|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1993) 4 ΑΑΔ 2171
30 Σεπτεμβρίου, 1993
[ΣΤΥΛΙΑΝΙΔΗΣ, Δ/στής
ANAΦOPIKA ME TO APΘPO 146 TOY ΣYNTAΓMATOΣ
ΜΑΡΙΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ,
Αιτήτριες,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ,
ΜΕΣΩ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ,
Καθ' ης η αιτηση.
(Υπόθεση Αρ. 266/92)
Oι περί Δημοσίας Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας Νόμοι του 1969 έως 5 του 1992 — Ο περί Δημοσίας Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας (Τροποποιητικός) (Αρ. 4) Νόμος του 1987 (Ν. 180/87) — Άρθρο 28Β — Πίνακες διοριστέων δασκάλων — Διαδικασία διορισμού — Ένσταση — Είναι δυνητική και όχι επιτακτική — Δεν εμποδίζει την δικαστική προστασία, βάσει του Άρθρου 146 του Συντάγματος.
Προσφυγή βάσει του Άρθρου 146 του Συντάγματος — Αντικείμενο — Εκτελεστές διοικητικές πράξεις — Χαρακτηριστικά — Προπαρασκευαστικές πράξεις δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο προσφυγής — Έννοια — Μη εγγραφή στον πίνακα διοριστέων δασκάλων, είναι εκτελεστή διοικητική πράξη, που παράγει άμεσα έννομα αποτελέσματα.
Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας — Ανεξάρτητος Αξιωματούχος της πολιτείας — Νομικός σύμβουλος — Δικαίωμα και καθήκον να προσφέρει νομικές συμβουλές στα όργανα της Δημοκρατίας.
Διοικητικό Όργανο — Αρμοδιότητα — Δέουσα έρευνα — Διεξάγεται είτε από το ίδιο το αρμόδιο διοικητικό όργανο είτε μέσω άλλου προσώπου ή αρχής — Τελική εκτίμηση των γεγονότων, εφαρμογή του Νόμου και απόφαση απόκειται στο αρμόδιο όργανο.
Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας — Διορισμός Δασκάλων — Καθηκοντα — Ερμηνεία και εφαρμογή Σχεδίων Υπηρεσίας αποκλειστικό έργο της — Επέμβαση του Δικαστηρίου, μόνο αν η έρμηνεία και εφαρμογή του Σχεδίου Υπηρεσίας δεν ήταν εύλογα επιτρεπτή.
Οι αιτήτριες προσέβαλαν με την προσφυγή τους, την απόφαση της καθ' ης η αίτηση, με την οποία απορρίφθηκε αίτησή τους για εγγραφή στους πίνακες διοριστέων δασκάλων, γιατί το πτυχίο τους δεν ήταν "Πτυχίο Δασκάλου" όπως απαιτούν τα Σχέδια Υπηρεσίας.
Το Ανώτατο Δικαστήριο απορρίπτοντας την προσφυγή, αποφάσισε ότι:
1. Για να μπορεί ένα πρόσωπο να διοριστεί δάσκαλος, πρέπει το όνομά του να περιλαμβάνεται στον πίνακα διοριστέων. Οι πίνακες διοριστέων συντάσσονται με σειρά προτεραιότητας και το όλο θέμα ρυθμίζεται από το Άρθρο 28Β του περί Δημοσίας Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας (Τροποποιητικός) (Ν. 4/1987, (Ν. 180/87) που αναφέρεται μαζί με το βασικό Νόμο, ως οι περί Δημοσίας Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας Νόμοι του 1969 έως 1992.
Οι αιτήσεις υποβάλλονται στην Επιτροπή. Η Επιτροπή το μήνα Σεπτέμβριο κάθε χρόνο, εφαρμόζοντας σχετικές διατάξεις του Νόμου, προβαίνει σε αναθεώρηση των πινάκων διοριστέων, όπως επίσης και σε συμπλήρωση τους με υποψηφίους, οι οποίοι με αίτησή τους αποτείνονται για να εγγραφούν σ' αυτούς (Άρθρο 28Β(6)). Ένα πρόσωπο για να περιληφθεί και να παραμείνει σε πίνακα διοριστέων, θα πρέπει να κατέχει τα απαιτούμενα, από το Νόμο και το οικείο Σχέδιο Υπηρεσίας, προσόντα για διορισμό (Άρθρο 28Β(9)).
Οι πίνακες διοριστέων μετά τη σύνταξή τους ή την αναθεώρησή τους ή τη συμπλήρωσή τους, σύμφωνα με τις διατάξεις του Άρθρου αυτού, αναρτούνται στο Γραφείο της Επιτροπής (Άρθρο 28Β(11)). Μέσα σε προθεσμία 15 ημερών από την ανάρτηση των πινάκων διοριστέων, σύμφωνα με το εδάφιο (11), κάθε επηρεαζόμενος, μπορεί να υποβάλει γραπτή ένσταση στην Επιτροπή, εκθέτοντας σ' αυτή πλήρεις λόγους για υποστηριξή της. Η Επιτροπή μέσα σε προθεσμία 15 ημερών από την ημέρα της υποβολής τους, εξετάζει το περιεχόμενο των ενστάσεων και αποφασίζει σχετικά.
(2) (α) To αντικείμενο της προσφυγής, με βάση το Άρθρο 146.1, είναι εκτελεστή διοικητική πράξη ή απόφαση ή παράλειψη, προσώπου αρχής ή οργάνου, που ασκεί εκτελεστική ή διοικητική λειτουργία. Η πράξη πρέπει να είναι εκτελεστή για να υπόκειται στην Αναθεωρητική Δικαιοδοσία του Δικαστηρίου. Πρέπει να ειναι πράξη, με την οποία η βoύληση της Διοίκησης γίνεται γνωστή για ένα θέμα, να είναι πράξη που σκοπό έχει την παραγωγή εννόμου αποτελέσματος έναντι του διοικούμενο και συνεπάγεται την άμεση εκτέλεση.
Το κύριο στοιχείο της εκτελεστής πράξης είναι η άμεση παραγωγή εννόμου αποτελέσματος, που συνιστάται στη δημιουργία, τροποποίηση ή κατάλυση νομικής κατάστασης δικαιωμάτων και υποχρεώσεων διοικητικού χαρακτήρα του διοικουμένου.
(β) Προπαρασκευαστική πράξη είναι η πράξη που προηγείται της εκτελεστής και προπαρασκευάζει με οποιοδήποτε τρόπο την εκτελεστή, αλλά δεν παράγει αυτοτελώς άμεσα έννομα αποτελέσματα έναντι του διοικουμένου. Στην υπόθεση Tanis v. Republic, ο κ. Α. Λοΐζου, Δ., όπως ήταν τότε, αποφάσισε ότι η βαθμολόγηση εκπαιδευτικών λειτουργών ύστερα από επιθεώρηση, σύμφωνα με τους περί Εκπαιδευτικών Λειτουργών (Επιθεώρησις και Αξιολόγησις) Κανονισμούς του 1976 (Κ.Δ.Π. 223/76) για σκοπούς ετοιμασίας των καταλόγων προαξίμων ήταν προπαρασκευαστική πράξη και όχι εκτελεστή.
Το ίδιο αποφασίστηκε από το Δικαστήριο τούτο αναφορικά με τις Υπηρεσιακές Εκθέσεις των εκπαιδευτικών λειτουργών και τις Εμπιστευτικές Εκθέσεις των δημοσίων υπαλλήλων.
Η προσβαλλόμενη απόφαση παρήγαγε αποτέλεσμα έννομο, άμεσο το οποίο αποτελούσε ανυπέρβλητο εμπόδιο για το διορισμό των αιτητριών. Η διαδικασία ένστασης που προβλέπεται στα εδάφια (11) και (12) του Άρθρου 28Β του Νόμου, δεν είναι επιτακτική αλλά δυνητική και δεν εμποδίζει την προσφυγή στο Ανώτατο Δικαστήριο, με βάση το Άρθρο 146 του Συντάγματος. Η προσβαλλόμενη απόφαση είναι εκτελεστή και υπόκειται στην Αναθεωρητική Δικαιοδοσία του Δικαστηρίου.
3. Ο Γενικός Εισαγγελέας είναι Ανεξάρτητος Αξιωματούχος της πολιτείας. Η θέση και τα καθήκοντά του καθορίζονται σε ειδικό Κεφάλαιο στο Μέρος VΙ, Κεφάλαιο Ι του Συντάγματος. Είναι ο νομικός σύμβουλος της Δημοκρατίας, σύμφωνα με το Άρθρο 113 του Συντάγματος. Έχει όχι μόνο δικαίωμα αλλά και καθήκον να προσφέρει τη νομική του συμβουλή στα άλλα όργανα της Δημοκρατίας.
Στη διαδικασία λήψης της προσβαλλόμενης απόφασης, εκτέλεσε απλώς το συνταγματικό του καθήκον. Συμβούλεψε επί νομικών θεμάτων για νομικά ερωτήματα που υποβλήθηκαν σε αυτόν.
4. Ο ισχυρισμός ότι η έρευνα έγινε κάτω από συνεχή και ενεργό ανάμειξη του Υπουργείου Παιδείας και η Επιτροπή δεν άσκησε διακριτική ευχέρεια αλλά ακολούθησε δέσμια την παράνομη ανάμειξη του Υπουργείου, είναι ανεδαφικός και δεν ευσταθεί
Σύμφωνα με τη νομολογία, η έρευνα μπορεί να διεξαχθεί είτε από το όργανο το ίδιο, είτε μέσω άλλου προσώπου ή αρχής. Η τελική όμως εκτίμηση των γεγονότων, η εφαρμογή του Νόμου και η λήψη της απόφασης απόκειται στο αρμόδιο όργανο. Από τα ενώπιον του Δικαστηρίου στοιχεία καταφαίνεται ότι η Επιτροπή έκαμε τη δέουσα έρευνα αναφορικά με το απαιτούμενο προσόν του Σχεδίου Υπηρεσίας.
5. Η Επιτροπή δεν ερεύνησε θέμα γνώσης της ελληνικής γλώσσας από μόνο του αλλά σε συνάρτηση με το πρόγραμμα και την όλη δομή της εκπαίδευσης στην Παιδαγωγική Ακαδημία της Κύπρου και στα εκπαιδευτήρια στα οποία φοίτησαν οι αιτήτριες.
6. Η Επιτροπή έχει καθήκον να προβεί στη δέουσα έρευνα για εξακρίβωση των πραγματικών γεγονότων, να ερμηνεύσει, όπου είναι αναγκαίο, τις σχετικές νομοθετικές πρόνοιες και να εφαρμόσει το Νόμο στα γεγονότα.
Η ερμηνεία και εφαρμογή του Σχεδίου Υπηρεσίας στα γεγονότα κάθε υπόθεσης και η διακρίβωση των προσόντων των υποψηφίων ανήκει αποκλειστικά στην Επιτροπή.
Το Δικαστήριο επεμβαίνει μόνο όταν η ερμηνεία και εφαρμογή του Σχεδίου Υπηρεσίας δεν είναι εύλογα επιτρεπτή.
Η Επιτροπή δεν ενήργησε με πλάνη περί τα πράγματα, εφάρμοσε το Νόμο, έκαμε τη δέουσα έρευνα, άσκησε τη διακριτική της ευχέρεια και η απόφασή της είναι πλήρως αιτιολογημένη και εύλογα επιτρεπτή.
Η προσβαλλόμενη απόφαση δεν πάσχει ούτε από υπέρβαση ούτε από κατάχρηση εξουσίας.
Η υπόθεση αυτή δεν είναι το τέρμα. Η Επιτροπή κατέληξε ότι, εκ πρώτης όψεως, το πτυχίο των αιτητριών προσιδιάζει προς πτυχίο Νηπιαγωγού.
Το θέμα αυτό όμως εναπόκειται στην Επιτροπή να αποφασίσει αν υποβληθεί αίτηση για εγγραφή στους πίνακες διοριστέων Νηπιαγωγών.
H προσφυγή απορρίπτεται χωρίς έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Kolokassides v. Republic (1965) 3 C.L.R. 542,
Δημοκρατία v. Χατζηπαντελή (1989) 3 Α.Α.Δ. 961,
Tanis v. Republic (1978) 3 C.L.R. 314,
Papacharalambous v. Republic (1986) 3 C.L.R. 1042,
Papacharalambous v. Republic (1987) 3 C.L.R. 2132,
Pelides v. Republic and Another, 3 R.S.C.C. 13,
Καραγιώργη και Άλλος v. Δημοκρατίας (1990) 3 Α.Α.Δ. 1669,
Γιάλλουρος v. Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λευκωσίας (1990) 3 Α.Α.Δ. 3532,
Papaleontiou v. Republic (1987) 3 C.L.R. 211,
Μιλτιάδους και Άλλοι v. Δημοκρατίας (1989) 3 Α.Α.Δ. 1318.
Προσφυγή.
Προσφυγή εναντίον της απόφασης της καθ' ης η αίτηση Επιτροπής, με την οποία απορρίφθηκε η αίτηση των αιτητριών για εγγραφή τους στους πίνακες διοριστέων Δασκάλων.
Μ. Κυπριανού και Α. Σ. Αγγελίδης, για τις Αιτήτριες.
Γ. Στυλιανίδης, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για την Καθ' ης η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΣTYΛIANIΔHΣ, Δ.: Οι αιτήτριες με την προσφυγή αυτή ζητούν την ακύρωση της απόφασης της Επιτροπής Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας, (η "Επιτροπή"), με την οποία απορρίφθηκε η αίτησή τους για εγγραφή στους πίνακες διοριστέων Δασκάλων, γιατί το πτυχίο τους δεν είναι "Πτυχίο Δασκάλου", όπως απαιτούν τα Σχέδια Υπηρεσίας, που κοινοποιήθηκε στις αιτήτριες με πανομοιότυπες επιστολές ημερομηνίας 14 Ιανουαρίου, 1992.
Οι λόγοι ακυρώσεως που προβλήθηκαν είναι:-
1. Η Επιτροπή ενήργησε υπό καθεστώς υποβολής από μέρους ξένων παραγόντων - του Γενικού Εισαγγελέα και του Υπουργείου Παιδείας.
2. Έλλειψη δέουσας έρευνας και πλάνη περί τα πράγματα.
3. Λήψη υπόψη εξωγενών στοιχείων ή κριτηρίων.
4. Εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή του Σχεδίου Υπηρεσίας.
5. Έλλειψη αιτιολογίας.
6. Παράβαση της αρχής της ίσης μεταχείρισης. Ο δικηγόρος της Επιτροπής ισχυρίστηκε ότι η προσβαλλόμενη απόφαση δεν υπόκειται στην Ακυρωτική Δικαιοδοσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου κάτω από το Άρθρο 146.1 του Συντάγματος γιατί δεν είναι εκτελεστή διοικητική απόφαση, αλλά προπαρασκευαστική.
Οι αιτήτριες κατά τον Ιούλιο του 1991 υπέβαλαν αιτήσεις για εγγραφή στον πίνακα διοριστέων Δασκάλων (Δημοτική Εκπαίδευση).
Η αίτηση μιας από τις αιτήτριες διαβιβάστηκε στο Υπουργείο Παιδείας για τις απόψεις του.
Τη 1η Αυγούστου, 1991, ο Διευθυντής Δημοτικής Εκπαίδευσης σημείωσε ότι η αιτήτρια είχε τα προσόντα για εγγραφή στον κατάλογο διοριστέων Δασκάλων. Επειδή οι Δασκάλοι που περιλαμβάνονταν στους πίνακες διοριστέων δεν επαρκούσαν για να καλύψουν όλες τις ανάγκες σε τακτικό προσωπικό των σχολείων Δημοτικής Εκπαίδευσης, στις 2 Αυγούστου, 1991, η Επιτροπή αποφάσισε το διορισμό πάνω σε έκτακτη βάση των οκτών αιτητριών στη θέση Δασκάλου από 1 Σεπτεμβρίου, 1991, ως τις 29 Φεβρουαρίου, 1992.
Όταν γνώσθηκε ο διορισμός τους, ενδιαφερόμενα μέρη και δημοσιεύματα στον τύπο πρόβαλαν ότι οι αιτήτριες δεν είχαν τα προσόντα που απαιτούν τα Σχέδια Υπηρεσίας για τη θέση Δασκάλου.
Στις 2 Σεπτεμβρίου, 1991, η Επιτροπή αποφάσισε να αναστείλει την απόφαση για διορισμό τους μέχρι την επανεξέταση του θέματος και να ζητήσει από το Υπουργείο Παιδείας ορισμένες διευκρινίσεις.
Στις 17 Οκτωβρίου, 1991, η Επιτροπή αποφάσισε την ανάκληση της απόφασης διορισμού των αιτητριών.
Η νομιμότητα της απόφασης για ανάκληση προσβλήθηκε με την Προσφυγή Αρ. 1044/91.
Δε θα ασχοληθεί το Δικαστήριο τούτο με την αναστολή ή την ανάκληση του διορισμού αυτού.
Ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Παιδείας ζήτησε με επιστολές γνωμάτευση από το Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας.
Ο Γενικός Εισαγγελέας απάντησε με επιστολή - γνωμάτευση ημερομηνίας 7 Οκτωβρίου, 1991, την οποία κοινοποίησε και στον Πρόεδρο της Επιτροπής Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας.
Στις 15 Οκτωβρίου, 1991, ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Παιδείας πληροφόρησε την Επιτροπή ότι οι απόψεις που περιέχονταν στο Σημείωμα της 1ης Αυγούστου, 1991, έπαυσαν να ισχύουν και ότι επαφίεται στην Επιτροπή, υπό το φως όλων των σχετικών στοιχείων, να πάρει, ως αρμόδιο όργανο, τις δέουσες αποφάσεις.
Στις 17 Οκτωβρίου, 1991, η Επιτροπή συνέχισε την εξέταση του θέματος και αποφάσισε να ζητήσει:-
(α) με επιστολή από το Department of Education and Science του Ηνωμένου Βασιλείου περαιτέρ πληροφορίες για τον τίτλο B.Ed. του Πανεπιστημίου Ουαλλίας.
(β) να ζητήσει από τις αιτήτριες να υποβάλουν επίσημες βεβαιώσεις από τα εκπαιδευτικά ιδρύματα στα οποία είχαν φοιτήσει, στις οποίες να φαίνεται αναλυτική κατάσταση των μαθημάτων που είχαν διδαχθεί κατά έτος για όλα τα χρόνια της φοίτησής τους.
Το Υπουργείο Παιδείας έκαμε διεξοδική έρευνα και είχε ενώπιόν του:-
(α) επιστολές του Υπουργείου Παιδείας ημερομηνίας 15 Οκτωβρίου, 1991, 5 Δεκεμβρίου, 1991 και 12 Δεκεμβρίου, 1991·
(β) τις γμωμοδοτήσεις του Γενικού Εισαγγελέα ημερομηνίας 31 Ιουλίου, 1991 και 7 Οκτωβρίου, 1991·
(γ) το αναλυτικό πρόγραμμα του Frederick Institute of Technology, (στο οποίο φοίτησαν οι αιτήτριες για δύο χρόνια) και του Trinity College του Πανεπιστημίου της Ουαλλίας·
(δ) το αναλυτικό πρόγραμμα του Κλάδου Δασκάλων της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Κύπρου·
(ε) την επιστολή του Department of Education and Science του Ηνωμένου Βασιλείου ημερομηνίας 28 Οκτωβρίου, 1991, και τις διάφορες βεβαιώσεις και επιστολές του British Council, του Trinity College και του Πανεπιστημίου της Ουαλλίας.
Η Επιτροπή στις 13 Ιανουαρίου, 1992, κατέληξε στην προσβαλλόμενη απόφαση ότι οι πιο πάνω αιτήτριες δεν έχουν το απαιτούμενο από τα σχέδια υπηρεσίας προσόν "πτυχίο Δασκάλου" και, ως εκ τούτου, οι αιτήσεις τους για εγγραφή στους πίνακες διοριστέων Δασκάλων δεν μπορούν να γίνουν δεκτές.
Για να μπορεί ένα πρόσωπο να διοριστεί δάσκαλος πρέπει το όνομά του να περιλαμβάνεται στον πίνακα διοριστέων. Οι πίνακες διοριστέων συντάσσονται με σειρά προτεραιότητας και το όλο θέμα ρυθμίζεται από το Άρθρο 28Β του περί Δημόσιας Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας (Τροποποιητικός) (Αρ. 4) του 1987, (Αρ. 180/87) που αναφέρεται μαζί με το βασικό νόμο ως οι περί Δημόσιας Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας Νόμοι του 1969 έως (Αρ. 5) του 1992, (ο "Νόμος").
Οι αιτήσεις υποβάλλονται στην Επιτροπή. Η Επιτροπή το μήνα Σεπτέμβριο κάθε χρόνο, εφαρμόζοντας σχετικές διατάξεις του Νόμου, προβαίνει σε αναθεώρηση των πινάκων διοριστέων, όπως επίσης και σε συμπλήρωση τους με υποψηφίους οι οποίοι με αίτηση τους αποτείνονται για να εγγραφούν σ' αυτούς (Άρθρο 28Β(6)). Ένα πρόσωπο για να περιληφθεί και να παραμείνει σε πίνακα διοριστέων θα πρέπει να κατέχει τα απαιτούμενα από το Νόμο και το οικείο σχέδιο υπηρεσίας προσόντα για διορισμό (Άρθρο 28Β(9)).
Οι πίνακες διοριστέων μετά τη σύνταξή τους ή την αναθεώρηση τους ή τη συμπλήρωσή τους, σύμφωνα με τις διατάξεις του Άρθρου αυτού, αναρτούνται στο Γραφείο της Επιτροπής (Άρθρο 28Β(11)). Μέσα σε προθεσμία 15 ημερών από την ανάρτηση των πινάκων διοριστέων, σύμφωνα με το εδάφιο (11), κάθε επηρεαζόμενος μπορεί να υποβάλει γραπτή ένσταση στην Επιτροπή, εκθέτοντας σ' αυτή πλήρεις λόγους για υποστήριξή της. Η Επιτροπή μέσα σε προθεσμία 15 ημερών από την ημέρα της υποβολής τους εξετάζει το περιεχόμενο των ενστάσεων και αποφασίζει σχετικά.
Ο δικηγόρος της Επιτροπής υπέβαλε ότι η προσβαλλόμενη απόφαση δεν είναι εκτελεστή διοικητική πράξη αλλά προπαρασκευαστική, γιατί πρέπει να ακολουθηθεί και να συμπληρωθεί η διαδικασία που προβλέπει το Άρθρο 28Β(11) και (12) και, ως εκ τούτου, η πράξη συμπληρώνεται κατά το μήνα Σεπτέμβριο, οπότε η Επιτροπή προβαίνει στην αναθεώρηση των πινάκων διοριστέων.
Περαιτέρω υπέβαλε, ότι οι αιτήτριες έπρεπε να υποβάλουν στον κατάλληλο χρόνο μετά την ανάρτηση του καταλόγου ένσταση όπως προνοεί το εδάφιο (11).
Ο δικηγόρος των αιτητριών απάντησε ότι η Επιτροπή πήρε οριστική απόφαση και απέρριψε το αίτημα για εγγραφή στον πίνακα διοριστέων και, ως εκ τούτου, η απόφαση που προσβάλλεται είναι εκτελεστή.
Το αντικείμενο της προσφυγής, με βάση το Άρθρο 146.1, είναι εκτελεστή διοικητική πράξη ή απόφαση ή παράλειψη προσώπου αρχής ή οργάνου που ασκεί εκτελεστική ή διοικητική λειτουργία. Η πράξη πρέπει να είναι εκτελεστή για να υπόκειται στην Αναθεωρητική Δικαιοδοσία του Δικαστηρίου. Πρέπει να είναι πράξη με την οποία η βούληση της Διοίκησης γίνεται γνωστή για ένα θέμα, να είναι πράξη που σκοπό έχει την παραγωγή εννόμου αποτελέσματος έναντι του διοικούμενου και συνεπάγεται την άμεση εκτέλεση.
Το κύριο στοιχείο της εκτελεστής πράξης είναι η άμεση παραγωγή εννόμου αποτελέσματος που συνίσταται στη δημιουργία, τροποποίηση ή κατάλυση νομικής κατάστασης δικαιωμάτων και υποχρεώσεων διοικητικού χαρακτήρα του διοικουμένου. (Βλ., μεταξύ άλλων, Nicos Kolokassides and The Republic of Cyprus through the Minister of Finance (1965) 3 C.L.R. 542· Κυπριακή Δημοκρατία v. Παντελή Χατζηπαντελή (1989) 3 Α.Α.Δ. 961.)
Προπαρασκευαστική πράξη είναι η πράξη που προηγείται της εκτελεστής και προπαρασκευάζει με οποιοδήποτε τρόπο την εκτελεστή αλλά δεν παράγει αυτοτελώς άμεσα έννομα αποτελέσματα έναντι του διοικουμένου. Στην υπόθεση Tanis v. Republic (1978) 3 C.L.R. 314, ο κ. Α. Λοΐζου, Δ., όπως ήταν τότε, αποφάσισε ότι η βαθμολόγηση εκπαιδευτικών λειτουργών ύστερα από επιθεώρηση, σύμφωνα με τους περί Εκπαιδευτικών Λειτουργών (Επιθεώρησις και Αξιολόγησις) Κανονισμούς του 1976 για σκοπούς ετοιμασίας των καταλόγων προαξίμων ήταν προπαρασκευαστική πράξη και όχι εκτελεστή.
Το ίδιο αποφασίστηκε από το Δικαστήριο τούτο αναφορικά με τις υπηρεσιακές εκθέσεις των εκπαιδευτικών λειτουργών και τις εμπιστευτικές εκθέσεις των δημοσίων υπαλλήλων. (Βλ., μεταξύ άλλων, Papacharalambous v. Republic (1986) 3 C.L.R. 1042 και έφεση με τον ίδιο τίτλο (1987) 3 C.L.R. 2132).
Στην παρούσα υπόθεση, όμως, η Επιτροπή έκρινε και αποφάσισε ότι οι αιτήτριες δεν έχουν το αναγκαίο από το Νόμο προσόν και απέρριψε την αίτησή τους για εγγραφή στον πίνακα διοριστέων.
Το Ελληνικό Συμβούλιο Επικρατείας στην Υπόθεση 2239/62 αποφάσισε ότι αποτελεί εκτελεστή πράξη η αρνητική γνωμοδότηση νομαρχιακού συμβουλίου, κωλύουσα την έκδοση της εκτελεστής πράξεως.
Στην Υπόθεση 510/1983, (Αποφάσεις Συμβουλίου Επικρατείας 1983 Α σελ. 848) αποφασίστηκε ότι η αναγκαία γνωμοδότηση ότι η αιτήτρια δε συγκέντρωνε τα ουσιαστικά προσόντα της κατ' εκλογήν προαγωγής συνιστούσε εκτελεστή διοικητική πράξη, γιατί δεν μπορούσε να χαρακτηριστεί ως κατ' εκλογήν προακτέα και να συγκριθεί με τους άλλους για την επιλογή της προαγωγής.
Η προσβαλλόμενη απόφαση παρήγαγε αποτέλεσμα έννομο, άμεσο το οποίο αποτελούσε ανυπέρβλητο εμπόδιο για το διορισμό των αιτητριών. Η διαδικασία ένστασης που προβλέπεται στα εδάφια (11) και (12) του Άρθρου 28Β του Νόμου δεν είναι επιτακτική αλλά δυνητική και δεν εμποδίζει την προσφυγή στο Ανώτατο Δικαστήριο με βάση το Άρθρο 146 του Συντάγματος. (Βλ. Nicos Pelides and The Republic (Council of Ministers) and Another 3 R.S.C.C. 13). Η προσβαλλόμενη απόφαση είναι εκτελεστή και υπόκειται στην Αναθεωρητική Δικαιοδοσία του Δικαστηρίου.
Ο δικηγόρος των αιτητριών ισχυρίστηκε ότι η Επιτροπή ενήργησε δέσμια και με τη γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα και του Υπουργείου Παιδείας, ξένων παραγόντων και δεν άσκησε τη διακριτική της ευχέρεια ή και εξουσία.
Ο Γενικός Εισαγγελέας είναι Ανεξάρτητος Αξιωματούχος της πολιτείας. Η θέση και τα καθήκοντα του καθορίζονται σε ειδικό Κεφάλαιο στο Μέρος VI, Κεφάλαιο Ι του Συντάγματος. Είναι ο νομικός σύμβουλος της Δημοκρατίας σύμφωνα με το Άρθρο 113 του Συντάγματος. Έχει όχι μόνο δικαίωμα αλλά και καθήκο να προσφέρει τη νομική του συμβουλή στα άλλα όργανα της Δημοκρατίας.
Στη διαδικασία λήψης της προσβαλλόμενης απόφασης εκτέλεσε απλώς το συνταγματικό του καθήκον. Συμβούλεψε επί νομικών θεμάτων για νομικά ερωτήματα που υποβλήθηκαν σε αυτό. (Βλ. Ανδρέας Καραγιώργη και Άλλος v. Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω Επιτροπής Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας (1990) 3 Α.Α.Δ. 1669· Χριστόδουλος Α. Γιάλλουρος v. Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λευκωσίας (1990) 3 Α.Α.Δ. 3532.)
Τα ουσιώδη σημεία της συμβουλής του Γενικού Εισαγγελέα είναι:-
"Απομένει να εξεταστεί αν το πτυχίο των αιτητριών είναι 'πτυχίο δασκάλου ...... Παιδαγωγικής Ακαδημίας' ισότιμης προς την Παιδαγωγική Ακαδημία της Κύπρου και για το σκοπό αυτό θα πρέπει να διερευνηθεί κατά πόσον όταν απονέμει το εν λόγω πτυχίο το Πανεπιστήμιο της Ουαλλίας μπορεί να θεωρηθεί ως Παιδαγωγική Ακαδημία ισότιμη προς την Παιδαγωγική Ακαδημία της Κύπρου....
Η ερμηνεία και εφαρμογή του Σχεδίου Υπηρεσίας είναι έργο του οργάνου του εντεταλμένου με την εφαρμογή του και για αυτό σχετικά με την ερμηνεία του Σχεδίου Υπηρεσίας για τη θέση Δασκάλου στη Δημοτική Εκπαίδευση δεν είναι σωστό να προκαταλάβω με τη γνωμάτευσή μου, σ' αυτό το στάδιο, την απόφαση της αρμόδιας για την εφαρμογή του Επιτροπής Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας, ιδίως γιατί η απόφαση αυτή θα πρέπει να είναι όχι μόνο αποτέλεσμα ερμηνείας του κειμένου του εν λόγω Σχεδίου Υπηρεσίας αλλά και, μεταξύ άλλων, αξιολόγησης του υπό κρίση πτυχίου του Πανεπιστημίου της Ουαλλίας ως ακαδημαϊκού τίτλου σπουδών, αφού η Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας προβεί στη δέουσα για το σκοπό αυτό έρευνα συλλέγοντας όλα τα αναγκαία στοιχεία."
Προβλήθηκε ο ισχυρισμός ότι η Επιτροπή ακολούθησε δέσμια τη γνώμη ανώτερου υπαλλήλου του Υπουργείου Παιδείας.
Η Επιτροπή προέβει σε ενδελεχή έρευνα και ζήτησε και τη γνώμη του Υπουργείου Παιδείας.
Οι ισχυρισμοί για ξένους παράγοντες είναι αστήρικτοι και αβάσιμοι.
Το Σχέδιο Υπηρεσίας για τη θέση Δασκάλου Δημοτικής Εκπαίδευσης απαιτεί:-
"3.(ι) Για τα δημοτικά σχολεία -
Πτυχίο δασκάλου της Παιδαγωγικής Ακαδημίας της Κύπρου ή άλλης ισότιμης Παιδαγωγικής Ακαδημίας/Διδασκαλείου τριετούς τουλάχιστο φοίτησης, και στη περίπτωση των δασκάλων Οικοκυρικών Πτυχίο Ανωτάτης Σχολής Οικιακής Οικονομίας τριετούς τουλάχιστο φοίτησης."
Οι αιτήτριες φοίτησαν για δύο χρόνια στο Frederick Institute of Technology στη Λευκωσία από 1987-89 για Preprimary Teacher Education Course. Με τη συμπλήρωση των πρώτων δύο χρόνων τους απονεμήθηκε Δίπλωμα του Πανεπιστημίου της Ουαλλίας.
Φοίτησαν μετά στο Trinity College του Πανεπιστημίου της Ουαλλίας από όπου τους απονεμήθηκε στις 12 Ιουλίου, 1991, ο τίτλος του Bachelor of Education.
Η Επιτροπή αφού μελέτησε διεξοδικά όλα τα έγγραφα και στοιχεία που τέθηκαν ενώπιόν της κατέληξε στην προσβαλλόμενη απόφαση.
Θεωρώ αναγκαίο να παραθέσω σε έκταση το πρακτικό της
Επιτροπής:-
"Η Επιτροπή αφού μελέτησε διεξοδικά όλα τα έγγραφα και στοιχεία που έχουν τεθεί ενώπιόν της και ειδικότερα,
(α) τις επιστολές του Υπουργείου Παιδείας με ημερ. 15/10/91, 5/12/91 και 12/12/91,
(β) τις γνωμοδοτήσεις του Γενικού Εισαγγελέα με ημερ. 31/7/91 και 7/10/91,
(γ) το αναλυτικό πρόγραμμα του Frederick Polytechnic (στο οποίο φοίτησαν οι αιτήτριες για 2 χρόνια) και του Trinity College του Πανεπιστημίου Ουαλλίας σε αντιπαραβολή με το αναλυτικό πρόγραμμα του κλάδου Δασκάλων της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Κύπρου,
(δ) την επιστολή του Department of Education and Science του Η.Β. με ημερ. 28/10/91, καθώς και τις διάφορες βεβαιώσεις και επιστολές του British Council, του Trinity College και του Πανεπιστημίου Ουαλλίας, επισημαίνει τα ακόλουθα:
(1) Στη βεβαίωση του Trinity College (fax 4/7/91) αναφέρεται ότι 'The degree is recognised as a qualification to teach anywhere within the Primary stage of Education'. Αντίθετα από τις πληροφορίες που λήφθηκαν από το British Council το B.Ed.(Ordinary) του Trinity College, 'it is not acceptable for teaching in the U.K.' (fax με ημερ. 30/8/91).
(2) Σύμφωνα με το έγγραφο του πανεπιστημίου Ουαλλίας με ημερ. 11/9/91 `The content of the scheme pursued by the Cypriot students differed somewhat from courses pursued by British students whose intention it was to teach in the United Kingdom. Those students are required by the British Government to pursue a four year Honours course consisting of courses which are strictly relevant for the precise needs of British schools, where, as you know, a new national curriculum has been introduced'.
(3) Σύμφωνα με την επιστολή του πανεπιστημίου Ουαλλίας με ημερ. 11/9/91 και τη βεβαίωση του Trinity College με ημερ. 28/10/91, το B.Ed. (Ordinary) είναι three years course. Αντίθετα η βεβαίωση του Trinity College με ημερ. 4/7/91 αναφέρεται σε `four years degree programme'.
(4) Στο αναλυτικό πρόγραμμα του Frederick Polytechnic το course χαρακτηρίζεται ως 'Pre-Primary & Lower-Primary Teacher' και στην επιστολή του Frederick Polytechnic με ημερ. 1/11/91 το πρόγραμμα χαρακτηρίζεται 'Pre-Primary Teacher Course'.
Από το αναλυτικό πρόγραμμα του Trinity College προκύπτει ότι μέρος της εκπαίδευσης αναφέρεται σε 'infants' π.χ.
Κεφάλαιο 'Curriculum in Development': '3-8 years' 'Nursery /Infant Schools'.
Κεφάλαιο 'Art Craft and Design Education: Infant/Junior; Junior'.
Κεφάλαιο Mathematics year 1, Part II: Common to Infant & Junior Training Groups'.
Κεφάλαιο Physical Education: Age Range:3-8, 7-11'.
Από το αναλυτικό πρόγραμμα του Trinity College προκύπτει ότι κύρια θέματα (major field of study) για τις αιτήτριες (50% of over all marks) ήταν η Γεωγραφία (Geography) ή η Τέχνη (Art, Design and Craft).
Στη σελίδα 37Α του αναλυτικού προγράμματος Trinity College σημειώνεται ότι 'two years course in human Geography with associated Pedagogic Studies.... but the particular academic needs of the cypriot studies, their infant education emphasis...'.
Στα έγγραφα του Trinity College με ημερ. 28/11/91 σημειώνονται για τις ακόλουθες αιτήτριες τα εξής:
(ι) Χριστίνα Παπαντωνίου
Teaching Practice: Πρώτος χρόνος: three-weeks Infant's classroom, three-weeks in junior's classroom. Δεύτερος χρόνος: six-weeks in Infants' s classroom.
'There were no reservation regarding her suitability as a teacher of infants'.
(ιι) Γεωργία Λεοντίου
Teaching Practice: Πρώτος χρόνος: threeweeks Infant' s classroom, three-weeks in junior' s classroom. Δεύτερος χρόνος: six-weeks in Infant' s classroom.
'Flexible to accommodate infant needs'.
(ιιι) Χρίστου Μαρία
Teaching Practice: Πρώτος χρόνος: three-weeks in Infant' s classroom, threeweeks in Junior' s classroom. Δεύτερος χρόνος: six-weeks in Top Infant' s Classroom.
Για τις άλλες αιτήτριες δεν αναφέρονται παρόμοια στοιχεία.
(5) Επιστολή του Υπουργείου Παιδείας με ημερ. 5/12/91: 'Ο Διευθυντής Ανώτερης & Ανώτατης Εκπαίδευσης, από τον οποίο ζητήθηκαν απόψεις για το πιο πάνω θέμα, φρονεί ότι τα στοιχεία που έχουν υποβληθεί δε διαφοροποιούν τα πράγματα και επομένως το προσόν του B.Ed.(Ordinary) degree δεν είναι ισότιμο με το πτυχίο δασκάλου της Π.Α.Κ. ούτε ως προς το επίπεδο ούτε ως προς το περιεχόμενο.'
Επιστολή του Υπουργείου Παιδείας με ημερ. 12/12/91: 'Οι απόψεις μας, όπως έχουν εκτεθεί στην επιστολή μας με τον ίδιο αριθμό και ημερομηνία 5 Δεκεμβρίου, 1991, εξακολουθούν να είναι οι ίδιες. Από καθαρά εκπαιδευτικής πλευράς, η απάντηση μας στα ερωτήματά σας είναι πως το περιεχόμενο των σπουδών για απόκτηση του B.Ed. του Πανεπιστημίου Ουαλλίας, σε σύγκριση με το αναλυτικό πρόγραμμα της Παιδαγωγικής Ακαδημίας της Κύπρου, είναι διαφορετικό (η ελληνική γλώσσα και ιστορία, για παράδειγμα, δε διδάσκονται στα ξένα πανεπιστήμια) και το πτυχίο B.Ed. της Ουαλλίας δεν μπορεί να θεωρηθεί ως πτυχίο δασκάλου της Παιδαγωγικής Ακαδημίας της Κύπρου ή άλλης ισότιμης παιδαγωγικής Ακαδημίας/Διδασκαλείου'.
Απ' όλα τα πιο πάνω εκτεθέντα στοιχεία, η Επιτροπή καταλήγει στα εξής συμπεράσματα:
(ι) Το B.Ed.(Ordinary) διαφέρει ουσιαστικά από το B.Ed.(Honours), τόσο σε διάρκεια φοίτησης, όσο και σε περιεχόμενο και επίπεδο. Το B.Ed.(Ordinary) δε γίνεται δεκτό στο Ηνωμένο Βασίλειο ως προσόν διορισμού δασκάλου.
(ιι) Το B.Ed.(Ordinary) αποτελεί τίτλο που εκδόθηκε από πανεπιστήμιο του εξωτερικού το οποίο είναι αναγνωρισμένο στη χώρα που λειτουργεί. Πτυχιούχοι ξένων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων έχουν παλαιότερα γίνει δεκτοί για διορισμό στη θέση δασκάλου εφόσο το πτυχίο τους ήταν 'πτυχίο δασκάλου', όπως προβλέπουν τα Σχέδια Υπηρεσίας, εκδόθηκε από εκπαιδευτικά ιδρύματα τα οποία αναγνωρίζονται στη χώρα που λειτουργούν και το πτυχίο που κατείχαν γινόταν δεκτό στη χώρα αυτή για διορισμό στη θέση δασκάλου.
(ιιι) Δεν έχει σημασία (σύμφωνα και με τη γνωμοδότηση του Γενικού Εισαγγελέα) η πραγματική διάρκεια φοίτησης για απόκτηση του πτυχίου αλλά η κανονικά απαιτούμενη για την απόκτηση του χρονική διάρκεια. Στην προκειμένη περίπτωση η σχετική πρόνοια των σχεδίων υπηρεσίας για τρία έτη ικανοποιείται.
(ιν) Από τη σύγκριση των αναλυτικών προγραμμάτων των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων στα οποία φοίτησαν οι αιτήτριες προς εκείνο της Π.Α.Κ. προκύπτει ότι στις σπουδές τους δεν περιλαμβάνονται μαθήματα τα οποία θεωρούναι από το Υπουργείο Παιδείας βασικά για τους δασκάλους που θα απασχοληθούν στα ελληνικά Δημοτικά Σχολεία της Κύπρου.
(ν) Από τα μαθήματα που έχουν διδαχθεί οι αιτήτριες στα εκπαιδευτικά ιδρύματα που έχουν φοιτήσει, από την πρακτική τους εξάσκηση, από τη σύγκριση του αναλυτικού προγράμματος των ιδρυμάτων αυτών προς εκείνο της Π.Α.Κ. και από τα στοιχεία που αναφέρονται πιο πάνω, το πτυχίο τους δεν μπορεί να θεωρηθεί ως πτυχίο δασκάλου, όπως απαιτούν τα σχέδια υπηρεσίας. Το πτυχίο τους, εκ πρώτης όψεως, φαίνεται ότι προσιδιάζει περισσότερο προς πτυχίο Νηπιαγωγού. Το θέμα όμως αυτό, θα εξεταστεί αν και όταν οι αιτήτριες υποβάλουν αίτηση για εγγραφή στους πίνακες διοριστέων Νηπιαγωγών."
Ο ισχυρισμός ότι η έρευνα έγινε κάτω από συνεχή και ενεργό ανάμειξη του Υπουργείου Παιδείας και η Επιτροπή δεν άσκησε διακριτική ευχέρεια αλλά ακολούθησε δέσμια την παράνομη ανάμειξη του Υπουργείου είναι ανεδαφικός και δεν ευσταθεί.
Σύμφωνα με τη νομολογία η έρευνα μπορεί να διεξαχθεί είτε από το όργανο το ίδιο είτε μέσω άλλου προσώπου ή αρχής. Η τελική όμως εκτίμηση των γεγονότων, η εφαρμογή του Νόμου και η λήψη της απόφασης απόκειται στο αρμόδιο όργανο.
Από τα ενώπιον του Δικαστηρίου στοιχεία καταφαίνεται ότι η Επιτροπή έκαμε τη δέουσα έρευνα αναφορικά με το απαιτούμενο προσόν του Σχεδίου Υπηρεσίας.
Η Επιτροπή απευθύνθηκε στις αιτήτριες και ζήτησε την υποβολή πληρέστερων και λεπτομερέστερων στοιχείων στο Department of Education and Science του Ηνωμένου Βασιλείου και στο Υπουργείο Παιδείας. Προέβηκε σε λεπτομερή σύγκριση του αναλυτικού προγράμματος του Trinity College και του αναλυτικού προγράμματος της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Κύπρου.
Ο δικηγόρος των αιτητριών εισηγήθηκε ότι η Επιτροπή έλαβε υπόψη της εξωγενές στοιχείο, τη γνώση της ελληνικής γλώσσας, το οποίο είναι άλλο προσόν που αναφέρεται στην παράγραφο 2 του Σχεδίου Υπηρεσίας.
Η Επιτροπή δεν ερεύνησε θέμα γνώσης της ελληνικής γλώσσας από μόνο του αλλά σε συνάρτηση με το πρόγραμμα και την όλη δομή της εκπαίδευσης στην Παιδαγωγική Ακαδημία της Κύπρου και στα εκπαιδευτήρια στα οποία φοίτησαν οι αιτήτριες.
Η Επιτροπή έχει καθήκον να προβεί στη δέουσα έρευνα για εξακρίβωση των πραγματικών γεγονότων, να ερμηνεύσει, όπου είναι αναγκαίο, τις σχετικές νομοθετικές πρόνοιες και να εφαρμόσει το νόμο στα γεγονότα.
Η ερμηνεία και εφαρμογή του Σχεδίου Υπηρεσίας στα γεγονότα κάθε υπόθεσης και η διακρίβωση των προσόντων των υποψηφίων ανήκει αποκλειστικά στην Επιτροπή.
Το Δικαστήριο επεμβαίνει μόνο όταν η ερμηνεία και εφαρμογή του Σχεδίου Υπηρεσίας δεν είναι εύλογα επιτρεπτή (Βλ. Papaleontiou v. Republic (1987) 3 C.L.R. 211, Κλέαρχος Μιλτιάδους και Άλλοι v. Κυπριακής Δημοκρατίας (1989) 3 Α.Α.Δ. 1318).
Η Επιτροπή δεν ενήργησε με πλάνη περί τα πράγματα, εφάρμοσε το Νόμο, έκαμε τη δέουσα έρευνα, άσκησε τη διακριτική της ευχέρεια και η απόφασή της είναι πλήρως αιτιολογημένη και εύλογα επιτρεπτή.
Η προσβαλλόμενη απόφαση δεν πάσχει ούτε από υπέρβαση ούτε από κατάχρηση εξουσίας.
Η υπόθεση αυτή δεν είναι το τέρμα. Η Επιτροπή κατέληξε ότι, εκ πρώτης όψεως, το πτυχίο των αιτητριών προσιδιάζει προς πτυχίο Νηπιαγωγού.
Το θέμα αυτό όμως εναπόκειται στην Επιτροπή να αποφασίσει αν υποβληθεί αίτηση για εγγραφή στους πίνακες διοριστέων Νηπιαγωγών.
Για όλους τους πιο πάνω λόγους, η προσφυγή αποτυγχάνει και απορρίπτεται.
Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται.
Καμιά διαταγή για έξοδα.
H προσφυγή απορρίπτεται χωρίς έξοδα.