|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2017:C34
(2017) 3 ΑΑΔ 66
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΕΦΕΣΗ ΑΡ.: 54/2011
(Yποθ. Αρ. 489/09)
3 Φεβρουαρίου, 2017
[ΝΑΘΑΝΑΗΛ, ΠΑΝΑΓΗ, ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ,
ΓΙΑΣΕΜΗ, ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ/στές]
ΜΕΤΑΞΥ:
ΑΝΔΡΟΥΛΛΑΣ ΜΙΛΤΙΑΔΟΥΣ ΦΥΛΑΚΤΟΥ
Εφεσείουσας/Αιτήτριας
ΚΑΙ
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΜΕΣΩ
ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΩΝ
Εφεσίβλητης/Καθ΄ ης η Αίτηση
.......
Κ. Κνώφος, για την Εφεσείουσα
Ε. Γαβριήλ (κα), για την Εφεσίβλητη
......
ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ: Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου Θα δοθεί από το Δικαστή Χριστοδούλου
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, Δ.: Η εφεσείουσα είναι ιδιοκτήτρια δύο κτημάτων στο χωριό Γερακιές της Επαρχίας Λευκωσίας - των τεμαχίων 464/1 και 465/2 του Φ/Σχ. ΧΧΧVII/9, στο εξής τα κτήματα - τα οποία απαλλοτριώθηκαν το 1991 με σκοπό την κατασκευή, βελτίωση και ευθυγράμμιση του δρόμου Καλοπαναγιώτη - Γερακιών ως η Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης Δ.Π.1437 ημερ. 16.8.1991 και το Διάταγμα Απαλλοτρίωσης Δ.Π. 1878 ημερ. 18.11.1991.
Δεκαέξι χρόνια μετά την απαλλοτρίωση, στις 11.10.07, η εφεσείουσα καταχώρισε στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας την Παραπομπή 108/07 για αποζημιώσεις, τη διαδικασία της οποίας όμως διέκοψε στις 29.4.09 αφού στο μεταξύ, στις 27.5.08, απέστειλε επιστολή στο Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας με την οποία ζητούσε βάσει του άρθρου 23.5 του Συντάγματος και του άρθρου 7(1) του περί Αναγκαστικής Απαλλοτρίωσης Νόμου του 1962 (Ν.15/62, όπως τροποποιήθηκε) ανάκληση της απαλλοτρίωσης με το αιτιολογικό ότι «Ο δρόμος Καλοπαναγιώτη-Γερακιών αποπερατώθηκε πριν από 10 και πλέον χρόνια» και τα ακίνητα «.δεν έχουν αξιοποιηθεί για το σκοπό που έχουν απαλλοτριωθεί».
Ο Γενικός Εισαγγελέας παρέπεμψε την πιο πάνω επιστολή (των δικηγόρων) της Εφεσείουσας στο Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Συγκοινωνιών προς εξέταση. Mε την ολοκλήρωση δε των εξετάσεων, ο Γενικός Διευθυντής του εν λόγω Υπουργείου απέστειλε στους δικηγόρους της εφεσείουσας επιστολή ημερ. 19.2.09, πληροφορώντας τους ότι δεν μπορούσε να γίνει ανάκληση της απαλλοτρίωσης καθότι στα κτήματα της εφεσείουσας είχαν γίνει εργασίες κατά τη διαπλάτυνση/βελτίωση του δρόμου Καλοπαναγιώτη-Γερακιών και περαιτέρω γιατί λόγω γεωτεχνικών προβλημάτων το Τμήμα Δημοσίων Έργων προγραμμάτιζε πρόσθετες εργασίες για σταθεροποίηση του πρανούς.
Η αντίδραση της εφεσείουσας στην απόρριψη του αιτήματος της εκδηλώθηκε με την προσφυγή 489/09, με την οποία ζητούσε δύο θεραπείες. Η πρώτη, για κήρυξη της πράξης και/ή απόφασης των εφεσιβλήτων ημερ. 19.2.09 ως άκυρης και/ή παράνομης και/ή αντισυνταγματικής και, η δεύτερη, για δηλωτική απόφαση ότι η παράλειψη των εφεσιβλήτων να της επιστρέψουν τα κτήματα και/ή μέρος αυτών συνιστούσε παράβαση του άρθρου 23.5 του Συντάγματος και παν το παραληφθέν έδει να είχε εκτελεστεί.
Η προσφυγή προσέκρουσε σε ένσταση των εφεσιβλήτων οι οποίοι - με αναφορά στο ιστορικό της υπόθεσης - υποστήριξαν τη νομιμότητα της απόφασης τους να απαλλοτριώσουν τα κτήματα, προβάλλοντας πως ενώ η αρχική τους πρόθεση, η οποία δημοσιοποιήθηκε με τη Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης Δ.Π.2011 ημερ. 29.12.1990, ήταν να απαλλοτριώσουν μόνο μέρος των κτημάτων - 14 τ.μ. από το τεμ. 465/2 και 4 τ.μ. από το τεμ. 464/1 - εντούτοις τελικώς, για υλοποίηση του σκοπού της απαλλοτρίωσης, προχώρησαν σε πλήρη απαλλοτρίωση των κτημάτων. Και αυτό, όπως ισχυρίστηκαν, λόγω παραβίασης εκ μέρους της εφεσείουσας συμφωνίας ανέγερσης από την ίδια τοίχου αντιστήριξης επ΄ ανταλλάγματι της ισοπέδωσης από τους εφεσίβλητους των κτημάτων της.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο αφού εξέτασε τους δύο ακυρωτικούς λόγους που προώθησε η εφεσείουσα ενώπιον του, ότι δηλαδή ο σκοπός της απαλλοτρίωσης δεν είχε καταστεί εφικτός και ως εκ τούτου τα κτήματα θα έπρεπε να της επιστραφούν και ότι με την απαλλοτρίωση επιδιώχθηκε σκοπός άλλος για τον οποίο έγινε, αποφάνθηκε ότι αμφότεροι δεν ευσταθούσαν και ενόψει τούτου απέρριψε την προσφυγή και επικύρωσε την προσβληθείσα απόφαση.
Η εφεσείουσα θεωρεί ότι η απόρριψη της προσφυγής της ήταν προϊόν 4 σφαλμάτων του πρωτόδικου Δικαστηρίου, τα οποία και διατυπώνει σε ισάριθμους, αλληλένδετους μεταξύ τους, λόγους έφεσης. Ισχυρίζεται συναφώς ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο εσφαλμένα έκρινε πως ο σκοπός της απαλλοτρίωσης ήταν η κατασκευή, βελτίωση και ευθυγράμμιση του δρόμου Καλοπαναγιώτη-Γερακιών και ότι ο εν λόγω σκοπός επετεύχθη (Λόγοι Έφεσης 1 και 2), όπως εσφαλμένα έκρινε πως με την απαλλοτρίωση δεν επιδιωκόταν άλλος σκοπός (3ος λόγος έφεσης) και συναφώς θεωρεί εσφαλμένο το εύρημα του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι είχε αναλάβει η ίδια να κατασκευάσει τοίχο αντιστήριξης ώστε να αποφευχθεί η απαλλοτρίωση μεγάλου μέρους των κτημάτων της (4ος λόγος έφεσης).
Η εφεσείουσα προώθησε τους δύο πρώτους λόγους έφεσης με υπόβαθρο τη λανθασμένη, όπως αναγνώρισε μέσω του ευπαιδεύτου συνηγόρου της κατά την επ΄ ακροατηρίω συζήτηση της υπόθεσης, αντίληψη ότι η (πρώτη) Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης Δ.Π.2011 ημερ. 29.12.90 συνιστούσε ταυτόχρονα και Διάταγμα Απαλλοτρίωσης μέρους των κτημάτων της. Ακολούθως, όπως ισχυρίστηκε, οι εφεσίβλητοι προχώρησαν σε δεύτερη απαλλοτρίωση - την επίδικη - προκειμένου να κατασκευάσουν τοίχο αντιστήριξης στα κτήματα της για μετατροπή τους σε χώρο στάθμευσης και κατά συνέπεια δεν υλοποιήθηκε ο σκοπός της απαλλοτρίωσης που ήταν η κατασκευή, βελτίωση και ευθυγράμμιση του δρόμου Καλοπαναγιώτη-Γερακιών. Επομένως, κατέληξε, εσφαλμένα το πρωτόδικο Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι ο σκοπός της απαλλοτρίωσης είχε επιτευχθεί και ότι με αυτή δεν επιδιώχθηκε άλλος σκοπός.
Ο σκοπός της απαλλοτρίωσης, αντέτεινε η ευπαίδευτη συνήγορος των εφεσιβλήτων, δεν ήταν η κατασκευή τοίχου αντιστήριξης για μετατροπή των επιδίκων κτημάτων σε χώρο στάθμευσης αλλά η κατασκευή, βελτίωση και ευθυγράμμιση του υπό αναφορά δρόμου, όπως ορθώς απεφάνθη το πρωτόδικο Δικαστήριο. Το πρόβλημα, επεσήμανε, προέκυψε από τη συνεχιζόμενη άρνηση της εφεσείουσας να κατασκευάσει εξ ιδίων τοίχο αντιστήριξης στα κτήματα της επ΄ ανταλλάγματι της ισοπέδωσης τους από τους εφεσίβλητους, ώστε να θέσει τη βάση για ανάκληση ή περιορισμό της απαλλοτρίωσης προκειμένου να της επιστραφεί το πλεονάζον μέρος που θα προέκυπτε. Με αποτέλεσμα η υλοποίηση του σκοπού της απαλλοτρίωσης να μην επιτρέπει ικανοποίηση της απαίτησης της εφόσον λόγω των γεωτεχνικών προβλημάτων που προέκυψαν από την ισοπέδωση των κτημάτων να απαιτούνται πρόσθετες εργασίες στα επίδικα κτήματα για σταθεροποίηση του πρανούς.
Οι υπό συζήτηση λόγοι έφεσης δεν ευσταθούν.
Όπως διαλαμβάνεται στα γεγονότα επί των οποίων η εφεσείουσα βάσισε την προσφυγή της και όπως αναγνώρισε ενώπιον μας ο ευπαίδευτος συνήγορος της, δεν έγιναν δύο απαλλοτριώσεις για τα επίδικα κτήματα αλλά μόνο μία: Η υπ΄ αρ. Δ.Π. 1878 ημερ. 18.11.91, η οποία συνοδευόταν και από σχετικό Διάταγμα επίταξης, με μόνο σκοπό την κατασκευή, βελτίωση και ευθυγράμμιση του δρόμου Καλοπαναγιώτη-Γερακιών και αυτή αποτέλεσε τη βάση προς θεμελίωση της αξίωσης της ημερ. 27.5.08 για ανάκληση και/ή μερική ανάκληση της απαλλοτρίωσης ώστε να της επιστραφούν τα κτήματα της. Όμως, όπως ορθώς απεφάνθη το πρωτόδικο Δικαστήριο, ο σκοπός αυτός επετεύχθη προ πολλού και η αιτήτρια ουδέποτε αμφισβήτησε είτε τη νομιμότητα του διατάγματος είτε το αναγκαίο της έκτασης που είχε απαλλοτριωθεί. Ο σκοπός της απαλλοτρίωσης, επομένως, δεν έγινε για να κατασκευαστεί τοίχος αντιστήριξης για μετατροπή των απαλλοτριωθέντων κτημάτων σε χώρο στάθμευσης. Η ανάγκη κατασκευής του υπό αναφορά τοίχου προέκυψε ως αποτέλεσμα της ικανοποίησης του αιτήματος της εφεσείουσας για ισοπέδωση των κτημάτων της και όχι προς ικανοποίηση ξένου προς τον δημοσιοποιηθέντα σκοπό της απαλλοτρίωσης. Με δεδομένο δε ότι με την προσφυγή της η εφεσείουσα δεν αμφισβήτησε ότι η ισοπέδωση των κτημάτων της διενεργήθη προς ικανοποίηση δικού της αιτήματος, δεν μπορεί να επικαλείται εκ των υστέρων την προαναφερθείσα ανάγκη ως σκοπό της απαλλοτρίωσης και στη βάση αυτή να προβάλλει ότι δεν επετεύχθη ο σκοπός της απαλλοτρίωσης.
Κατ΄ ακολουθία των πιο πάνω οι αιτιάσεις της εφεσείουσας που περιστρέφονται γύρω από τους δύο πρώτους λόγους έφεσης δεν ευσταθούν και απορρίπτονται. Με επακόλουθο την εκθεμελίωση και του τρίτου λόγου έφεσης εφόσον και αυτός βασίζεται στη θέση ότι οι εφεσίβλητοι με την επίδικη απαλλοτρίωση επεδίωξαν την επίτευξη σκοπού άλλου από τον εξαγγελθέντα.
Σ΄ ό,τι, τέλος, αφορά τον τελευταίο λόγο έφεσης με τον οποίο προσβάλλεται ως λανθασμένο το εύρημα του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι η εφεσείουσα ανάλαβε να κατασκευάσει τοίχο αντιστήριξης των πρανών με δικά της έξοδα, είναι αρκετό να επισημάνουμε ότι επί του προκειμένου το πρωτόδικο Δικαστήριο στήριξε το εύρημα του σε αδιαμφισβήτητα στοιχεία που περιέχονται στο φάκελο της υπόθεσης ότι όντως έτσι είχαν τα πράγματα. Δηλαδή, ότι σε πρώτο στάδιο η εφεσείουσα επικαλέστηκε το ψηλό κόστος κατασκευής του τοίχου αντιστήριξης και σε δεύτερο, όταν με την επίταξη των κτημάτων της που έγινε στις 16.11.90 πληροφορήθηκε την πρόθεση των εφεσιβλήτων για την πλήρη απαλλοτρίωση των κτημάτων της ως αποτέλεσμα της ισοπέδωσης που έγινε το Μάιο του 1989, υπέβαλε στις 17.11.90 αίτηση για άδεια οικοδομής δηλώνοντας έτοιμη να προχωρήσει στην κατασκευή του υπό αναφορά τοίχου ταυτόχρονα με την ανέγερση της οικοδομής και ζήτησε την ανάκληση της επίταξης. Πέραν τούτων, η Διοίκηση της απέστειλε και σχετικές επιστολές ημερ. 9.9.91 και 1.11.91 για να εξακριβώσει τις πραγματικές της προθέσεις ως προς το όλο ζήτημα, χωρίς όμως θετική ανταπόκριση. Κατά συνέπεια το προσβαλλόμενο εύρημα είναι καθόλα ορθό και εν πάση περιπτώσει ποια πλευρά θα επωμιζόταν το κόστος ανέγερσης του τοίχου αντιστήριξης αφορά ζήτημα ιδιωτικού δικαίου και δεν μπορεί να προβάλλεται ως λόγος ότι δεν επετεύχθη ο σκοπός της απαλλοτρίωσης ή ότι με την απαλλοτρίωση επιδιωκόταν σκοπός άλλος από την κατασκευή, βελτίωση και ευθυγράμμιση του δρόμου Καλοπαναγιώτη-Γερακιών.
Για τους πιο πάνω λόγους η έφεση απορρίπτεται ως βάσιμη και η πρωτόδικη απόφαση επικυρώνεται, με €1.500 έξοδα προς όφελος των εφεσιβλήτων και εναντίον της εφεσείουσας.
ΣΤ. ΝΑΘΑΝΑΗΛ, Δ.
Σ. ΠΑΝΑΓΗ, Δ.
Μ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, Δ.
Γ. Ν. ΓΙΑΣΕΜΗ, Δ.
Τ. Θ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ.
/κβπ