|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2011) 3 ΑΑΔ 405
16 Μαΐου, 2011
[ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, ΦΩΤΙΟΥ,
ΝΑΘΑΝΑΗΛ, ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ, Δ/στές]
ΜΙΧΑΗΛ ΑΝΤΩΝΙΟΥ,
Εφεσείων - Αιτητής,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ,
Εφεσιβλήτων - Καθ' ων η αίτηση.
(Αναθεωρητική Έφεση Αρ. 90/2007)
Διοικητικό Δικονομικό Δίκαιο ― Κατάργηση δίκης ― Κατάργηση της διαδικασίας επί αναθεωρητικής εφέσεως, λόγω θανάτου του εφεσείοντα ― Δεν επέρχεται, όταν ο θάνατος επεσυνέβη μετά την επιφύλαξη της απόφασης ― Η επιφύλαξη δικαστικής απόφασης δεν αποτελεί στάδιο της διαδικασίας ― Νομολογιακά πορίσματα και εφαρμογή τους στα γεγονότα της κριθείσας περίπτωσης.
Διοικητικό Δικονομικό Δίκαιο ― Αίτηση τροποποίησης του τίτλου εφέσεως, λόγω θανάτου του εφεσείοντα ― Περιστάσεις υπό τις οποίες η αίτηση εγκρίθηκε στην εξετασθείσα υπόθεση.
Ο διαχειριστής της περιουσίας του αποβιώσαντος εφεσείοντα ζήτησε με αίτησή του την τροποποίηση της Ειδοποίησης Εφέσεως, ώστε να λάβει ο ίδιος τη θέση του εκλιπόντος διαδίκου.
Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου, εγκρίνοντας την αίτηση, αποφάσισε ότι:
Στην υπό κρίση περίπτωση συνιστά κοινό έδαφος το γεγονός ότι ο θάνατος του εφεσείοντα επήλθε μετά που η απόφαση επεφυλάχθη, πριν όμως την απαγγελία της. Για τους πιο κάτω λόγους το εν λόγω στοιχείο, όχι μόνο διαφοροποιεί ουσιωδώς την παρούσα περίπτωση από τη νομολογία στην οποία και οι δύο πλευρές έχουν παραπέμψει, αλλά και πλήττει καθοριστικά την ορθότητα της βάσης του πλαισίου εξέτασης της παρούσας αίτησης, το οποίο οι δύο συνήγοροι εισηγούνται. Στην απόφαση της πλειοψηφίας στην υπόθεση Μαυρογένης ν. Βουλής κ.ά. (Αρ. 1) (1996) 1(Α) Α.Α.Δ. 49, μεταξύ άλλων, λέχθηκε ότι:
"Η επιφύλαξη δικαστικής απόφασης δεν αποτελεί στάδιο της διαδικασίας."
Επομένως, στη συγκεκριμένη περίπτωση, δεν εγείρεται θέμα αναζήτησης και καθορισμού του πραγματικού χαρακτήρα της διαφοράς και συνακόλουθα, συνέχισης ή μη της διαδικασίας, θέμα το οποίο κατέλαβε δεσπόζουσα θέση στην επιχειρηματολογία των δύο πλευρών. Εφόσον η απόφαση επεφυλάχθη ενόσω ο εφεσείων ήταν εν ζωή, η απαγγελία της είναι η φυσική κατάληξη της διαδικασίας και υπό τις περιστάσεις επιτακτική υποχρέωση του Δικαστηρίου.
Η αίτηση εγκρίνεται χωρίς έξοδα.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Κλεόπας ν. Θ.Ο.Κ. (1998) 4 Α.Α.Δ. 23,
Μαραθεύτη ν. Δήμου Λεμεσού (2003) 3 Α.Α.Δ. 228,
Σωτηριάδου ως διαχειρίστρια της περιουσίας του αποβιώσαντα Α. Σωτηριάδη ν. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 327,
Πούρος κ.ά. ν. Δημοκρατίας (2000) 3 Α.Α.Δ. 172,
Μαυρογένης ν. Βουλής κ.ά. (Αρ. 1) (1996) 1(Α) Α.Α.Δ. 49,
Κυριάκου κ.ά. ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (1999) 3 Α.Α.Δ. 807,
Chrysostomides v. The Greek Communal Chamber (1964) C.L.R. 397,
Kontoyiannis v. The Greek Communal Chamber (1966) 3 C.L.R. 313,
Georghiou v. Republic (1984) 3(B) C.L.R. 1571,
Τσαγγάρη ν. Δημοκρατίας (1998) 3 Α.Α.Δ. 434,
Americanos v. Republic (1985) 3 C.L.R. 540,
G.C. School of Careers κ.ά. ν. Δημοκρατίας (1993) 3 Α.Α.Δ. 171,
Μαυρουδής ν. Δημοκρατίας (1991) 3 Α.Α.Δ. 123,
Δημοκρατία ν. Ηρακλέους (Αρ. 1) (1994) 2 Α.Α.Δ. 213.
Αίτηση.
Αίτηση από το δικηγόρο του εφεσείοντα ημερ. 20/10/2010 για τροποποίηση του τίτλου της έφεσης και της ειδοποίησης έφεσης λόγω θανάτου του εφεσείοντα μετά που η απόφαση του δικαστηρίου επεφυλάχθηκε, πριν όμως από την απαγγελία αυτής.
Α. Σ. Αγγελίδης, για τον Εφεσείοντα.
Λ. Λάμπρου - Ουστά, Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α΄, για τους Εφεσίβλητους.
Α. Κωνσταντίνου, για το Ενδιαφερόμενο Μέρος.
Cur. adv. vult.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής Α. Πασχαλίδης.
ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ, Δ.: Το ιστορικό της πιο πάνω αίτησης και γενικά τα γεγονότα που οδήγησαν στην καταχώριση της, στα οποία θεωρούμε σκόπιμο να αναφερθούμε, έχουν, σε γενικές γραμμές ως πιο κάτω:
Με απόφαση της η Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας (Ε.Δ.Υ.) διόρισε το ενδιαφερόμενο μέρος, αντί τον εφεσείοντα, στη θέση Διευθυντή Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
Ο εφεσείων αμφισβήτησε την ορθότητα της απόφασης της Ε.Δ.Υ. με προσφυγή στο Ανώτατο Δικαστήριο. Η προσφυγή του απορρίφθηκε. Με στόχο την ανατροπή της πρωτόδικης απόφασης ο εφεσείων καταχώρισε την παρούσα έφεση.
Η έφεση εκδικάστηκε και επιφυλάχθηκε απόφαση, πριν την έκδοση της οποίας όμως, ο εφεσείων απεβίωσε.
Με επιστολή της, την οποία απηύθυνε στο Ανώτατο Δικαστήριο, η ευπαίδευτη εκπρόσωπος της εφεσίβλητης, διατύπωνε τη θέση, θέση την οποία ως εκ των υστέρων διεφάνη συμμεριζόταν και η πλευρά του ενδιαφερόμενου μέρους, όχι όμως αυτή του εφεσείοντα, ότι, ενόψει του θανάτου του εφεσείοντα «η δίκη έχει καταργηθεί».
Η πλευρά του εφεσείοντα, την οποία η πιο πάνω θέση εύρισκε εκ διαμέτρου αντίθετη, προχώρησε στην καταχώριση της πιο πάνω αίτησης, με την οποία επιδιώκεται η τροποποίηση του τίτλου της έφεσης όπως και της ειδοποίησης έφεσης, έτσι ώστε να καταστεί δυνατή η συνέχιση της έφεσης.
Ενόψει των εκ διαμέτρου αντίθετων θέσεων δόθηκαν οδηγίες για καταχώριση γραπτών αγορεύσεων.
Κεντρικό άξονα γύρω από τον οποίο περιστρέφεται η επί του προκειμένου επιχειρηματολογία του ευπαίδευτου συνηγόρου του εφεσείοντα συνιστά η θέση ότι, στη συγκεκριμένη περίπτωση, η διαδικασία ολοκληρώνεται με την απαγγελία και όχι με την επιφύλαξη της απόφασης. Με αναφορά σε νομολογία και συγγράμματα - ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε από τον κ. Αγγελίδη στην υπόθεση Ανδρέας Μ. Κλεόπας ν. Θ.Ο.Κ. (1998) 4 Α.Α.Δ. 23, η οποία, όπως και η παρούσα περίπτωση, αφορούσε περίπτωση προαγωγής και στην οποία κρίθηκε πρωτοδίκως, ότι η σύζυγος και τα τέκνα αποβιώσαντος αιτητή είχαν «ίδιον έννομον συμφέρον να συνεχίσουν την δίκη» - ο ευπαίδευτος συνήγορος του εφεσείοντα, υποστήριξε ότι στην παρούσα περίπτωση, είμαστε αντιμέτωποι με περιουσιακού και όχι προσωποπαγούς χαρακτήρα διαφορά και συνεπώς οι κληρονόμοι του εφεσείοντα έχουν έννομο συμφέρον να συνεχίσουν την έφεση. «Το έννομο συμφέρον στη διαδικασία συνεχίζει», σύμφωνα με τον κ. Αγγελίδη, «και μετά το θάνατο γιατί σε περίπτωση επιτυχίας της έφεσης η ακύρωση της πράξης οδηγεί σε ουσιώδη χρόνο επανεξέτασης όπου (ο εφεσείων) ευρίσκετο στη ζωή, οπότε και είναι δυνατή η αναδρομική του προαγωγή έκτοτε και μέχρι τη συνταξιοδότηση του, προς όφελος της περιουσίας του».*
Κεντρικό άξονα της επιχειρηματολογίας τόσο της κας Ουστά, όσο και του κ. Κωνσταντίνου - συνηγόρων των εφεσιβλήτων και του ενδιαφερόμενου μέρους, αντίστοιχα - συνιστά η θέση ότι η επίδικη διαφορά έχει προσωποπαγή χαρακτήρα και συνεπώς με το θάνατο του εφεσείοντα επήλθε ο τερματισμός της διαδικασίας και συνακόλουθα, ο τερματισμός της προσφυγής, η οποία συνεπεία του θανάτου, απώλεσε, σύμφωνα με τους ευπαίδευτους συνηγόρους, το αντικείμενο της. Και οι ευπαίδευτοι συνήγοροι των εφεσιβλήτων και του ενδιαφερόμενου μέρους για τεκμηρίωση των θέσεων τους, παρέπεμψαν σε νομολογία και συγγράμματα.* Αναφορικά με την υπόθεση Ανδρέας Μ. Κλεόπας (πιο πάνω), και οι δύο συνήγοροι εισηγήθηκαν τη μη υιοθέτηση της.
Στην υπό κρίση περίπτωση συνιστά κοινό έδαφος το γεγονός ότι ο θάνατος του εφεσείοντα επήλθε μετά που η απόφαση επεφυλάχθη, πριν όμως την απαγγελία της. Για τους πιο κάτω λόγους το εν λόγω στοιχείο, όχι μόνο διαφοροποιεί ουσιωδώς την παρούσα περίπτωση από τη νομολογία στην οποία και οι δύο πλευρές μας έχουν παραπέμψει, αλλά και πλήττει καθοριστικά την ορθότητα της βάσης του πλαισίου εξέτασης της παρούσας αίτησης, το οποίο οι δύο συνήγοροι εισηγούνται.
Στην απόφαση της πλειοψηφίας στην υπόθεση Μαυρογένης ν. Βουλής κ.ά. (Αρ. 1) (1996) 1(Α) Α.Α.Δ. 49, μεταξύ άλλων, λέχθηκε ότι:
"Η επιφύλαξη δικαστικής απόφασης δεν αποτελεί στάδιο της διαδικασίας."
Επομένως, στη συγκεκριμένη περίπτωση, δεν εγείρεται θέμα αναζήτησης και καθορισμού του πραγματικού χαρακτήρα της διαφοράς και συνακόλουθα, συνέχισης ή μη της διαδικασίας, θέμα το οποίο κατέλαβε δεσπόζουσα θέση στην επιχειρηματολογία των δύο πλευρών. Εφόσον η απόφαση επεφυλάχθη ενόσω ο εφεσείων ήταν εν ζωή, η απαγγελία της είναι η φυσική κατάληξη της διαδικασίας και υπό τις περιστάσεις επιτακτική υποχρέωση του Δικαστηρίου. Όπως επισημαίνεται στη Δημοκρατία ν. Ηρακλέους (Αρ. 1) (1994) 2 Α.Α.Δ. 213, επισήμανση στην οποία η απόφαση στην υπόθεση Μαυρογένης (πιο πάνω), κάμνει ιδιαίτερη αναφορά:
"Η έκδοση της δικαστικής απόφασης αποτελεί καθήκον του δικαστηρίου μόλις αυτό καταλήξει στην ετυμηγορία του ..."
Ενόψει όλων των πιο πάνω η αίτηση εγκρίνεται, ως οι παράγραφοι (Α) και (Β) της αίτησης. Ο τίτλος, όπως και η ειδοποίηση της έφεσης, τροποποιούνται ανάλογα.
Αναφορικά με τα έξοδα της παρούσας αίτησης, κρίνουμε όπως, υπό το φως όλων των περιστάσεων, μη επιδικαστούν έξοδα.
Έχοντας καταλήξει επί της ουσίας της αίτησης, προχωρούμε στην απαγγελία της επιφυλαχθείσας απόφασης επί της ουσίας της προσφυγής.
Η αίτηση εγκρίνεται χωρίς έξοδα.
* Άννα Κύρου Μαραθεύτη ν. Δήμου Λεμεσού (2003) 3 Α.Α.Δ. 228, Μ. Σωτηριάδου ως διαχειρίστρια της περιουσίας του αποβιώσαντα Α. Σωτηριάδη ν. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 327, Πανίκος Πούρος κ.ά. ν. Δημοκρατίας (2000) 3 Α.Α.Δ. 172, Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας του Γ.Δ. Μπαμπινιώτη (1998), Νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας 1929-1959, Έκδοση (1969) σελ. 237, Επ. Π. Σπηλιωτόπουλου «Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου» 6η Έκδοση (1993) παρ. 558, σελ. 537, «Διοικητικό Δικονομικό Δίκαιο» Έκδοση 1994, παρ. 403 και 404, σελ. 306.
*Νέδη Κυριάκου κ.ά. ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (1999) 3 Α.Α.Δ. 807, Chrysostomides v. The Greek Communal Chamber (1964) C.L.R. 397, Kontoyiannis v. The Greek Communal Chamber (1966) 3 C.L.R. 313, Georghiou v. Republic (1984) 3(B) C.L.R. 1571, Τσαγγάρη ν. Δημοκρατίας (1998) 3 Α.Α.Δ. 434, Americanos v. Republic (1985) 3 C.L.R. 540, G.C. School of Careers κ.ά. ν. Δημοκρατίας (1993) 3 Α.Α.Δ. 171, Αντώνης Μαυρουδής ν. Δημοκρατίας (1991) 3 Α.Α.Δ. 123, Πανίκος Πούρος ν. Δημοκρατίας (2000) 3 Α.Α.Δ. 172, Στασινόπουλος «Δίκαιο Διοικητικών Πράξεων» 1951, σελ. 375, «Αίτησις Ακυρώσεως» υπό Θ. Τσάτσου, 3η Έκδοση, σελ. 369, Δαγτόγλου «Γενικό Διοικητικό Δίκαιο» 4η Έκδοση, σελ. 217, Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου Επικρατείας 1929-1959, Έκδοση 1969, σελ. 273, Π.Δ. Δαγτόγλου «Διοικητικό Δικονομικό Δίκαιο» 2η Έκδοση, παρ. 542.