|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2018:C384
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙKH ΕΦΕΣΗ ΑΡ. 51/2012
(ΣΥΝΕΚΔ. ΥΠΟΘ. ΑΡ. 1421/2009 & 1422/2009)
5 Σεπτεμβρίου, 2018
[K ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Π. ΠΑΝΑΓΗ, Μ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ,
Κ. ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, Γ. Ν. ΓΙΑΣΕΜΗΣ, Δ.Δ]
ΜΕΤΑΞΥ:
ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΑΜΥΝΑΣ,
2. ΑΡΧΗΓΟΥ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΦΡΟΥΡΑΣ,
Εφεσειόντων/Καθ΄ ων η Αίτηση,
- ΚΑΙ -
1. ΧΧΧΧΧ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ,
2. ΧΧΧΧΧ ΣΕΡΓΙΟΥ,
Εφεσιβλήτων/Αιτητών.
Κυριάκος Σταυρινός, Ανώτερος Δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για τους Εφεσείοντες.
Στέλλα Μαξούτη (κα) για Τάσσος Παπαδόπουλος & Συνεργάτες ΔΕΠΕ, για τους Εφεσίβλητους.
----------------------
ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει η Π. Παναγή, Δ.
----------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Π. ΠΑΝΑΓΗ, Δ.:- Η έφεση στρέφεται εναντίον απόφασης αδελφού μας Δικαστή με την οποία έγινε δεκτή η προσφυγή εκάστου των εφεσιβλήτων. Το αντικείμενο των δύο προσφυγών, όπως διαγράφεται από το αιτητικό προς παροχή θεραπείας ήταν ταυτόσημο και είχε ως ακολούθως:
«Α. Δήλωση και/ή απόφαση του Δικαστηρίου ότι η πράξη και/ή η απόφαση των Καθ' ων η Αίτηση, της οποίας οι Αιτητές έλαβαν γνώση κατά ή περί την 5/8/2009, και με την οποία οι Καθ' ων η Αίτηση κατένειμαν κατά κλάδο τις υπάρχουσες για το έτος 2009 κενές θέσεις Αξιωματικών σε συνολικά δεκατέσσερις θέσεις του στρατού ξηράς (δώδεκα θέσεις όπλων του στρατού ξηράς, μία θέση σώματος εφοδιασμού-μεταφορών του στρατού ξηράς και μία θέση σώματος υλικού πολέμου του στρατού ξηράς), μία θέση του ναυτικού (μάχιμων του ναυτικού) και δύο θέσεις της αεροπορίας (μία ιπτάμενων και μία μηχανικών) αντί σε περισσότερες θέσεις στον κλάδο αεροπορίας ή/και στους μηχανικούς αεροπορίας, είναι άκυρη και/ή παράνομη και στερημένη κάθε έννομου αποτελέσματος.
Β. Δήλωση και/ή απόφαση του Δικαστηρίου ότι η πράξη και/ή η απόφαση των Καθ' ων η Αίτηση παράρτημα Α στην προσφυγή, να προάξουν συνεπεία της ως άνω κατανομής τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα που καταγράφονται στον επισυνημμένο στην προσφυγή κατάλογο ενδιαφερομένων προσώπων στις αντίστοιχες θέσεις, αντί ή/και στη θέση των αιτητών, είναι άκυρη και/ή παράνομη και στερημένη κάθε έννομου αποτελέσματος.»
Για να γίνει κατανοητό το αντικείμενο, πρέπει να αναφερθούμε στο υπόβαθρο της διαφοράς.
Οι εφεσίβλητοι είναι μόνιμοι Μηχανικοί Αξιωματικοί της Αεροπορίας της Δημοκρατίας και είναι εγγεγραμμένοι στην Επετηρίδα των Μηχανικών Αξιωματικών της Αεροπορίας. Από την 1.10.2003 κατέχουν το βαθμό του Υποσμηναγού.
Τα ενδιαφερόμενα μέρη, είναι εγγεγραμμένοι σε άλλες Επετηρίδες και από την ως άνω ημερομηνία μέχρι την 1.8.2009 κατείχαν το βαθμό του Υπολοχαγού/Ανθυποπλοιάρχου/Υποσμηναγού, ανάλογα με την περίπτωση.
Κατά το έτος 2008, το Συμβούλιο Κρίσεων (στο εξής «το Συμβούλιο») έκρινε τους εφεσίβλητους και τα ενδιαφερόμενα μέρη ως προακτέους κατ' αρχαιότητα. Αφού ολοκληρώθηκαν οι διαδικασίες σε σχέση με την κρίση και επανάκριση των Αξιωματικών, που προβλέπονται από τις σχετικές διατάξεις των περί Αξιωματικών του Στρατού της Δημοκρατίας (Διορισμοί, Ιεραρχία, Προαγωγές και Αφυπηρετήσεις) Κανονισμών του 1990 μέχρι 2006 (στο εξής «οι Κανονισμοί»), τα ονόματα των Αξιωματικών που κρίθηκαν από το Συμβούλιο ως προακτέοι, αναγράφηκαν, σύμφωνα με τον Κανονισμό 42 των Κανονισμών[1], στους αντίστοιχους Πίνακες των Υποσμηναγών (Αεροπορία), Υπολοχαγών (Στρατός Ξηράς), Ανθυποπλοιάρχων (Ναυτικό). Οι εφεσίβλητοι αναγράφηκαν στον Πίνακα Υποσμηναγών Μηχανικών της Αεροπορίας.
Μετά την οριστικοποίηση των Πινάκων των Αξιωματικών που κρίθηκαν από το Συμβούλιο, ο Αρχηγός της Εθνικής Φρουράς, ενεργώντας με βάση τις διατάξεις του εδαφίου 2 του Κανονισμού 45 των ως άνω Κανονισμών[2], υπέβαλε στον Υπουργό Άμυνας, τις προτάσεις του αναφορικά με την κατανομή των κενών θέσεων Αξιωματικών που μπορούσαν να πληρωθούν στους βαθμούς του Συνταγματάρχη μέχρι και του Υπολοχαγού στο Στρατό της Δημοκρατίας. Στις θέσεις αυτές συμπεριλαμβάνονταν και 17 (δεκαεπτά) θέσεις στο βαθμό του Λοχαγού (οι επίδικες θέσεις). Δεκατέσσερεις από τις θέσεις αυτές κατανεμήθηκαν στο Στρατό Ξηράς (οι οποίες διαχωρίστηκαν περαιτέρω σε δώδεκα θέσεις για τους Αξιωματικούς των Όπλων και δύο θέσεις για τους Αξιωματικούς των Σωμάτων)˙ μία θέση στο Ναυτικό και δύο θέσεις στην Αεροπορία από τις οποίες η μία κατανεμήθηκε στους Ιπτάμενους Αξιωματικούς και η άλλη στους Μηχανικούς Αξιωματικούς.
Ο Υπουργός Άμυνας, αφού έλαβε υπόψη τις προτάσεις του Αρχηγού της Εθνικής Φρουράς, τις υιοθέτησε και, ασκώντας τις εξουσίες που του παρέχονται από τον Κανονισμό 45(2), κατένειμε τις κενές θέσεις. Με βάση την κατανομή αυτή, προχώρησε και με τις επίδικες προαγωγές.
Τα ενδιαφερόμενα μέρη προάχθηκαν από την 1.8.2009 στο βαθμό του Λοχαγού/Υποπλοιάρχου/Σμηναγού, ανάλογα με την περίπτωση, επειδή με βάση τις κενές θέσεις που κατανεμήθηκαν στον Κλάδο που ανήκουν και τη σειρά προτεραιότητας στους αντίστοιχους πίνακες των Υπολοχαγών/Ανθυπολοχαγών/Υποσμηναγών που κρίθηκαν ως προακτέοι κατ' αρχαιότητα, είχαν προτεραιότητα προαγωγής. Οι εφεσίβλητοι, παρόλο ότι κρίθηκαν ως προακτέοι κατ' αρχαιότητα, δεν προάχθηκαν στο βαθμό του Σμηναγού, επειδή στους Μηχανικούς Αξιωματικούς της Αεροπορίας κατανεμήθηκε μόνο μία κενή θέση Σμηναγού, την οποία κατέλαβε άλλος ομοιόβαθμός τους, ο οποίος προηγείτο σε σειρά αρχαιότητας στον Πίνακα των Υποσμηναγών Μηχανικών.
Βασική θέση των εφεσιβλήτων πρωτοδίκως ήταν ότι η επίδικη απόφαση λήφθηκε κατά παράβαση του Κανονισμού 45(2) των Κανονισμών, αφού η κατανομή των θέσεων τόσο κατά κλάδο, όσο και ανάμεσα σε μηχανικούς και ιπτάμενους αξιωματικούς στον κλάδο της Αεροπορίας, δεν έγινε με βάση τις ανάγκες της Υπηρεσίας, αλλά παράνομα εφαρμόστηκαν κριτήρια έξω από το γράμμα και το πνεύμα της ως άνω πρόνοιας, ήτοι τα κριτήρια της αναλογικότητας και της αρχαιότητας. Ούτε απασχόλησαν οι ανάγκες της Υπηρεσίας, για τις οποίες καμία αναφορά ή αιτιολογία δεν υπάρχει στην πρόταση του Αρχηγού της Εθνικής Φρουράς και στην απόφαση του Υπουργού.
Οι εφεσείοντες, από την άλλη, ήγειραν προδικαστική ένσταση εισηγούμενοι ότι οι προσφυγές ήταν απαράδεκτες, καθότι οι εφεσίβλητοι πρόσβαλαν μόνο 16 (δεκαέξι) από τις 17 (δεκαεπτά) επίδικες θέσεις και όχι, ως όφειλαν, την κατανομή στο σύνολό της. Προς επίρρωση της θέσης τους παρέπεμψαν ειδικά στην Υπόθεση αρ. 1224/2008, Γεώργιος Κουκκουλής ν Κυπριακής Δημοκρατίας, ημερομηνίας 20.6.2011. Επί της ουσίας, υποστήριξαν ότι η επίδικη πράξη συνάδει πλήρως με τα όσα προβλέπονται στην οικεία νομοθεσία, ιδιαίτερα στον Κανονισμό 45(2)˙ ήταν, δε πλήρως και/ή επαρκώς και δεόντως αιτιολογημένη και καμία πλάνη εμφιλοχώρησε προς τη λήψη της.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο απορρίπτοντας την προδικαστική ένσταση, διέκρινε την Κουκκουλή από τις ενώπιον του εξεταζόμενες προσφυγές, θεωρώντας, ότι στη βάση των γεγονότων οι εφεσίβλητοι είχαν έννομο συμφέρον να προσβάλουν την επίδικη απόφαση κατανομής εφόσον, ανεξάρτητα από τη διαδικασία προαγωγών των συγκεκριμένων ενδιαφερομένων προσώπων, κρίθηκαν και οι ίδιοι προακτέοι αλλά δεν προάχθηκαν επειδή δεν κατανεμήθηκαν περισσότερες κενές θέσεις Σμηναγού στο Σώμα στο οποίο υπηρετούσαν. Επομένως, η κατανομή, ως πράξη, είχε άμεσες συνέπειες στα συμφέροντα των εφεσιβλήτων, «δημιούργησε έννομα αποτελέσματα και συνακόλουθα αποτέλεσε αυτοτελή διοικητική πράξη» την οποία οι εφεσίβλητοι προσέβαλαν με το πρώτο σκέλος της αίτησης ακύρωσης. Αποδεχόμενο δε τις θέσεις των εφεσιβλήτων επί της ουσίας, θεώρησε ότι οι εφεσείοντες πεπλανημένα και, επομένως, παράνομα, έλαβαν υπόψη κατά την κατανομή, το κριτήριο της αναλογίας κατά κλάδο και της αρχαιότητας και όχι τις κατά κλάδο ανάγκες της Υπηρεσίας, οι οποίες και θα έπρεπε να συγκεκριμενοποιηθούν. Η μη συγκεκριμενοποίηση των αναγκών αυτών, στην προκειμένη περίπτωση, καθιστούσε την αιτιολογία της προσβαλλόμενης απόφασης ανεπαρκή και το δικαστικό έλεγχο ανέφικτο.
Οι τρεις λόγοι έφεσης προσβάλλουν όλες τις πτυχές της πρωτόδικης απόφασης, με προεξάρχοντα τον πρώτο που αφορά στην κρίση του Δικαστηρίου περί διαφοροποίησης της Κουκκουλή, ως προς το παραδεκτό των προσφυγών που είχε ενώπιον του, ο οποίος θα μας απασχολήσει κατά προτεραιότητα.
Στην Κουκκουλή έγινε επιλεκτική προσβολή μέρους μόνο της επίδικης απόφασης κατανομής αφού ο αιτητής, Υποσμηναγός των Ιπτάμενων Αξιωματικών, επεδίωξε την ακύρωση της κατανομής 56 (πενήντα έξι) κενών θέσεων Λοχαγού, στην έκταση μόνο που αυτή οδήγησε στην προαγωγή τεσσάρων Αξιωματικών Όπλων και Σωμάτων του Στρατού Ξηράς και του Ναυτικού (τα ενδιαφερόμενα μέρη). Θεωρώντας ότι η προσβολή της κατανομής κατά μέρος της μόνο δεν ήταν παραδεκτή, αφού αποτελούσε ενιαία και αναπόσπαστη κρίση, το Δικαστήριο επεσήμανε τα ακόλουθα:
« . δεν θα ήταν νοητός καν ο τεμαχισμός της κατανομής κατά τον τρόπο που εισηγείται ο αιτητής. Δηλαδή και να θεωρούσαμε πως είναι επιτρεπτό ο αιτητής να αναμορφώσει τις θέσεις που προώθησε αρχικώς, θα ετίθετο το βασικό ερώτημα αναφορικά με το πώς θα ήταν δυνατό να συζητούμε μόνο για την κατανομή της επιπλέον θέσης στους Ιπτάμενους. Από πού θα αφαιρείτο εκείνη η θέση και για ποιό λόγο αναφερόμενο μόνο σ' αυτή; Ήταν εκ της φύσεως ενιαία η απόφαση για την ορισμένη κατανομή και η μια πτυχή της αναπόφευκτα επιδρά στο σύνολο, ως ενιαίας κρίσης.
Αν υπήρχε ελλιπής έρευνα και ελλιπής αιτιολογία όπως την επικαλείται ο αιτητής, αυτή θα αφορούσε στο σύνολο και δεν μπορώ να δω καμιά δυνατότητα απομόνωσης ώστε, στην περίπτωση που θα γινόταν δεκτό ότι υπήρχαν αυτά τα ελαττώματα, να διαχωρίσουμε ως αυτοτελή τη μη κατανομή της τέταρτης θέσης για τους Ιπτάμενους. Τέτοια απομόνωση θα σήμαινε ανεπίτρεπτη δέσμευση της διοίκησης ώστε να επανεξεταστεί το ζήτημα της τέταρτης θέσης μόνο, χωρίς αναφορά και επίδραση στο σύνολο της κατανομής που θα ήταν, εκ των πραγμάτων, αδύνατη.»
Θεωρούμε ότι η Κουκκουλή, πρωτόδικη απόφαση, αντικατοπτρίζει ορθά την νομική κατάσταση πραγμάτων. Ωστόσο, η προκείμενη περίπτωση διαφοροποιείται από εκείνη στη βάση των γεγονότων της. Οι σχετικές υποδείξεις των εφεσιβλήτων για το ζήτημα, τις οποίες αποδέχτηκε το πρωτόδικο Δικαστήριο, είναι ορθές. Είναι φανερό από τα αιτητικά θεραπείας της αίτησης ακύρωσης εκάστου των εφεσιβλήτων, ότι η αιτούμενη θεραπεία είχε δύο σκέλη. Με το πρώτο, αιτητικό Α, προσβαλλόταν η επίδικη κατανομή στο σύνολο της. Με το δεύτερο, αιτητικό Β, προσβαλλόταν η προαγωγή, συνεπεία της κατανομής αυτής, συγκεκριμένων ενδιαφερομένων προσώπων, οι οποίοι κατονομάζονται στους επισυνημμένους στις προσφυγές καταλόγους. Ο τρόπος διατύπωσης του αιτητικού Α της αίτησης ακύρωσης, σε αντίθεση με την αιτούμενη στην Κουκκουλή θεραπεία, παραπέμπει στον δικαστικό έλεγχο της κατανομής του συνόλου των 17 (δεκαεπτά) κενών θέσεων Αξιωματικών. Και αυτό, ως ορθά υποστηρίζουν οι εφεσίβλητοι, είναι η ειδοποιός διαφορά μεταξύ της Κουκκουλή και της προκείμενης. Επομένως, δεν τίθενται εδώ τα ερωτήματα που απασχόλησαν στην Κουκκουλή εκ της προσβολής μόνο μέρους της κατανομής και δεν εφαρμόζονται τα εκεί αποφασισθέντα.
Επί της ουσίας, τόσο οι εφεσείοντες όσο και οι εφεσίβλητοι επανέλαβαν ουσιαστικά ενώπιον μας αυτά που εισηγήθηκαν και πρωτοδίκως.
Οι κριθέντες ως προακτέοι από το Συμβούλιο Κρίσεων ή το Ανώτατο Συμβούλιο Κρίσεων, αναλόγως της περίπτωσης, με βάση τον Κανονισμό 45(1), προάγονται εφόσον υπάρχει κενή θέση στο βαθμό για τον οποίο προορίζεται ο Αξιωματικός. Σύμφωνα δε με το εδάφιο 2 του Κανονισμού 45, «οι υπάρχουσες κενές θέσεις Αξιωματικών κατανέμονται με απόφαση του Υπουργού που εκδίδεται μετά από πρόταση του Αρχηγού, με βάση τις ανάγκες της υπηρεσίας, κατά Κλάδο».
Θεωρούμε επιβεβλημένη την αυτούσια παράθεση αποσπασμάτων από την «Αιτιολόγηση-Ανάλυση της Πρότασης Κατανομής των κενών θέσεων Αξιωματικών Βαθμού Υπολοχαγού μέχρι και Αντισυνταγματάρχη για το έτος 2008», του Αρχηγού της Εθνικής Φρουράς, Παράρτημα «Β» στη σχετική επιστολή που υποβλήθηκε από τον Αρχηγό της Εθνικής Φρουράς στον Υπουργό Άμυνας για την κατανομή, για να γίνουν καλύτερα αντιληπτά τα όσα θα συζητήσουμε στη συνέχεια για το ζήτημα της αιτιολογίας. Σε αυτήν ο Αρχηγός της Εθνικής Φρουράς επεσήμανε τα εξής:
«Ενώ σύμφωνα με τον Καν.45(2) του (β) σχετικού, η κατανομή των θέσεων γίνεται με βάση τις ανάγκες της Υπηρεσίας κατά Κλάδο, ένεκα του ότι κατά την παρούσα κατανομή ο αριθμός των θέσεων προς πλήρωση είναι πολύ μικρότερος από τον αριθμό των κριθέντων ως προακτέων, η κατανομή των θέσεων σε κάθε βαθμό, έγινε αναλογικά κατά Κλάδο και Επετηρίδα, επί των κριθέντων τις περισσότερες φορές αξιωματικών, με κύριο κριτήριο τη μεταξύ τους αρχαιότητα. Το κριτήριο αυτό, υπό τις περιστάσεις, εξυπηρετεί κατά τον καλύτερο τρόπο τις Υπηρεσιακές ανάγκες, διότι διατηρείται η συνοχή και η πειθαρχία του στρατεύματος. Επιπλέον, οι Υπηρεσιακές ανάγκες σε όλους τους βαθμούς, είναι πολύ μεγαλύτερες των κριθέντων αξιωματικών, όπως προκύπτει στον παραπάνω πίνακα, από τη σύγκριση του αριθμού των υπηρετούντων στελεχών, με τις αντίστοιχες θέσεις που έχουν εγκριθεί στη δομή της Ε.Φ.»
(Η έμφαση και υπογράμμιση εμπεριέχεται στο ίδιο το κείμενο)
Αιτιολογώντας δε την πρόταση του, ο Αρχηγός ανέφερε και τα ακόλουθα:
« (1) Οι 17 κενές θέσεις κατανεμήθηκαν σύμφωνα με τον παραπάνω πίνακα, αναλογικά κατά Κλάδο και Επετηρίδα επί των κριθέντων ως προακτέων για 3η φορά Υπολοχαγών (που συμπληρώνουν 6 έτη στον κατεχόμενο βαθμό με την 1/10/2009), όπως παρακάτω:
(α) Στρατός Ξηράς: 14[12 στα Όπλα + 2 στα Σώματα (1 ΕΜ, 1 ΥΠ)]
(β) Ναυτικό: Μία (1) στους ΜΑΧ
(γ) Αεροπορία: 2 [1 (ΙΠΤ), 1 (ΜΗΧ)).
(2) Το ποσοστό 0,902 που αναλογεί στα Σώματα ΣΞ, δόθηκε στα Όπλα ΣΞ, λόγω αυξημένων αναγκών των Μονάδων όπλων ΣΞ σε αξιωματικούς βαθμού Λοχαγού και διότι οι Υπολοχαγοί ΣΞ είναι αρχαιότεροι από αυτούς των Σωμάτων, διότι έχουν διοριστεί την 17.6.2000. Περαιτέρω, οι 2 θέσεις που αναλογούν στα Σώματα ΣΞ, ενώ αναλογούν στους ΥΙ (ποσοστό 1,656) κατανεμήθηκαν ανά μία (1) στα Σώματα ΕΜ και ΥΠ, διότι οι Λοχαγοί των Σωμάτων αυτών είναι αρχαιότεροι με ημερομηνία διορισμού την 17.6.2000, ενώ οι πρώτοι στην Επετηρίδα των ΥΙ έχουν διοριστεί στις 19.10.2002.
(3) Το ποσοστό θέσεων 0,487 που αναλογεί στην Αεροπορία, δόθηκε στο Ναυτικό και κατά συνέπεια η μία (1) θέση που αναλογεί στο Ναυτικό κατανεμήθηκε στους ΜΑΧ, διότι ο Ανθλχος (ΜΑΧ) είναι αρχαιότερος των υπολοίπων αξιωματικών όλων των Κλάδων, με ημερομηνία προαγωγής την 1.10.2003 και διορισμού την 3.6.2000.
(4) Οι 2 θέσεις που αναλογούν στην Αεροπορία, ενώ αναλογικά αντιστοιχούν στους αξιωματικούς ΜΗΧ (ποσοστό 1,658), κατανεμήθηκαν:
(α) Η μία (1) στους ΜΗΧ, λόγω του μεγαλύτερου ποσοστού που τους αναλογεί.
(β) Η μία (1) στους ΙΠΤ, διότι είναι αρχαιότεροι των ΜΗΧ και διότι για να προαχθούν στο βαθμό του Σμηναγού οι Υπσγοί ΜΗΧ της Αεροπορίας, πρέπει σύμφωνα με τον Καν. 45(2) του (β) σχετικού, να έχει γίνει έναρξη προαγωγής στο βαθμό αυτό, των Υπσγών (ΙΠΤ), που διορίστηκαν το ίδιο έτος αξιωματικοί.»
Προκύπτει από την πρόταση του Αρχηγού της Εθνικής Φρουράς ότι η κατανομή των επίδικων θέσεων έγινε αναλογικά κατά Κλάδο και Επετηρίδα και με βάση την αρχαιότητα των κριθέντων, θεωρώντας ο Αρχηγός πως αυτό εξυπηρετούσε κατά τον καλύτερο τρόπο τις ανάγκες της Υπηρεσίας. Στην Τρακοσιή κ.ά ν Δημοκρατίας (2007) 3 ΑΑΔ 231, αναφορά στην οποία γίνεται στην πρωτόδικη απόφαση, κρίθηκε από την Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου ότι ο αριθμός των αρχαιότερων Υπαξιωματικών, εφόσον συναρτάται με τη διακρίβωση των αναγκών της Εθνικής Φρουράς, δεν είναι εξωγενές στοιχείο της διαδικασίας. Συμπέρασμα στο οποίο οδηγήθηκε αφού διαπίστωσε, ανατρέχοντας στην πρόταση του Αρχηγού της Εθνικής Φρουράς «πως πραγματικά ο Αρχηγός εκθέτει τις ανάγκες της Εθνικής Φρουράς».
Η φιλοσοφία που υπαγορεύει την ανάγκη για αιτιολογία, όπως εξηγείται στη νομολογία, είναι ο αποκλεισμός της αυθαιρεσίας εκ μέρους της διοίκησης˙ επίσης, η διοίκηση προστατεύεται από τον εαυτό της γιατί αποτρέπεται από τη λήψη μιας βεβιασμένης απόφασης. Η αιτιολογία πρέπει να είναι σαφής. Πρέπει, δηλαδή, να γίνεται ειδική αναφορά στους συγκεκριμένους παράγοντες πάνω στους οποίους βασίστηκε η διοικητική απόφαση και κατά τρόπο που να καθίσταται δυνατός ο δικαστικός έλεγχος. Η αιτιολογία πρέπει επίσης να περιέχει τον τρόπο σκέψης του διοικητικού οργάνου επί των σχετικών γεγονότων που συνιστούν το υπόβαθρο της απόφασης, (βλ. Republic v Georghiades (1972) 3 CLR 594). Δεν πρέπει να περιορίζεται σε γενικούς χαρακτηρισμούς. Αιτιολογία που είναι αόριστη και δεν εκθέτει τα γεγονότα επί των οποίων στηρίχθηκε η διοικητική απόφαση, καθιστά την πράξη αναιτιολόγητη. (Βλ. Δήμος Μέσα Γειτονιάς ν Σχολική Εφορία Λεμεσού (2004) 3 ΑΑΔ 699, Κυριακίδης κ.ά ν Δημοκρατίας (1995) 3 ΑΑΔ 298 και Φράγκου ν Δημοκρατίας (1998) 3 ΑΑΔ 270).
Βέβαια, το τι αποτελεί επαρκή αιτιολογία εξαρτάται από τα γεγονότα της κάθε περίπτωσης. Εν προκειμένω, η παραπάνω πρόταση του Αρχηγού της Εθνικής Φρουράς, η οποία υιοθετήθηκε από τον Υπουργό Άμυνας, δεν συνάδει με τις απαιτήσεις του νόμου για δέουσα αιτιολογία. Κατά τα προβλεπόμενα στον Κανονισμό 45(2), κριτήριο για την κατανομή, είναι οι ανάγκες της Υπηρεσίας κατά Κλάδο και όχι η κατ' αριθμητική αναλογία ή η αρχαιότητα, η οποία στην προκειμένη περίπτωση αποτέλεσε το «κύριο κριτήριο». Δεν προσδιορίζονται οι ανάγκες κατά Κλάδο στην πρόταση του Αρχηγού της Εθνικής Φρουράς και πώς και γιατί οι ανάγκες αυτές επέβαλαν την κατανομή των υπό αναφορά κενών θέσεων κατά τον τρόπο που αυτός πρότεινε και ο Υπουργός Άμυνας αποφάσισε. Ούτε από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει οποιαδήποτε σχετική αναφορά. Στην πρόταση παρέχονται, κατά τρόπο γενικό και αόριστο θα λέγαμε, οι λόγοι που επέβαλλαν, κατά τον Αρχηγό, την εφαρμογή της αριθμητικής αναλογίας, με αναφορά, δηλαδή, στο ότι «ο αριθμός των θέσεων προς πλήρωση είναι πολύ μικρότερος από τον αριθμό των κριθέντων ως προακτέων». Η δε συνάρτηση του κριτηρίου της αρχαιότητας με τις υπηρεσιακές ανάγκες, για λόγους συνοχής και πειθαρχίας του στρατεύματος, θα μπορούσε να συμπληρώσει την αιτιολογία, εφόσον οι ανάγκες αυτές καταγράφονταν, κάτι που δεν έγινε, ως έχει αναφερθεί.
Συνακόλουθα των πιο πάνω, κρίνουμε ότι η έφεση δεν μπορεί να έχει επιτυχή κατάληξη και απορρίπτεται με €2.500 έξοδα υπέρ των εφεσιβλήτων και εναντίον των εφεσειόντων.
Κ. ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ.
Π. ΠΑΝΑΓΗ, Δ.
Μ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, Δ.
Κ. ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, Δ.
Γ. Ν. ΓΙΑΣΕΜΗΣ, Δ.
/ΣΓεωργίου
[1] «42.—(1) Με βάση την κατά την παράγραφο (2) του Κανονισμού 40 απόφαση του Συμβουλίου Κρίσεων ή, αναλόγως της περιπτώσεως, του Ανώτατου Συμβουλίου Κρίσεων οι κριθέντες Αξιωματικοί αναγράφονται σε αντίστοιχους πίνακες, οι οποίοι, αφού υπογραφούν από τον Πρόεδρο και τα μέλη του, υποβάλλονται αυτοί του Συμβουλίου Κρίσεων στον Υπουργό για κύρωση και αυτοί του Ανώτατου Συμβουλίου Κρίσεων στο Υπουργικό Συμβούλιο για κύρωση.»
[2] «45.—(Ι) Αξιωματικός που κρίθηκε προακτέος προάγεται, εφόσο υπάρχει κενή θέση στο βαθμό για τον οποίο προορίζεται.
(2) Οι υπάρχουσες κενές θέσεις Αξιωματικών κατανέμονται με απόφαση του Υπουργού που εκδίδεται μετά από πρόταση του Αρχηγού, με βάση τις ανάγκες της υπηρεσίας, κατά Κλάδο:
Νοείται ότι οι κενές θέσεις Αξιωματικών που θα δοθούν για το Στρατό Ξηράς θα διαχωριστούν σε θέσεις Αξιωματικών Όπλων και σε θέσεις Αξιωματικών Σωμάτων, οι κενές θέσεις Αξιωματικών που θα δοθούν για το Ναυτικό θα διαχωριστούν σε θέσεις Μάχιμων Αξιωματικών, σε θέσεις Μηχανικών Αξιωματικών και σε θέσεις Αξιωματικών Σώματος και οι κενές θέσεις Αξιωματικών που θα δοθούν για την Αεροπορία θα διαχωριστούν σε θέσεις Ιπτάμενων Αξιωματικών, σε θέσεις Μηχανικών Αξιωματικών και σε θέσεις Αξιωματικών Σώματος.»