|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1997) 4 ΑΑΔ 2323
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΡ. 783/96.
ΕΝΩΠΙΟΝ
: Π. ΚΑΛΛΗ, Δ.Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος.
Μεταξύ:
BLUE SKY (Επιτραπέζιο Νερό) LTD.,
Αιτητών,
και Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω 1. Υπουργού Υγείας, 2. Υπουργείου Υγείας, 3. Γενικού Διευθυντή Υπουργείου Υγείας, 4. Ιατρικών Υπηρεσιών και Υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας, 5. Πρώτου Ιατρικού Λειτουργού, Υπουργείου Υγείας, Καθ΄ ων η αίτηση. _____________________ 26 Σεπτεμβρίου, 1997
Για τους αιτητές : Χρ. Κληρίδης.
Για τους καθ΄ ων η αίτηση: Α. Μαππουρίδης, Δικηγόρος της Δημοκρατίας
εκ μέρους του Γεν. Εισ.
_____________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Οι αιτητές είναι εταιρεία περιορισμένης ευθύνης, δεόντως εγγεγραμμένη στην Κύπρο. Ασχολείται με την εμφιάλωση φυσικού (μη αεριούχου) πόσιμου νερού. Με επιστολή τους, ημερ. 8.7.96, προς τον Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Υγείας ζήτησαν εγγραφή του εμφιαλωτηρίου τους "στο εργοστάσιο Carlsberg, Λευκωσία, για εμφιάλωση φυσικού (μη αεριούχου) νερού το οποίο μεταφέρεται με ειδικά βυτία από την πηγή που βρίσκεται στον Αγρό". Με την ίδια επιστολή ζήτησαν όπως η αίτηση τους "διαβιβασθεί προς έγκριση σε κάθε αρμόδια αρχή".
Ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Υγείας απάντησε με επιστολή του, ημερ. 9.7.96. Επισύναψε επιστολή του προς τον Π. Φωτιάδη "Διευθύνοντα Σύμβουλο Ζυθοποιείας Calsberg", ημερ. 26.6.96, η οποία έχει ως πιο κάτω:
"΄Εχω οδηγίες ν΄ αναφερθώ στις επιστολές σας ημερομηνίας 17 και 21 Ιουνίου 1996, προς τον ΄Εντιμο Υπουργό Υγείας σχετικά με αίτημά σας για έγκριση βυτιοφόρου οχήματος για σκοπούς μεταφοράς πόσιμου νερού (μη αεριούχου) για εμφιάλωση.
Ο Υπουργός Υγείας εξέτασε το αίτημά σας και με λύπη του σας πληροφορεί ότι αδυνατεί να το εγκρίνει, επειδή αντίκειται στη σχετική απόφαση του Επιστημονικού Συμβουλίου Τροφίμων ημερομηνίας 7.2.91, σύμφωνα με την οποία η εμφιάλωση πόσιμου νερού πρέπει να γίνεται επί τόπου στην πηγή και σε εγγεγραμμένα υποστατικά, για να αποφεύγεται ο κίνδυνος μόλυνσης, αλλά και για να είναι αποτελεσματικός ο έλεγχος προέλευσης του νερού. Η απόφαση του Συμβουλίου Τροφίμων σας είχε κοινοποιηθεί.
Η απόφαση αυτή είναι σύμφωνη και με την οδηγία της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης 80/777/ΕΕC καθώς και με τις κατευθυντήριες οδηγίες του Codex Alimentarius για φυσικά μεταλλικά νερά.
Επιπρόσθετα τυχόν αποδοχή του αιτήματός σας θα δημιουργούσε προηγούμενο και άνιση μεταχείρηση για τις εταιρείες CHRISTIS DAIRY FARM, ΝΕΛ ΑΛΠΑΤΣΑ, ΚΕΛΗ, Α/ΦΟΙ ΛΑΝΙΤΗ ΛΤΔ και ΓΡ. ΚΑΡΑΒΙΩΤΗΣ που αποτάθηκαν προηγουμένως στο Συμβούλιο Τροφίμων με παρόμοιο αίτημα το οποίο και απορρίφθηκε."
Μετά την πιο πάνω απορριπτική απάντηση ακολούθησε η παρούσα προσφυγή με την οποία οι αιτητές ζητούν την πιο κάτω θεραπεία:
"Δήλωση και/ή απόφαση του Σεβαστού Δικαστηρίου ότι η επίδικη απόφαση ως διαλαμβάνεται στην υπό Τεκμήριο Α επιστολή 9/7/96 που παραλήφθηκε στις 16/7/96 και/ή απόφαση των Καθ΄ ων να απορρίψουν αίτηση των Αιτητών για εγγραφή του εμφιαλωτηρίου τους στο Εργοστάσιο Calsberg Λευκωσίας για εμφιάλωση φυσικού/πόσιμου νερού (μη αεριούχου) είναι εξ΄ υπαρχής άκυρη και χωρίς κανένα απολύτως αποτέλεσμα."
Προδικαστική ένσταση
.Ο ευπαίδευτος συνήγορος των αιτητών ισχυρίσθηκε, με τη μορφή προδικαστικής ένστασης, ότι η προσβαλλόμενη απόφαση είναι πληροφοριακού χαρακτήρα και δεν αποτελεί εκτελεστή διοικητική πράξη. Υποστήριξε ότι ο αιτητής ουδέποτε υπέβαλε αίτηση για εγγραφή "του εμφιαλωτηρίου ή του βυτιοφόρου που αποτελεί μέρος του υποστατικού προς το Επιστημονικό
Συμβούλιο και επομένως δεν μπορούσε να αναμένει οποιαδήποτε απάντηση από αυτό. Το Υπουργείο απαντώτας σε επιστολές του αιτητή ή άλλων εταιρειών που σχετίζονται με αυτόν απλώς τον πληροφόρησε για την πολιτική του Συμβουλίου."Παρατηρώ ότι με την πιο πάνω επιστολή τους ημερ. 8.7.96, με την οποία υπέβαλαν το επίδικο αίτημα, οι αιτητές ζήτησαν όπως το αίτημα τους διαβιβασθεί προς έγκριση "σε κάθε αρμόδια αρχή". Παρατηρώ, επίσης, ότι ο Υπουργός Υγείας είναι ο ιεραρχικώς προϊστάμενος του Επιστημονικού Συμβουλίου. Είναι νομολογημένο ότι μια μη αρμόδια δημόσια αρχή στην οποία υποβάλλεται έγγραφη αίτηση δυνάμει του άρθρου 29 του Συντάγματος έχει καθήκον να διαβιβάσει την αίτηση στην αρμόδια αρχή και να πληροφορήσει τον αιτητή σχετικώς (Βλ. Kyriacou v. C.B.C. (1965)
3 C.L.R. 482, Vassiliades and Another v. District Officer Larnaca (1976) 3 C.L.R. 269).Στην κρινόμενη περίπτωση είναι πρόδηλο ότι ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Υγείας γνώριζε ποιά ήταν η αρμόδια δημόσια αρχή. Μάλιστα ο Υπουργός Υγείας ήταν και ο ιεραρχικώς προϊστάμενος της Αρμόδιας Δημόσιας Αρχής. Δεν έχει ενεργήσει όπως προδιαγράφεται από τη νομολογία. Ανέλαβε πρωτοβουλία για την απόρριψη του αιτήματος. Η εκκαλούμενη απόφαση δεν είναι πληροφοριακού χαρακτήρα. Αποτελεί εκτελεστή διοικητική πράξη. Ακολουθεί πως η προδικαστική ένσταση δεν μπορεί να πετύχει και απορρίπτεται.
Ουσία της προσφυγής
.
Ο ευπαίδευτος συνήγορος των αιτητών υποστήριξε ότι η προσβαλλόμενη απόφαση μπορούσε να ληφθεί μόνο από το Επιστημονικό Συμβούλιο και όχι από το Υπουργείο. ΄Ηταν ξεκάθαρο, σύμφωνα με την εισήγηση του, ότι το Επιστημονικό Συμβούλιο "είτε δεν εξέτασε το θέμα καθόλου, είτε δεν συγκλήθηκε, είτε δεν παραπέμφθηκε κοντά του το όλο θέμα και δεν έχει συγκεκριμένη απόφαση επί του αιτήματος των αιτητών. Κατά συνέπεια η απορριπτική απόφαση λήφθηκε από αναρμόδιο σώμα."
Ο συνήγορος των καθ΄ ων η αίτηση δέχθηκε ότι η προσβαλλόμενη πράξη ημερ. 9.7.96 "υπογράφεται για λογαριασμό του Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου Υγείας". Υποστήριξε ωστόσο ότι το Υπουργείο "ετοίμασε την απάντηση αυτή με βάση τις αποφάσεις του επιστημονικού Συμβουλίου Τροφίμων που λήφθηκαν για το ίδιο θέμα σε σχέση με εμφιαλωτήριο Εταιρειών που έχουν σχέση με τους αιτητές. Η γενική αρχή που καθιερώνει το Επιστημονικό Συμβούλιο Τροφίμων ότι δεν θα παρέχει άδεια για εμφιάλωση νερού εκτός εάν οι εγκαταστάσεις ευρίσκονται κοντά στην πηγή καθιστά χωρίς νόημα την υποβολή οποιωνδήποτε νέων αιτημάτων της ίδιας φύσης προς το Επιστημονικό Συμβούλιο. Το Συμβούλιο έθεσε την πολιτική του την οποία ακολούθησε χωρίς εξαιρέσεις το δε Υπουργείο με την απάντησή του προς τους αιτητές απλώς επανέλαβε την πολιτική αυτή."
Το Επιστημονικό Συμβούλιο έχει καθιδρυθεί δυνάμει του άρθρου 2Α του περί Πωλήσεως Τροφίμων και Φαρμάκων Νόμου Κεφ. 261, το οποίο έχει εισαχθεί από τον περί Πωλήσεως Τροφίμων και Φαρμάκων (Τροποποιητικό) Νόμο του 1967 (Ν 34/67). Διορίζεται από το Υπουργικό Συμβούλιο και αποτελείται από τον Κυβερνητικό Χημικό και τον Αρχιφαρμακοποιό, οι οποίοι είναι τα ex officio μέλη, και πέντε άλλα μέλη. Οι εξουσίες και τα καθήκοντα του Επιστημονικού Συμβουλίου ρυθμίζονται από τα εδάφια (3) - (12) του πιο πάνω άρθρου 2Α.
Δυνάμει του άρθρου 19 του Κεφ. 261, το οποίο έχει εισαχθεί από τον πιο πανω Νόμο 34/67, το Υπουργικό Συμβούλιο έχει εκδώσει τους περί Υγιεινής Τροφίμων Γενικούς Κανονισμούς του 1970. Σχετικοί είναι οι κανονισμοί 3 (1), (2), (3), 4 (1) και 4 (3) (α), τους οποίους παραθέτω:
"3.- (1) Το Συμβούλιον θέλει τηρεί μητρώον προσώπων ενασκούντων το επάγγελμα του κατασκευαστού καθωρισμένων τροφίμων, ως και υποστατικών κατασκευής καθωρισμένων τροφίμων.
(2) Πας όστις επιθυμεί να εγγραφή ως κατασκευαστής
καθωρισμένων τροφίμων ή να εγγράψη οιονδήποτε υποστατικόν ως υποστατικόν κατασκευής καθωρισμένων τροφίμων, δέον όπως υποβάλη επί τούτω έγγραφον αίτησιν τω Συμβουλίω.
(3) Τηρουμένων των διατάξεων του Κανονισμού 4 των παρόντων Κανονισμών, τη υποβολή εγγράφου αιτήσεως υφ΄ οιουδήποτε προσώπου ενασκούντος το επάγγελμα του κατασκευαστού καθωρισμένων τροφίμων, το Συμβούλιον προβαίνει εις την εγγραφήν του τοιούτου προσώπου ή υποστατικού
.................................. .................................................. ............
4.-(1) Το Συμβούλιον δύναται να αρνηθεί να εγγράψη
πρόσωπον ενασκούν ή σκοπούν την ενάσκησιν του επαγγέλματος του κατασκευαστού καθωρισμένων τροφίμων ή να εγγράψη υποστατικόν ως υποστατικόν κατασκευής καθωρισμένων τροφίμων, εάν κατά την γνώμην του, λαμβανομένων υπ΄ όψιν των κρατούντων εν τω εγγραφησομένω υποστατικώ όρων, δεν είναι δυνατή η τήρησις των παρόντων Κανονισμών, δύναται δε να ακυρώση προηγουμένως υπ΄ αυτού ενεργηθείσαν εγγραφήν, εάν κατά την γνώμην του δεν τηρώνται αι διατάξεις των παρόντων Κανονισμών και η εγγραφή θα έδει να ακυρωθή.
.................................. .................................................. ............
(3)- (α) Εντός τριάκοντα ημερών από της κοινοποιήσεως της αποφάσεως προς απόρριψιν της αιτήσεως προς εγγραφήν, το πρόσωπον, ούτινος τα συμφέροντα παραβλάπτονται ως εκ της τοιαύτης αποφάσεως, δύναται να εκκαλέση ταύτην ενώπιον του Υπουργού."
Λαμβάνω υπόψη μου το λεκτικό των πιο πάνω Κανονισμών. Κρίνω ότι αρμόδιο όργανο να επιληφθεί της αίτησης των αιτητών ημερ. 8.7.96 ήταν το Επιστημονικό Συμβούλιο. Το ζήτημα της εγγραφής ή μη ευρίσκεται εντός της διακριτικής ευχέρειας του Επιστημονικού Συμβουλίου. Αυτό προκύπτει από το λεκτικό του πιο πάνω Καν. 4 (1) σύμφωνα με το οποίο το "Συμβούλιο δύναται να αρνηθεί την εγγραφή υποστατικών εάν κατά την γνώμην του, λαμβανομένων υπ΄ όψιν των κρατούντων εν τω εγγραφησομένω υποστατικώ όρων, δεν είναι δυνατή η τήρησις των παρόντων Κανονισμών". ΄Οχι μόνο ο σχετικός Κανονισμός έχει εναποθέσει την σχετική εξουσία στο Επιστημονικό Συμβούλιο αλλά έχει προδιαγράψει και τον τρόπο άσκησης της. Ακολουθεί πως ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Υγείας έχει ενεργήσει χωρίς αρμοδιότητα. Είναι νομολογημένο ότι πράξεις που εκδίδονται από αναρμόδια όργανα είναι παράνομες και άκυρες (Βλ. Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας, 1929-59, σελ. 104-105, Ioannou v. Republic (1970) 3 C.L.R. 183, Constantinides v. CYTA (1976) 3 C.L.R. 1, Phoenician Hotels L
td and Another v. Republic (1978) 3 C.L.R. 94.
Το γεγονός ότι ο Υπουργός Υγείας είναι ο ιεραρχικώς προϊστάμενος του Επιστημονικού Συμβουλίου (βλ. Καν. 4(3) (α)) δεν νομιμοποιεί την ανάληψη αρμοδιότητας από τον Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου, επειδή δεν είναι επιτρεπτή η "έκδοσις πράξεως υπό ετέρου οργάνου, έστω και ανωτέρου του κατά Νόμον αρμοδίου" (Βλ. Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου Επικρατείας, 1929-59, σελ. 104, Georghiades v. Republic (1966) 3 C.L.R. 153, Araouzos and Others v. Republic (196
8) 3 C.L.R. 287, 300).
Περαιτέρω η ύπαρξη προηγούμενης απόφασης του Επιστημονικού Συμβουλίου επί παρόμοιων αιτημάτων δεν αφαιρεί από το Συμβούλιο την αρμοδιότητα που του παρέχεται από τους πιο πάνω Καν. 3 (2) και 4 (1) και δεν νομιμοποιεί ανάληψη αρμοδιότητας από τον Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Υγείας. Σε κάθε περίπτωση η αρμοδιότητα εξέτασης της αίτησης και έγκρισης ή απόρριψης της ανήκει στο Επιστημονικό Συμβούλιο. Μάλιστα οι κανονισμοί προδιαγράφουν και τα πλαίσια και τις παραμέτρους άσκησης της σχετικής διακριτικής ευχέρειας του Επιστημονικού Συμβουλίου.
Ενόψει της κατάληξης μου ότι η προσβαλλόμενη απόφαση έχει ληφθεί από αναρμόδιο όργανο η προσφυγή πρέπει να πετύχει. Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται στην ολότητά της με έξοδα υπέρ των αιτητών τα οποία θα υπολογισθούν από τον Πρωτοκολλητή και θα εγκριθούν από το Δικαστήριο.
Π. ΚΑΛΛΗΣ,
Δ.
/ΕΑΠ.