|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
Κυπριακή νομοθεσία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:
(1991) 4 ΑΑΔ 3803
27 Νοεμβρίου, 1991
[ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΧΡΥΣΤΑΛΛΕΝΗ Α. ΚΑΛΛΙΜΑΧΟΥ ΚΑΙ ΑΛΛΗ,
Αιτήτριες,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΔΙΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΑΛΛΟΥ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Υποθέσεις Αρ. 732/89, 733/89).
Επίταξη — Ο περί της Επιτάξεως Ιδιοκτησίας δια Σκοπούς Δημοσίας Ωφελείας Νόμος, (Ν. 21/62) — Άρθρο 3(2) — Μία από τις προϋποθέσεις για επίταξη ιδιωτικής ιδιοκτησίας για σκοπούς δημόσιας ωφέλειας είναι η συντήρηση ή ανάπτυξη των δασών — Η ερμηνεία του όρου "συντήρηση και ανάπτυξη του δάσους" περιλαμβάνει τόσο τη διαφύλαξή του από τον κίνδυνο φθοράς, όσο και την ανάπτυξή του, την επέκταση, το ξετύλιγμα, την αύξηση του δασικού χώρου.
Προσφυγή βάσει του άρθρου 146 του Συντάγματος — Λόγοι ακύρωσης — Κατάχρηση Εξουσίας — Συντρέχει όταν η διοίκηση παραβαίνει το σκοπό του γράμματος και πνεύματος του νόμου, όταν η απόφαση εκδίδεται για καταχρηστικό λόγο και σκοπό, κατάδηλα διαφορετικό από εκείνο που ο νομοθέτης θέλησε, έξω δηλαδή από τα τελεολογικά όρια του Νόμου.
Οι αιτήτριες προσέβαλαν με τις προσφυγές τους που συνεκδικάστηκαν την απόφαση των καθ' ων η αίτηση με την οποία επίταξαν ακίνητά τους στο Νέο Χωριό Πάφου.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, απορρίπτοντας την προσφυγή, αποφάσισε ότι:
(1) Ο ισχυρισμός των αιτητριών πως η διοίκηση κατέληξε στο επαχθέστερο μέτρο της επίταξης, χωρίς προηγουμένως να διενεργήσει τη δέουσα έρευνα, αντικρούεται από τα ίδια τα στοιχεία, σχέδια, μελέτες και τις αλλεπάλληλες συνεδριάσεις που αποτελούν το περιεχόμενο του διοικητικού φακέλου της υπόθεσης.
(2) Το Σχέδιο για προστασία και διαχείριση του δάσους Ακάμα και η σταδιακή κήρυξη της περιοχής σε Εθνικό Δασικό Πάρκο, υπήρχε και εμελετάτο πολύ πριν από την απόφαση για απαλλοτρίωση και επίταξη των κτημάτων των αιτητριών. Έχω ικανοποιηθεί πως οι καθ' ων η αίτηση μελέτησαν με τη δέουσα προσοχή και επιμέλεια τους διάφορους πιθανούς τρόπους για την προώθηση του έργου.
(3) Ο ισχυρισμός των αιτητριών πως το Διάταγμα εκδόθηκε κατόπιν πλάνης περί τα πράγματα και το νόμο, δεν ευσταθεί, ούτε υποστηρίζεται από τα γεγονότα της υπόθεσης και τα ενώπιον του Δικαστηρίου στοιχεία. Ο σκοπός της επίταξης περιγράφτηκε στο σχετικό Διάταγμα και η αιτιολογία του συμπληρώνεται πλήρως από τα στοιχεία του φακέλου της διοίκησης.
Στο Σύγχρονο Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσης της Επιτροπής Φιλολόγων, η λέξη "συντήρηση" ερμηνεύεται να περιλαμβάνει τη διαφύλαξη από τη φθορά, η δε λέξη "ανάπτυξις" ερμηνεύεται σαν το ξετύλιγμα, η αύξηση. Η ερμηνεία λοιπόν του όρου "συντήρηση και ανάπτυξη του δάσους", του άρθρου 3(2)(ια), του Ν. 21/62, θα μπορούσε να περιλάβει τόσο τη διαφύλαξή του από τον κίνδυνο φθοράς λόγω πιθανής τουριστικής ανάπτυξης της περιοχής, όσο και την ανάπτυξή του, την επέκταση, το ξετύλιγμα, την αύξηση του δασικού χώρου.
Στην υπό εξέταση υπόθεση δεν έχω διαπιστώσει ότι η εκτίμηση της διοίκησης για τη συνδρομή των όρων της αναγνωριζόμενης από το Νόμο δημόσιας ωφέλειας έπασχε από πλάνη περί τα πράγματα, κακή άσκηση διακριτικής εξουσίας ή κατάχρηση εξουσίας.
Κατάχρηση εξουσίας υπάρχει όταν η Διοίκηση, στην άσκηση δημόσιας διακριτικής εξουσίας, παραβαίνει το σκοπό του γράμματος και πνεύματος του νόμου, όταν δηλαδή είναι κατά τα άλλα νόμιμη, αλλά έχει εκδοθεί για καταχρηστικό λόγο και σκοπό, κατάδηλα διαφορετικό από εκείνο που ο νομοθέτης θέλησε, έξω δηλαδή από τα τελεολογικά όρια του Νόμου.
Ο μόνος σκοπός της έκδοσης του προσβαλλόμενου Διατάγματος Επίταξης ήταν εκείνος που καθορίστηκε στο Διάταγμα και δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας. Δεν υπάρχει καμιά ένδειξη ή μαρτυρία ότι το Διάταγμα εκδόθηκε για οποιοδήποτε καταχρηστικό λόγο ή σκοπό. Η Διοίκηση άσκησε την εξουσία της σύμφωνα με το Νόμο για τον καθορισμένο σκοπό δημόσιας ωφέλειας.
Προσφυγές απορρίπτονται χωρίς έξοδα.
Αναφερόμενη υπόθεση:
Χατζηϊωάννου και άλλη ν. Υπουργικού Συμβουλίου (Προσφυγή Αρ. 782/89, ημερ. 29/8/90).
Προσφυγές.
Προσφυγές εναντίον της απόφασης των καθ' ων η αίτηση, με την οποία επίταξαν τα ακίνητα των αιτητών στο Νέο Χωρίο Πάφου.
Μ. Κυριακίδης, για τις αιτήτριες.
Π. Ππασιάς, Ανώτερος Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους καθ' ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΗΣ, Δ. ανάγνωσε την ακόλουθη απόφαση. Με τις προσφυγές αυτές, οι οποίες συνεκδικάστηκαν γιατί αφορούν την ίδια διοικητική πράξη και παρουσιάζουν κοινά νομικά σημεία και πραγματικά γεγονότα, οι αιτήτριες ζητούν δήλωση του Δικαστηρίου ότι η απόφαση των καθ' ων η αίτηση να επιτάξουν τα ακίνητά τους στο Νέο Χωρίο Πάφου, τοποθεσία Ποταμός-Κτιστά, του Φ/Σ XXV/48, υπό τίτλο με αρ. εγγραφής 13042, τεμ. 32/1/1/ (μέρος) και 33/1/1/1, υπό τίτλο με αρ. εγγραφής 13046, τεμ. 25/1 και 26, υπό τίτλο με αρ. εγγραφής 12800, τεμ. 19/1/1, 20, 19/2/1, 21, 23/1, το δικαίωμα επί της πηγής και του νερού υπό τίτλο με αρ. εγγραφής 13098, τεμ. 30 (1/8 μερίδιο), το δικαίωμα επί της πηγής και του νερού υπό τίτλο με αρ. εγγραφής 13097, τεμ. 11 (1/8 μερίδιο), το δικαίωμα επί της πηγής και του νερού υπό τίτλο με αρ. εγγραφής 13096, τεμ. 10 (1/8 μερίδιο) και υπό τίτλο με αρ. εγγραφής 13044, τεμ. 12/1, είναι άκυρη, παράνομη και στερημένη οποιουδήποτε έννομου αποτελέσματος.
Η αιτήτρια στην υπ' αρ. 732/89 προσφυγή, αποδέχτηκε την προσφερθείσα αποζημίωση για μερικά από τα κτήματά της και απέσυρε την προσφυγή της γι' αυτά. Για τα υπό ενιαία εγγραφή ακίνητα υπ' αρ. τεμ. 19/1/1, 19/2/1, 20, 21 και 23/1 και για τα δικαιώματά της επί των πηγών και του νερού των τεμαχίων υπ' αρ. εγγραφής 30, 10 και 11, δεν αποδέχτηκε την προσφερθείσα αποζημίωση και επιμένει στην προσφυγή της.
Η αιτήτρια στην προσφυγή αρ. 732/89 είναι ιδιοκτήτρια των ακινήτων στο Νέον Χωρίον Πάφου Φ/Σ XXV/48 (α) υπό τίτλον με αρ. εγγραφής 13046, τεμ. 25/1, 26, (β) υπό τίτλον με αρ. εγγραφής 12800, τεμ. 19/1/1, 20, 19/2/1, 21, 23/1 δύο κατοικίες (1/2 μερίδιον), (γ) υπό τίτλον με αρ. εγγραφής 13098, τεμ. 30, δικαίωμα επί της πηγής και του νερού (1/8 μερίδιον), (δ) υπό τίτλον με αρ. εγγραφής 13097, τεμ. 11, δικαίωμα επί της πηγής και του νερού (1/8 μερίδιον), (ε) υπό τίτλον με αρ. εγγραφής 13096, τεμ. 10, δικαίωμα επί της πηγής και του νερού (1/8 μερίδιον) και (στ) υπό τίτλον με αρ. εγγραφής 13044, τεμ. 12/1.
Η αιτήτρια στην προσφυγή 733/89 είναι ιδιοκτήτρια των ακινήτων στο Νέον Χωρίον Πάφου Φ/Σ XXV/48 (α) υπό τίτλον με αρ. εγγραφής 13042, τεμ. 32/1/1,33/1/1/1, (β) υπό τίτλον με αρ. εγγραφής 12800, τεμ. 19/1/1, 20, 19/2/1, 21,23/1 δυο κατοικίες (1/2 μερίδιον), (γ) υπό τίτλον με αρ. εγγραφής 13098, τεμ. 30, δικαίωμα επί της πηγής και του νερού (1/8 μερίδιον), (δ) υπό τίτλον με αρ. εγγραφής 13097, τεμ. 11, δικαίωμα επί της πηγής και του νερού (1/8 μερίδιον) (ε) υπό τίτλον με αρ. εγγραφής 13096, τεμ. 10, δικαίωμα επί της πηγής και του νερού (1/8 μερίδιον).
Με το υπ' αρ. 1299/89 Διάταγμα Επίταξης, που δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας αρ. 2435 στις 18.8.89, οι καθ' ων η αίτηση αποφάσισαν, σύμφωνα με το άρθρο 4 του περί Επιτάξεως Ιδιοκτησίας Νόμου Αρ. 21/62, όπως τροποποιήθηκε, να επιτάξουν την προαναφερθείσα ιδιωτική ακίνητη ιδιοκτησία των αιτητριών στο Νέο Χωρίο της Επαρχίας Πάφου, προς το σκοπό της δημιουργίας και ανάπτυξης Δασών ή οποιουδήποτε των σκοπών αυτών και της καλύτερης προστασίας και διαχείρισης του Δάσους Ακάμα.
Για την πιο πάνω περιουσία των αιτητριών δημοσιεύτηκε επίσης στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας αρ. 2435 και ημερ. 18.8.89 και σχετική Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης με αρ. 1279, για σκοπούς δημόσιας ωφέλειας, δηλαδή για την καλύτερη συντήρηση, ανάπτυξη, προστασία και διαχείριση του Δάσους Ακάμα. (Βλ. Μπλέ 52 στο φάκελο της υπόθεσης).
Οι αιτήτριες δεν υπέβαλαν ένσταση εναντίον της σκοπούμενης απαλλοτρίωσης μέσα στην προθεσμία που πρόβλεπε η σχετική γνωστοποίηση. (Βλ. Μπλέ 68 στο φάκελο) και γι' αυτό ο Υπουργός Γεωργίας και Φυσικών Πόρων εξέδωσε το υπ' αρ. 1692 Διάταγμα Απαλλοτρίωσης για την απαλλοτρίωση της ακίνητης ιδιοκτησίας των αιτητριών στο Νέο Χωρίο Πάφου, το οποίο δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας αρ. 2454, ημερ. 3.11.89. (Βλ. Μπλέ 77 και 76 στο φάκελο). Εναντίον της απαλλοτρίωσης καταχωρίστηκαν προσφυγές, οι οποίες αργότερα αποσύρθηκαν και απορρίφθηκαν.
Θα πρέπει να αναφερθεί πως στις 16.5.85 η αιτήτρια στην προσφυγή αρ. 733/89, Δώρα Κυριακίδου, υπέβαλε στο Γραφείο Επάρχου Πάφου αίτηση για ανέγερση τουριστικού συγκροτήματος στα υπ' αρ. 31/1/1 και 33/1/1/1 επίδικα τεμάχιά της. Ο Έπαρχος Πάφου απέρριψε την πιο πάνω αίτηση και σαν συνέπεια τούτου, η αιτήτρια καταχώρισε την προσφυγή με αρ. 976/87, η οποία εκδικάζεται ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου. (Βλ. Μπλε 30 και 31 στο φάκελο).
Ο δικηγόρος των αιτητριών στη γραπτή του αγόρευση και γραπτή του απάντηση, πρόβαλε σωρεία νομικών και πραγματικών επιχειρημάτων για ακύρωση του διατάγματος επίταξης.
Εισηγήθηκε κατ' αρχήν πως η επίταξη των κτημάτων των αιτητριών δεν ήταν νόμιμη, για το λόγο ότι ο περί της Επιτάξεως Ιδιοκτησίας δια Σκοπούς Δημόσιας Ωφελείας Νόμος, Ν. 21/62, θέτει σαν μια από τις προϋποθέσεις για να δύναται να επιταχθεί ιδιωτική ιδιοκτησία για σκοπούς δημόσιας ωφέλειας τη συντήρηση ή ανάπτυξη των δασών, ενώ με την υπό κρίση επίταξη, δεν επιτυγχάνεται συντήρηση ή ανάπτυξη του δάσους, αλλά μόνο δημιουργία δάσους, πράγμα που βρίσκεται εκτός των προϋποθέσεων του άρθρου 3(2) του Νόμου, αλλά και εκτός των ορίων της διακριτικής εξουσίας του αρμοδίου οργάνου.
Επίσης εισηγήθηκε, πως πραγματικός σκοπός της επίταξης δεν ήταν η καλύτερη προστασία και διαχείριση του δάσους, αλλά η παρεμπόδιση της οικοδόμησης στην επιταγμένη περιοχή, πράγμα που αποδεικνύεται από το γεγονός ότι με την επίταξη του τεμαχίου 33/1/1/1 της αιτήτριας Δώρας Κυριακίδου, το τεμάχιο με αριθμό 32/1/1, για το οποίο είχε ζητηθεί άδεια οικοδομής, καθίστατο περίκλειστο και συνεπώς, μη αξιοποιήσιμο.
Ένας άλλος λόγος ακύρωσης που προβλήθηκε, ήταν ότι οι καθ' ων η αίτηση προέβησαν στην επίταξη με εσφαλμένη αντίληψη ως προς τις προβλεπόμενες από το νόμο προϋποθέσεις, δεν γνώριζαν ποια ακριβώς ακίνητα επίτασσαν, δεν γνώριζαν και δεν περιέγραψαν στο σχετικό διάταγμα τις δυο κατοικίες, οι οποίες ήταν κτισμένες στα τεμάχια 19/1/1, 20, 19/2/1, 21 και 23/1 και δεν γνώριζαν ότι δεν υπήρχε πρόσβαση από τα επιτασσόμενα ακίνητα προς το δάσος, ούτε τρόπος χρήσεως του νερού για την καλύτερη ανάπτυξη και διαχείριση του δάσους, ενεργώντας έτσι υπό καθεστώς πλάνης περί τα πράγματα και το νόμο και χωρίς τη διενέργεια της δέουσας έρευνας.
Ο δικηγόρος των αιτητριών εισηγήθηκε περαιτέρω πως η πράξη της επίταξης θα πρέπει να ακυρωθεί λόγω ψευδούς αιτιολογίας, κατάχρησης και υπέρβασης εξουσίας, για το λόγο ότι ο πραγματικός σκοπός της επίταξης δεν ήταν η προστασία του δάσους Ακάμα, αλλά ο αποκλεισμός της οικοδομικής δραστηριότητας στα επίδικα ακίνητα.
Επίσης εισηγήθηκε πως η επίταξη είναι μέτρο ανεκτό μόνο προς θεραπεία έκτακτης, επείγουσας και παροδικής δημοσίας ή κοινωνικής ανάγκης μη δυνάμενης να αντιμετωπιστεί με άλλο λιγότερο επαχθές μέτρο και επιτρέπεται μόνο σε σπάνιες και πολύ επείγουσες περιπτώσεις, πράγμα που δεν συνέτρεχε στην υπό κρίση περίπτωση.
Ο δικηγόρος των καθ' ων η αίτηση υπέβαλε πως το επίδικο Διάταγμα Επίταξης έγινε σύμφωνα με το γράμμα και το πνεύμα του περί Επιτάξεως Νόμου του 1962, όπως τροποποιήθηκε, και σύμφωνα με την παράγραφο 8 του άρθρου 23 του Συντάγματος και πρόσθεσε πως τα επιταχθέντα κτήματα των αιτητριών ήταν απαραίτητα για την καλύτερη προστασία, διαχείριση και ανάπτυξη του δάσους Ακάμα, με γνώμονα πάντα το δημόσιο συμφέρον και ότι οι εν λόγω σκοποί δεν μπορούσαν να εξυπηρετηθούν με άλλο λιγότερο επαχθές μέτρο.
Η τουριστική ανάπτυξη της γης, ανάφερε ο δικηγόρος των καθ' ων η αίτηση, θα επηρέαζε σημαντικά το περιβάλλον και θα δημιουργούσε ανεπανόρθωτες ζημιές σ' αυτό, έτσι ώστε ο σκοπός της Κυβέρνησης, που ήταν η κήρυξη της περιοχής σε δάσος και εθνικό πάρκο, θα καθίστατο ουσιαστικά ανέφικτος.
Αντικρούοντας τους επί μέρους ισχυρισμούς των αιτητριών, ο δικηγόρος των καθ' ων η αίτηση υπέβαλε πως η απαλλοτρίωση και επίταξη των κτημάτων των αιτητριών και γενικά ολόκληρης της έκτασης των ιδιωτικών κτημάτων της περιοχής, έγινε για να περιοριστεί ο κίνδυνος δασικών πυρκαγιών, πως η προστασία και ο έλεγχος του δάσους επιτυγχάνεται πλήρως μόνο με την κήρυξη ολόκληρης της περιοχής σε δασικό πάρκο, πως οι πηγές επιτάχθηκαν για να ελεγχθούν οι διάφορες διασωληνώσεις που έγιναν από ιδιώτες και προκαλούν ασχήμια στην περιοχή, πως οι καθ' ων η αίτηση γνώριζαν πολύ καλά την ύπαρξη των δυο κατοικιών των αιτητριών στα υπό αναφορά τεμάχια και πως οι καθ' ων η αίτηση, προτού καταλήξουν στην επίταξη και απαλλοτρίωση των επιδίκων κτημάτων, διήλθαν διεξοδικά όλους τους τρόπους και όλες τις υπαλλακτικές λύσεις σε αλλεπάλληλες συνεδριάσεις τους.
Το πρόγραμμα της διαμόρφωσης και του εξωραϊσμού του χώρου των Λουτρών της Αφροδίτης και η αξιοποίηση του με τη δημιουργία εθνικού δασικού πάρκου, υπήρχε πολύ πριν οι αιτήτριες εκδηλώσουν το ενδιαφέρον τους για αξιοποίηση της ιδιωτικής τους περιουσίας στην περιοχή αυτή.
Σε αλλεπάλληλες συνεδριάσεις με θέμα "Διαμόρφωση/ εξωραϊσμός του χώρου των Λουτρών της Αφροδίτης", τα ενδιαφερόμενα κυβερνητικά τμήματα μελέτησαν ενδελεχώς διάφορους τρόπους, ώστε να αποφευχθεί το ενδεχόμενο τουριστικής ανάπτυξης της περιοχής και η συνεπακόλουθη καταστροφή του περιβάλλοντος.
Στη συνεδρία με ημερ. 15.1.87 (Βλ. Μπλε 2 στο φάκελο), οι διάφοροι κυβερνητικοί φορείς ομόφωνα συμφώνησαν πως η προστασία και η αξιοποίηση, καθώς και η διασφάλιση της φυσικότητας του χώρου των Λουτρών της Αφροδίτης, ήταν απόλυτα αναγκαία "και μεγάλης σημασίας και προτεραιότητας και πως η εκτέλεση των αναγκαίων έργων θα έπρεπε να προωθηθεί το συντομότερο δυνατόν.
Ο ισχυρισμός των αιτητριών, πως η αρμόδια αρχή δεν προέβη στη δέουσα έρευνα προτού καταλήξει στην επιλογή της λύσης της απαλλοτρίωσης και επίταξης, δεν ευσταθεί.
Στη συνεδρίαση ημερ. 15.1.87, εξετάστηκε το θέμα της απόκτησης ιδιωτικής ιδιοκτησίας και συμφωνήθηκε να μελετηθεί η απόκτησή της με ανταλλαγή δασικής ή κρατικής γης, λόγω της μεγάλης δαπάνης που απαιτείτο για απαλλοτρίωση, εάν δε τούτο κρινόταν ανέφικτο, τότε θα εμελετάτο η απαλλοτρίωση και η καταβολή χρηματικών αποζημιώσεων.
Η μελέτη του θέματος, όπως αναφέρθηκε στα σχετικά πρακτικά, συμπληρώθηκε με επιτόπου επίσκεψη των μετασχόντων στη σύσκεψη, πράγμα που αποδεικνύει πως οι καθ' ων η αίτηση είχαν πλήρη γνώση της περιοχής.
Στη συνεδρίαση με ημερ. 12.5.87 (Βλ. Μπλέ 7 στο φάκελο), συμφωνήθηκε τελικά πως η διαδικασία της απαλλοτρίωσης ιδιωτικής γης προσέφερε περισσότερα πλεονεκτήματά και το Τμήμα Δασών ανέλαβε να προωθήσει, μέσω του Υπουργείου Γεωργίας και Φυσικών Πόρων, πρόταση προς το Υπουργικό Συμβούλιο για απαλλοτρίωση της περιοχής και δημιουργία εθνικού πάρκου.
Στην ίδια συνεδρίαση συμφωνήθηκε πως το θέμα ήταν εξαιρετικά επείγον και πως η εκτέλεση των αναγκαίων έργων έπρεπε να προωθηθεί το συντομότερο δυνατόν, λόγω του ενδιαφέροντος των ιδιοκτητών γης για τουριστική αξιοποίηση και των περιουσιών τους.
Επειδή η υπό απαλλοτρίωση γη περιλαμβανόταν σε έκταση που κηρύχθηκε με Διάταγμα σαν Αρχαίο Μνημείο, ο Διευθυντής του Τμήματος Αρχαιοτήτων ετηρείτο συνεχώς ενήμερος επί των εξελίξεων (Βλ. Μπλέ 32 και 33 στο φάκελο).
Η προώθηση του θέματος της απαλλοτρίωσης, όπως φαίνεται από το περιεχόμενο του φακέλου, καθυστερούσε λόγω της μη ύπαρξης των αναγκαίων πιστώσεων στον προϋπολογισμό.
Στην επιστολή του Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου Γεωργίας προς το Διευθυντή του Τμήματος Δασών, αναφέρθηκε πως η διαδικασία της απαλλοτρίωσης δεν μπορούσε να υιοθετηθεί προτού εγκριθούν κονδύλια στον Προϋπολογισμό Ανάπτυξης του 1989. (Βλ. Μπλέ 28, 29 και 30 στο φάκελο).
Από την επιστολή του Διευθυντή του Τμήματος Δασών προς το Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Γεωργίας (Βλ. Μπλέ 32), φαίνεται πως η αίτηση της αιτήτριας Δώρας Κυριακίδου για άδεια οικοδομής, κινητοποίησε ακόμη περισσότερο τους μηχανισμούς για προώθηση του ήδη υπάρχοντος σχεδίου για απόκτηση της ιδιωτικής γης.
Το Υπουργείο Γεωργίας και Φυσικών Πόρων, με επιστολή του ημερ. 7.2.89 (Μπλέ 33), έδωσε οδηγίες προς το Διευθυντή του Τμήματος Δασών να ετοιμάσει και αποστείλει σχετική Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης και Διάταγμα Επίταξης για παραπέρα προώθηση.
Επειδή υπήρχε κίνδυνος η αγορά από την Κυβέρνηση των ιδιωτικών κτημάτων να καθυστερούσε, λόγω πιθανής απουσίας ή θανάτου των ιδιοκτητών, αποφασίστηκε η απαλλοτρίωση και επίταξη τους. (Βλ. Μπλέ 35 και 36).
Σύμφωνα με εκτίμηση του Κτηματολογίου, η σχετική αποζημίωση που επροτίθετο να καταβληθεί στις Ελληνο-κυπριακές περιουσίες για την απαλλοτρίωση τους, ανήρχετο, βάσει πρόχειρης εκτίμησης, σε £130,000.-.
Ο Διευθυντής του Τμήματος Δασών απέστειλε στο Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Γεωργίας πίνακα περιγραφής της ιδιωτικής γης που επρόκειτο να επιταχθεί και απαλλοτριωθεί, καθώς και σχετικά τοπογραφικά σχέδια. (Βλ. επιστολή ημερ. 26.7.89, Μπλε 48).
Στις 21.8.89, ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Γεωργίας ενημέρωσε τον Πρόεδρο της Χωριτικής Αρχής Νέου Χωρίου Πάφου σχετικά με την Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης και το Διάταγμα Επίταξης ιδιωτικής ιδιοκτησίας για τη μεγαλύτερη προστασία και διαχείριση του δάσους Ακάμα και τον παρακάλεσε όπως αναρτήσει τα χωρομετρικά σχέδια σε περίοπτο μέρος του χωριού, ώστε να λάβουν γνώση όλα τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα. (Μπλέ 56 στο φάκελο).
Η επίταξη ακίνητης ιδιοκτησίας συνεπάγεται προσωρινή στέρηση της χρήσης της και δεν συνεπάγεται μεταβίβαση της κυριότητας της ή δημιουργία εμπράγματου βάρους σ' αυτήν. Η επίταξη είναι ανεκτή με την προϋπόθεση της αποζημίωσης του ιδιοκτήτη και μόνο για αντιμετώπιση έκτακτης, επείγουσας και παροδικής δημόσιας ή κοινωνικής ανάγκης, που δεν δύναται να ατιμετωπιστεί με άλλο λιγότερο επαχθές μέτρο. (Βλ. Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας 1929-1959, σελ. 93).
Ο καθορισμός των περιπτώσεων της δημόσιας ωφέλειας από την επίταξη ανατέθηκε στον κοινό νομοθέτη.
Οι αιτήτριες ισχυρίστηκαν πως η διοίκηση κατέληξε στο επαχθέστερο μέτρο της επίταξης, χωρίς προηγουμένως να διενεργήσει τη δέουσα έρευνα.
Ο ισχυρισμός αυτός αντικρούεται από τα ίδια τα στοιχεία, σχέδια, μελέτες και τις αλλεπάλληλες συνεδριάσεις που αποτελούν το περιεχόμενο του διοικητικού φακέλου της υπόθεσης.
Σε επανειλημμένες συσκέψεις μεταξύ των αρμοδίων κυβερνητικών φορέων, μελετήθηκαν και συζητήθηκαν προσεκτικά όλες οι πιθανές εναλλακτικές λύσεις, αφού προηγουμένως ομόφωνα συμφωνήθηκε πως η προστασία και αξιοποίηση του δάσους και του χώρου των Λουτρών της Αφροδίτης ήταν έργο υψίστης προτεραιότητας και σημασίας για σκοπούς δημόσιας ωφέλειας.
Το Σχέδιο για προστασία και διαχείριση του δάσους Ακάμα και η σταδιακή κήρυξη της περιοχής σε Εθνικό Δασικό Πάρκο, υπήρχε και εμελετάτο πολύ πριν από την απόφαση για απαλλοτρίωση και επίταξη των κτημάτων των αιτητριών.
Έχω ικανοποιηθεί πως οι καθ' ων η αίτηση μελέτησαν με τη δέουσα προσοχή και επιμέλεια τους διάφορους πιθανούς τρόπους για την προώθηση του έργου.
Ο ισχυρισμός των αιτητριών πως το Διάταγμα εκδόθηκε κατόπιν πλάνης περί τα πράγματα και το νόμο, δεν ευσταθεί, ούτε υποστηρίζεται από τα γεγονότα της υπόθεσης και τα ενώπιον του Δικαστηρίου στοιχεία. Ο σκοπός της επίταξης περιγράφτηκε στο σχετικό Διάταγμα και η αιτιολογία του συμπληρώνεται πλήρως από τα στοιχεία του φακέλου της διοίκησης.
Ο δικηγόρος των αιτητριών εισηγήθηκε πως οι προϋποθέσεις του αρ. 3(2) του Ν. 21/62, προνοούν ότι δύναται να επιταχθεί ιδιωτική ιδιοκτησία για σκοπούς δημόσιας ωφέλειας για τη συντήρηση και ανάπτυξη δάσους και όχι τη δημιουργία νέου δάσους, όπως συνέβηκε στην παρούσα υπόθεση.
Στο Σύγχρονο Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσης της Επιτροπής Φιλολόγων, η λέξη "συντήρηση" ερμηνεύεται να περιλαμβάνει τη διαφύλαξη από τη φθορά, η δε λέξη "ανάπτυξις" ερμηνεύεται σαν το ξετύλιγμα, η αύξηση.
Η ερμηνεία λοιπόν του όρου "συντήρηση και ανάπτυξη του δάσους", του άρθρου 3(2)(ια), του Ν. 21/62, θα μπορούσε να περιλάβει τόσο τη διαφύλαξη του από τον κίνδυνο φθοράς λόγω πιθανής τουριστικής ανάπτυξης της περιοχής, όσο και την ανάπτυξη του, την επέκταση, το ξετύλιγμα, την αύξηση του δασικού χώρου.
Στην υπό εξέταση υπόθεση δεν έχω διαπιστώσει ότι η εκτίμηση της διοίκησης για τη συνδρομή των όρων της αναγνωριζόμενης από το Νόμο δημόσιας ωφέλειας έπασχε από πλάνη περί τα πράγματα, κακή άσκηση διακριτικής εξουσίας ή κατάχρηση εξουσίας.
Κατάχρηση εξουσίας υπάρχει όταν η Διοίκηση, στην άσκηση δημόσιας διακριτικής εξουσίας, παραβαίνει το σκοπό του γράμματος και πνεύματος του νόμου, όταν δηλαδή είναι κατά τα άλλα νόμιμη, αλλά έχει εκδοθεί για καταχρηστικό λόγο και σκοπό, κατάδηλα διαφορετικό από εκείνο που ο νομοθέτης θέλησε, έξω δηλαδή από τα τελεολογικά όρια του Νόμου. (Βλ. Πόλη Χατζηϊωάννου κ.α. ν. Υπ. Συμβουλίου, Υπ. Αρ. 782/89, ημερ. 29.8.90, που δεν έχει ακόμη επίσημα δημοσιευτεί).
Οι αιτήτριες, που έχουν το βάρος να ικανοποιήσουν το Δικαστήριο για την ύπαρξη των λόγων που πρόβαλαν, υπέρβαση νόμου και κατάχρηση εξουσίας, δεν απέδειξαν με συγκεκριμμένα στοιχεία τους ισχυρισμούς αυτούς.
Η επίταξη του νερού κρίνεται νόμιμη, για το λόγο ότι, ήταν σύμφωνη με τους σκοπούς, οι οποίοι επιδιώκοντο με την επίταξη.
Στις υπό κρίση προσφυγές, η σπουδαιότητα και η ωφέλεια του κοινού από τη διαφύλαξη και ανάπτυξη του δάσους Ακάμα και τη δημιουργία Εθνικού Δασικού Πάρκου στην περιοχή, είναι αναντίλεκτη και αυταπόδεικτη.
Ο μόνος σκοπός της έκδοσης του προσβαλλόμενου Διατάγματος Επίταξης ήταν εκείνος που καθορίστηκε στο Διάταγμα και δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας. Δεν υπάρχει καμμιά ένδειξη ή μαρτυρία ότι το Διάταγμα εκδόθηκε για οποιοδήποτε καταχρηστικό λόγο ή σκοπό. Η Διοίκηση άσκησε την εξουσία της σύμφωνα με το Νόμο για τον καθορισμένο σκοπό δημόσιας ωφέλειας.
Για τους πιο πάνω λόγους, οι προσφυγές αποτυγχάνουν και το προσβαλλόμενο Διάταγμα επικυρώνεται.
Δεν επιδικάζονται έξοδα.
Προσφυγές απορρίπτονται χωρίς έξοδα.