CyLaw | Αναφορικά μ'εμάς | Επικοινωνία

(1997) 4 ΑΑΔ 462

Υπόθεση Αρ. 314/95

ΜΕΤΑΞΥ:

Αιτητών

Καθ΄ων η αίτηση

Με την παρούσα προσφυγή προσβάλλεται η απόφαση του Διευθυντή του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας (στο εξής αναφερόμενος "ο Διευθυντής") που περιέχεται στην επιστολή του ημερ. 31.1.1995 με την οποία πληροφορούνται οι Αιτητές ότι ο Διευθυντής θα προχωρήσει στη διόρθωση του χωρομετρικού σχεδίου σύμφωνα με παλαιότερη ειδοποίησή του. Η υπόθεση άρχισε με επιστολή της Επαρχιακής Διοίκησης Αμμοχώστου προς τον Επαρχιακό Κτηματολογικό Λειτουργό Αμμοχώστου, ημερ. 21.4.1989, με την οποία εζητείτο η διευθέτηση της διεξαγωγής επιτόπιας έρευνας για καθορισμό των συνόρων μεταξύ του Δήμου Παραλιμνίου και της περιοχής Συμβουλίου Βελτιώσεως Αγίας Νάπας, όπως ήταν τότε, στην περιοχή Κόννος, για να μπορούν οι δύο κοινότητες να παραχωρούν αντιστοίχως άδειες διαφόρων ειδών στην παραλία, χωρίς κίνδυνο δημιουργίας παρεξηγήσεων. Στις 18.10.1989 διεξήχθη η αναγκαία χωρομετρική εργασία από τον Κλάδο Χωρομετρίας στην παρουσία τόσο εκπρόσωπου του Επάρχου Αμμοχώστου όσο και των ενδιαφερομένων. Στη συνέχεια στάληκαν από το Δήμο Παραλιμνίου στο Διευθυντή διάφορες επιστολές με τις οποίες προβάλλονταν διάφοροι ισχυρισμοί. Το όλο πρόβλημα δημιουργήθηκε από το επιχείρημα ότι η θέση της κοίτης του χειμάρρου (αργάκι) που συνέπιπτε με το σύνορο μεταξύ των δύο κοινοτήτων είχε μετακινηθεί και συνεπώς και το σύνορο μεταξύ τους έχρηζε σχετικής τροποποίησης. ΄Υστερα από τη θύελλα διαμαρτυριών του Δήμου Παραλιμνίου, το Μάϊο του 1992 διεξήχθη νέα χωρομετρική εργασία και ετοιμάστηκε σχετικό σχέδιο. Στις 12.10.1992 στην παρουσία και του Διευθυντή υποδείχθηκε στους ενδιαφερόμενους η θέση του χειμάρρου και ετοιμάστηκε σχέδιο που θα αποτελούσε τη βάση για τη διόρθωση του λάθους σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 61 του περί Ακινήτου Ιδιοκτησίας (Διακατοχή, Εγγραφή και Εκτίμησις) Νόμου, Κεφ. 224. Η νέα απόφαση ξεσήκωσε νέες διαμαρτυρίες, αυτή τη φορά από την πλευρά της Αγίας Νάπας. Το Συμβούλιο Βελτιώσεως Αγίας Νάπας με επιστολή του προς τον Υπουργό Εσωτερικών ημερ. 15.10.1992 δεν αποδέχθηκε την υποδειχθείσα θέση του χειμάρρου, προέβαλε δε διάφορους ισχυρισμούς. Στις 20.12.1994 στάληκαν οι σχετικές ειδοποιήσεις ημερ. 15.12.1994 προς το Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Εσωτερικών και στα ενδιαφερόμενα μέρη με τις οποίες τους πληροφορούσαν σχετικά με την πρόθεση του Διευθυντή να διορθώσει το λάθος. Παρά την υποβολή ένστασης εκ μέρους του Δήμου Αγίας Νάπας ημερ. 14.1.1995, ο Διευθυντής με επιστολή του ημερ. 31.1.1995, πληροφόρησε το δικηγόρο του Δήμου Αγίας Νάπας ότι θα προχωρούσε στη διόρθωση του σχεδίου. Η προθεσμία των τριάντα ημερών για την υποβολή έφεσης ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου που προνοείται στο άρθρο 80 του Κεφ. 224, έληξε χωρίς την υποβολή οποιασδήποτε έφεσης. Αντίθετα, στις 24.3.1995 καταχωρήθηκε η παρούσα προσφυγή με την οποία αξιώνεται η ακύρωση της πράξης.

Με την ΄Ενστασή τους οι καθ΄ων η αίτηση εγείρουν προδικαστική ένσταση ισχυριζόμενοι ότι η προσβαλλόμενη απόφαση δεν ανάγεται στην αναθεωρητική δικαιοδοσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου και δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο προσφυγής δυνάμει του ΄Αρθρου 146 του Συντάγματος, γιατί δεν εμπίπτει στη σφαίρα του δημόσιου, αλλά του ιδιωτικού δικαίου. Στη γραπτή του αγόρευση ο ευπαίδευτος συνήγορος των αιτητών απορρίπτει την πιο πάνω εισήγηση και ισχυρίζεται ότι σε κάθε Δήμο, που είναι νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, ανήκει η διοίκηση όλων των τοπικών υποθέσεων, καθώς και η διαχείριση απάντων των περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων του (βλ. άρθρο 62 του Νόμου 111/85 όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 12 του Ν.25/86). Οι Δήμοι Παραλιμνίου και Αγίας Νάπας, σύμφωνα πάντα με τη θέση των αιτητών, έχουν εξουσίες μόνο μέσα στην τοπική τους έκταση, δρούν δε ασκώντας τις εξουσίες αυτές ως διοικητικά όργανα και στο χώρο του δημοσίου δικαίου. Αντικείμενο της προσφυγής είναι η οριοθέτηση των συνόρων αρμοδιότητας μεταξύ των δύο Δήμων και όχι η επίλυση συνοριακής διαφοράς μεταξύ δύο ιδιωτών. Η προσβαλλόμενη λοιπόν απόφαση αφού είναι περιοριστική των διοικητικών εξουσιών του καθ΄ενός από τους δύο Δήμους και ιδιαίτερα του Δήμου Αγίας Νάπας που είναι οι αιτητές, εμπίπτουν στη σφαίρα του δημοσίου δικαίου, αφού δεν αφορά και δεν επηρεάζει συμφέροντα ιδιωτικού δικαίου. Κατά συνέπεια, καταλήγει ο συνήγορος των αιτητών, η προσβαλλόμενη απόφαση είναι εκτελεστή πράξη που επενεργεί στον τομέα του δημοσίου δικαίου, επιβάλλουσα άμεση τροποποίηση ή περιορισμούς των κατά τόπο εξουσιών δημοσίου οργάνου.

Σύμφωνα με το άρθρο 8 του περί Δήμων (Τροποποιητικού) Νόμου του 1990, Ν.119/90, που τροποποίησε τον αρχικό περί Δήμων Νόμο 111/85, αρμόδιο όργανο για τον επανακαθορισμό, τροποποίηση, επέκταση ή περιορισμό των δημοτικών ορίων Δήμου που συστάθηκε με βάση τις διατάξεις του νόμου είναι το Υπουργικό Συμβούλιο, το οποίο ενεργεί ύστερα από αίτηση των ενδιαφερομένων αρχών τοπικής διοίκησης και αφού ακούσει τις απόψεις τους. Η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου παίρνει τη μορφή διατάγματος που δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας. Από την άλλη η προσβαλλόμενη απόφαση του Διευθυντή έχει ληφθεί με βάση το άρθρο 61 του Κεφ.224, όπως έχει τροποποιηθεί. Το άρθρο 61 προβλέπει ότι ο Διευθυντής του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας δύναται να διορθώσει οποιοδήποτε λάθος ή παράλειψη στο κτηματολογικό μητρώο ή σε οποιοδήποτε βιβλίο ή σχέδιο του Επαρχιακού Κτηματολογικού Γραφείου ή σε οποιοδήποτε πιστοποιητικό εγγραφής και κάθε τέτοιο μητρώο, βιβλίο, σχέδιο ή πιστοποιητικό εγγραφής που διορθώθηκε έχει την ίδια εγκυρότητα και ισχύ ως εάν το λάθος ή η παράλειψη δεν είχε γίνει.

Η φύση της απόφασης του Διευθυντή με βάση το άρθρο 61 έχει εξεταστεί σε σωρεία αποφάσεων. ΄Οπως έχει λεχθεί στην υπόθεση Παναγιωτού Φιλίππου ν. Θεόδωρου Πλάτωνος Στυλιανού (1992) 1 Α.Α.Δ. 448, 456, η διόρθωση λάθους που γίνεται με βάση τα άρθρα 61 και 80 του Κεφ. 224, συνιστά κατ΄ εξοχή διοικητική λειτουργία που ανάγεται στην αρμοδιότητα του τμήματος το οποίο είναι υπεύθυνο για το λάθος. Πρόκειται όμως, όπως τονίζεται στην ίδια απόφαση, για διοικητική λειτουργία στον τομέα του ιδιωτικού δικαίου. ΄Ετσι αφού το θέμα αφορά κατ΄εξοχή ιδιωτικά δικαιώματα, δικαιοδοσία για την αναθεώρηση διοικητικής απόφασης παρέχεται στα πολιτικά δικαστήρια της χώρας (βλ. επίσης Valana v. Republic, 3 R.S.C.C. 41, Hadji Kyriacou v. Hadjiapostolou and Others, 3 R.S.C.C 89, Charalambides v. The Republic, 4 R.S.C.C. 114 και Machlouzarides v. The Republic (1985) 3 C.L.R. 2342. Βλ. επίσης Eteria Andreas Panos Lanitis Limited v. 1. Director of Lands and Surveys Department και ΄Αλλος, Πολ. ΄Εφεση 6611, ημερ. 23.11.1993).

Το ότι οι Δήμοι συνιστούν όργανα ή αρχές της Δημοκρατίας έχει επιβεβαιωθεί σε αριθμό αποφάσεων που ερμηνεύουν το ΄Αρθρο 139 του Συντάγματος (βλ. μεταξύ άλλων Αυτοκέφαλη Αγιωτάτη Ορθόδοξος και Αποστολική Εκκλησία της Κύπρου και άλλοι ν. Βουλής των Αντιπροσώπων, Υποθ. Αρ. 515/89, ημερ. 7.2.1990 και Dr. Orhan Muderrisoglu and Others and The Council of Ministers 5 R.S.C.C. 130). Περαιτέρω έχει αποφασιστεί ότι Δήμος δεόντως συγκροτημένος, συνιστά όργανο ή αρχή της Δημοκρατίας που νομιμοποιείται να προσφύγει, εφ΄ όσον προκύψει σύγκρουση ή ανακύψει αμφισβήτηση εξουσίας μεταξύ του και άλλης αρχής ή οργάνου της Δημοκρατίας (Dr. Fuat Celaleddin & Others and the Council of Ministers & Others 5 R.S.C.C. 102, The Turkish Communal Chamber etc. and The Council of Ministers 5 R.S.C.C. 59). Οι όροι "σύγκρουση" και "αμφισβήτηση εξουσίας" έχουν ερμηνευτεί διασταλτικά, ενώ το ΄Αρθρο 139 σκοπεί στη δημιουργία αποτελεσματικού μηχανισμού για την επίλυση διαφορών μεταξύ οργάνων της Δημοκρατίας αναφορικά με τις εξουσίες και αρμοδιότητες τους (Δημοτικό Συμβούλιο Γεροσκήπου και ΄Αλλος ν. Υπουργικού Συμβουλίου, απόφαση της Ολομέλειας στην Υποθ. Αρ. 374/96, ημερ. 14.10.1996). ΄Ομως στην παρούσα υπόθεση δεν τίθεται θέμα σύγκρουσης ή αμφισβήτησης εξουσίας όσον διασταλτικά κι΄αν ερμηνευθούν οι όροι. Διαφωνία ως προς τα όρια των αρμοδιοτήτων δύο οργάνων ή αμφισβήτηση της εξουσίας ενός οργάνου από άλλο, καθιστούν μεν δυνατή την επίκληση του ΄Αρθρου 139 για την επίλυση της διαφοράς που ανακύπτει (The Turkish Communal Chamber etc. and The Council of Ministers, ανωτέρω), αλλά κάτι τέτοιο συμβαίνει εφ΄ όσον προκύψει σύγκρουση ή αμφισβήτηση εξουσιών ή αρμοδιοτήτων μεταξύ αρχών ή οργάνων της Δημοκρατίας, οπότε το αντικείμενο της δίκης είναι η εγκυρότητα της πράξης ή της απόφασης που προκαλεί τη σύγκρουση ή δημιουργεί την αμφισβήτηση. Στην παρούσα όμως υπόθεση, όπως θα δούμε λεπτομερέστερα στη συνέχεια η προσβαλλόμενη απόφαση δεν μπορεί να θεωρηθεί πράξη με την οποία προκύπτει σύγκρουση ή αμφισβήτηση εξουσίας οιουδήποτε οργάνου.

΄Οπως αποφασίστηκε στην υπόθεση Ναυτικός ΄Ομιλος Πάφου ν. Αρχής Λιμένων (1992) 1 Α.Α.Δ., 882, στον τομέα του ιδιωτικού δικαίου εμπίπτουν όχι μόνο πράξεις διαχείρισης δημόσιας αρχής ή οργάνου, αλλά και μονομερείς πράξεις κρατικής εξουσίας που έχουν ως αντικείμενο τη ρύθμιση ή διακανονισμό δικαιωμάτων στον τομέα του ιδιωτικού δικαίου (βλ. επίσης The Greek Registrar of Co-Operative Societies v. Nicos Nicolaides (1965) 3 C.L.R. 164). Γνώμονα για τη ρύθμιση των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των επηρεαζομένων σ΄ αυτό το πεδίο λειτουργίας δημόσιας αρχής ή οργάνου, συνιστούν οι σχετικές αρχές του ιδιωτικού δικαίου και όχι η προώθηση οποιουδήποτε δημόσιου σκοπού τον οποίο η αρχή είναι επιφορτισμένη να προάγει. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν οι αποφάσεις του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας που είναι ρυθμιστικές δικαιωμάτων ακίνητης ιδιοκτησίας, καθώς και αποφάσεις άλλων αρχών που αφορούν συμβατικά ή περιουσιακά δικαιώματα σε κινητά (βλ. μεταξύ άλλων Savvas Yianni Valana v. The Republlc, 3 R.S.C.C. 91, και Achilleas Hadjikyriakou v. Theologia Hadjiapostolou and Others, 3 R.S.C.C. 89).

Το κύριο κριτήριο για τη διάκριση μεταξύ πράξεων δημοσίου δικαίου και πράξεων ιδιωτικού δικαίου είναι η φύση της ίδιας της πράξης και ο επιδιωκόμενος με την πράξη αυτή σκοπός. Πράξη ή απόφαση μπορεί να εκδοθεί από διοικητικό όργανο κατά την άσκηση της εκτελεστικής ή διοικητικής λειτουργίας του και εν τούτοις να εκφεύγει του ελέγχου του δικαστηρίου κάτω από το ΄Αρθρο 146 του Συντάγματος, για τον αποκλειστικό λόγο ότι ο κύριος σκοπός που επιδιώκεται με την πράξη ή την απόφαση αυτή δεν είναι δημοσίου συμφέροντος, αλλά ο καθορισμός των αστικών δικαιωμάτων των πολιτών (βλ. Ερωτοκρίτου ν. Γενικού Εισαγγελέα, Υπόθ. Αρ. 439/90, ημερ. 3.9.1992. Βλ. επίσης Τhe Greek Registrar of the Co-Operative Societies v. Nicos Nicolaides (1965) 3 C.L.R. 164).

Στην παρούσα υπόθεση σκοπός της απόφασης του Διευθυντή ήταν ουσιαστικά η οροθέτηση επί τόπου του σχεδίου του Κτηματολογίου, δηλαδή με άλλα λόγια η αντιστοιχία του σχεδίου με την επί τόπου κατάσταση και, αν ήταν αναγκαίο, η σχετική διόρθωση των σχεδίων. ΄Οπως έχει αποφασιστεί και στην απόφαση της πλειοψηφίας στην υπόθεση Δρ. Δημήτρης Γεωργίου ν. Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου, Α.Ε. 1181, ημερ. 7.12.1995, ακόμα και όταν η απόφαση επηρεάζει παρεμπιπτόντως δικαιώματα του ευρύτερου κοινού, ο χαρακτήρας της παραμένει αναλλοίωτος και στο ιδιωτικό δίκαιο, εφ΄όσον ο πρωταρχικός σκοπός της απόφασης είναι η ρύθμιση δικαιωμάτων ιδιωτικού δικαίου. Με την προσβαλλόμενη απόφαση δεν έχει επηρεαστεί ή τροποποιηθεί η τοπική έκταση των εξουσιών των αντίστοιχων Δήμων. Αρμόδιο όργανο για την τροποποίηση ή επανακαθορισμό των δημοτικών ορίων είναι σύμφωνα με το νόμο το Υπουργικό Συμβούλιο. Η προσβαλλόμενη απόφαση δεν επιδρά επί της αρμοδιότητας ή επί των εξουσιών των δύο Δήμων, αλλά αποτελεί απλά λύση της κτηματολογικής πλευράς του όλου θέματος.