|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2018:C499
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Αναθεωρητική ΄Εφεση Αρ. 128/2012)
14 Νοεμβρίου, 2018
[ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, ΠΑΝΑΓΗ, ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ,
ΓΙΑΣΕΜΗΣ, ΨΑΡΑ-ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ, Δ/στές]
1. ΚΑΤΖΙΑΝΗΣ,
2. ΚΑΤΖΙΑΝΗΣ,
Εφεσείοντες-Αιτητές,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΩΝ,
Εφεσιβλήτων-Καθ' ων η Αίτηση.
_________________________
Λουκής Λουκαΐδης, για τους Εφεσείοντες - Αιτητές.
Διονύσης Καλλίγερος, Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για τους Εφεσίβλητους - Καθ' ων η Αίτηση.
_________________________
ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου
θα δώσει ο Δικαστής Γ.Ν. Γιασεμής.
_________________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Γ.Ν. ΓΙΑΣΕΜΗΣ, Δ.: Οι εφεσείοντες υπήρξαν συνιδιοκτήτες ενός μεγάλου τεμαχίου γης, το οποίο βρίσκεται εντός της περιοχής της κοινότητας Αγγλισίδων. Περί το 1991, σημαντικό μέρος του, έκτασης 9.464 τ.μ., απαλλοτριώθηκε, για τους σκοπούς κατασκευής του υπεραστικού δρόμου Λάρνακας - Κοφίνου. Με την καταβολή δε προς αυτούς ό,τι συνιστούσε δίκαιη αποζημίωση, το εν λόγω μέρος περιήλθε στην κυριότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Κατά την υλοποίηση του προαναφερθέντος σκοπού, τμήμα του απαλλοτριωθέντος μέρους του συγκεκριμένου τεμαχίου χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή του οδοστρώματος και των λωρίδων ασφαλείας. Το υπόλοιπο, έκτασης 6.264 τ.μ., παρέμεινε ως είχε στην αρχική του μορφή, περίκλειστο, ανάμεσα στις δύο αντίθετης κατεύθυνσης λωρίδες κυκλοφορίας του εν λόγω υπεραστικού δρόμου. Στον περίκλειστο χώρο, ο οποίος έλαβε τη μορφή νησίδας, παρέμειναν και άλλες απαλλοτριωθείσες, για τον ίδιο σκοπό, ιδιοκτησίες, οι οποίες κατέστησαν και αυτές, στην πορεία, περιουσία της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Το έργο, όπως περιγράφεται πιο πάνω, περιλαμβανομένης της νησίδας, αποτελεί μέρος ανισόπεδου κόμβου, ο οποίος εξυπηρετεί την τροχαία κίνηση, για μετάβαση προς και από τον υπεραστικό δρόμο Λευκωσίας - Λεμεσού. Η απαλλοτρίωση του χώρου που καταλαμβάνει η νησίδα κρίθηκε αναγκαία για την οδική ασφάλεια, με αποτέλεσμα την πρόσθετη επιβάρυνση του Δημοσίου Ταμείου. Τα πιο πάνω δεδομένα δεν υπήρξαν αντικείμενο αμφισβήτησης.
Στο απαλλοτριωθέν μέρος του προαναφερθέντος τεμαχίου των εφεσειόντων, που αποτελεί, πλέον, μέρος της εν λόγω νησίδας, υπάρχουν 200 ελαιόδεντρα και δύο αδειούχες διατρήσεις. Γι' αυτό, ο εκ των προηγουμένων ιδιοκτητών του, πρώτος εφεσείων, ζήτησε, από νωρίς, μετά την ολοκλήρωση του έργου, να του παραχωρηθεί η δυνατότητα καλλιέργειάς του. Στις 25.5.2000, του παραχωρήθηκε γραπτή άδεια χρήσης του. Η σχετική συμφωνία συνομολογήθηκε μεταξύ του ιδίου και της Κυπριακής Δημοκρατίας. ΄Οπως προβλέπεται σε αυτήν, έναντι της καταβολής ΛΚ100,00 ετησίως, ο πρώτος εφεσείων δικαιούτο να «χρησιμοποιεί το Ακίνητο αποκλειστικά και μόνο για την καλλιέργεια των υφιστάμενων ελαιοδένδρων». Στο πλαίσιο της πιο πάνω συμφωνίας, τέθηκαν, επίσης, αυστηροί όροι ως προς τη μετάβαση προς και από τον εν λόγω χώρο∙ οι όροι 3 και 4 είναι σχετικοί. Μάλιστα, στον όρο 3, προβλεπόταν ότι, «σε περίπτωση που στο μέλλον διαφανεί ότι στον κόμβο δημιουργούνται ανασφαλείς συνθήκες διακίνησης το δικαίωμα πρόσβασης θα αφαιρεθεί».
Το Υπουργικό Συμβούλιο, στις 19.6.2007, τερμάτισε την πιο πάνω άδεια χρήσης. Η απόφασή του, σχετικά, προσβλήθηκε, από τον πρώτο εφεσείοντα, με την προσφυγή αρ. 1352/2007. Με αυτή, ζητείτο η ακύρωση της εν λόγω απόφασης, αίτημα το οποίο, τελικά, έγινε δεκτό, αφού, όπως λέχθηκε από το συνήγορο, εκ μέρους της Δημοκρατίας, κατά τη λήψη της, δεν τηρήθηκαν ορθά πρακτικά.
Ανεξάρτητα από τις συνέπειες της πιο πάνω ακυρωτικής απόφασης, οι εφεσείοντες, αφορμώμενοι, προφανώς, από την πιο πάνω στάση του Υπουργικού Συμβουλίου, με επιστολή των τότε δικηγόρων τους, ημερομηνίας 16.12.2009, προς τον Υπουργό Εσωτερικών, αιτήθηκαν την επιστροφή του τμήματος της νησίδας το οποίο τους ανήκε πριν από την απαλλοτρίωση. Σύμφωνα με τη θέση τους, όπως αυτή διατυπώθηκε στην εν λόγω επιστολή, αυτό «δεν έχει χρησιμοποιηθεί για τον σκοπό της απαλλοτρίωσης». ΄Οταν δε το πιο πάνω αίτημά τους απορρίφθηκε, καταχώρισαν την προσφυγή αρ. 1028/2010, προς το σκοπό ακύρωσης της σχετικής απόφασης. Η θέση τους, ανωτέρω, δεν έγινε, τελικώς, δεκτή και απορρίφθηκε, με αποτέλεσμα την καταχώριση της παρούσας υπό εξέταση έφεσης.
Οι εφεσείοντες, στο πλαίσιο της έφεσής τους, αναγνωρίζουν ότι η απαλλοτρίωση της συγκεκριμένης ιδιοκτησίας έγινε και για σκοπούς οδικής ασφάλειας. Ωστόσο, θεωρούν ότι η παραχώρηση, αργότερα, της προαναφερθείσας άδειας χρήσης, σε σχέση με αυτήν, «εκ των πραγμάτων μετάτρεψε την ίδια περιουσία σε χρήση ασυμβίβαστη και αντίθετη με τον σκοπό απαλλοτρίωσης της», τον οποίο, με αυτόν τον τρόπο, οι εφεσίβλητοι κατάργησαν.
Η εισήγηση, ανωτέρω, υποστηρίχτηκε, βρίσκει έρεισμα στην ερμηνεία η οποία δόθηκε στο άρθρο 23.5 του Συντάγματος από την υπόθεση Ζήνων Ευθυμιάδης Εστέιτς Λτδ ν. Δημοκρατίας (2006) 3 Α.Α.Δ. 166, με την οποία υποδεικνύεται η διαρκής υποχρέωση της απαλλοτριούσης αρχής να χρησιμοποιεί απαλλοτριωθείσα ιδιοκτησία για το σκοπό της απαλλοτρίωσης. Δεν υπάρχει, ασφαλώς, οποιαδήποτε αμφιβολία περί της πιο πάνω υποχρέωσης, η οποία συναρτάται προς το «εφικτά πραγματοποιήσιμο» του σκοπού της απαλλοτρίωσης. Η μη τήρηση δε της προαναφερθείσας υποχρέωσης μπορεί να συνίσταται και στην περίπτωση, κατά την οποία, σύμφωνα με το άρθρο 15(1) του περί Αναγκαστικής Απαλλοτριώσεως Νόμου του 1962, (Ν. 15/1962), «η επίτευξις του τοιούτου σκοπού εγκατελείφθη υπό της απαλλοτριούσης αρχής», όπως, εν προκειμένω, είναι η εισήγηση των εφεσειόντων.
Η πιο πάνω εισήγηση, εμφανώς, κινείται στο πεδίο της εικασίας, αφού δεν έχει προσκομισθεί οποιαδήποτε μαρτυρία ότι η παραχώρηση άδειας για χρήση της εν λόγω ιδιοκτησίας επηρέασε, με οποιοδήποτε τρόπο, το σκοπό της οδικής ασφάλειας, δεδομένων των όρων οι οποίοι είχαν τεθεί, προς τούτο, με αυτήν. Επαναλαμβάνεται δε πως δεν υπήρξε αμφισβήτηση ότι οι εν λόγω όροι εξασφάλιζαν, πράγματι, τον προαναφερθέντα σκοπό. Στην παρούσα περίπτωση, ισχύει αυτό που διαπιστώθηκε στην υπόθεση Νικολάου (πρώην Χριστοδούλου) κ.ά. ν. Της Κυπριακής Δημοκρατίας, Αναθεωρητική ΄Εφεση Αρ. 152/2011, 2.2.2018, ECLI:CY:AD:2018:C52, με αναφορά, βεβαίως, στα δικά της ιδιαίτερα γεγονότα, δηλαδή ότι «... η διοίκηση έχει εκδηλώσει ρητά και ανενδοίαστα τη βούληση να χρησιμοποιήσει το επίδικο ακίνητο για υλοποίηση και τελική μόρφωση του έργου ... για το σκοπό για τον οποίο έχει απαλλοτριωθεί». Δύναται δε, εν προκειμένω, με ασφάλεια, να λεχθεί ότι η άδεια χρήσης παραχωρήθηκε, τότε, για να βοηθήσει τον πρώτο εφεσείοντα, ο οποίος τυγχάνει να είναι εκτοπισθείς.
Για τους πιο πάνω λόγους, η έφεση δεν μπορεί να επιτύχει και απορρίπτεται, με €3.000,00 έξοδα, υπέρ των εφεσιβλήτων και εναντίον των εφεσειόντων.
Κ. Παμπαλλής, Δ.
Π. Παναγή, Δ.
Δ. Μιχαηλίδου, Δ.
Γ.Ν. Γιασεμής, Δ.
Τ. Ψαρα-Μιλτιάδου, Δ.
/ΜΠ