Impex Ltd. ν. Γεν. Εισαγγελέα κ.ά. (1992) 4 ΑΑΔ 464

Προσφορές — Όροι Προσφορών — Αποτελούσε όρο της προσφοράς πως κάθε όρος ήταν ουσιώδης — Παράβαση οποιονδήποτε ουσιώδους όρου συνεπάγεται ακυρότητα της προσβαλλόμενης πράξης κατακύρωσης της προσφοράς.

Προσφορές — Αρχή της ίσης μεταχείρισης — Όλοι οι προσφοροδότες πρέπει να τυγχάνουν ίσης μεταχείρισης βάσει του Άρθρου 28 του Συντάγματος καθώς και των γενικών αρχών για ελεύθερο συναγωνισμό.

Προσφορές —Έννομο Συμφέρον — Προσφοροδότης που δεν υπέβαλε προσφορά για ορισμένα είδη δεν έχει έννομο συμφέρον να προσβάλει με προσφυγή την κατακύρωση τους.

Οι αιτητές προσέβαλαν την εγκυρότητα της απόφασης των καθ' ων η αίτηση με την οποία ανακοινώθηκαν οι κατακυρώσεις στην προσφορά προμήθειας υάλινων χρειωδών Χημείου κτλ. για το Υπουργείο Υγείας.

Προς υποστήριξη της προσφυγής τους οι αιτητές ισχυρίστηκαν ότι:

(α) η απόφαση λήφθηκε καθ' υπέρβαση των εξουσιών και κατ' άμεση αντιπαράθεση των όρων και προδιαγραφών της προσφοράς.

(β) οι καθ' ων η αίτηση άσκησαν τις εξουσίες τους κατά τρόπο που αντίκειτο προς τις αρχές του ελεύθερου ανταγωνισμού και της αρχής της ίσης μεταχείρισης.

Οι καθ' ων η αίτηση υποστήριξαν πως οι προσφορές που κατακυρώθηκαν ήταν σύμφωνες με τους όρους και τις προδιαγραφές της προσφοράς. Επιπλέον δε τόνισαν ότι οι αιτητές δεν είχαν υποβάλει προσφορά για τα είδη 1,2, 8, 10 και 11 και για το λόγο αυτό δεν είχαν έννομο συμφέρον να προσβάλουν την κατακύρωση σ' αυτά.

Το Ανώτατο Δικαστήριο, ακυρώνοντας την επίδικη απόφαση, αποφάσισε ότι:

(1) Το ερώτημα που εγείρεται είναι κατά πόσο οι όροι τους οποίους έχουν παραβιάσει τα ενδιαφερόμενα μέρη αποτελούν ουσιώδεις όρους.

Η απάντηση βρίσκεται στον ίδιο τον όρο 18: "No tender will be considered unless all the above conditions have been strictly fullfilled." (Ουδεμία προσφορά θα ληφθεί υπόψη εκτός εάν όλοι οι άνω όροι έχουν αυστηρώς εκπληρωθεί).

Από το λεκτικό του πιο πάνω όρου είναι φανερό ότι όλοι οι όροι και προδιαγραφές της προσφοράς καθίστανται ουσιώδεις. Η παράβαση όμως ουσιωδών όρων συνεπάγεται ακυρότητα της προσβαλλόμενης πράξης. Από μια απλή ανάγνωση των όρων και προδιαγραφών της προσφοράς και των προσφορών στις οποίες έγινε η κατακύρωση, διαπιστώνεται ότι πράγματι υπήρξε παραβίαση των όρων αυτών.

(2) Οι προσφοροδότες πρέπει να τυγχάνουν ίσης μεταχείρισης από νομικής και πραγματικής πλευράς. Αυτό επιβάλλεται, τόσον απο τη συνταγματική αρχή της ισότητας που διασφαλίζεται με το Άρθρο 28 του Συντάγματος, όσο και από τις εφαρμοζόμενες σε δημοπρασίες γενικές αρχές του διοικητικού δικαίου, πού απαιτούν να τηρούνται οι γενικές για ελεύθερο συναγωνισμό αρχές, η καταστρατήγηση των οποίων συνεπάγεται ακυρότητα.

Για τα είδη 1, 2, 8, 10 και 11 που η αιτήτρια εταιρεία ΙΜΡΕΧ LTD. δεν είχε κάμει προσφορά, δεν νομιμοποιείται να προσβάλει την κατακύρωση τους με προσφυγή σύμφωνα με το Άρθρο 146 του Συντάγματος, γιατί στερείται έννομου συμφέροντος.

Η προσφυγή επιτυγχάνει μερικώς με έξοδα.

Αναφερόμενες υποθέσεις:

Χρίστου ν. Δημοκρατίας (1989) 3(Δ) Α.Α.Δ. 2093·

Λουκής Π. ΛουκαΐδηςΑτό ν. Δημοκρατίας (1990) 3 Α.Α.Δ. 862·

Αποφάσεις Συμβουλίου της Επικρατείας 132/39, 245/43·

Medcon Construction and Others v. Republic (1986) 3 C.L.R. 535·

Αιμίλιος Έλληνας & Σία Λτδ ν. Υπουργείου Οικονομικών και Άλλου (1990) 3 Α.Α.Δ. 181·

Προσφυγή.

Προσφυγή εναντίον της απόφασης των καθ' ων η αίτηση να κατακυρώσουν την προσφορά για προμήθεια υάλινων χρειωδών χημείου για το Υπουργείο Παιδείας στο ενδιαφερόμενο μέρος αντί στους αιτητές.

Μ. Πελίδης, για τους αιτητές.

Α. Κουρσουμπά (κα), Ανώτερη Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους καθ' ων η αίτηση.

Cur. adv. vult.

Ο Δικαστής κ. Δημητριάδης ανάγνωσε την ακόλουθη απόφαση.

ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ, Δ.: Με την προσφυγή αυτή οι αιτητές προσβάλλουν την εγκυρότητα της απόφασης και/ή πράξης των καθ' ων η αίτηση, ημερομηνίας 9/9/1988, με την οποία ανακοινώθηκαν οι κατακυρώσεις στην προσφορά με αναφορά Μ.Η. 382/71/19.

Στις 4 Μαΐου, 1988, προκηρύχθηκαν προσφορές για την προμήθεια υάλινων χρειωδών Χημείου κ.τ.λ. (Laboratory Glassware e.t.c.) για το Υπουργείο Υγείας και ως ημερομηνία υποβολής των προσφορών καθορίζετο η 18η Ιουνίου, 1988, και ώρα 10.00 π.μ., στο Υπουργείο Υγείας.

Η προσφορά αποτελείτο από 43 (σαράντα τρία) είδη. Λήφθηκαν είκοσι προσφορές και μεταξύ αυτών της αιτήτριας εταιρείας IMPEX LTD. Οι προσφορές αξιολογήθηκαν από τον υπεύθυνο του Νοσοκομειακού Εργαστηρίου του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας και τα είδη της προσφοράς κατακυρώθηκαν από το Τμηματικό Συμβούλιο Προσφορών σύμφωνα με τις εισηγήσεις του.

Στις 10 Οκτωβρίου, 1988, η εταιρεία IMPEX LTD. με επιστολή της διαμαρτύρετο ότι:-

(i) Κατακυρώθηκαν είδη σε τιμές "Ex-Works'' ή "F.O.B.".

(ii) Τα είδη 6 (έξι) και 7 (επτά) της προσφοράς κατακυρώθηκαν σε τιμές "Ex-Works" και σε "A.R./Soda Glass" αντί σε "Borosilicate Glass" που ζητείτο στην προσφορά.

Επιπλέον ζητούσε να έχει απάντηση σε 30 (τριάντα) ημέρες από την ημερομηνία της επιστολής της.

Το Υπουργείο Υγείας, με επιστολή του, ημερομηνίας 10 Νοεμβρίου, 1988, απάντησε στην πιο πάνω επιστολή εντός της προθεσμίας των 30 (τριάντα) ημερών που ζητούσε (Παράρτημα 3 στην ένσταση).

Οι αιτητές προβάλλουν για την ακύρωση της επίδικης απόφασης, μεταξύ άλλων τους πιο κάτω λόγους:-

(1) Η απόφαση και/ή πράξη λήφθηκε καθ' υπέρβαση και/ή κατά παράβαση των εξουσιών και κατ' άμεση αντιπαράθεση των όρων και προδιαγραφών της προσφοράς.

(2) Οι καθ' ων η αίτηση άσκησαν τα δικαιώματα τους και τις εξουσίες τους κατά τρόπο που αντίκειται προς τις αρχές του ελεύθερου συναγωνισμού και ότι το δικαίωμα της ίσης μεταχείρισης, η οποία περιφρουρείται από το άρθρο 28 του Συντάγματος, έχει καταστρατηγηθεί.

Ο δικηγόρος των αιτητών υπέβαλε ότι οι ακόλουθοι όροι της προσφοράς έχουν παραβιασθεί.

Παράβαση του όρου 9

Οι προσφορές οι οποίες αναφέρονται σε τιμές "F.O.B." και τιμές εργοστασίου αντιβαίνουν προς τον όρο 9 και ότι ο όρος αυτός ρητά προνοεί ότι παράδοση των εμπορευμάτων σημαίνει παράδοση στην Κύπρο.

Παράβαση τον όρου 10

(1) Η προσφορά της CYPRUS PHARMACEUTICAL ORGANIZATION LTD., δίδει κατά προσέγγιση ("approximate") τιμή της υποτιθέμενης τιμής χρέωσης "C.I.F.". Έτσι υπάρχει εμφανής παράβαση εφ' όσον η ένδειξη αυτή δεν μπορεί να είναι δεσμευτική, αλλ' ούτε και να θεωρηθεί ως τιμή συμβολαίου "C.I.F.".

(2) Η προσφορά της C. GEORGHIOU (LAB SUPPLIES) LTD., για την προσφορά των ανταποκριτών της SHERWOOD δηλοί ότι η τιμή "C.I.F. Freight & Insurance" θα χρεωθεί επιπρόσθετα και προς τούτο δίδεται μια κατά προσέγγιση ("estimated") τιμή. Τούτο αντιβαίνει τον όρο 10.

(3) Η προσφορά των Ρ.+ R. TECHCONSULT LTD., αναφέρει ότι "Freight and Insurance to Limassol" θα χρεωθεί επιπρόσθετα ("extra at cost") αλλά υπολογίζεται ως Λ.Κ. 2,000.00.

(4) Η JAMCO MEDICAL SCIENTIFIC AND TECH NICAL SERVICES αναφέρει την τιμή εργοστασίου για κάθε κονδύλι και δεν αναφέρει τιμή "C.I.F.".

(5) Η προσφορά της LIMASSOL DRUGS COMPANY LTD., σαφώς αναφέρει ότι η αναγραφόμενη τιμή είναι τιμή "C. + F." και ότι η ασφαλιστική κάλυψη θα
χρεωθεί επιπρόσθετα σε τιμής κόστους.

(6) Η προσφορά της SUNDIAL CO. LTD., εκ μέρους των Ανταποκριτών των HIRSCHMANN επίσης παραβιάζει τον όρο 10 καθώς σαφώς αναφέρει ότι η χρέωση της μεταφοράς δεν δύναται να υπολογισθεί και η χρέωση της ασφαλιστικής κάλυψης δεν αναφέρεται.

(7) Η προσφορά της SUNDIAL CO. LTD., εκ μέρους των Ανταποκριτών της L.P. ITALIANA δεν αναφέρει την ασφαλιστική χρέωση.

Παράβαση του όρου 12

Η προσφορά της SUNDIAL CO. LTD., εκ μέρους των Ανταποκριτών της HIRSCHMANN αντίκειται προς την παράγραφο 12, καθ' ότι η προσφορά των Ανταποκριτών της αναφέρει ότι η πληρωμή πρέπει να γίνει με πιστωτική επιστολή ("letter of credit"). Επιπρόσθετα η προσφορά της L.P. ITALIANA αναφέρει ότι η πληρωμή πρέπει να γίνει με "Irrevocable confirmed letter of credit".

Επίσης υποβλήθηκε εκ μέρους του δικηγόρου των αιτητών η μη συμμόρφωση προς ουσιώδεις όρους και προδιαγραφές της προσφοράς γίνεται περισσότερο σοβαρή ενόψει των προνοιών της παραγράφου 18.

Από την άλλη, η δικηγόρος των καθ' ων η αίτηση, ισχυρίστηκε ότι οι καθ' ων η αίτηση ορθά αποδέχθηκαν τις προσφορές προσφοροδοτών, οι οποίες ήταν σύμφωνες με τους όρους και τις προδιαγραφές της προσφοράς.

Αναλυτικά για την κάθε προσφορά αναφέρει τα εξής:-

(1) Οι προσφοροδότες C.P.O. LTD. (Ανταποκριτές των ANAPLIOTIS/VIVE GREECE) έδωσαν συνολική τιμή "C.I.F. Limassol".

(2) Αναφορικά με την προσφορά της G. GEORG-HIOU (LAB SUPPLIES) LTD. (Ανταποκριτές των SHERWOOD και ΚΙΜΑ) στους οποίους καταχωρήθηκαν κονδύλια, οι σχετικές προσφορές δίδουν συνολική τιμή "C.I.F.".

(3) Προσφορά P. + R. TECHCONSULT LTD.: Και στην προσφορά αυτή δίδεται συνολική τιμή για ασφάλεια και μεταφορά, δηλαδή σύνολο "C.I.F.".

(4) Στην προσφορά της JAMCO MEDICAL SCIENTIFIC AND TECHNICAL SERVICES δόθηκε τιμή "Ex-Works" και όχι "C.I.F.".

(5) Η προσφορά της LIMASSOL DRUGS CO. LTD. κατακυρώθηκε σε τιμή "Cost and Freight (C. + F.)".

(6) Προσφορά SUNDIAL CO. LTD.: Κατακυρώθηκαν προς όφελος των Ανταποκριτών τους HIRSCHMAN τα κονδύλια 6,7 και 12 και προς όφελος των Ανταποκριτών της L.P. ITALIANA τα κονδύλια 15, 16, 19, 20, 21, 34, 35, 36 και 37. Δόθηκε συνολική τιμή "C. + F." ("Cost and Freight" και όχι "E.W." όπως υπάρχει ισχυρισμός.

Επίσης, η δικηγόρος των καθ' ων η αίτηση, τόνισε ότι η αιτήτρια εταιρεία δεν είχε κάμει προσφορά για τα είδη 1, 2, 8, 10 και 11 και για το λόγο αυτό δεν είχε έννομο συμφέρον να προσβάλει την κατακύρωση σ' αυτά.

Στο Τεκμήριο 2 της προσφυγής κάτω από τον τίτλο "CONDITIONS AND TERMS OF TENDERS" οι όροι 9, 10,12 και 18 έχουν:-

"9. Delivery: Delivery in this tender means arrival to CYPRUS.

10. The tender price quoted should include packing and all other expenses CIF Limassol, liner terms or Nicosia. In case of delivery of supplies ex-stock it should be quoted by the tenderer if the price tendered includes import duty or not.

11. Full specifications, technical information, leaflets, samples and other literature concerning the item/items in the list should be submitted with the tender.

12. Payment CAD through the Central Bank of Cyprus, but free of any bank charges.

18. No tender will be considered unless all the above conditions have been strictly fulfilled".

Οι αρχές που διέπουν τον έλεγχο, αξιολόγηση και κατακύρωση μιας προσφοράς έχουν νομολογηθεί από το Ανώτατο Δικαστήριο σε σωρεία αποφάσεων.

Στην Υπόθεση Αριθ. 324/86, Χαρίκλεια Χρίστου ν. Δημοκρατίας, απόφαση δόθηκε στις 23/9/1989, διαβάζουμε τα πιο κάτω:-

"Το Συμβούλιο Προσφορών επιτελεί σοβαρό έργο. Διαχειρίζεται δημόσια χρήματα. Αποφασίζει την κατακύρωση κρατικών προσφορών και το κύριο κριτήριο πρέπει να είναι το δημόσιο συμφέρον. Η προσφερόμενη τιμή είναι σημαντικό στοιχείο κρίσης. Δεν είναι όμως το μόνο ή το αποφασιστικό. Πρέπει να συνδυάζεται και με άλλα στοιχεία της προσφοράς για την τελική απόφαση της κατακύρωσης, μεταξύ των οποίων και το εχέγγυο της καλής εκτέλεσης από τον προσφοροδότη. Απόρριψη της χαμηλότερης τιμής πρέπει να αιτιολογείται για γνώση του προσφοροδότη και ευχέρεια στο δικαστικό έλεγχο της καλής άσκησης της διακριτικής εξουσίας της Διοίκησης - (βλ., μεταξύ άλλων, Απόφαση 1216/1954 (Ολ.) των Αποφάσεων Συμβουλίου Επικρατείας, 1954, Β', σελ. 1467)."

Στην απόφαση Λουκής Π. Λουκαΐδης Λίμιτεδ ν. Δημοκρατίας, Υπόθεση Αριθ. 549/88, απόφαση δόθηκε στις 10/3/1990, αναφέρονται τα πιο κάτω:-

"Η διακήρυξη προσφορών αποτελεί πράξη κανονιστικού περιεχομένου και παράβαση των όρων συνεπάγεται ακυρότητα - (Συμβούλιο της Επικρατείας -Υπόθεση 531/49).

Στην Υπόθεση 668/74 το Συμβούλιο Επικρατείας είπε:-

"1. Η διακήρυξις της δημοπρασίας συνιστά το νομικόν αυτής πλαίσιον, δεσμεύουσα τόσον την επί του διαγωνισμού δημοσίαν αρχήν όσον και τους διαγωνιζομένους, η δε παράβασις των ουσιωδών διατάξεων της, ήτοι των αποβλεπουσών εις την ουσιώδη εξυπηρέτησιν του διά της δημοπρασίας επιδιωκομένου σκοπού, άγει εις ακυρότητα του αποτελέσματος της δημοπρασίας και των σχετικών εγκριτικών πράξεων."

Στα Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας 1929-1959, σελ. 267 αναφέρεται ότι όροι διακήρυξης δημοπρασίας θεωρούνται κατ' ουσίαν διατάξεις νόμων - (βλ. Αποφάσεις Συμβουλίου της Επικρατείας 132/39, 245/43). Στη σελ. 431 διαβάζομε:-

"Η διακήρυξις δημοπρασίας είναι πράξις κανονιστικού χαρακτήρος, δεσμεύουσα τους συναγωνιζόμενους και την διοίκησιν, ως και τον εκδόσαντα την πράξιν ταύτην. Η παράβασις ουσιώδους όρου της διακηρύξεως συνιστά παράβασιν νόμου και συνεπάγεται ακυρότητα: ... Οι όροι της διακηρύξεως δέον να ερμηνεύωνται στενώς και αυστηρώς:..."

Στο Σύγγραμμα του Μιχ. Δ. Στασινόπουλου -"Δίκαιον των Διοικητικών Πράξεων", σελ. 109 αναφέρεται:-

'Ούτως η διακήρυξις δημοπρασίας δεν περιέχει μεν άμεσον επιταγήν, φέρει εν τούτοις χαρακτήρα κανονιστικόν, η δε παράβασις αυτής συνιστά παράβασιν κανόνος δικαίου.'"

Το ερώτημα που εγείρεται επομένως, είναι κατά πόσο οι όροι τους οποίους έχουν παραβιάσει τα ενδιαφερόμενα μέρη και στους οποίους γίνεται αναφορά πιο πάνω, αποτελούν ουσιώδεις όρους.

Από το λεκτικό του πιο πάνω όρου είναι φανερόν ότι όλοι οι όροι και προδιαγραφές της προσφοράς καθίστανται ουσιώδεις. Η παράβαση όμως ουσιωδών όρων συνεπάγεται ακυρότητα της προσβαλλόμενης πράξης.

Από μια απλή ανάγνωση των όρων και προδιαγραφών της προσφοράς και των προσφορών στις οποίες έγινε η κατακύρωση, διαπιστώνεται ότι πράγματι υπήρξε παραβίαση των όρων αυτών. Εξάλλου υπάρχει άμεση παραδοχή από τους καθ' ων η αίτηση ότι κατακυρώθηκαν προσφορές σε τιμές "F.O.B." ή E/W αντί σε τιμές "C.I.F." (βλέπε σελίδα 2, παράγραφο (δ) της γραπτής αγόρευσης των καθ' ων η αίτηση). Επίσης, στη σελίδα 4, παράγραφο (ε) της ίδιας αγόρευσης υπάρχει ρητή παραδοχή ότι η εταιρεία JAMCO δεν έδωσε τιμή "C.I.F." αλλά "Ex Works".

Ο πιο πάνω ισχυρισμός των αιτητών για μη συμμόρφωση προς τους όρους της προσφοράς επιτυγχάνει και η επίδικη απόφαση ακυρώνεται.

Οι αιτητές, ισχυρίζονται ακόμα, ότι δεν έτυχαν ίσης μεταχείρισης και ότι υπάρχει παραβίαση του Άρθρου 28.1 του Συντάγματος, επειδή οι καθ' ων η αίτηση έλαβαν υπόψη και κατακύρωσαν την προσφορά σε προσφοροδότες των οποίων οι προσφορές δεν ήταν σύμφωνες με τους όρους και τις προδιαγραφές, και ότι αυτό έγινε κατ' αντιπαράθεση προς τις αρχές του ελεύθερου συναγωνισμού και του δικαιώματος ίσης μεταχείρισης.

Σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου τούτου, οι προσφοροδότες πρέπει να τυγχάνουν ίσης μεταχείρισης από νομικής και πραγματικής πλευράς. Αυτό επιβάλλεται, τόσον από τη συνταγματική αρχή της ισότητας που διασφαλίζεται με το Άρθρο 28 του Συντάγματος, όσον και από τις εφαρμοζόμενες σε δημοπρασίες γενικές αρχές του διοικητικού δικαίου, που απαιτούν να τηρούνται οι γενικές για ελεύθερο συναγωνισμό αρχές, η καταστρατήγηση των οποίων συνεπάγεται ακυρότητα -(Medcon Construction and Others v. Republic (Minster of Finance and Others) (1968) 3 C.L.R. 535 στη σελίδα 544.

Για τους πιο πάνω λόγους η προσφυγή επιτυγχάνει μόνο έναντι των επιτυχόντων προσφοροδοτών των οποίων η προσφορά έγινε κατά παράβαση των όρων και προδιαγραφών. Η προσβαλλόμενη πράξη ακυρώνεται χωρίς βεβαίως τούτο να επηρεάζει τη σύμβαση ιδιωτικού δικαίου μεταξύ του Υπουργείου Υγείας και των προσφοροδοτών στους οποίους κατακυρώθηκε η προσφορά (βλέπε Υπόθεση Αριθ. 64/89, Αιμίλιος Έλληνας & Σία Λτδ. ν. Υπουργείου Οικονομικών και Γενικού Λογιστή ως Προέδρου Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών, απόφαση δόθηκε στις 27/1/1990).

Για τα είδη 1, 2, 8, 10 και 11 που η αιτήτρια εταιρεία IMPEX LTD. δεν είχε κάμει προσφορά, δεν νομιμοποείται να προσβάλει την κατακύρωση τους με προσφυγή σύμφωνα με το Άρθρο 146 του Συντάγματος, γιατί στερείται εννόμου συμφέροντος.

Οι καθ' ων η αίτηση να πληρώσουν τα έξοδα τα οποία θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή.

Η προσφυγή επιτυγχάνει μερικώς με έξοδα.

cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο

	CyLaw \| Αναφορικά μ'εμάς \| Επικοινωνία