CyLaw | Αναφορικά μ'εμάς | Επικοινωνία

(1997) 4 ΑΑΔ 1915

Μεταξύ:

Αιτητή

Άφθονη νομολογία φωτίζει τον τρόπο με τον οποίο αντικρύζονται τέτοιες περιπτώσεις: βλέπε, ανάμεσα σε άλλες, τις αποφάσεις της Ολομέλειας στις υποθέσεις Georghiades v. Republic (1982) 3 C.L.R. 659, Αμάνι Εντερπράισες (Χάουσες) Λτδ ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, Α.Ε. 438, ημερ. 27 Μαρτίου 1990, Βαρναβίδη κ.α. ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 616, ημερ. 16 Οκτωβρίου 1990, Κυπριακή Δημοκρατία ν. Σοφούλας Λέρνη (1991) 3 Α.Α.Δ. 346 και Κυπριακή Δημοκρατία ν. Ακίνητα Στέφανου Ιωαννίδη Λτδ. (1991) 3 Α.Α.Δ. 398. Καθίσταται αχρείαστη εδώ η γενική αναφορά σε αρχές και επί μέρους παράγοντες. Θα επισημάνω στην πορεία, σε σχέση με συγκεκριμένα σημεία, τη νομολογία που πιο άμεσα ενδιαφέρει.

Τα ακόλουθα αποτελούν την αδιαμφισβήτητη πραγματική βάση. Κατά το 1980 ο αιτητής και δύο άλλα πρόσωπα αγόρασαν κτήμα στο Παραλίμνι, περιοχή Πρωταρά, έναντι τιμήματος £30.000 το οποίο κατέβαλαν εξ ίσου. Το κτήμα μεταβιβάστηκε ανά 1/3 μερίδιο στον καθένα. Έπειτα, κατά το 1986, αγόρασαν λωρίδα από διπλανό κτήμα έναντι ποσού £22.000 που και πάλι κατέβαλαν εξ ίσου. Το έπραξαν για να αυξηθεί το εμβαδόν του κτήματος καθιστώντας έτσι πιο προσοδοφόρα την αξιοποίηση. Το 1988 ο αιτητής πώλησε στους συνιδιοκτήτες του το δικό του μερίδιο στο κτήμα, όπως είχε διαμορφωθεί με την πρόσκτηση της εν λόγω λωρίδας, έναντι τιμήματος £43.000. Εν συνεχεία, λίγους μήνες αργότερα, διέθεσε μέρος του ποσού για την αγορά, από κοινού με τον πεθερό του, εξοχικής κατοικίας στον Πρωταρά αξίας £33.000.

Σχετικά με την αρχική αγορά ο αιτητής εξήγησε ότι, από παλαιά, ήταν η επιθυμία τόσο του ιδίου όσο και της συζύγου του να αποκτήσουν εξοχική κατοικία στον Πρωταρά. Το εν λόγω κτήμα παρουσίαζε, ενόψει τοποθεσίας, εξαιρετική ευκαιρία αλλά επειδή το μέγεθος του το καθιστούσε οικονομικά απρόσιτο, εισηγήθηκε σε θείο της συζύγου του και σε φίλο τους που, καθώς γνώριζε, είχαν την ίδια επιθυμία, να το αγοράσουν από κοινού με προοπτική την εν καιρώ ανέγερση από τον καθένα εξοχικής κατοικίας. Εκείνοι συμφώνησαν και συνέπραξαν. Με την πάροδο όμως του χρόνου, οι συνιδιοκτήτες, αντιλαμβανόμενοι ότι το κτήμα πρόσφερε τεράστιες προοπτικές για τουριστική ανάπτυξη, αντιτάχθηκαν στη χρησιμοποίηση του για εκπλήρωση του αρχικού σκοπού. Το 1986, με αποκρυσταλλομένη πια αυτή την από μέρους τους μεταβολή, ζήτησαν από τον ίδιο να συμμετάσχει στην αγορά παρακείμενης λωρίδας γης που προοριζόταν να επαυξήσει τις δυνατότητες του κτήματος για τουριστική ανάπτυξη με την ανέγερση διαμερισμάτων, διαβεβαιώνοντας τον συνάμα ότι θα ήταν έτοιμοι, προτού προχωρήσουν σε πραγμάτωση του σκοπού τους, να αγοράσουν το δικό του μερίδιο. Μη έχοντας τότε άλλη εκλογή, συγκατένευσε. Όταν, στα μέσα του 1988, επρόκειτο να προχωρήσουν, αγόρασαν το μερίδιο του. Εξοχική κατοικία στον Πρωταρά αγόρασε λίγο αργότερα με τον πεθερό του, χρησιμοποιώντας μέρος του προϊόντος πώλησης του κτήματος.

Πρώτο, το ότι η αγορά του κτήματος γίνεται σε αναπτυσσόμενη περιοχή, όπως στην προκείμενη περίπτωση, δεν σημαίνει κατ΄ ανάγκην τη διεξαγωγή εμπορίας. Ενώ ο Έφορος φαίνεται να θεώρησε την εμπορία ως αναπόφευκτο επακόλουθο. Ο ίδιος ο αιτητής απέκλεισε ως κίνητρο του την επένδυση. Που δεν είναι βέβαια ταυτόσημη με την εμπορία: βλ. Βαρναβίδη κ.α. ν. Δημοκρατίας, (ανωτέρω), Taylor v. Good (Inspector of Taxes) (1973) 2 All E.R. 785 και κατ΄ έφεση (1974) 1 All E.R. 1137. Η εξήγηση του ήταν ότι το κτήμα αγοράστηκε με προορισμό την προσωπική χρήση διά της ανέγερσης από τον καθένα εξοχικής κατοικίας. Ο Έφορος δεν αναφέρει το γιατί η πρόσκτηση γης σε αναπτυσσόμενη περιοχή ήταν αφ΄ εαυτής ασυμβίβαστη με τον δηλωθέντα σκοπό. Εξ άλλου αν δεν ήταν αφ΄ εαυτής ασυμβίβαστη και πάλι δεν εξειδικεύει στοιχεία ή ενδείξεις ή συσχετισμούς που να δικαιολογούν την πιθανολόγηση ότι στην προκείμενη περίπτωση ο δηλωθείς σκοπός δεν ήταν πραγματικός.

Δεύτερο, η αξιοποίηση του κτήματος με την αγορά λωρίδας από παρακείμενο κτήμα δεν σημαίνει κατ΄ ανάγκην την εμπορία. Ενώ ο Έφορος φαίνεται να θεώρησε πως μόνο αυτό θα μπορούσε να σημαίνει. Ούτε βέβαια σημαίνει ότι επειδή η πρόσκτηση διενεργήθηκε από κοινού, κοινός ήταν και ο στόχος. Η στροφή των δύο άλλων συνιδιοκτητών, ίσως προς την εμπορία, δεν αντανακλούσε αυτόματα και νέο αντίστοιχο προσανατολισμό από μέρους του αιτητή. Μπροστά στη νέα δημιουργηθείσα κατάσταση ο αρχικός σκοπός του αιτητή θα μπορούσε εύλογα να μεταβληθεί προς την κατεύθυνση επένδυσης. Ό,τι περί τούτου ανέφερε ο αιτητής δεν ήταν ασυμβίβαστο και με αυτό το ενδεχόμενο. Μια τέτοια περίπτωση δεν είναι, καθώς υπέδειξα, ταυτόσημη με εμπορία. Ο Έφορος απέτυχε να διακρίνει μεταξύ των δύο. Με επακόλουθο την έλλειψη σχετικού προσανατολισμού. Θεώρησε την αξιοποίηση ως πυξίδα που κατέδειχνε σταθερά και αμετάκλητα προς την εμπορία. Έσφαλε λοιπόν ο Έφορος στην εκτίμηση του ότι η συνοδοιπορεία του αιτητή στην πρόσκτηση της λωρίδας και η μη πώληση του μεριδίου του αμέσως αποτελούσε οπωσδήποτε συμμετοχή σε εμπορία. Είναι συναφώς και κάτι άλλο. Με τον πρώτο διατυπωθέντα λόγο που έδωσε ο Έφορος, εμφανίζεται να θεωρεί ότι η εμπορία άρχισε με την αγορά του κτήματος το 1980. Με τον δεύτερο λόγο επικαλείται την αγορά της λωρίδας γης το 1986. Δεν διευκρινίζει όμως κατά πόσο αυτό το γεγονός ήταν ενδεικτικό μιας εξ αρχής πρόθεσης για εμπορία, επιβεβαιώνοντας έτσι τον πρώτο λόγο, ή κατά πόσο αποτελούσε εν πάση περιπτώσει ανεξάρτητο και αυτοτελή λόγο για την κατάληξη περί εμπορίας. Αν βέβαια ο δεύτερος λόγος στεκόταν από μόνος του, θα έπρεπε τότε ο Έφορος να συζητήσει στην απόφαση του το κατά πόσο αυτός ο λόγος θα δικαιολογούσε την άποψη ότι η εμπορία είχε ξεκινήσει από το 1980. Αλλιώς ο υπολογισμός φόρου θα έπρεπε να λαμβάνει υπόψη την αξία του κτήματος όχι κατά το 1980 αλλά κατά το 1986: βλ. Yiannakis S. Droussiotis v. Republic (Minister of Finance and Another) (1967) 3 C.L.R. 15, Taylor v. Good (Inspector of Taxes), (ανωτέρω) και Georghiades v. Republic (ανωτέρω). Πάντως ο Έφορος χρησιμοποίησε την πρώτη ημερομηνία. Που σημαίνει, εφόσον βέβαια αποδοθεί στον Έφορο γνώση αυτής της διαφοράς, ότι ο δεύτερος λόγος δεν τέθηκε εναλλακτικά του πρώτου αλλά σωρευτικά προς αιτιολόγηση εμπορίας εξ αρχής. Συνεπώς, με αυτή τη θεώρηση, ακόμα και ανεπίκριτος να παρέμενε ο δεύτερος λόγος, δεν θα μπορούσε να στηρίξει την απόφαση όταν ο πρώτος δεν ευσταθούσε.