|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2016:C374
(2016) 3 ΑΑΔ 359
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Αναθεωρητική Έφεση Αρ. 29/2011
(Υποθ. Αρ. 1125/09)
21 Ιουλίου 2016
[ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Π. ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ, ΛΙΑΤΣΟΣ, ΓΙΑΣΕΜΗΣ, Δ/ΣΤΕΣ]
ΜΕΤΑΞΥ:
Στυλιανός Αγαθοκλέους
Εφεσείοντας/Αιτητής
- και -
Συμβούλιο Υδατοπρομήθειας Λευκωσίας
Εφεσίβλητο/Καθ' ου η Αίτηση
--------------------------
Α.Σ. Αγγελίδης, για τον Εφεσείοντα/Αιτητή
Χρ. Μιχαηλίδου (κα), για τον Εφεσίβλητο/Καθ΄ ου η Αίτηση
-------------------------------------
ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Π: Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δοθεί από τον Παρπαρίνο, Δ.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ, Δ.: O Εφεσείων επεδίωξε με την προσφυγή του ενώπιον του Πρωτόδικου Δικαστηρίου να ακυρώσει το διορισμό του Ενδιαφερόμενου Μέρους (Ε.Μ.) στη θέση Βοηθού Γραμματειακού Λειτουργού με Λογιστικά Προσόντα (Α2-Α5-Α7+2) στο Συμβούλιο Υδατοπρομήθειας Λευκωσίας. Με απόφαση του ημερ. 1.2.2011 το Πρωτόδικο Δικαστήριο απέρριψε την Προσφυγή και επικύρωσε την προσβαλλόμενη πράξη.
Με την υπό εξέταση Έφεση, προσβάλλεται με έξι λόγους η άνω πρωτόδικη απόφαση ως εσφαλμένη. Οι έξι λόγοι έφεσης είναι:
«1. Εσφαλμένα το Πρωτόδικο Δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή του Εφεσείοντα που υπερείχε παρά την αναπηρία του ως και τον ισχυρισμό του Εφεσείοντα περί μη εφαρμογής στην περίπτωση του Καν. 28(Ι) της ΚΔΠ 111/96. Γενικά εσφαλμένα απορρίφθηκε η προσφυγή χωρίς να εξεταστούν όλοι οι εγερθέντες λόγοι ακύρωσης.
2. Εσφαλμένα το Πρωτόδικο Δικαστήριο απεφάσισε ότι αφού το Καθ' ου η Αίτηση Συμβούλιο υιοθέτησε τη βαρύτητα των κριτηρίων που επιβάλλει ο Ν.6(Ι)/98, δεν είχε σημασία το γεγονός ότι τελικά, καθόρισε τη βαρύτητα των κριτηρίων σε χρόνο που ήσαν πλέον γνωστοί οι υποψήφιοι.
3. Εσφαλμένα το Πρωτόδικο Δικαστήριο έκρινε ότι τόσο η απόδοση μονάδων σε πείρα σχετική με τα καθήκοντα της θέσης (πείρα σε Λογιστικά/Λογιστήριο) όσο και η απόδοση μονάδων στον τίτλο του Ε.Μ. (CAT) από όσες συνολικά πίστωσε υπέρ του ο καθ΄ ου είναι δήθεν σύμφωνα με το Νόμο και αιτιολογείται.
4. Εσφαλμένα το Δικαστήριο και υποκαθιστώντας την κρίση της διοίκησης αποφάσισε ότι η πείρα που είχε αποκτήσει το ενδιαφ. Πρόσωπο είναι σχετική με τα Λογιστικά ενώ η πείρα του αιτητή ως Βοηθός Γραφείου δεν είναι σχετική και επομένως ορθά δεν πιστώθηκε στον Εφεσείων οποιαδήποτε μονάδα.
5. Εσφαλμένα το Πρωτόδικο Δικαστήριο απέρριψε τον ισχυρισμό του Εφεσείοντα περί θυματοποίησης του λόγω των καθηκόντων που εκτελούσε κατόπιν διαταγής προϊσταμένης αρχής.
6. Εσφαλμένα το Πρωτόδικο Δικαστήριο έκρινε ότι ορθά δεν δόθηκαν μονάδες στον Εφεσείοντα για τα προσόντα του επειδή κατά τον ουσιώδη χρόνο της διαδικασίας δεν είχε δήθεν ολοκληρώσει τις σπουδές του στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου.»
Οι ευπαίδευτοι συνήγοροι ανάπτυξαν ενώπιον μας τις εκατέρωθεν θέσεις και εισηγήσεις τους. Κατά την ακρόαση αναλώθηκε αρκετός χρόνος για ανάλυση του θέματος κατά πόσο τα Σχέδια Υπηρεσίας και η προκήρυξη της επίδικης θέσης απαιτούσε την κατοχή λογιστικών προσόντων εκ μέρους του Εφεσείοντα/Αιτητή. Έτερο θέμα το οποίο προέκυψε με πρωτοβουλία του Δικαστηρίου είναι η σύνθεση του Οργάνου που έλαβε την προσβαλλόμενη απόφαση στη συνεδρία του ημερ. 11.6.2009 κατά την οποία απουσίαζαν 5 μέλη του συμπεριλαμβανομένου του Προέδρου του. Να σημειωθεί ότι το θέμα αυτό υπήρξε και αντικείμενο λόγου ακυρώσεως πρωτόδικα πλην όμως δεν προωθήθηκε και δεν εξετάστηκε. Ο συγκεκριμένος λόγος έχει ως ακολούθως:
«18. Πάσχει η σύνθεση, λειτουργία και συγκρότηση του συλλογικού οργάνου και/ή η επίδικη απόφαση εκδόθηκε στην απουσία μελών που δεν προσλήφθηκαν νομότυπα και που δεν καταγράφεται στα πρακτικά ο λόγος απουσίας τους.»
(Το κείμενο παρατίθεται αυτούσιο)
Η εξέταση του άνω θέματος προέχει εφόσον η σύνθεση του Συμβουλίου Υδατοπρομήθειας Λευκωσίας, ως Διοικητικού Οργάνου, ανατρέχει στη ρίζα της νομιμότητας της ληφθείσας απόφασης, ως ζήτημα Δημόσιας Τάξης. Τυχόν διαπίστωση προβλήματος καθιστά την απόφαση άκυρη και το Δικαστήριο δύναται να εξετάσει το θέμα αυτεπάγγελτα. (Β΄. Σύνδεσμο Ασφαλιστικών Εταιρειών Κύπρου ν. Επιτροπής Προστασίας του Ανταγωνισμού (2002) 3 Α.Α.Δ. 314, Sigma Radio T.V. Ltd ν. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου (2004) 3 Α.Α.Δ. 134, Sigma Radio T.V. Ltd ν. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου (2005) 3 Α.Α.Δ. 130.)
Συναφές θέμα είναι και η ανάγκη τήρησης άρτιων πρακτικών με σκοπό τη δυνατότητα δικαστικού ελέγχου. Η ανάγκη αυτή κωδικοποιείται και στο Άρθρο 24 του Περί Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου, άρ. 158(Ι)/99 (βλ. Γεώργιος Αλετράρης ν. Δήμος Λάρνακος, Υποθ. Αρ. 717/2010 ημερ. 31.1.2012).
Στην Κυπριανίδου Ανδρούλλα Ηλία ν. Δήμου Πόλεως Χρυσοχούς (2009) 4 Α.Α.Δ. 721 αναφέρονται τα ακόλουθα:
«........ Σύμφωνα με τη νομολογία, η τήρηση άρτιων πρακτικών είναι υποχρέωση κάθε οργάνου που ασκεί διοικητική λειτουργία, γιατί συνιστά εχέγγυο για χρηστή διοίκηση και αναγκαία προϋπόθεση για την άσκηση αποτελεσματικού ελέγχου της νομιμότητας των διοικητικών πράξεων - βλ., μεταξύ άλλων, Medcon Construction a.ο. v. Republic (1968) 3 C.L.R. 535 και Χρυσάφη v. Δημοκρατίας (2005) 3 Α.Α.Δ. 550, στην οποία επισημάνθηκε ότι:- (σελ. 553)
«Τα πρακτικά αποτελούν, ως η μόνη αυθεντική πηγή για τα όσα συνθέτουν τη διαδικασία, προϋπόθεση της χρηστής διοίκησης. Χωρίς αυτά καθίσταται εν προκειμένω ανέφικτος ο δικαστικός έλεγχος και η προσβληθείσα διοικητική απόφαση οδηγείται αναπόφευκτα σε ακύρωση.»
Η ίδια αρχή περιέχεται και στο Άρθρο 24(1) του Νόμου, όπου αναφέρεται ότι:-
«24.-(1) Πρέπει να τηρούνται λεπτομερή πρακτικά των συνεδριάσεων των συλλογικών οργάνων, στα οποία να διατυπώνονται με σαφήνεια οι αποφάσεις που λαμβάνονται. Η τήρηση άρτιων πρακτικών είναι υποχρέωση κάθε οργάνου που ασκεί διοικητική λειτουργία.»
Όπως λέχθηκε από τον Πική, Δ., (όπως ήταν τότε), στη Dome Investments Ltd v. Συμβουλίου Βελτιώσεως Αγίας Νάπας κ.ά. (1989) 3(Β) Α.Α.Δ. 741:- (σελ. 743)
«Η παράλειψη της Διοίκησης να καταθέσει το φάκελο και τα στοιχεία που συνθέτουν την απόφαση, έχει ως αναπόφευκτη συνέπεια την ακύρωση της πράξης. Όχι μόνο όταν ελλείπουν τα στοιχεία, αλλά και όταν υπάρχει αβεβαιότητα ως προς το πλαίσιο και τις συνθήκες λήψης της διοικητικής απόφασης η ακύρωση είναι αναπόφευκτη. Η τήρηση πρακτικών και η καταγραφή των ουσιωδών γεγονότων που περιστοιχίζουν τη λήψη της διοικητικής απόφασης αποτελούν υποχρέωση της Διοίκησης που επιβάλλουν οι κανόνες της χρηστής διοίκησης.»
Στη Σωτήρης Χ'Γαβριήλ ν. Συμβουλίου Εγγραφής και Ελέγχου Εργοληπτών Οικοδομικών και Τεχνικών Έργων (1995) 4 Α.Α.Δ. 2583 λέχθηκε ότι «.το περιεχόμενο των πρακτικών αναμένεται να επιτρέπει στο διοικητικό Δικαστήριο να ασκεί τον αναθεωρητικό του έλεγχο.»
Ο Περί Υδατοπρομήθειας (Δημοτικών και Άλλων Περιοχών) Νόμος, ΚΕΦ. 350 (ο Νόμος) προβλέπει τα ακόλουθα στο Άρθρο 10.
«10. Πρακτικά της διαδικασίας κάθε συνεδρίασης του Συμβουλίου τηρούνται ορθά και καταχωρίζονται σε βιβλίο που τηρείται για το σκοπό αυτό και υπογράφονται από τον Πρόεδρο, και, όταν υπογραφούν με τον τρόπο αυτό, γίνονται δεκτά ως μαρτυρία σε όλες τις διαδικασίες χωρίς περαιτέρω απόδειξη.»
Τα πρακτικά του Καθ΄ ου η Αίτηση ημερ. 11.6.2009 αναφέρουν, μεταξύ άλλων, ότι στη συνεδρία του ήταν παρόντες 19 μέλη του και 5, συμπεριλαμβανομένου του Προέδρου του, ήταν απόντες. Αμέσως μετά καταγράφονται τα ακόλουθα:
«Όλα τα Μέλη κλήθηκαν νομότυπα και εμπρόθεσμα για την παρούσα συνεδρία. Λόγω εκτάκτου κωλύματος και απουσίας του Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου Επάρχου Λευκωσίας κυρίου Αργύρη Παπαναστασίου στο εξωτερικό τα Μέλη αποφάσισαν ομόφωνα την ανάθεση της Προεδρίας της σημερινής συνεδρίας στο Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου Εκπρόσωπο του Γενικού Λογιστή της Δημοκρατίας κύριο Κωνσταντίνο Κάρμιο.
Ο κύριος Κάρμιος ευχαρίστησε τα Μέλη και στη συνέχεια αναφέρθηκε στο αντικείμενο της σημερινής συνεδρίας που είναι η ολοκλήρωση της διαδικασίας για πλήρωση των κενών θέσεων Βοηθού Γραμματειακού Λειτουργού με Λογιστικά και Γραμματειακά Προσόντα αντίστοιχα.
Αφού δικαιολογήθηκαν οι απουσίες των Μελών αποφασίστηκε η διαδικασία που θα ακολουθείτο.»
Σύμφωνα με το Άρθρο 4 του Νόμου:
4. Συμβούλιο αποτελείται από-
(α) όχι περισσότερα από τρία πρόσωπα που διορίζονται από το Υπουργικό Συμβούλιο για θητεία τεσσάρων ετών από την ημερομηνία του διορισμού τους, εκτός αν ο διορισμός τους τερματιστεί προηγουμένως από το Υπουργικό Συμβούλιο· και
(β) όταν η περιοχή προμήθειας ή οποιοδήποτε τμήμα της βρίσκεται εντός των ορίων δήμου, όχι περισσότερα από τρία άλλα πρόσωπα που υποδεικνύονται από το συμβούλιο του δήμου αυτού για να κατέχουν το αξίωμα κατά τη διάρκεια της θητείας του συμβουλίου από το οποίο υποδεικνύονται, και
(γ) όταν η περιοχή προμήθειας ή οποιοδήποτε μέρος της είναι εντός των ορίων οποιασδήποτε περιοχής βελτίωσης ή άλλου χωριού όχι περισσότερα από τρία πρόσωπα, όπως ήθελε καθορίσει το Υπουργικό Συμβούλιο, που διορίζονται από την αρχή τοπικής διοίκησης της περιοχής αυτής, για την περίοδο της θητείας της τοπικής αρχής τοπικής διοίκησης,
ένα από τα οποία υποδεικνύεται από το Υπουργικό Συμβούλιο ως Πρόεδρος."
Σύμφωνα με τις πρόνοιες του Άρθρου 9 του Νόμου, οι συνεδρίες συγκαλούνται από τoν Πρόεδρο και στα εδάφια (3) και (4) προβλέπεται ότι «καμία εργασία δεν διεξάγεται σε συνεδρίαση του Συμβουλίου, παρά μόνο αν τρία μέλη, τουλάχιστον, είναι παρόντα, αν κατά τη δεύτερη διαδοχική κλήση, τρία μέλη δεν είναι παρόντα κατά το χρόνο και στον τόπο που ορίστηκε για τη συνεδρίαση, το Συμβούλιο δύναται να προχωρήσει την εργασία του αν δύο μόνο μέλη είναι παρόντα. Αν ο Πρόεδρος απουσιάζει από τη συνεδρίαση τα παρόντα μέλη εκλέγουν ένα από τα μέλη για να προεδρεύσει στη συνεδρίαση.».
Στην υπόθεση Αντέννα Λτδ ν. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου (2013) 3 Α.Α.Δ. 242 (απόφαση πλειοψηφίας) λέχθηκαν τα ακόλουθα:
"Κατά γενική αρχή του διοικητικού δικαίου στις συνεδρίες του συλλογικού οργάνου πρέπει κατ' αρχή να μετέχουν όλα τα μέλη που το συγκροτούν. Βλ. Ελληνικό Διοικητικό Δίκαιο Α.Ι. Τάχος, 4η έκδ., σελ. 284. Η υποχρέωση αυτή εκπηγάζει από το οφειλόμενο καθήκον άσκησης της εκ του Νόμου καθορισμένης αρμοδιότητας του οργάνου. Το δικαίωμα του πολίτη ικανοποιείται μόνο, όταν η απόφαση για το θέμα που τον αφορά λήφθηκε κατόπιν συζήτησης από αρμόδιο όργανο που συνεδρίασε με νόμιμη σύνθεση. Η απουσία μέλους από δεόντως συγκληθείσα συνεδρίαση του οργάνου επιτρέπεται μόνο όταν η απουσία κρίνεται εξ αντικειμένου δικαιολογημένη. Εν ολίγοις, η κατ' αρχήν υποχρέωση του διοικητικού οργάνου είναι να επιλαμβάνεται της εξέτασης θέματος όπως αυτό (το όργανο) είναι συγκροτημένο. Η μη συμμετοχή μέλους κατά πλάνη ως προς τη δυνατότητα συμμετοχής, επάγεται παράνομη σύνθεση. Το ίδιο και η καταχρηστική μη συμμετοχή προς εξυπηρέτηση αλλότριου σκοπού. Βλ. Kyprianou v. Republic (1976) 3 C.L.R. 210, Mitides v. Republic (1988) 3(B) C.L.R. 737, Paschalis v. Republic (1988) 3(C) C.L.R. 1897, Καρακόκκινος κ.ά. ν. Αρχής Λιμένων, (2004) 4(Β) Α.Α.Δ. 956, Κόρτας ν. Ρ.Ι.Κ. (2007) 3 Α.Α.Δ. 67, Δημητρίου κ.ά. ν. Δημοκρατίας (2012) 3 Α.Α.Δ. 74."
Η απαρτία δεν επιλύει το πρόβλημα. Η επιταγή της νόμιμης σύνθεσης και νόμιμης συνεδρίας αποτελεί προϋπόθεση για να εξετάσει κάποιος, σε δεύτερο στάδιο την απαρτία (βλ. Κωνσταντίνος Δαλίτης ν. Σχολής Εφορείας Γερίου Υπόθ. Αρ. 1528/2012, ημερ. 22.12.2014, ECLI:CY:AD:2014:D986).
Στα περιστατικά της παρούσας υπόθεσης, παρατηρούμε ότι αναφορικά με την απουσία του Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου Επάρχου Λευκωσίας δικαιολογήθηκε η απουσία του λόγω του ότι ευρίσκετο στο εξωτερικό. Το ίδιο δεν συμβαίνει, όμως, με τα υπόλοιπα 4 μέλη τα οποία απουσίαζαν από τη συνεδρία, παρά μόνο λακωνικά αναφέρεται ότι «Αφού δικαιολογήθηκαν οι απουσίες των Μελών αποφασίστηκε η διαδικασία που θα ακολουθείτο...». Παρατηρείται συναφώς πλήρης έλλειψη στοιχείων που οδήγησαν στην κρίση ότι «δικαιολογήθηκε» η απουσία των μελών. Η απουσία αυτών των στοιχείων καθιστά αδύνατη την άσκηση δικαστικού ελέγχου. Η ευπαίδευτη συνήγορος του Εφεσίβλητου ενώπιον μας αρκέστηκε να πει ότι δεν υπάρχουν άλλα στοιχεία εκτός των όσων αναφέρονται στο πρακτικό.
Στην Πεττεμερίδης ν. Συμβουλίου Βελτιώσεως Αμαθούντας (1991) 3 Α.Α.Δ. 820 τονίστηκε ότι εναπόκειται στο Διοικητικό Όργανο του οποίου η απόφαση εκκαλείται να τεκμηριώσει τις προϋποθέσεις νομιμότητας για τη λήψη και το περιεχόμενο της.
Οι πιο πάνω διαπιστώσεις μας δεν αφήνουν άλλη προοπτική παρά την κρίση ότι η σύνθεση του Καθ΄ ου η Αίτηση, κατά τη συνεδρία που λήφθηκε η προσβαλλόμενη απόφαση, έπασχε ή τουλάχιστον δεν αποδείχθηκε ότι ήταν νόμιμη.
Δι΄ όλους τους πιο πάνω λόγους η Έφεση επιτυγχάνει. Η πρωτόδικη απόφαση ημερ. 1ης Φεβρουαρίου 2011 ακυρούται όπως και η πρωτόδικη Διαταγή για έξοδα.
Επίσης ακυρώνεται και η προσβαλλόμενη απόφαση του Εφεσίβλητου ημερ. 11.6.2009.
Λαμβάνοντας υπόψιν ότι το θέμα ηγέρθη αυτεπάγγελτα από το Δικαστήριο δεν εκδίδεται διαταγή για τα έξοδα της Έφεσης.
Μ. Ν. ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Π.
Κ. ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ.
Λ. ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ, Δ.
Α.Ρ. ΛΙΑΤΣΟΣ, Δ.
Γ. Ν. ΓΙΑΣΕΜΗΣ, Δ.
/γκ