|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2021:C439
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Αναθεωρητικές Εφέσεις Αρ. 93/2014 και 104/2014)
5 Οκτωβρίου, 2021
[ΛΙΑΤΣΟΣ, ΠΟΥΓΙΟΥΡΟΥ, ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ,
ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ, ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, Δ/ΣΤΕΣ]
(Αναθεωρητική Εφεση Αρ. 93/2014)
xxx ΔΑΜΑΛΟΥ-ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΙΟΥ,
Εφεσείουσα,
v.
xxx ΜΟΔΕΣΤΟΥ,
Εφεσίβλητης,
v.
ΑΡΧΗΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΥΠΡΟΥ,
Καθ΄ ης η αίτηση.
(Αναθεωρητική Εφεση Αρ. 104/2014)
xxx ΜΟΔΕΣΤΟΥ,
Εφεσείουσα,
v.
ΑΡΧΗΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΥΠΡΟΥ,
Εφεσίβλητης.
― ― ― ― ―
Α.Σ. Αγγελίδης, για την εφεσείουσα στην 93/2014 και για το ενδ. μέρος στην 104/14.
Στ. Μαξούτη (κα) με Ι. Μιχαήλ (κα) για Τ. Παπαδόπουλος & Συνεργάτες ΔΕΠΕ, για την εφεσίβλητη στην ΑΕ 93/14 και εφεσείουσα στην 104/14.
Κ. Χατζηιωάννου, για την καθ΄ ης η αίτηση στην 93/2014 και εφεσίβλητη στην 104/14.
_ _ _ _ _ _
Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου
θα δοθεί από τον Λιάτσο, Δ.
_ _ _ _ _ _
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΛΙΑΤΣΟΣ, Δ.: Η διαδικασία προαγωγής του προσωπικού της Αρχής Τηλεπικοινωνιών Κύπρου (η Αρχή) διέπεται από τους περί Προσωπικού της Αρχής Τηλεπικοινωνιών Κύπρου Γενικούς Κανονισμούς του 1982, Κ.Δ.Π. 220/82 (οι Κανονισμοί). Στη βάση αυτών των Κανονισμών το Συμβούλιο της Αρχής προχώρησε στην προαγωγή στη θέση Διευθυντή Α΄ (Οικονομικό Προσωπικό) της xxx Δάμαλου-Χατζηγεωργίου από 3.2.2010. Την απόφαση αυτή προσέβαλε η xxx Μοδέστου με την προσφυγή 354/2010, υποβάλλοντας ότι έπασχε για σειρά από λόγους ακυρότητας.
Πρωτοδίκως, οδηγήθηκε σε επιτυχία ο λόγος ακυρότητας σύμφωνα με τον οποίο προωθήθηκε η εισήγηση ότι ο Ανώτατος Εκτελεστικός Διευθυντής, κατά πλάνη περί τις αρμοδιότητές του, αυθαίρετα και παράνομα, δεν σύστησε κάποια εκ των δύο υποψηφίων αλλά, αντίθετα, θεώρησε και τις δύο ισάξιες και ικανές να ασκήσουν τα καθήκοντα της επίδικης θέσης, εισηγούμενος τόσο την Αιτήτρια όσο και το Ενδ. Μέρος. Κρίθηκε ότι ορθή ερμηνεία του Κανονισμού 10(5), επέβαλλε όπως η εισήγηση του Διευθυντή θα έπρεπε να περιέχει το στοιχείο της επιλογής ή σύστασης ενός συγκεκριμένου υποψηφίου ως του καταλληλότερου. Συνεπώς, υπό τις περιστάσεις, ο Διευθυντής, με το να κρίνει ως ισάξιες τις δύο υποψήφιες, δεν είχε ουσιαστικά ασκήσει τον συμβουλευτικό του ρόλο και κατ΄ επέκταση δεν αντεπεξήλθε στο καθήκον που του εναπόθετε ο πιο πάνω Κανονισμός.
Παρά την επιτυχία του πιο πάνω λόγου ακύρωσης, που σφράγιζε και την μοίρα της προσφυγής, το πρωτόδικο Δικαστήριο προχώρησε στην εξέταση κάποιων ακόμη από τους λόγους που τέθηκαν προς ακύρωση, τους οποίους απέρριψε ως αβάσιμους: του, κατ΄ ισχυρισμόν, παραγκωνισμού πρόσθετου προσόντος και πείρας της Αιτήτριας και της προβληθείσας έλλειψης αιτιολογίας σε αναφορά με τη συμβουλή του Συμβουλίου Προσωπικού και του ισχυρισμού για πλάνη του Προέδρου ως προς την αρμοδιότητά του. Αναφορικά με τους υπόλοιπους, εναπομείναντες, λόγους ακύρωσης, το πρωτόδικο Δικαστήριο, ιδιαίτερα ενόψει της επιτυχίας ενός εκ των λόγων ακύρωσης, έκρινε σκόπιμο όπως μην ασχοληθεί περαιτέρω ως προς την ουσία τους.
Στη βάση των πιο πάνω, ως αποτέλεσμα δηλαδή της επιτυχίας του λόγου ακύρωσης που αφορούσε την εσφαλμένη άσκηση του συμβουλευτικού ρόλου του Εκτελεστικού Διευθυντή, η προσφυγή έγινε αποδεκτή και η επίδικη απόφαση, ήτοι η προαγωγή της Δάμαλου, ακυρώθηκε.
Με την Αναθεωρητική ΄Εφεση 93/14 η Δάμαλου προσβάλλει το ακυρωτικό μέρος της πρωτόδικης απόφασης. Η Μοδέστου, ως επιτυχών διάδικος, αμφισβητεί, μέσω της Αναθεωρητικής ΄Εφεσης 104/14, την ορθότητα του μέρους της πρωτόδικης απόφασης που αφορά την απόρριψη των προαναφερθέντων λόγων ακυρότητας.
Ενώ εκκρεμούσαν οι υπό αναφορά εφέσεις, η Αρχή προχώρησε σε επανεξέταση υπό το φως του ακυρωτικού αποτελέσματος και αποφάσισε την προαγωγή, αυτή τη φορά, της Μοδέστου. Η απόφαση αυτή, ημερομηνίας 21.7.2015, αποτέλεσε το αντικείμενο της προσφυγής 1185/2015, με αιτήτρια την Δάμαλου, στην οποία, στις 10.10.2018 εκδόθηκε ακυρωτική απόφαση από το Διοικητικό Δικαστήριο, που συνιστά και το αντικείμενο της ΄Εφεσης Διοικητικού Δικαστηρίου 170/2018, την οποία καταχώρησε η Μοδέστου. Η Αρχή δεν εφεσίβαλε το αποτέλεσμα της απόφασης στην 1185/2015, αλλά προχώρησε σε επανεξέταση, την 4.6.2019, για δεύτερη φορά, προάγοντας την Δάμαλου στην επίδικη θέση. Ως αποτέλεσμα, η Μοδέστου κατέφυγε στην καταχώρηση νέας προσφυγής, της 1208/2019, προσβάλλοντας την εν λόγω προαγωγή της Δάμαλου. Η προσφυγή αυτή εκκρεμεί.
Όπως συνιστά κοινό έδαφος, στις δύο επανεξετάσεις η απόφαση λήφθηκε με βάση την αρχική συμβουλή του Συμβουλίου Προσωπικού, η οποία είχε δοθεί την 9.12.2009, αλλά με νέες εισηγήσεις του Αναπληρωτή Ανώτατου Εκτελεστικού Διευθυντή στην πρώτη και του Ανώτατου Εκτελεστικού Διευθυντή στη δεύτερη επανεξέταση.
Ενώ εκκρεμούσε η ακρόαση των ενώπιόν μας εφέσεων, προέκυψε ζήτημα εννόμου συμφέροντος, όπως προβλήθηκε εκ μέρους της Αρχής, Εφεσίβλητης στην ΑΕ 104/2014. Ισχυρίζεται ότι η Εφεσείουσα Μοδέστου στερείται εννόμου συμφέροντος για προώθηση της υπό αναφορά έφεσης. Εδράζεται η προσέγγιση αυτή στον ισχυρισμό ότι η εν λόγω Εφεσείουσα, κατά παράβαση του δόγματος της ταυτόχρονης επιδοκιμασίας και αποδοκιμασίας, καταχώρησε και προωθεί και την έφεση Διοικητικού Δικαστηρίου Αρ. 170/2018. Πιο συγκεκριμένα, προβάλλει η Εφεσίβλητη Αρχή ότι με την έφεση 170/2018 η Μοδέστου επιδοκιμάζει ως ορθή και έγκυρη την συμβουλή του Συμβουλίου Προσωπικού ημερ. 9.12.2009, ενώ με την ΑΕ 104/2014 αποδοκιμάζει την πιο πάνω συμβουλή ως πλημμελή.
Προσθέτουμε, για σκοπούς πληρότητας, ότι ο ευπαίδευτος συνήγορος της Αρχής, επιδερμικά, έθεσε και ζήτημα εγκατάλειψης της Αναθεωρητικής ΄Εφεσης 93/2014, ως αποτέλεσμα της αποδοχής της προαγωγής εκ μέρους της Εφεσείουσας Δάμαλου κατά τη δεύτερη επανεξέταση της 4.6.2019, γεγονός, που ως εισηγείται, απολήγει σε αποστέρηση του εννόμου συμφέροντος προς προώθηση της πιο πάνω έφεσης.
Είναι αχρείαστη η οποιαδήποτε προέκταση σε ό,τι αφορά την εισήγηση ως προς την ΑΕ 93/2014, δεδομένου ότι στην εν λόγω έφεση δεν λαμβάνει μέρος η Αρχή, εφόσον συμμορφώθηκε με την ακυρωτική απόφαση. Συνεπώς, δεν νομιμοποιείται ως προς την ανάπτυξη οποιωνδήποτε επιχειρημάτων που καλύπτουν την έφεση αυτή. Πέραν τούτου, η ίδια η εισήγηση, ως προς την ουσία της, στερείται πραγματικού υπόβαθρου υποστύλωσής της, αφού δεν έχει καταδειχθεί ότι η εν λόγω έφεση παρέμεινε άνευ αντικειμένου και χωρίς σημασία για τα δικαιώματα της Εφεσείουσας.
Υπό το πρίσμα των πιο πάνω, ό,τι στη συνέχεια θα απασχολήσει αφορά την εισήγηση περί έλλειψης εννόμου συμφέροντος στην προώθηση της έφεσης ΑΕ 104/2014, όπου, προς αντίκρουση, η πλευρά της Εφεσείουσας Μοδέστου εισηγείται ότι διατηρεί ζωτικό συμφέρον για προώθησή της, θέτοντας πως αν η έφεση απορριφθεί, χωρίς να εξετασθεί η ουσία της, η νομιμότητα της σύστασης του Συμβουλίου Προσωπικού θα παραμείνει ανέλεγκτη σε δεύτερο βαθμό και δεν θα υπάρχει άλλη ευκαιρία για τελεσίδικη δικαστική κρίση επ΄ αυτής, επηρεάζοντας άμεσα την πορεία ολόκληρης της διαδικασίας που ακολούθησε, αλλά και την πορεία της προσφυγής Αρ. 1208/2019, στην οποία εγείρεται ως λόγος ακύρωσης και η νομιμότητα της υπό αναφορά σύστασης του Συμβουλίου Προσωπικού.
Το ζήτημα της απώλειας εννόμου συμφέροντος προώθησης έφεσης μετά από επανεξέταση αποτέλεσε αντικείμενο μελέτης σειράς αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Η νομολογία διίσταται ως προς το κατά πόσο μπορεί να τεθεί θέμα απώλειας του εννόμου συμφέροντος και, συνακόλουθα, κατάργηση του δικαιώματος έφεσης ενδιαφερομένου προσώπου. Πλήρης ανασκόπηση της αντικρουόμενης νομολογίας εντοπίζεται στην υπόθεση Παπαθεοδώρου κ.ά. ν. Συμβουλίου Υδατοπρομήθειας Λεμεσού, ΑΕ 99/2012, ημερ. 16.10.2018, όπου τονίστηκε η ανάγκη διατήρησης του εννόμου συμφέροντος του Εφεσείοντα μέχρι την ολοκλήρωση της δικαστικής διαδικασίας.
Εν πάση όμως περιπτώσει, όπως επισημαίνεται και στην Γρηγορίου ν. Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου, ΑΕ 183/2012, ημερ. 1.6.2020, ECLI:CY:AD:2020:C175, κατά πόσο ένας εφεσείων σε αναθεωρητική έφεση χάνει το έννομο συμφέρον του, είναι θέμα το οποίο αποφασίζεται στη βάση των γεγονότων που ακολουθούν την απορριπτική απόφαση.
Στην υπό κρίση περίπτωση, για τους λόγους που θα εξηγήσουμε στη συνέχεια, το έννομο συμφέρον της Εφεσείουσας Μοδέστου παραμένει σε ισχύ και εάν η έφεση απορριφθεί χωρίς η πρωτόδικη κρίση να τύχει εξέτασης σε δεύτερο βαθμό, δεν θα υπάρξει άλλη ευκαιρία για οριστική δικαστική κρίση επί του θέματος της νομιμότητας της σύστασης του Συμβουλίου Προσωπικού.
Κατ΄ αρχάς, όπως ορθά εντοπίζεται από την ευπαίδευτη συνήγορο της Εφεσείουσας, ο ισχυρισμός της Εφεσίβλητης Αρχής καλύπτει μόνο τη σύσταση του Συμβουλίου Προσωπικού, χωρίς να επεκτείνεται σε ολόκληρο το φάσμα της ενώπιόν μας ΑΕ 104/2014. Δεν εγείρεται δηλαδή ζήτημα εννόμου συμφέροντος στην προώθηση της υπό αναφορά έφεσης και στα όσα καλύπτουν οι λόγοι έφεσης 2, 3 και 4, οι οποίοι δεν αφορούν στη σύσταση του Συμβουλίου Προσωπικού. Με άλλα λόγια, το εύρος της προβαλλόμενης θέσης περί έλλειψης εννόμου συμφέροντος, περιορίζεται αναφορικά και μόνο με την προώθηση του λόγου έφεσης 1 και δεν επεκτείνεται στα όσα καλύπτουν οι υπόλοιποι λόγοι έφεσης.
Υπό το φως των πιο πάνω και επικεντρώνοντας την προσοχή μας στα όσα καλύπτει ο πρώτος λόγος έφεσης, μας βρίσκει σύμφωνους η προσέγγιση της πλευράς της Εφεσείουσας ότι δεν θα μπορούσε να εγείρει στα πλαίσια της έφεσης 170/2018, οτιδήποτε αφορούσε τη νομιμότητα της σύστασης του Συμβουλίου Προσωπικού, αφού η εν λόγω σύσταση δεν κατέστη ποτέ επίδικο θέμα στην προσφυγή 1185/2015 και δεν είχαν εγερθεί πρωτόδικα ισχυρισμοί περί της νομιμότητας της σύστασης του Συμβουλίου Προσωπικού. Όπως εντοπίζεται, οι μόνοι σχετικοί με το υπό αναφορά ζήτημα ισχυρισμοί που τέθηκαν από την Αιτήτρια Δάμαλου στην προσφυγή 1185/2015, αφορούσαν στο ότι δεν λήφθηκε υπόψη από το αποφασίζον όργανο η σύσταση του Συμβουλίου Προσωπικού και όχι στο κατά πόσο η σύσταση αυτή ήταν έγκυρη ή όχι. Συνεπώς, δεν ηγέρθηκε ζήτημα υποστήριξης της νομιμότητας της υπό αναφοράς σύστασης, ούτε, κατά προέκταση επιδοκιμασίας της.
Υπό το πιο πάνω πρίσμα, προκύπτει ότι η Εφεσείουσα ουδέποτε επιδοκίμασε τη σύσταση του Συμβουλίου Προσωπικού, ούτε και θα μπορούσε να εγείρει στα πλαίσια της έφεσης 170/2018 θέματα τα οποία δεν είχαν εγερθεί πρωτοδίκως. Ως απόρροια, εν προκειμένω, δεν τυγχάνει εφαρμογής το δόγμα της επιδοκιμασίας και αποδοκιμασίας. Αντιθέτως, ως επιτυχών διάδικος εγείρει το ζήτημα της νομιμότητας της σύστασης του Συμβουλίου Προσωπικού, ως λόγο έφεσης 1, στο κατάλληλο στάδιο, προς κρίση κατά τελεσίδικο πλέον τρόπο.
Παρεμβάλλουμε ότι η ανάληψη των καθηκόντων της επίδικης θέσης εκ μέρους της Εφεσείουσας και η παράλληλη προώθηση της έφεσης 104/2014, δεν προσλαμβάνει, χωρίς άλλο, τη μορφή της επιδοκιμασίας και ούτε βεβαίως μπορεί να εξομοιωθεί ως ανεπιφύλακτη αποδοχή της νομιμότητας της υπό αναφορά σύστασης. Όπως σχετικά σημειώνεται και στην απόφαση Γρηγορίου (ανωτέρω):
Επιστρέφοντας στο υπό εξέταση θέμα, σημειώνεται, κατ' αρχάς, πως δεν υπάρχει αρχή δικαίου, η οποία να καθιερώνει ότι η επανεξέταση που διενεργείται από τη διοίκηση μετά από ακυρωτική απόφαση σε προσφυγή καταργεί, χωρίς άλλο, το δικαίωμα έφεσης, εφόσον αυτό ασκείται δεόντως. Εκκρεμούσης της δικαστικής κρίσης του Ανωτάτου Δικαστηρίου κατά την άσκηση της εφετειακής του εξουσίας, δεν είναι νομικά αποδεκτό να εξαρτάται η διατήρηση σε ισχύ του εν λόγω δικαιώματος από την εκάστοτε βούληση της διοίκησης για επανεξέταση. ΄Οπως επισημαίνεται στην υπόθεση Χαραλάμπους ν. Πουλλικά κ.ά. (2002) 3 Α.Α.Δ. 685, στη σελίδα 687, με αναφορά στην περίπτωση επανεξέτασης: «..., θα καταλήγαμε στο ανεπίτρεπτο αποτέλεσμα πως η διοίκηση μπορούσε να ενεργήσει με τέτοιο τρόπο, ώστε να στερήσει το ΕΜ του δικαιώματός του να προσβάλει την περί ης ο λόγος απόφαση.»
Στη βάση των πιο πάνω, είναι η κατάληξή μας ότι η ΑΕ 104/2014 δεν έχει απωλέσει την εγκυρότητά της και επιβάλλεται όπως ακουστεί επί της ουσίας της. Παρομοίως και η ΑΕ 93/2014, για τους λόγους που έχουμε ήδη εκθέσει.
Α.Ρ. ΛΙΑΤΣΟΣ, Δ.
Α. ΠΟΥΓΙΟΥΡΟΥ, Δ.
Δ. ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ, Δ.
Λ. ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ, Δ.
Ι. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, Δ.
ΣΦ.