω):
"Ο Διευθυντής δεν είναι απαραίτητο για σκοπούς συστάσεων να γνωρίζει προσωπικά τους υποψηφίους, ή ακόμα να είναι προϊστάμενος για ορισμένο χρονικό διάστημα, πριν προβεί σε συστάσεις."
Αναφορικά δε με τον ισχυρισμό του αιτητή ότι ο Διευθυντής δεν μπορεί να ζήτησε τις απόψεις των δύο Προϊσταμένων του διότι ο μεν ένας απεβίωσε το 1989, ο δε άλλος αφυπηρέτησε το 1993, παρατηρώ ότι, όπως υποστήριξε και ο δικηγόρος των καθ' ων, ο Διευθυντής στη δήλωση του δεν ανέφερε τα ονόματα των προσώπων με τα οποία διαβουλεύθηκε. Άμεσα Προϊστάμενος του αιτητή στις 21 Σεπτεμβρίου 1990 (όταν έγινε η αρχική εξέταση) δεν ήταν μόνο ο Ορουντιώτης, ο οποίος αφυπηρέτησε, αλλά υπήρχαν και άλλοι που κατείχαν θέση ανώτερη από τη θέση του Διευθυντή, όπως π.χ. Γεωργικοί Λειτουργοί που γνώριζαν την εργασία του και η έδρα τους ήταν είτε στην Πάφο είτε σε άλλο μέρος. Είναι αυτούς που εννοούσε ο Διευθυντής όταν αναφερόταν στους άμεσα Προϊσταμένους των υποψηφίων. Εξάλλου είναι γνωστή η αρχή ότι ο Προϊστάμενος μπορεί ν' αντλήσει τις πληροφορίες του από οποιεσδήποτε άλλες κατάλληλες πηγές. Είναι σχετικό το πιο κάτω απόσπασμα από την απόφαση Λύωνας (ανωτέρω):
"Ο προϊστάμενος ανεξαρτήτως χρόνου και γνωριμίας, διεξάγοντας την έρευνα του μπορεί να αντλήσει τις πληροφορίες του από οποιεσδήποτε άλλες κατάλληλες πηγές όπως είναι η περίπτωση πληροφοριών από προϊσταμένους των υποψηφίων και να προβεί σε συστάσεις. (Βλ. Μέττας ν. Δημοκρατίας (1975) 3 Α.Α.Δ. 250, 256, Λεωνίδου ν. Δημοκρατίας (1986) 3 Α.Α.Δ. 1918.)"
Ούτε αυτός ο ισχυρισμός του αιτητή ευσταθεί και απορρίπτεται ως ανεδαφικός.
Η αιτήτρια στην προσφυγή με αριθμό 559/95 επικαλείται άλλους διαφορετικούς νομικούς ισχυρισμούς για να επιτύχει την ακύρωση της επίδικης απόφασης:
α) Παράνομα ο Διευθυντής προέβη σε νέα σύσταση κατά το στάδιο της επανεξέτασης, οπότε και εκδόθηκε η επίδικη απόφαση.
β) Αν τελικά κριθεί ότι ορθά δόθηκε η νέα σύσταση από το Διευθυντή αυτή πάσχει γιατί είναι αναιτιολόγητη, και
γ) η Ε.Δ.Υ, παρέλειψε και πάλι να αιτιολογήσει ειδικά την παραγνώριση του πρόσθετου προσόντος της αιτήτριας και να προάξει τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα Α. Γιαπανά και Α. Μαρκίδη, οι οποίοι δεν ήταν κάτοχοι πρόσθετου προσόντος.
Είναι η θέση της αιτήτριας ότι η υποβολή νέας σύστασης από το Διευθυντή παραβίασε την αρχή της επανεξέτασης ακυρωθείσας απόφασης. Σύμφωνα με την οποία η ακυρωτική απόφαση παρασύρει σε ακύρωση ό,τι έπεται του σημείου που κρίνεται παράνομο, όχι οτιδήποτε που προηγήθηκε και δεν ήταν παράνομο. Οι συστάσεις του Διευθυντή δεν κρίθηκαν παράνομες από την ακυρωτική απόφαση του Δικαστηρίου στην υπόθεση Βαρέλλιας (ανωτέρω). Συνεπώς δεν μπορούσε η Ε.Δ.Υ, να αγνοήσει τη νόμιμη τότε σύσταση του Διευθυντή και με αυθαίρετο τρόπο να καταγράψει στο πρακτικό της ότι κάλεσε το νέο Διευθυντή να προβεί σε νέες συστάσεις γιατί, όπως η ίδια παρατήρησε, αυτό κατέστη αναγκαίο ένεκα "της διαφοροποίησης της εικόνας των υποψηφίων σε σχέση με την αρχική διαδικασία". Παρατηρεί δε ότι δεν υπήρξε καμιά διαφοροποίηση αφού ο αριθμός των υποψηφίων απλώς μειώθηκε από 26 σε 23 διότι επικυρώθηκε η προαγωγή τριών από τους έξι ενδιαφερομένους.
Άλλωστε η αιτήτρια εισηγείται ότι η υποβολή νέας σύστασης ανατρέπει τα νομικά και πραγματικά γεγονότα που ίσχυαν κατά τον ουσιώδη χρόνο. Με τη σύσταση του ενδιαφερόμενου προσώπου Στυλιανού Στεφάνου προήχθηκε πρόσωπο που κατά τον ουσιώδη χρόνο δε συστήθηκε και δεν είχε τότε προαχθεί. Συνεπώς υπεισήλθε νέο στοιχείο μεταγενέστερο του ουσιώδους χρόνου επανεξέτασης με αποτέλεσμα να πρέπει να κριθεί άκυρη η σύσταση.
Ο δικηγόρος των καθ' ων η αίτηση αντικρούοντας τα πιο πάνω ισχυρίστηκε ότι η αιτήτρια στην αρχική διαδικασία δεν ήταν μεταξύ των υποψηφίων που συστήθηκαν από τον τότε Αναπληρωτή Διευθυντή, αλλά ούτε και κατά την επανεξέταση συστήθηκε. Ενόψει των στοιχείων αυτών και του γεγονότος ότι αν η Ε.Δ.Υ, αποδεχόταν ως έγκυρες τις αρχικές συστάσεις, η αιτήτρια δεν θα βρισκόταν σε πλεονεκτικότερη θέση από αυτή που βρισκόταν ύστερα από τις νέες συστάσεις, ισχυρίστηκε ότι η αιτήτρια δε νομιμοποιείται να προβάλει τον υπό συζήτηση ισχυρισμό. Παρατηρώ ότι η εισήγηση αυτή των καθ' ων δεν ευσταθεί γιατί όπως θα φανεί πιο κάτω η νέα σύσταση έπρεπε να ληφθεί υπόψη και άρα νομιμοποιείται η αιτήτρια να την αμφισβητήσει εφόσον πίστευε ότι πάσχει.
Στη συνέχεια ο δικηγόρος των καθ' ων υποστήριξε, θέση την οποία υιοθετεί και το Δικαστήριο, ότι ήταν επιβεβλημένο να ληφθεί νέα σύσταση γιατί όπως η ίδια η Ε.Δ.Υ, παρατήρησε διαφοροποιήθηκε η εικόνα των υποψηφίων σε σχέση με την αρχική διαδικασία. Αφού όπως προκύπτει από τα πρακτικά της επίδικης απόφασης οι υποψήφιοι που θα έπρεπε να ληφθούν υπόψη κατά την επανεξέταση δεν ήσαν ακριβώς οι ίδιοι όπως στην αρχική εξέταση. Προστέθηκαν άλλοι δύο, οι Στυλιανός Στεφάνου (ενδιαφερόμενο πρόσωπο) και Φρίξος Ευσταθίου και τούτο ένεκα ακυρωτικών αποφάσεων του Δικαστηρίου σε άλλες διαδικασίες. Παραθέτω το σχετικό απόσπασμα από το πρακτικό της Ε.Δ.Υ., παράρτημα 4:
"Στη συνέχεια, η Επιτροπή μελέτησε την περίπτωση του Στεφάνου Στυλιανού, του οποίου η από 1.4.86 προαγωγή στη θέση Ανώτερου Γεωργικού Επιθεωρητή ακυρώθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο, καθώς και την περίπτωση του Ευσταθίου Φρίξου, του οποίου η από 1.4.86 προαγωγή στη θέση Γεωργικού Επιθεωρητή, 1ης Τάξης, αναβίωσε μετά από σχετική απόφαση του Δικαστηρίου, με αποτέλεσμα και οι δύο να θεωρούνται δικαιούχοι υποψήφιοι κατά τον ουσιώδη χρόνο.
Η Επιτροπή, αφού προέβη σε αξιολόγηση και σύγκριση των Στεφάνου Στυλιανού και Ευσταθίου Φρίξου με τους άλλους υποψηφίους, με βάση την αξία, τα προσόντα και την αρχαιότητα τους μέχρι τον ουσιώδη χρόνο, αποφάσισε όπως ληφθούν και αυτοί υπόψη κατά την επανεξέταση."
Επίσης υπήρξε διαφοροποίηση αναφορικά με την εικόνα των υπηρεσιακών εκθέσεων ορισμένων από τους υποψηφίους, όπως αυτή εξηγείται στις σελίδες 5 και 6 των πρακτικών της Επιτροπής (βλ. παράρτημα 4). Καθώς επίσης και το γεγονός ότι έπρεπε να ληφθούν υπόψη και οι αξιολογήσεις των Αξιολογούντων Λειτουργών των υποψηφίων που δεν ήσαν υποψήφιοι στην πιο πάνω αναφερόμενη διαδικασία.
Φυσικά η λήψη της νέας σύστασης δικαιολογείται και κρίνεται ως επιβεβλημένη με βάση τα ανωτέρω νέα στοιχεία που προέκυψαν κατά τη διαδικασία της επανεξέτασης, δηλαδή της λήψης υπόψη δύο νέων υποψηφίων που δεν συμμετείχαν κατά τη διαδικασία όπου λήφθηκε η ακυρωτική απόφαση, όπως είναι το ενδιαφερόμενο μέρος Στυλιανός Στεφάνου ο οποίος συμπεριλήφθηκε στη διαδικασία επανεξέτασης γιατί εν τω μεταξύ η προαγωγή του στην ίδια με την επίδικη θέση Ανώτερου Γεωργικού Επιθεωρητή ακυρώθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο.
Παρόμοια περίπτωση με τη λήψη υπόψη κατά τη διαδικασία της επανεξέτασης νέου υποψηφίου έγινε στην απόφαση της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην υπόθεση Δημοκρατία ν. Βασιλείου (1992) 3 ΑΛΛ. 102 - βλ. σελ. 107. Εφόσον μάλιστα ληφθεί υπόψη ότι η Διοίκηση έχει υποχρέωση, σύμφωνα με αρχή του Διοικητικού Δικαίου, να αποκαταστήσει τη σταδιοδρομία υποψηφίου του οποίου ακυρώθηκε ο διορισμός ή η προαγωγή χωρίς δική του υπαιτιότητα, όπως αυτή θα εξελισσόταν αν δεν μεσολαβούσε η ακυρωτική απόφαση, επιβάλλετο η λήψη υπόψη και των δύο άλλων υποψηφίων. (Βλ. απόφαση της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην Ανδρέας Καραγιώργης και Άλλος ν. Δημοκρατίας (1990) 3 Α.Α.Δ. 1669.)
Κατά συνέπεια απορρίπτεται ως ανεδαφικός ο πιο πάνω ισχυρισμός του αιτητή και κρίνεται ότι νόμιμα έλαβε υπόψη της η Ε.Δ.Υ, κατά τη λήψη της επίδικης απόφασης τη νέα σύσταση του Διευθυντή.
Ο επόμενος ισχυρισμός της αιτήτριας αναφέρεται στη σύσταση εφόσον αυτή κριθεί ως νόμιμη από το Δικαστήριο. Υποστηρίζει ότι πάσχει αφού δεν είναι αιτιολογημένη, παρά μόνο είναι γενική και αόριστη.
Επί μέρους ισχυρισμοί της αιτήτριας σχετικά με τη σύσταση είναι οι πιο κάτω: Υπάρχει αντίφαση στο σχετικό πρακτικό της Ε.Δ.Υ, επειδή αναφέρει ότι οι σχετικοί φάκελοι δόθηκαν στο Διευθυντή μόλις προσήλθε στη συνεδρία, ενώ ο ίδιος ο Διευθυντής ανέφερε ότι είχε μελετήσει προηγουμένως τους φακέλους.
Όπως υποστηρίζει και ο δικηγόρος των καθ' ων εφόσον οι φάκελοι τέθηκαν στη διάθεση του Διευθυντή πριν από τη σύσταση, τεκμαίρεται ότι τους εξέτασε και επομένως είχε υπόψη το περιεχόμενο τους. Ορισμένα από τα στοιχεία των φακέλων αυτών, ιδίως αυτά που αφορούν τα προσόντα και την αρχαιότητα, ήταν ήδη υπόψη του Διευθυντή αφού αντίγραφα τους υπάρχουν και στο Τμήμα του οποίου προΐσταται. Είναι σ' αυτά τα στοιχεία στα οποία αναφέρεται στην αρχή της δήλωσης του. Δεν πρόκειται για στοιχεία άγνωστα στην Επιτροπή, ούτε για στοιχεία που διαφοροποιούν την εικόνα των υπηρεσιακών εκθέσεων των υποψηφίων.
Επειδή ο Διευθυντής κατά τον ουσιώδη χρόνο δεν ήταν Διευθυντής του Τμήματος και παρόλο που γνώριζε όλους τους υποψηφίους από τη θέση που είχε κατά τον ουσιώδη χρόνο, θεώρησε ορθότερο ότι για να ενημερωθεί για την επαγγελματική τους επάρκεια, την προσφορά τους, το ζήλο και το πνεύμα συνεργασίας που επιδείκνυαν στην εργασία τους, έπρεπε να συμβουλευθεί τους άμεσα Προϊσταμένους τους. Το σημείο αυτό της δήλωσης του Διευθυντή κρίθηκε αρνητικό από την αιτήτρια γιατί ισχυρίζεται ότι περιέχει στοιχεία άγνωστα που δεν επιτρέπουν το δικαστικό έλεγχο. Επρεπε ο Διευθυντής να αναφέρει τόσο τα ονόματα των Προϊσταμένων με τους οποίους διαβουλεύθηκε, όσο και τις λεπτομέρειες που συζητήθηκαν μαζί τους, κατά την εισήγηση της.
Και στο σημείο αυτό είναι αβάσιμος ο ισχυρισμός της αιτήτριας. Η πιο πάνω αναφορά του Διευθυντή είναι ορθή και πλήρως εναρμονισμένη με τη νομολογία. Είναι σχετικό το πιο κάτω απόσπασμα από την απόφαση της Ολομέλειας στην υπόθεση Ρένος Αργυρίδης ν. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 376, 388:
"Ο προϊστάμενος, ανεξαρτήτως χρόνου και γνωριμίας, διεξάγοντας την έρευνα του, μπορεί να αντλήσει τις πληροφορίες του από οποιεσδήποτε άλλες κατάλληλες πηγές όπως είναι η περίπτωση πληροφοριών από προϊστάμενους των υποψηφίων και να προβεί σε συστάσεις."
Το γεγονός ότι ο Διευθυντής πριν από τη σύσταση μίλησε με τους άμεσα Προϊστάμενους των υποψηφίων αναφορικά με την επαγγελματική τους επάρκεια και την προσφορά τους, αποτελεί την πρέπουσα διαδικασία. Αντίθετα η νομολογία απαιτεί να καταχωρούνται οι συστάσεις του Προϊσταμένου του τμήματος αλλά όχι και οι απόψεις που άκουσε από άλλους λειτουργούς για να καταλήξει στη δική του κρίση. Παραθέτω το σχετικό απόσπασμα από την απόφαση της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην Κατερίνα Γεωργιάδου v. Ε.Δ.Υ. (1990) 3 Α.Α.Δ. 2480:
"Η νομολογία μας όμως απαιτεί μεν να καταχωρούνται οι συστάσεις του προϊσταμένου του τμήματος, που αποτελούν σοβαρό στοιχείο κρίσεως για το διορίζον όργανο και επομένως πρέπει να είναι και ενώπιον του Δικαστηρίου για έλεγχο, αλλά όχι και οι απόψεις που άκουσε από άλλους λειτουργούς για να καταλήξει στη δική του κρίση. Ο τρόπος που ο προϊστάμενος τμήματος αξιολογεί τις απόψεις λειτουργών που συμβουλεύεται, αναφορικά με την κρίση τους για συναδέλφους τους, δεν είναι δυνατό να ελέγχεται δικαστικά."
Ούτε η θέση της αιτήτριας ότι ο Διευθυντής δεν προέβη σε σύγκριση των ενδιαφερόμενων προσώπων με την ίδια και δεν εξήγησε τους λόγους της προτίμησης του ευσταθεί. Εχει νομολογηθεί ότι ο Τμηματάρχης δεν υποχρεούται κατά τις συστάσεις του να κάνει ειδική αναφορά σ' όλους τους υποψηφίους, αρκεί να αναφερθεί στους υποψηφίους τους οποίους συστήνει. (Βλέπε σχετικά απόφαση στην υπόθεση Φωτίου και Άλλοι ν. Δημοκρατίας (1989) 3 Α.Α.Δ. 2622.
Άλλο σκέλος του ισχυρισμού αυτού της αιτήτριας είναι ότι ο Διευθυντής περιέπεσε σε πλάνη αναφορικά με την αρχαιότητα της, όπως αυτή φαίνεται στη σύσταση του, ότι δηλαδή οι συστηθέντες υπερέχουν της αιτήτριας σε αρχαιότητα. Αυτό το οποίο λέχθηκε βασικά είναι ότι μεταξύ των υποψηφίων που δεν συστήθηκαν υπήρχαν και ορισμένοι που είχαν πρόσθετο προσόν αλλά υστερούσαν σε αρχαιότητα έναντι των συστηθέντων. Αυτό δε σημαίνει ότι εξέλαβε την αιτήτρια να υστερεί σε αρχαιότητα. Αυτή δεν αμφισβητήθηκε από το Διευθυντή. Εξάλλου την είχε υπόψη του αφού όλοι οι φάκελοι των υποψηφίων ήταν ενώπιον του. Σημειώνεται δε ότι είναι και πολύ απομακρυσμένη αφού αυτή ανάγεται στη δεκαετία του 1960. Επίσης πρέπει να αναφερθεί ότι η αιτήτρια δεν κρίθηκε από την Επιτροπή ότι υστερούσε σε αρχαιότητα έναντι των ενδιαφερομένων αφού, όπως φαίνεται στο παράρτημα 4 στη σελίδα 8, η Ε.Δ.Υ, έλαβε υπόψη της την αρχαιότητα των υποψηφίων "η οποία φαίνεται στον ενώπιον της κατάλογο".
Ενόψει των όσων έχουν λεχθεί πιο πάνω και της σύστασης όπως αυτή φαίνεται αυτούσια στο παρακάτω απόσπασμα, παράρτημα 4 σελίδες 6-7, κρίνω ότι αυτή είναι αιτιολογημένη:
"Κατ' αρχάς θα ήθελα να αναφέρω ότι το θέμα των συστάσεων στις οποίες θα προέβαινα για τη σημερινή διαδικασία με έχει προβληματίσει ιδιαίτερα και μάλιστα οφείλω να πω ότι έχω διαθέσει πολύ σημαντικό μέρος του χρόνου μου για να το μελετήσω. Κατά τον ουσιώδη χρόνο της υπό επανεξέταση διαδικασίας δεν ήμουν Διευθυντής του Τμήματος και επομένως έπρεπε να μελετήσω πολύ προσεκτικά και με κάθε λεπτομέρεια όλα τα στοιχεία που είχα στη διάθεση μου όπως λ.χ. έγγραφα, φακέλους, και προσωπικά στοιχεία των υποψηφίων.
Από τη θέση που είχα κατά τον ουσιώδη χρόνο, δηλαδή τη θέση του Προϊστάμενου Γεωργίας, είχα την ευκαιρία να γνωρίσω προσωπικά όλους τους υποψηφίους. Επιπλέον όμως, για να ενημερωθώ για την επαγγελματική τους επάρκεια, την προσφορά τους, το ζήλο και το πνεύμα συνεργασίας που επιδεικνύουν στην εργασία τους, προσέφυγα στους τότε άμεσα προϊσταμένους τους και είχα μαζί τους τις αναγκαίες διαβουλεύσεις. Με βάση όλα τα πιο πάνω και αφού έλαβα υπόψη και τα καθιερωμένα κριτήρια στο σύνολο τους καθώς και τις απαιτήσεις της υπό πλήρωση θέσης με βάση το Σχέδιο Υπηρεσίας, συστήνω για προαγωγή τους υποψήφιους Μαρκίδη Αντώνη, Γιαπανά Αιμίλιο και Στεφάνου Στυλιανό.
..................................
Αναφορικά με τους άλλους δύο υποψηφίους που έχω συστήσει, τους Γιαπανά Αιμίλιο και Μαρκίδη Κώστα, οι οποίοι δεν διαθέτουν το πρόσθετο προσόν, θα ήθελα να σημειώσω ότι η εν γένει προσφορά τους και η αξία τους που χαρακτηρίζεται ως εξαίρετη, οι ικανότητες τους στην οργάνωση και διοίκηση, καθώς και η υπευθυνότητα και η ευθυκρισία που τους χαρακτηρίζει, τους καθιστούν καταλληλότερους για την υπό πλήρωση θέση, σε σύγκριση με αυτούς που διαθέτουν το πρόσθετο προσόν και δε συστήνονται.
Γενικά θα ήθελα να επαναλάβω ότι, προβαίνοντας στις συστάσεις μου, δεν παρέλειψα να λάβω υπόψη ότι υπάρχουν υποψήφιοι οι οποίοι βρίσκονται από πλευράς αξίας περίπου στο ίδιο επίπεδο με τους συστηθέντες και ότι μερικοί από αυτούς διαθέτουν και το πρόσθετο προσόν, οι συστηθέντες όμως υπερέχουν έναντι αυτών σε αρχαιότητα και σε ευρύτητα πείρας και να υπογραμμίσω την εκτίμηση μου ότι έχουν τις απαιτούμενες ικανότητες και ιδιότητες για να ανταποκριθούν καλύτερα στις απαιτήσεις και υποχρεώσεις της νέας θέσης."
Εξάλλου πρέπει να αναφερθεί ότι η σύσταση του Διευθυντή διέπετο από το άρθρο 44(3) των καταργηθέντων περί Δημοσίας Υπηρεσίας Νόμων 1967 έως 1987, οι οποίοι δεν προέβλεπαν για αιτιολογημένες συστάσεις του Προϊσταμένου του τμήματος, όπως αντίθετα απαιτεί το άρθρο 35(4) του Νόμου αρ. 1/90.
Ακολουθεί ο τελευταίος ισχυρισμός της αιτήτριας ότι η Ε.Δ.Υ, παρέλειψε να δώσει ειδική αιτιολογία γιατί να παραγνωρίσει το πρόσθετο προσόν της και να προάξει τα δύο από τα ενδιαφερόμενα μέρη, Αιμίλιο Γιαπανά και Αντώνιο Μαρκίδη, που δεν κατείχαν το επιπρόσθετο προσόν το οποίο προβλέπεται από το σχέδιο υπηρεσίας. Υποστήριξε ότι η αιτιολογία που καταγράφει η Ε.Δ.Υ, στη σελίδα 8 του παραρτήματος 4 δεν είναι ειδική αιτιολογία, αλλά και ούτε καν αιτιολογία. Η Ε.Δ.Υ, δεν έδωσε πειστικούς λόγους για την πιο πάνω επιλογή της.
Όπως υποστηρίζει και ο δικηγόρος των καθ' ων οι λόγοι προτίμησης των δύο ενδιαφερόμενων προσώπων που δεν κατέχουν το επιπρόσθετο προσόν, ενώ δεν προτιμήθηκε μεταξύ άλλων και η αιτήτρια η οποία το κατέχει, φαίνονται στο πιο κάτω απόσπασμα από το πρακτικό της Ε.Δ.Υ., παράρτημα 4, το οποίο και παραθέτω:
"Η Επιτροπή δεν παρέλειψε να σημειώσει ότι υπάρχουν υποψήφιοι που διαθέτουν το πρόσθετο προσόν και δεν έχουν επιλεγεί, ενώ οι επιλεγέντες Μαρκίδης και Γιαπανάς δεν το διαθέτουν. Λαμβάνοντας όμως υπόψη ότι οι Μαρκίδης και Γιαπανάς δεν υστερούν ή/και, έναντι εκείνων που προηγούνται αυτών σε αρχαιότητα, υπερέχουν σε αξία και έχουν υπέρ τους τη σύσταση του Διευθυντή, στην οποία γίνεται ιδιαίτερη μνεία στην ουσιαστικότερη προσφορά τους και τις ικανότητες τους να ανταποκριθούν καλύτερα στις απαιτήσεις της νέας θέσης, σε σύγκριση με αυτούς που διαθέτουν το πρόσθετο προσόν και δεν επιλέγονται, η Επιτροπή έκρινε ότι οι Μαρκίδης και Γιαπανάς γενικά υπερέχουν και είναι καταλληλότεροι για προαγωγή."
Οι λόγοι προτίμησης τους ανάγονται βασικά στην αξία τους με ιδιαίτερη μνεία στην "ουσιαστικότερη προσφορά τους και τις ικανότητες τους να ανταποκριθούν καλύτερα στις απαιτήσεις της νέας θέσης" σε σύγκριση με αυτούς που διαθέτουν το πρόσθετο προσόν και δεν επιλέγησαν. Αιτιολογία η οποία κρίνεται ως ειδική και ικανοποιεί το Δικαστήριο για την τελική απόφαση της Ε.Δ.Υ, να παρακάμψει υποψηφίους που κατέχουν το πρόσθετο προσόν όπως είναι η αιτήτρια.
Εξάλλου είναι γνωστή η θέση της νομολογίας ότι το διοικητικό όργανο δεν είναι υπόχρεο να διορίσει τον υποψήφιο εκείνο που κατέχει το πρόσθετο προσόν ενώ κρίνει, αφού αιτιολογήσει όλα τα υπόλοιπα στοιχεία, ότι ο υποψήφιος ο οποίος δεν το κατέχει είναι καταλληλότερος για διορισμό ή προαγωγή. Με την προϋπόθεση ότι η αιτιολογία της παραγνώρισης του πρόσθετου προσόντος - πλεονεκτήματος ενός υποψηφίου πρέπει να είναι ειδική, να φαίνεται στο πρακτικό της απόφασης και όχι να αφήνεται να συνάγεται. Είναι σχετική η απόφαση της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην υπόθεση Ιωάννου και Άλλοι ν. Δημοκρατίας (1993) 3 Α.Α.Δ. 390, στη σελίδα 417.
Παράλληλα με την πιο πάνω αρχή έχει επίσης νομολογηθεί ότι η σύσταση του Προϊσταμένου έχει αρκετή βαρύτητα ώστε να αποτελέσει ουσιαστικό ρόλο επαρκούς αιτιολογίας για την παραγνώριση του επιπρόσθετου προσόντος των αιτητών. Βλέπε σχετικό απόσπασμα από την απόφαση Ιωάννου (ανωτέρω).
Επομένως, εφόσον τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα είχαν υπέρ τους την υπεροχή τους στην αξία, η οποία αποτελείτο από τη σύσταση του Διευθυντή και τα σχετικά σχόλια για την προσφορά τους και τις ικανότητες τους, το Δικαστήριο ικανοποιείται ότι υπάρχει ειδική αιτιολογία στην παραγνώριση του πλεονεκτήματος της αιτήτριας και απορρίπτει τον ισχυρισμό αυτό.
Για όλους τους πιο πάνω λόγους απορρίπτονται και οι δύο προσφυγές, χωρίς οποιοδήποτε διάταγμα για έξοδα.
Οι προσφυγές απορρίπτονται χωρίς έξοδα.