|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1996) 4 ΑΑΔ 126
25 Ιανουαρίου, 1996
[ΠΙΚΗΣ, Πρόεδρος]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 146 ΚΑΙ 28 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΦΩΤΟΣ Χ" ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ,
Αιτητής,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Συνεκδικαζόμενες Υποθέσεις Αρ. 152/95 & 153/95)
Διοικητικό Δίκαιο — Διοικητική πράξη — Βεβαιωτική σε αντιδιαστολή με εκτελεστή — Πράξη βεβαιωτική της απόφασης περί θέσεως εκπαιδευτικού σε διαθεσιμότητα — Περιστάσεις.
Διοικητικό Δίκαιο — Διαθεσιμότητα — Φύση και συνέπειες — Διαθεσιμότητα εκπαιδευτικών λειτουργών — Σύγκριση με το αντίστοιχο καθεστώς των δημοσίων υπαλλήλων — Αρχές — Νόμιμη η θέση σε διαθεσιμότητα του εκπαιδευτικού στην κριθείσα περίπτωση.
Ο αιτητής επεζήτησε την ακύρωση της απόφασης της Ε.Ε.Υ. που τον έθετε σε διαθεσιμότητα λόγω αστυνομικής έρευνας σε βάρος του καθώς και της άρνησης της Ε.Ε.Υ. να άρει τη διαθεσιμότητα μετά από σχετικό αίτημα του.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, απορρίπτοντας τις προσφυγές, αποφάσισε ότι:
1. Η απόφαση της 2ας Φεβρουαρίου, 1995, είναι καταφανώς βεβαιωτική και δεν μπορεί να αποτελέσει το αντικείμενο αναθεώρησης, βάσει του Άρθρου 146.1 του Συντάγματος. Η απόφαση λήφθηκε χωρίς να προηγηθεί νέα έρευνα και χωρίς να τεθούν οποιαδήποτε γεγονότα ενώπιον της Ε.Ε.Υ., τα οποία θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν την επαναδιερεύνηση του βάθρου της απόφασης της 28ης Νοεμβρίου, 1994. Η προβολή και μόνο ατεκμηρίωτης πληροφορίας για την ύπαρξη γεγονότων, δεν επιβάλλει τη διεξαγωγή νέας έρευνας για τη διαπίστωση των γεγονότων που περιστοιχίζουν προηγούμενη απόφαση του Σώματος' τοσούτω μάλλον στην περίπτωση, όπως στην προκείμενη, όπου η πληροφορία ελεγχόταν ως ανακριβής από τα στοιχεία του φακέλου.
2. Η απόφαση, βάσει της οποίας τίθεται δημόσιος λειτουργός σε διαθεσιμότητα, συνιστά διοικητικό και όχι τιμωρητικό μέτρο. Η διαθεσιμότητα δεν εκπηγάζει από την άσκηση πειθαρχικής εξουσίας. Συνεπώς, δεν παρέχεται στο διοικούμενο δικαίωμα ακροάσεως πριν ληφθεί η απόφαση βάσει της οποίας τίθεται σε διαθεσιμότητα.
Σύγκριση των προνοιών του Άρθρου 74(1) του Ν. 10/69 με εκείνες του Άρθρου 85 του περί Δημόσιας Υπηρεσίας Νόμου του 1990, (Ν. 1/90), που προβλέπουν για τη διαθεσιμότητα δημοσίων υπαλλήλων, αποκαλύπτει ουσιώδεις διαφορές μεταξύ των δύο νομοθετημάτων ως προς τη διάρκεια της διαθεσιμότητας. Στην περίπτωση των δημοσίων υπαλλήλων, η διάρκεια της διαθεσιμότητας περιορίζεται για όσο χρόνο διαρκεί η έρευνα και δεν μπορεί να υπερβεί τους τρεις μήνες ή, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, τους έξι μήνες. Αντίθετα, στην περίπτωση εκπαιδευτικών, η περίοδος της διαθεσιμότητας μπορεί να επεκταθεί μέχρι την αποπεράτωση της ποινικής δίκης. Οι πρόνοιες για τη διαθεσιμότητα εκπαιδευτικών, σε σχέση με το χρόνο της διαθεσιμότητας, συναρτώνται αναμφιβόλως με τις ιδιαιτερότητες του εκπαιδευτικού λειτουργήματος.
Το δημόσιο συμφέρον είναι ο οδηγός για την άσκηση της εξουσίας να τεθεί εκπαιδευτικός σε διαθεσιμότητα. Οι λόγοι που στοιχειοθετούν το δημόσιο συμφέρον πρέπει να προσδιορίζονται και εξ αυτών να θεμελιώνεται το εύλογο της απόφασης.
4. Τα αδικήματα τα οποία εξετάζονταν σε βάρος του αιτητή ήταν, όντως, σοβαρά και, απ' ό,τι διαφαίνεται, παραπονούμενοι ήταν συνάδελφοι του.
Το επιθυμητό απομάκρυνσης εκπαιδευτικού από τα καθήκοντα του μέχρι την αποπεράτωση ποινικής υπόθεσης εναντίον του, ανάγεται στη διακριτική ευχέρεια της Ε.Ε.Υ. Η σοβαρότητα των αδικημάτων για τα οποία κατηγορείται, καθώς και το απρόσκοπτο της έρευνας, συνιστούν παράγοντες οι οποίοι εύλογα μπορούσαν να οδηγήσουν στη ληφθείσα απόφαση.
Υπό το φως των δεδομένων της υπόθεσης, η ληφθείσα απόφαση ήταν λογικά εφικτή.
Η προσφυγή 153/95 απορρίπτεται με έξοδα. Η προσφυγή 152/95 απορρίπτεται χωρίς έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Payiatas v. Republic (1984) 3 C.L.R. 1239,
Νικολάου κ.ά. ν. Δημοκρατίας (1992) 4 Α.Α.Δ. 3930.
Προσφυγές.
Προσφυγές με τις οποίες ο αιτητής ζητά την ακύρωση της απόφασης των καθ' ων η αίτηση να τον θέσουν σε διαθεσιμότητα μετά την έναρξη αστυνομικής έρευνας εναντίον του, προς τον σκοπό δίωξης του και μέχρι την τελική συμπλήρωση της υπόθεσης.
Χρ. Κληρίδης με Γ. Κολοκασίδη, για τον Αιτητή.
Γ. Στυλιαvίδης,, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ' ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΠΙΚΗΣ, Π.: Ο αιτητής είναι εκπαιδευτικός, καθηγητής της Σωματικής Αγωγής. Στις 24 Νοεμβρίου, 1994, τέθηκε (ο αιτητής) υπό κράτηση, βάσει δικαστικού εντάλματος, σε σχέση με τη διερεύνηση σοβαρών ποινικών αδικημάτων που αφορούσαν "την κλοπή επιταγών, πλαστογραφία, απόσπαση εμπορευμάτων και πλαστοπροσωπία".
Στις 28 Νοεμβρίου, 1994, το Υπουργείο Παιδείας ζήτησε από την Ε.Ε.Υ. να θέσει τον αιτητή σε διαθεσιμότητα, με το δικαιολογητικό ότι "οι κλαπείσες επιταγές σύμφωνα με τους ισχυρισμούς ανήκουν σε συναδέλφους του Καθηγητές και η παρουσία του στα σχολεία δυνατό να επηρεάσει τις διεξαγόμενες αστυνομικές έρευνες."
Η Ε.Ε.Υ. συνήλθε την ίδια ημέρα και αποφάσισε όπως θέσει τον αιτητή σε διαθεσιμότητα "από την 1η Δεκεμβρίου 1994 μέχρι την τελική συμπλήρωση της υπόθεσης". Η απόφαση λήφθηκε, όπως επεξηγείται, χάριν του δημοσίου συμφέροντος, το οποίο εξικνείται στη σοβαρότητα του αδικήματος και την ανάγκη για απρόσκοπτη διενέργεια της αστυνομικής έρευνας.
Νομικό έρεισμα για την απόφαση αντλείται από τις διατάξεις του Άρθρου 74(1) των περί Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας Νόμων του 1969 έως (Αρ.2) του 1994, οι οποίες παρέχουν εξουσία στην Ε.Ε.Υ. να θέτει εκπαιδευτικό σε διαθεσιμότητα μετά την έναρξη αστυνομικής έρευνας εναντίον του, προς το σκοπό δίωξης του "μέχρι την τελική συμπλήρωση της υπόθεσης", εφόσον κρίνει ότι το επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον.
Με επιστολή του δικηγόρου του προς την Ε.Ε.Υ., της 24ης Ιανουαρίου, 1995, η οποία παραλήφθηκε στις 2 Φεβρουαρίου, 1995, ο αιτητής αξίωσε την εξ υπαρχής ακύρωση της απόφασης, με το δικαιολογητικό ότι αυτή ήταν παράνομη και αδικαιολόγητη. Στην ίδια επιστολή αναφέρει: "Από ότι πληροφορούμαστε δεν πρόκειται να υπάρξει ποινική δίωξη εναντίον του πελάτη μας". Η Ε.Ε.Υ. επελήφθη του θέματος την ίδια ημέρα και απέρριψε το αίτημα, αφού διαπίστωσε ότι δεν υπήρχε οποιοδήποτε στοιχείο το οποίο να δικαιολογεί την ανάκληση της απόφασης. Στην ίδια απόφαση σημειώνεται ότι δεν υπήρχε ο,τιδήποτε το οποίο να επιβεβαιώνει τον ισχυρισμό ότι δε θα ασκείτο ποινική δίωξη εναντίον του αιτητή. Σημείωμα του Διευθυντή του Υπουργείου Παιδείας της 30ής Ιανουαρίου, 1995, χαρακτηρίζει τον ισχυρισμό του αιτητή ότι δε θα ασκηθεί ποινική δίωξη εναντίον του αβάσιμο. Αντίθετα, ληφθείσες πληροφορίες απεκάλυπταν ότι εναντίον του αιτητή διερευνούνταν δέκα υποθέσεις αφορούσες στη διάπραξη πολλών αδικημάτων, η σοβαρότητα των οποίων καθιστούσε πιθανή την παραπομπή του στο Κακουργιοδικείο.
Πρέπει να σημειωθεί ότι η κράτηση του αιτητή τερματίστηκε στις 6 Δεκεμβρίου, 1994.
Με τις δύο προσφυγές, οι οποίες συνεκδικάζονται, ο αιτητής αξιώνει:-
(α) Την ακύρωση της απόφασης της 28ης Νοεμβρίου, 1994, (Προσφυγή 152/95)· και
(β) Την ακύρωση της απόφασης της 2ας Φεβρουαρίου, 1995, (Προσφυγή 153/95).
Η απόφαση της 2ας Φεβρουαρίου, 1995, είναι καταφανώς βεβαιωτική και δεν μπορεί να αποτελέσει το αντικείμενο αναθεώρησης, βάσει του Άρθρου 146.1 του Συντάγματος. Η απόφαση λήφθηκε χωρίς να προηγηθεί νέα έρευνα και χωρίς να τεθούν οποιαδήποτε γεγονότα ενώπιον της Ε.Ε.Υ., τα οποία θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν την επαναδιερεύνηση του βάθρου της απόφασης της 28ης Νοεμβρίου, 1994. Η προβολή και μόνο ατεκμηρίωτης πληροφορίας για την ύπαρξη γεγονότων, δεν επιβάλλει τη διεξαγωγή νέας έρευνας για τη διαπίστωση των γεγονότων που περιστοιχίζουν προηγούμενη απόφαση του Σώματος· τοσούτω μάλλον στην περίπτωση, όπως στην προκείμενη, όπου η πληροφορία ελεγχόταν ως ανακριβής από τα στοιχεία του φακέλου. Βεβαιωτικές αποφάσεις στερούνται εκτελεστότητας, για το λόγο ότι δεν είναι παράγωγες έννομων αποτελεσμάτων. Η εμβέλεια τους περιορίζεται στη βεβαίωση ήδη μορφοποιηθείσας κατάστασης πραγμάτων με προηγούμενη εκτελεστή απόφαση. Συνεπώς, το επίδικο θέμα της Προσφυγής 153/95 δεν μπορεί να αποτελέσει το αντικείμενο αναθεώρησης. Η προσφυγή θα απορριφθεί ως απαράδεκτη.
Η απόφαση, βάσει της οποίας τίθεται δημόσιος λειτουργός σε διαθεσιμότητα, συνιστά διοικητικό και όχι τιμωρητικό μέτρο. Το μέτρο της διαθεσιμότητας αποτελεί πτυχή της διοικητικής εξουσίας, συνυφασμένο με τις λειτουργικές ανάγκες του τμήματος στο οποίο υπηρετεί ο υπάλληλος, και όχι μέτρο τιμωρίας για οποιαδήποτε αξιόμεμπτη πράξη. Η διαθεσιμότητα δεν εκπηγάζει από την άσκηση πειθαρχικής εξουσίας. Συνεπώς, δεν παρέχεται στο διοικούμενο δικαίωμα ακροάσεως πριν ληφθεί η απόφαση βάσει της οποίας τίθεται σε διαθεσιμότητα. (Βλ., μεταξύ άλλων, Payiatas ν. Republic (1984) 3 C.L.R. 1239 και Νικολάου κ.ά. ν. Δημοκρατίας, (1992) 4 Α.Α.Δ. 3930). Εξυπακούεται ότι, όπως και κάθε άλλη διοικητική απόφαση, αυτή πρέπει να θεμελιώνεται στη δέουσα διερεύνηση των γεγονότων και να αιτιολογείται, ώστε να καταφαίνονται οι λόγοι που τη στοιχειοθετούν.
Το Άρθρο 74(1) των περί Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας Νόμων παρέχει εξουσία για την απομάκρυνση εκπαιδευτικού λειτουργού από τα καθήκοντα του, από την ημέρα έναρξης αστυνομικής ανάκρισης εις βάρος του αναφορικά με τη διάπραξη εγκλημάτων, προς το σκοπό προσαγωγής του ενώπιον ποινικού δικαστηρίου.
Ο χρόνος της διαθεσιμότητας μπορεί να εκταθεί μέχρι την αποπεράτωση της υπόθεσης, δηλαδή μέχρι την έκβαση της ποινικής δίκης. Είναι αυτονόητο ότι, εφόσον η έρευνα εις βάρος του εκπαιδευτικού εγκαταλειφθεί ή αποφασιστεί η μη προσαγωγή του ενώπιον ποινικού δικαστηρίου, επιβάλλεται ο τερματισμός της διαθεσιμότητας.
Σύγκριση των προνοιών του Άρθρου 74(1) του Ν. 10/69 με εκείνες του Άρθρου 85 του περί Δημόσιας Υπηρεσίας Νόμου του 1990, (Ν 1/90), που προβλέπουν για τη διαθεσιμότητα δημοσίων υπαλλήλων, αποκαλύπτει ουσιώδεις διαφορές μεταξύ των δύο νομοθετημάτων ως προς τη διάρκεια της διαθεσιμότητας. Στην περίπτωση των δημοσίων υπαλλήλων, η διάρκεια της διαθεσιμότητας περιορίζεται για όσο χρόνο διαρκεί η έρευνα και δεν μπορεί να υπερβεί τους τρεις μήνες ή, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, τους έξι μήνες. Αντίθετα, στην περίπτωση εκπαιδευτικών, η περίοδος της διαθεσιμότητας μπορεί να επεκταθεί μέχρι την αποπεράτωση της ποινικής δίκης. Οι πρόνοιες για τη διαθεσιμότητα εκπαιδευτικών, σε σχέση με το χρόνο της διαθεσιμότητας, συναρτώνται αναμφιβόλως με τις ιδιαιτερότητες του εκπαιδευτικού λειτουργήματος.
Το δημόσιο συμφέρον είναι ο οδηγός για την άσκηση της εξουσίας να τεθεί εκπαιδευτικός σε διαθεσιμότητα. Οι λόγοι που στοιχειοθετούν το δημόσιο συμφέρον πρέπει να προσδιορίζονται και εξ αυτών να θεμελιώνεται το εύλογο της απόφασης. Στην προκείμενη περίπτωση, καθορίζονται δύο λόγοι ως επιβάλλοντες, χάριν του δημοσίου συμφέροντος, την απομάκρυνση του αιτητή μέχρι την αποπεράτωση της υπόθεσης:-
(α)Η σοβαρότητα των αδικημάτων τα οποία εξετάζονταν εναντίον του' και
(β) Το απρόσκοπτο της διενέργειας της αστυνομικής έρευνας.
Τα αδικήματα τα οποία εξετάζονταν σε βάρος του αιτητή ήταν, όντως, σοβαρά και, απ' ότι διαφαίνεται, παραπονούμενοι ήταν συνάδελφοι του.
Το επιθυμητό απομάκρυνσης εκπαιδευτικού από τα καθήκοντα του μέχρι την αποπεράτωση ποινικής υπόθεσης εναντίον του, ανάγεται στη διακριτική ευχέρεια της Ε.Ε.Υ. Η σοβαρότητα των αδικημάτων για τα οποία κατηγορείται, καθώς και το απρόσκοπτο της έρευνας, συνιστούν παράγοντες οι οποίοι εύλογα μπορούσαν να οδηγήσουν στη ληφθείσα απόφαση.
Υπό το φως των δεδομένων της υπόθεσης, η ληφθείσα απόφαση ήταν λογικά εφικτή, διαπίστωση που επιβάλλει την απόρριψη της προσφυγής.
Η Προσφυγή 153/95 κρίνεται απαράδεκτη και απορρίπτεται με έξοδα.
Η Προσφυγή 152/95 απορρίπτεται. Δεν εκδίδεται διαταγή για έξοδα.
Η διοικητική απόφαση που αποτελεί το αντικείμενο της Προσφυγής 152/95 επικυρώνεται στην ολότητα της, βάσει του Άρθρου 146.4(α) του Συντάγματος.
Η προσφυγή 153/95 απορρίπτεται με έξοδα. Η προσφυγή 152/95 απορρίπτεται χωρίς έξοδα.