|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2008) 3 ΑΑΔ 191
14 Μαΐου, 2008
[ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, ΦΩΤΙΟΥ,
ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, ΝΑΘΑΝΑΗΛ, Δ/στές]
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ,
Εφεσείων,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΕΠΑΡΧΙΑΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΠΑΦΟΥ,
Εφεσιβλήτων.
(Αναθεωρητική Έφεση Αρ. 109/2005)
Συνταγματικό Δίκαιο ― Δικαίωμα του εκλέγειν ― Το προαπαιτούμενο της εξάμηνης διαμονής στη Δημοκρατία για να εγγραφεί κάποιος στον εκλογικό κατάλογο ― Κατά πόσο συνάδει με τις συνταγματικές πρόνοιες (Άρθρα 31 και 63).
Εκλογικό Δίκαιο ― Ο περί Αρχείου Πληθυσμού Νόμος, Ν. 141(Ι)/02 ― Άρθρα 92 και 101(7) ― Κατά πόσο η απαίτηση εξάμηνης διαμονής στην Δημοκρατία, πριν την εγγραφή στον εκλογικό κατάλογο, παραβιάζει το Σύνταγμα.
Ο εφεσείων ενέμεινε με την έφεση στη θέση του, που απορρίφθηκε πρωτόδικα, ότι η πρόβλεψη του κριτηρίου της εξάμηνης διαμονής στην Κύπρο για να δικαιούται κανείς εγγραφής στον εκλογικό κατάλογο είναι αντισυνταγματική.
Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου, απορρίπτοντας την έφεση, αποφάσισε ότι:
Οι θέσεις του εφεσείοντα είναι ανυπόστατες και παραγνωρίζουν τις ρητές διατάξεις του ιδίου του Συντάγματος. Το Άρθρο 31 αυτού, που δίνει το δικαίωμα σε κάθε πολίτη να ψηφίζει σε οποιαδήποτε εκλογή, δεν είναι απόλυτο στις διατάξεις του, έχοντας υπόψη το εναρκτήριο λεκτικό του.
Το Άρθρο 31 παραπέμπει σε λοιπές διατάξεις του Συντάγματος, στην περίπτωση δε εφαρμογή έχει το Άρθρο 63, το οποίο προνοεί ότι το δικαίωμα εγγραφής ως εκλογέα προϋποθέτει, μεταξύ άλλων, «... τα υπό του εκλογικού νόμου καθοριζόμενα προσόντα διαμονής ..», ενώ πρέπει να τηρούνται και οι διατάξεις της δευτέρας παραγράφου του Άρθρου, το οποίο δεν επιτρέπει σε οποιονδήποτε να εγγραφεί ως εκλογέας «.. εφόσον δεν κέκτηται τα υπό του εκλογικού νόμου απαιτούμενα προς εγγραφήν προσόντα.».
Ο Νόμος αρ. 40/80 με το Άρθρο 6 αυτού, όσο και ο Νόμος αρ. 141(Ι)/02 με τα Άρθρα 92 και 101 αυτού, προϋποθέτουν τη διαμονή στην Κύπρο για περίοδο έξι μηνών αμέσως πριν την ημερομηνία κτήσης των εκλογικών προσόντων για την άσκηση του δικαιώματος του εκλέγειν. Από τη στιγμή που το ίδιο το Σύνταγμα επιτρέπει τον καθορισμό προσόντων για την άσκηση του δικαιώματος του εκλέγειν, δεν τίθεται θέμα αντισυνταγματικότητας των προνοιών εγγραφής μετά από εξάμηνη διαμονή στην Κύπρο και πιο συγκεκριμένα σε επαρχία, σε πόλη ή χωρίο αυτής, εγγραφή άλλωστε που ο ίδιος ο εφεσείων επεδίωξε με την αίτησή του.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
Αναφερόμενη Υπόθεση:
Πρόεδρος της Δημοκρατίας v. Βουλής των Αντιπροσώπων (1991) 3 Α.Α.Δ. 252.
Έφεση.
Έφεση από τον εφεσείοντα εναντίον της απόφασης Δικαστή του Aνωτάτου Δικαστηρίου (Νικολάτος, Δ.), (Yπ. Aρ. 1237/03), ημερ. 29/7/05.
Π. Αγγελίδης, για τον Εφεσείοντα.
Ε. Ζαχαριάδου με Γ. Κορφιώτη, για τους Εφεσίβλητους.
Cur. adv. vult.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής Ναθαναήλ.
ΝΑΘΑΝΑΗΛ, Δ.: Ο εφεσείων υπέβαλε στις 20.8.03 αίτηση στο γραφείο του Επάρχου Πάφου για εγγραφή στο συμπληρωματικό εκλογικό κατάλογο της Πάφου που θα καταρτιζόταν στις 2.10.03, με βάση τα προνοούμενα στο Άρθρο 101(3) του περί Αρχείου Πληθυσμού Νόμου αρ. 141(Ι)/02.
Στην αίτησή του ο εφεσείων δήλωσε ως διεύθυνση κατοικίας την οδό Δημ. Μαυρογένη 14, στην ενορία Άγιος Θεόδωρος και έδωσε και σχετικό τηλέφωνο οικίας. Σε συμμόρφωση με το σχετικό έντυπο δήλωσε και επίσημα ότι τα δοθέντα στοιχεία ήταν αληθινά. Επιτόπια επίσκεψη, όμως, από τον αρμόδιο λειτουργό του Επάρχου Πάφου απεκάλυψε ότι ο εφεσείων ήταν και παραμένει μόνιμος κάτοικος Αθηνών, γεγονός που ούτε ο ίδιος αμφισβήτησε και έτσι οι προϋποθέσεις των σχετικών Άρθρων 92 και 101(7) του προαναφερθέντος Νόμου δεν ικανοποιούνταν, με αποτέλεσμα να κοινοποιηθεί στον εφεσείοντα απορριπτική απάντηση με σχετική επιστολή ημερ. 13.10.03.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο απέρριψε σχετική προσφυγή του εφεσείοντα ο οποίος προσέβαλε για σειρά λόγων την απόφαση του Επάρχου, επικαλούμενος ιδιαίτερα την αντισυνταγματικότητα του περί Εγγραφής Εκλογέων και Εκλογικού Καταλόγου Νόμου αρ. 40/80, επί τω ότι δεν θα μπορούσε ο Νόμος αυτός να επιβάλει περιορισμούς ως προς το δικαίωμα του εκλέγειν που κατοχυρώνεται από το Άρθρο 31 του Συντάγματος, διά της ενθέσεως πρόσθετου κριτηρίου σε σχέση με την προηγούμενη διαμονή στην Κύπρο του εκλογέα. Πρωτοδίκως, κρίθηκε ανεδαφική αυτή η θέση ενόψει του ότι ο συνδυασμός των Άρθρων 31 και 63 του Συντάγματος, δίνει ρητά το δικαίωμα στο νομοθέτη να καθορίζει κριτήρια εγγραφής των εκλογέων στους εκλογικούς καταλόγους που σχετίζονται και με την προηγούμενη διαμονή αυτών στην Κύπρο.
Ενώπιον της Ολομέλειας ο εφεσείων προώθησε μόνο τον τρίτο, τέταρτο και πέμπτο λόγο έφεσης από τους έξι που εμφανίζονται στη σχετική ειδοποίηση έφεσης και μάλιστα χωρίς να διαχωρίζει στο περίγραμμα αγόρευσης του τον κάθε λόγο. Η ουσία της έφεσης έγκειται στη θέση ότι το δικαίωμα του εκλέγειν είναι απόλυτο, αφορά τον κάθε πολίτη της Δημοκρατίας και δεν επιτρέπεται η στέρηση του δικαιώματος αυτού σε οποιαδήποτε εκλογή και για οποιοδήποτε λόγο, με περιορισμούς που τίθενται από οποιοδήποτε νόμο. Η ιδιότητα του πολίτη υπήρχε σε κάθε ουσιώδη χρόνο και άρα ο εφεσείων δικαιούτο να είναι ψηφοφόρος. Οποιαδήποτε στέρηση δικαιώματος πρέπει να δικαιολογείται από την ίδια τη συνταγματική πρόνοια και όχι από νόμο που ρυθμίζει τα των περί εκλογών.
Οι θέσεις του εφεσείοντα είναι ανυπόστατες και παραγνωρίζουν τις ρητές διατάξεις του ιδίου του Συντάγματος. Το Άρθρο 31 αυτού, που δίνει το δικαίωμα σε κάθε πολίτη να ψηφίζει σε οποιαδήποτε εκλογή, δεν είναι απόλυτο στις διατάξεις του, έχοντας υπόψη το εναρκτήριο λεκτικό του, το οποίο και έχει ως εξής:
«Τηρουμένων των διατάξεων του Συντάγματος και οιωνδήποτε δυνάμει τούτου ψηφιζομένων εκλογικών νόμων της Δημοκρατίας .».
Το Άρθρο 31, επομένως, παραπέμπει σε λοιπές διατάξεις του Συντάγματος, στην περίπτωση δε εφαρμογή έχει το Άρθρο 63, το οποίο επίσης προνοεί ότι το δικαίωμα εγγραφής ως εκλογέα προϋποθέτει, μεταξύ άλλων, «... τα υπό του εκλογικού νόμου καθοριζόμενα προσόντα διαμονής ..», ενώ πρέπει να τηρούνται και οι διατάξεις της δευτέρας παραγράφου του Άρθρου, το οποίο δεν επιτρέπει σε οποιονδήποτε να εγγραφεί ως εκλογέας «.. εφόσον δεν κέκτηται τα υπό του εκλογικού νόμου απαιτούμενα προς εγγραφήν προσόντα.». Το σημαντικό αυτό Άρθρο 63, το οποίο ακροθιγώς και μόνο έτυχε αναφοράς στη γραπτή αγόρευση του προηγούμενου δικηγόρου του εφεσείοντα ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου και στο οποίο πολύ ορθά αποδόθηκε πρωτοδίκως η δέουσα σημασία, ουδόλως απασχόλησε τον νέο συνήγορο του εφεσείοντα κατά τη διαδικασία της έφεσης.
Ο Νόμος αρ. 40/80 με το Άρθρο 6 αυτού, όσο και ο Νόμος αρ. 141(Ι)/02 με τα Άρθρα 92 και 101 αυτού, προϋποθέτουν τη διαμονή στην Κύπρο για περίοδο έξι μηνών αμέσως πριν την ημερομηνία κτήσης των εκλογικών προσόντων για την άσκηση του δικαιώματος του εκλέγειν. Από τη στιγμή που το ίδιο το Σύνταγμα επιτρέπει τον καθορισμό προσόντων για την άσκηση του δικαιώματος του εκλέγειν, δεν τίθεται θέμα αντισυνταγματικότητας των προνοιών εγγραφής μετά από εξάμηνη διαμονή στην Κύπρο και πιο συγκεκριμένα σε επαρχία, σε πόλη ή χωρίο αυτής, εγγραφή άλλωστε που ο ίδιος ο εφεσείων επεδίωξε με την αίτηση του.
Τα περί ανισότητας στη μεταχείριση του εφεσείοντα με άλλα άτομα που διαμένουν στο εξωτερικό και παρά ταύτα είναι γραμμένα στους εκλογικούς καταλόγους, δικαίως θεωρήθηκαν ως ανυπόστατα και ατεκμηρίωτα από το πρωτόδικο Δικαστήριο, εφόσον, πέραν της αναφοράς ονομάτων και ισχυρισμών, δεν τέθηκαν συγκεκριμένα στοιχεία προς τεκμηρίωση τους και δεν αποτελούν βέβαια, όπως ορθά διαπιστώθηκε πρωτοδίκως, ζητήματα για τα οποία οποιοδήποτε Δικαστήριο θα μπορούσε να έχει δικαστική γνώση. Εν πάση περιπτώσει και τεκμηριωμένοι να ήταν οι ισχυρισμοί, η κατάληξη δεν θα διαφοροποιείτο, διότι δεν θα μπορούσε ποτέ να υπάρξει ισότητα στην παρανομία.
Τέλος, προστίθεται ότι η υπόθεση Πρόεδρος της Δημοκρατίας v. Βουλής των Αντιπροσώπων (1991) 3 Α.Α.Δ. 252, την οποία επικαλέστηκε ο κ. Αγγελίδης, δεν έχει εφαρμογή στα γεγονότα της παρούσας υπόθεσης ενόψει των εντελώς διαφορετικών γεγονότων. Εκεί, η Πλήρης Ολομέλεια γνωμοδότησε ότι, ως θέμα αρχής, δεν μπορούν να τίθενται εκ του νόμου οποιαδήποτε περαιτέρω κριτήρια πέραν εκείνων που εξαντλητικά καθορίζονται στο ίδιο το Σύνταγμα. Η υπόθεση αφορούσε το δικαίωμα εκλογιμότητας στα αξιώματα του Προέδρου της Δημοκρατίας και του Βουλευτή, ο νόμος δε που στερούσε το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι με την εισαγωγή κριτηρίων αλλότριων προς τα σχετικά Άρθρα 40 και 64 του Συντάγματος, κρίθηκε αντισυνταγματικός. Εντελώς διαφορετική είναι η παρούσα υπόθεση στην οποία ο εκλογικός νόμος καθόρισε τα κριτήρια του δικαιώματος του εκλέγειν, σε σύμπνοια και καθ' επιταγήν των ρητών συνταγματικών προνοιών των Άρθρων 31 και 63.
Ενόψει όλων των πιο πάνω η έφεση απορρίπτεται με €1.700 έξοδα εναντίον του εφεσείοντα και υπέρ των εφεσιβλήτων.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.