|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1995) 4 ΑΑΔ 1258
28 Ιουνίου, 1995
[ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΑΤΣΟΥΚΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ ΛΤΔ,
Αιτήτρια,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΠΡΟΣΟΔΩΝ ΚΑΙ ΕΦΟΡΟΥ ΕΠΙ ΤΟΥ ΦΟΡΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Προσφυγή Αρ. 807/94)
Προσφυγή βάσει τον Άρθρον 146 τον Συντάγματος — Αναθεωρητικός έλεγχος — Δεν είναι δυνατόν να ασκηθεί με πιθανολογήσεις ως προς τους λόγους για τους οποίους λήφθηκε η προσβαλλόμενη απόφαση — Η περίπτωση απόφασης περί φορολογίας εισοδήματος εταιρείας που δημιουργούσε σύγχυση ως προς την αιτιολογική της βάση και πιθανότητα πλάνης — Η φορολογία ακυρώθηκε.
Φορολογία — Φορολογία εισοδήματος — Φορολογητέο εισόδημα εταιρείας -— Άρση του εταιρικού πέπλου — "Νοητοί" τόκοι — Κε-φαλαιουχικές δαπάνες—Σύγχυση εγγενής στην επιβληθείσα φορολογία εισοδήματος στην κριθείσα περίπτωση — Περιστάσεις.
Η αιτήτρια εταιρεία προσέβαλε την απόφαση του Εφόρου Φόρου Εισοδήματος να θεωρήσει ως δάνειο τα χρήματα που ανέλαβε ο Διευθυντής της από το ταμείο της εταιρείας, και όχι ως τίμημα για την αγορά περιουσιακών στοιχείων της εταιρείας που ανήκαν προηγουμένως στον Διευθυντή, με αποτέλεσμα ο Έφορος να επικαλεστεί και εφαρμογή του Άρθρου 47Α του περί Φορολογίας Εισοδήματος Νόμου και να υπολογίσει και τους αντίστοιχους τόκους ως εισόδημα της εταιρείας. Κρίσιμο ενώπιον του Δικαστηρίου απέβη το ζήτημα του ποια ήταν η αιτιολογική και νομική βάση της προσβαλλόμενης πράξης. Το Ανώτατο Δικαστήριο, ακυρώνοντας την επίδικη απόφαση, αποφάσισε ότι:
1. Κάτω από τις συνθήκες της παρούσας υπόθεσης η απορία της αιτήτριας εταιρείας στη γραπτή της αγόρευση ως προς το αν η κρίσιμη πίστωση αγνοήθηκε ως εικονική κατ' επίκληση του Άρθρου 33(1) του Νόμου ή κατά τις αρχές που διέπουν την άρση του εταιρικού πέπλου, έχει τη θέση της. Ο αναθεωρητικός έλεγχος δεν είναι δυνατό να ασκηθεί με πιθανολογήσεις ως προς τους λόγους για τους οποίους λήφθηκε η προσβαλλόμενη απόφαση.
Ανεξάρτητα από τα πιο πάνω, η προσβαλλόμενη απόφαση όπως αυτή διατυπώθηκε στην επιστολή ημερομηνίας 18 Ιουλίου, 1994, δημιουργεί περαιτέρω ερωτηματικά.
2. Η σύγχυση ως προς την αιτιολογική βάση και η πιθανή πλάνη καθιστά την προσβαλλόμενη απόφαση άκυρη.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.
Αναφερόμενη υπόθεση:
Friemil Trading Ltd ν. Εφόρου Φόρου Εισοδήματος (1994) 4 Α.Α.Δ. 2212.
Προσφυγή.
Προσφυγή εναντίον της απόφασης των καθ' ων η αίτηση με την οποία αγνόησαν τη χρέωση της αιτήτριας εταιρείας με το ποσό των £200.000 και θεώρησαν τα ποσά που αναλήφθηκαν από τον Γ. Ματσούκη ως δάνειο που του παραχώρησε η αιτήτρια και περιέλαβαν στο φορολογητέο εισόδημά της τόκους προς 9% ετησίως πάνω στα ποσά που αναλήφθηκαν.
Χρ. Γεωργιάδης, για την Αιτήτρια.
Λ. Δημητριάδου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ' ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ.: Ο Γεώργιος Ματσούκης ήταν από ετών ο ιδιοκτήτης δυο πρατηρίων πετρελαιοειδών στην Πάφο. Το 1989 συνέστησε, μαζί με τη σύζυγό του, την αιτήτρια εταιρεία, πρώτος σκοπός της οποίας ήταν η απόκτηση των πρατηρίων. Ο σκοπός υλοποιήθηκε και το ζήτημα που εγείρεται τώρα αφορά στις φορολογικές υποχρεώσεις της εταιρείας σε σχέση με την ανάληψη των πρατηρίων.
Ο Γ. Ματσούκης εμφανίστηκε να μεταβίβασε στην εταιρεία, μεταξύ άλλων, τη φήμη και την πελατεία της επιχείρησης και ο τρεχούμενος λογαριασμός του με την εταιρεία πιστώθηκε με το ποσό των £200,000 που θεωρήθηκε, μεταξύ τους, ότι αντιπροσώπευε την αξία τους. Κατά το 1990 ο Γ. Ματσούκης, ο οποίος είναι και ο Διευθυντής της εταιρείας, έλαβε από το ταμείο της £95.271 και κατά το 1991 άλλες £7,286, σύνολο £102.557, και ο τρεχούμενος λογαριασμός του παρέμεινε πιστωμένος με το υπόλοιπο. Η εταιρεία παρουσιάζει τον Έφορο Φόρου Εισοδήματος να έχει αγνοήσει τη χρέωσή της με το ποσό των £200,000, να έχει θεωρήσει τα ποσά που αναλήφθηκαν από τον Γ. Ματσούκη ως δάνειο που του παρεχώρησε και να έχει περιλάβει στο φορολογητέο εισόδημά της τόκους προς 9% ετησίως πάνω στα ποσά που αναλήφθηκαν, δυνάμει του άρθρου 47Α του περί Φορολογίας Εισοδήματος Νόμου ως προς το 1991 και δυνάμει τακτικής που ακολουθείτο ως προς το 1990.
Κατά τις διευκρινίσεις συμφώνησαν και οι καθ' ων η αίτηση πως αυτή ακριβώς ήταν η ουσία της προσβαλλόμενης απόφασης, για να προσθέσουν πως,
(α) το ουσιαστικό επίδικο ζήτημα αναφέρεται στο κατά πόσο εύλογα ο Έφορος απεφάσισε ό,τι ονομάζουμε ως άρση του εταιρικού πέπλου,
(β) δεν εγείρεται στην παρούσα υπόθεση θέμα αγνόησης της πίστωσης του λογαριασμού του Γ.Ματσούκη με το ποσό των £200,000 ως εικονικής δυνάμει του άρθρου 33(1) του Νόμου και
(γ) εφόσον η απάντηση στο ερώτημα (α) είναι καταφατική, εγείρεται το ερώτημα κατά πόσο το άρθρο 47Α του Νόμου και η κατ' ισχυρισμόν προγενέστερη τακτική που ακολουθείτο από τον Έφορο, παρέχουν έρεισμα στη συμπερίληψη στο εισόδημα της εταιρείας "νοητών" τόκων.
Διαπιστώνω ανυπέρβλητο εμπόδιο στην προσέγγιση της υπόθεσης με τον πιο πάνω τρόπο. Από τη μελέτη της προσβαλλόμενης απόφασης σε συσχετισμό και προς τα στοιχεία του φακέλου καταφαίνεται σοβαρή σύγχυση που δεν νομίζω πως μπορεί να αντιμετωπιστεί με δηλώσεις εκ των υστέρων.
Την ένσταση της αιτήτριας σύμφωνα με την οποία θα ήταν λάθος να αγνοηθεί "το ποσό της φήμης και πελατείας" η οποία, όπως αναφέρεται, υπολογίστηκε με αποδεκτή μέθοδο, ακολούθησε παράκληση εκ μέρους του Εφόρου για προσκόμιση αποδεικτικών στοιχείων σε σχέση με τους ισχυρισμούς που προβλήθηκαν. Στην ίδια επιστολή, ημερομηνίας 16 Φεβρουαρίου 1994, γνωστοποιήθηκε στον αιτητή η πρόθεση να μήν επιτραπεί το ποσό που διεκδικείται σαν "φήμη και πελατεία" επειδή η πώλησή της δεν εξυπηρετούσε κανένα εμπορικό σκοπό αλλά απέβλεπε στην εξουδετέρωση του άρθρου 47Α του Νόμου. Απάντησε η εταιρεία, μελετήθηκε το θέμα και αποφασίστηκε η απόρριψη της ένστασης. Στο σημείωμα ημερομηνίας 15 Νοεμβρίου 1993, το οποίο εγκρίθηκε από τον Έφορο, διαβάζουμε τη βάση του συλλογισμού:
"Σε τέτοιες περιπτώσεις η δημιουργία του G'will και η ανάλογη πίστωση του προσωπικού λογαριασμού του μετόχου δεν έχει κανένα εμπορικό σκοπό ή και όφελος για την επιχείρηση. Εφόσον πρόκειται για Related Party Agreement δεν μπορεί το ένα πρόσωπο να πωλεί στο άλλο τέτοια fictitious assets που δεν εξυπηρετούν κανένα εμπορικό σκοπό αλλά παρά μόνο τη δημιουργία της δυνατότητας που περιγράφει ο κ. Παναγίδης."
Στο σημείωμα του κ. Παναγίδη, ημερομηνίας 11 Νοεμβρίου 1993 προτείνεται όχι η αγνόηση της πίστωσης αλλά ο καθορισμός του ύψους
"της φήμης και πελατείας βάσει προκαθορισμένων κριτηρίων για να μη υπάρχει το ενδεχόμενο σημαντικής αύξησης του ποσού της φήμης και πελατείας από τον αυτοεργοδοτούμενο κατά την μετατροπή της επιχείρησής του σε εταιρεία περιορισμένης ευθύνης και πίστωση του τρεχουμένου λ/σμού του με σκοπό να εξουδετερώνεται η πρόνοια του άρθρου 47Α ...."
Ό,τι γνωστοποιήθηκε στην εταιρεία ως η απόφαση του Εφόρου περιέχεται στην επιστολή ημερομηνίας 18 Ιουλίου 1994. Αναφέρεται σ' αυτή πως αποφασίστηκε να μή ληφθεί υπόψη η πίστωση του λογαριασμού του Γ. Ματσούκη με το ποσό των £200,000 αλλά δημιουργούνται ερωτηματικά, εξ αντικειμένου αλλά και σε συσχετισμό προς τα προηγηθέντα, ως προς την αιτιολογική βάση της απόφασης. Η πίστωση περιγράφεται ως απλή ημερολογιακή εγγραφή, γίνεται αναφορά στα συμφέροντα των μετόχων τα οποία, σύμφωνα με την επιστολή, δεν επηρεάζονται και προστίθεται πως "η εταιρεία δεν έχει κανένα εμπορικό σκοπό ή και όφελος αν δεν ληφθεί υπόψη η πίστωση για φήμη και πελατεία". Στο ίδιο πλαίσιο τονίζεται πως ο Γ. Ματσούκης που "χειρίζετο" την επιχείρηση πριν τη σύσταση της εταιρείας, είναι ο μόνος σύμβουλος και ο κύριος μετοχός της.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες η απορία της εταιρείας στη γραπτή της αγόρευση ως προς το αν η πίστωση αγνοήθηκε ως εικονική κατ' επίκληση του άρθρου 33(1) του Νόμου ή κατά τις αρχές που διέπουν την άρση του εταιρικού πέπλου, έχει τη θέση της. Ο αναθεωρητικός έλεγχος δεν είναι δυνατό να ασκηθεί με πιθανολογήσεις ως προς τους λόγους για τους οποίους λήφθηκε η προσβαλλόμενη απόφαση.
Ανεξάρτητα από τα πιο πάνω, η προσβαλλόμενη απόφαση όπως αυτή διατυπώθηκε στην επιστολή ημερομηνίας 18 Ιουλίου 1994, δημιουργεί περαιτέρω ερωτηματικά. Αναφέρεται σ' αυτή πως η πίστωση των £200,000 δεν λήφθηκε υπόψη, "για σκοπούς περιορισμού των πληρωθέντων τόκων πάνω στα χρεωστικά υπόλοιπα των τρεχουμένων λογαριασμών των Διευθυντών". Κατά συνέπεια, η αγόρευση των καθ' ων η αίτηση αναλώθηκε, ως προς αυτή την πτυχή, στην προσπάθεια να υποστηριχθεί απόφαση του Εφόρου για απόρριψη υποτιθέμενου αιτήματος της εταιρείας για παραχώρηση έκπτωσης ίσης προς τόκους που εμφανιζόταν ότι πλήρωσε στο Διευθυντή της σε σχέση με το ποσό των £200,000. Επικαλέστηκαν, λοιπόν, τις Διοικητικές Οδηγίες αναφορικά με εκπτώσεις, χαλαρώσεις ή άλλες παραχωρήσεις που περιλήφθηκαν στην Κ.Δ.Π. 340/89 και υποστήριξαν πως, ούτως ή άλλως, η δαπάνη που πραγματοποίησε η εταιρεία ήταν κεφαλαιουχικής φύσης. Παρέπεμψαν συναφώς στη νομολογία πάνω στο θέμα και είδαν την παρούσα υπόθεση να είναι παρόμοια με την υπόθεση Friemil Trading Ltd και Εφόρου Φόρου Εισοδήματος (1994) 4 Α.Α.Δ. 2212, στην οποία επικυρώθηκε η άρνηση του Εφόρου να επιτρέψει αφαίρεση από το εισόδημα εταιρείας τόκων που πληρώθηκαν στον Διευθύνοντα Σύμβουλο της για φήμη και πελατεία που έφερε στην εταιρεία.
Η εταιρεία δεν είχε διεκδικήσει τέτοιες εκπτώσεις και το υπόβαθρο αυτού του μέρους της επιστολής ημερομηνίας 18 Ιουλίου 1994 και ολόκληρης της αντίστοιχης επιχειρηματολογίας των καθ' ων η αίτηση, είναι ανύπαρκτο. Το άρθρο 47Α του Νόμου είναι άσχετο προς διεκδικήσεις εκπτώσεων και, εφόσον η επιστολή της 18 Ιουλίου 1994 ενσωματώνει την απόφαση του Εφόρου, η σύγχυση θα την καθιστούσε άκυρη ως πλανημένη. Αλλά και εφόσον εθεωρείτο ότι η επιστολή της 18 Ιουλίου 1994 αποτελεί απλή λανθασμένη πληροφόρηση, θα προέκυπτε ζήτημα τουλάχιστον σε σχέση με την επίκληση της τακτικής που ακολουθείτο ως της αιτιολογικής βάσης της φορολογίας της εταιρείας για το 1990. Το άρθρο 47Α, όπως συμφωνούν και οι δυο πλευρές, δεν καλύπτει το 1990. Η φορολόγηση του αιτητή για το χρόνο εκείνο έγινε κατ' επίκληση τακτικής που σχετίζεται με διεκδικήσεις εκπτώσεων και δεν θα γνωρίζαμε αν υπήρχε τακτική και σε σχέση με τη συμπερίληψη "νοητών" τόκων στο φορολογητέο εισόδημα εταιρείας. Εφόσον υπήρχε και εφόσον ο Έφορος την επικαλείτο προς ανάλογη αύξηση του φορολογητέου εισοδήματος της εταιρείας, θα προέκυπτε για εξέταση και το κατά πόσο η όποια τακτική, αυτή καθ' εαυτήν, παρέχει νόμιμο έρεισμα σε τέτοια απόφαση.
Η σύγχυση ως προς την αιτιολογική βάση και η πιθανή πλάνη καθιστά την προσβαλλομενη απόφαση άκυρη. Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα. Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται. Τα έξοδα να υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή για να εγκριθούν από το Δικαστήριο.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.