|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2007) 3 ΑΑΔ 420
10 Σεπτεμβρίου, 2007
[ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, ΗΛΙΑΔΗΣ,
ΚΡΑΜΒΗΣ, ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, Δ/στές]
(Αναθεωρητική Έφεση 111/2006)
ΕΡΝΕΣΤΙΝΑ ΣΙΣΜΑΝΗ,
Εφεσείουσα-Ενδιαφερόμενο Μέρος,
v.
ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ,
Εφεσιβλήτων-Αιτητών,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ,
Καθ' ης η αίτηση.
(Αναθεωρητική Έφεση Αρ. 112/2006)
ΜΑΡΙΛΙΑ ΠΑΝΤΖΑΡΗ-ΕΛΙΣΣΑΙΟΥ,
Εφεσείουσα-Ενδιαφερόμενο Μέρος,
v.
ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ,
Εφεσιβλήτων-Αιτητών,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ,
Καθ' ης η αίτηση.
(Αναθεωρητική Έφεση Αρ. 113/2006)
ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΜΕΣΩ
ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ,
Εφεσείουσα-Καθ' ης η αίτηση,
v.
ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ,
ΕΥΑΝΘΙΑΣ ΠΑΝΤΕΛΗ,
Εφεσιβλήτων-Αιτητών.
(Αναθεωρητικές Εφέσεις Αρ. 111/2006, 112/2006, 113/2006)
Διοικητικό Δίκαιο ― Γενικές Αρχές ― Αρχή της αμεροληψίας ― Στοιχειώδης πυλώνας του αδιάβλητου της διοικητικής δράσης η ύπαρξη των εξ αντικειμένου εχέγγυων αμεροληψίας ― Ανέκυψε ορθώς ζήτημα έλλειψης των εχέγγυων αυτών, επειδή συμμετείχε στη διαδικασία διορισμού ο Πρόεδρος της ΕΔΥ, που υπήρξε στο παρελθόν συνέταιρος του γραφείου που προωθούσε τις διεκδικήσεις της υποψηφίας που διορίστηκε.
Με τις τρεις εφέσεις, που συνεκδικάστηκαν, επιδιώχθηκε η ανατροπή της πρωτόδικης απόφασης σύμφωνα με την οποία η επίδικη απόφαση ακυρώθηκε, λόγω συμμετοχής στη διαδικασία διορισμών, του Προέδρου της ΕΔΥ, ο οποίος κρίθηκε πως είχε «ιδιάζουσα σχέση» με τη μία από τις υποψήφιες που διορίστηκαν και τώρα εφεσείουσα στην Α.Ε. 112/06.
Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου, απορρίπτοντας τις εφέσεις, αποφάσισε ότι:
Η ουσία του θέματος βρίσκεται στο γεγονός ότι σε προηγηθείσες διαδικασίες, για την ίδια θέση, περιλαμβανομένης και της έφεσης που ασκήθηκε σε σχέση με την τελευταία, δικηγόροι της Μ. Παντζαρή-Ελισσαίου ήταν το δικηγορικό γραφείο Μάρκος Π. Σπανός και Σία, ο κύριος συνέταιρος στο οποίο συμμετέσχε πλέον, ως Πρόεδρος της ΕΔΥ, στη λήψη της προσβληθείσας απόφασης.
Σε συμφωνία με την εισήγηση των εφεσιβλήτων, η Ολομέλεια καταλήγει πως οι εφέσεις πρέπει να απορριφθούν. Αντικείμενο της προσφυγής ήταν η τελική διοικητική πράξη του διορισμού, ο συζητούμενος λόγος ακυρότητας αφορά βεβαίως στη νομιμότητα της σύνθεσης της ΕΔΥ εξ αρχής και δεν υπάρχει υπόβαθρο στην αντίληψη πως επιδιώκεται διατήρηση ως νόμιμης της κρίσης ως προς τα προσόντα, ώστε να δικαιολογείται να σχολιαστούν περαιτέρω οι αρχές ως προς την επιδοκιμασία και αποδοκιμασία. Κατά τα λοιπά, αναφορικά με τη νομιμοποίηση προς έγερση του θέματος, η Ολομέλεια έχει υπόψη την ορθή επισήμανση των εφεσιβλήτων πως, και υπό το πρίσμα των παρατηρήσεων της Ολομέλειας στη Δημοκρατία ν. Βραχίμη Χατζηχάννα κ.ά. (2007) 3 A.A.Δ. 116, λείπουν, εν προκειμένω, βασικά στοιχεία ως προς τη γνώση των απαραίτητων δεδομένων που θα έφερναν στην επιφάνεια εκείνο που εκ των υστέρων διαπιστώθηκε. Ότι, δηλαδή, ο Πρόεδρος της ΕΔΥ ήταν κύριος συνέταιρος στο δικηγορικό γραφείο που χειρίστηκε εναντίον τους τις προηγούμενες υποθέσεις. Επί της ουσίας δε, σαφώς διακρίνεται η παρούσα από εκείνη της Χριστοδουλίδου-Ζαννέτου ν. Δημοκρατίας, Yπόθ. Aρ. 768/01, ημερ. 20/3/03. Δεν έχουμε εδώ περίπτωση παρελθούσας εν γένει σχέσης δικηγόρου-πελάτη. Εδώ ο κύριος συνέταιρος του γραφείου που προωθούσε τις διεκδικήσεις της Μ. Παντζιαρή-Ελισσαίου βρέθηκε στην άλλη όχθη, ως Πρόεδρος πλέον του Οργάνου που πλήρωσε τη συγκεκριμένη θέση και, ανεξάρτητα από οτιδήποτε το επιμέρους, αναγόμενο σε πράγματι μεροληψία, που εν πάση περιπτώσει δεν του αποδίδεται, ανέκυπτε ζήτημα έλλειψης των εξ αντικειμένου εχέγγυων αμεροληψίας ως στοιχειώδους πυλώνα του αδιάβλητου της διοικητικής δράσης.
Οι εφέσεις απορρίπτονται με έξοδα.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Δημοκρατία ν. Σολωμού (1998) 3 Α.Α.Δ. 769,
Αναστασίου ν. ΕΤΕΚ (2003) 3 Α.Α.Δ. 616,
Τζιονή ν. Δημοκρατίας (2003) 3 Α.Α.Δ .609,
Δημοκρατία ν. Χατζηχάννα (2003) 3 Α.Α.Δ. 554,
Κυπριακή Δημοκρατία ν. Χατζηχάννα κ.ά. (2007) 3 A.A.Δ. 116,
Xριστοδουλίδου-Ζαννέτου ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, Υπόθ. Αρ. 768/01, ημερ. 20.3.2003.
Eφέσεις.
Eφέσεις από τις εφεσείουσες εναντίον της απόφασης Δικαστή του Aνωτάτου Δικαστηρίου (Yπ. Aρ. 76/04 και 124/04), ημερ. 17/7/06.
Α. Σ. Αγγελίδης και Στ. Αγγελίδου, για την Eφεσείουσα στην Aναθεωρητική Έφεση Aρ. 111/06 και για το Eνδιαφερόμενο Mέρος Ερνεστίνα Σισμάνη στις Aναθεωρητικές Eφέσεις Aρ. 112/06 και 113/06.
Μ. Καλλιγέρου, για τον Eφεσίβλητο-Aιτητή στην προσφυγή 76/04 στις Aναθεωρητικές Eφέσεις Aρ. 111/06, 112/06 και 113/06.
Α. Ευσταθίου, για την Eφεσίβλητη-Aιτήτρια στην προσφυγή 124/04 στις Aναθεωρητικές Eφέσεις Aρ. 111/06, 112/06 και 113/06.
Λ. Λάμπρου-Ουστά, Δικηγόρος της Δημοκρατίας και Δ. Σάββα για το Γενικό Εισαγγελέα στις Aναθεωρητικές Eφέσεις Aρ. 111/06 και 112/06 και για την Eφεσείουσα στην Aναθεωρητική Έφεση Aρ. 113/06.
Μ. Σπανού, για το Eνδιαφερόμενο Mέρος Μ. Παντζαρή-Ελισσαίου στις Aναθεωρητικές Eφέσεις Aρ. 111/06 και 113/06 και για την Eφεσείουσα στην Aναθεωρητική Έφεση Aρ. 112/06.
Cur. adv. vult.
ΔIKAΣTHPIO: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής Γ. Κωνσταντινίδης.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ.: Ο διορισμός από την Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας (ΕΔΥ) των Μαρίλιας Παντζαρή-Ελισσαίου και Ερνεστίνας Σισμάνη στη θέση Εκπαιδευτικού Ψυχολόγου ακυρώθηκε πρωτοδίκως επειδή, όπως κρίθηκε, ο Πρόεδρος της ΕΔΥ, δεν συγκέντρωνε αντικειμενικώς τα εχέγγυα της αμεροληψίας. Η πρωτόδικη απόφαση είχε ως έρεισμα την εμφάνιση των πραγμάτων και, σ' αυτό το πλαίσιο, παρέπεμψε σε νομολογία μας (βλ. Δημοκρατία ν. Σολωμού (1998) 3 Α.Α.Δ. 769, Αναστασίου ν. ΕΤΕΚ (2003) 3 Α.Α.Δ. 616, Τζιονή ν. Δημοκρατίας (2003) 3 Α.Α.Δ. 609, Δημοκρατία ν. Χατζηχάννα (2003) 3 Α.Α.Δ. 554), ειδικώς ως προς την ύπαρξη ιδιάζουσας σχέσης ως εκ της οποίας δεν παρεχόταν αντικειμενική εγγύηση αμερόληπτης κρίσης. Αυτό, στη βάση των πιο κάτω δεδομένων όπως τα συνοψίζει ο συνάδελφός μας στην πρωτόδικη απόφαση:
«Ο Πρόεδρος της ΕΔΥ μέχρι τον διορισμό του από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ως Πρόεδρο της ΕΔΥ, το καλοκαίρι του 2003, ασκούσε τη δικηγορία ως ο κύριος συνεταίρος στο Δικηγορικό του γραφείο Μάρκος Π. Σπανός και Σία. Το δικηγορικό γραφείο του ανέλαβε από το 1993 την υπόθεση του Ε/Μ Ελισσαίου-Παντζιαρή. Η Μαρίλια Ελισσαίου-Παντζιαρή σε τρεις διαδοχικές προσφυγές της (προσφυγές 802/93, 573/96 και 576/98) ως αιτήτρια πέτυχε τις ακυρώσεις των τριών διαδοχικών αποφάσεων της ΕΔΥ. Και στις τρεις πιο πάνω προσφυγές της δικηγόροι της ήταν το δικηγορικό γραφείο Μάρκου Σπανού και Σία. Το ίδιο δικηγορικό γραφείο υπεράσπισε επίσης τις εφέσεις που καταχώρησαν τόσο η Δημοκρατία όσο και το τότε Ε/Μ στην απόφαση στην προσφυγή 576/98. Οι εφέσεις αυτές είναι οι 2124 και 3130 και απόφαση σ' αυτές εκδόθηκε στις 13.2.2003 (Βλέπε πιο πάνω). Και στις εφέσεις αυτές το δικηγορικό γραφείο Μάρκου Σπανού και Σία εκπροσωπούσε την Μαρίλια Ελισσαίου-Παντζιαρή. Οι εφέσεις αυτές απορρίφθηκαν και έτσι επιβεβαιώθηκε η πρωτόδικη απόφαση που δικαίωσε την τότε αιτήτρια Ελισσαίου-Παντζιαρή. Επακολούθησε μετά την απόρριψη των εφέσεων επανεξέταση από την ΕΔΥ υπό την προεδρία πλέον του κ. Μάρκου Σπανού με τελικό αποτέλεσμα τον διορισμό της Μαρίλιας Ελισσαίου-Παντζιαρή και της Ερνεστίνας Σισμάνη».
Οι λόγοι έφεσης που άσκησαν η Δημοκρατία και οι ενδιαφερόμενες δεν αφορούν στον πυρήνα των δεδομένων. Ως προς αυτά εντοπίστηκαν, ως μη αποδίδοντα επακριβώς την κατάσταση, δυο πράγματα, δεκτά και από τις εφεσίβλητες. Το πρώτο ήταν πως το δικηγορικό γραφείο Μ. Σπανός και Σία δεν είχε αναλάβει τη δεύτερη από τις πιο πάνω προσφυγές, την 573/96. Το δεύτερο ήταν πως ο κ. Μ. Σπανός σταμάτησε να ασκεί τη δικηγορία όχι το καλοκαίρι του 2003 όταν, την 1.7.03, διορίστηκε ως Πρόεδρος της ΕΔΥ, αλλά την 1.1.03. Μπορούμε εξ αρχής να καταγράψουμε την εκτίμησή μας πως αυτά δεν διαφοροποιούν τη φυσιογνωμία του θέματος. Η ουσία του οποίου βρίσκεται στο γεγονός ότι σε προηγηθείσες διαδικασίες, για την ίδια θέση περιλαμβανομένης και της έφεσης που ασκήθηκε σε σχέση με την τελευταία, δικηγόροι της Μ. Παντζαρή-Ελισσαίου ήταν το δικηγορικό γραφείο Μάρκος Π. Σπανός και Σία, ο κύριος συνέταιρος στο οποίο συμμετέσχε πλέον, ως Πρόεδρος της ΕΔΥ, στη λήψη της προσβληθείσας απόφασης.
Θα προχωρήσουμε, συνεπώς, με τα επιχειρήματα επί του θέματος. Αυτά αφορούν κατ' αρχάς στη δυνατότητα έγερσής τους. Πρώτα επειδή, όπως αντιλαμβάνονται το θέμα, έχουμε απαράδεκτη επιδοκιμασία από τη μια της κρίσης της ΕΔΥ επί της πράγματι κατοχής των προσόντων και από την άλλη αποδοκιμασία κατ' επίκληση παράνομης σύνθεσής της. Μετά, αφού δεν ετέθη το θέμα ενώπιον της ΕΔΥ. Επικαλέστηκαν επί του τελευταίου τις παρατηρήσεις της Ολομέλειας στην Κυπριακή Δημοκρατία ν. Βραχίμη Χατζηχάννα κ.?. (2007) 3 A.A.?. 116, πως «απαραίτητη προϋπόθεση για να εξεταστεί τέτοιος ισχυρισμός θα πρέπει ο ενδιαφερόμενος που τον προβάλλει να το θέσει με την πρώτη ευκαιρία ενώπιον του διοικητικού οργάνου για να τον εξετάσει, ώστε να προχωρήσει απρόσκοπτα η διαδικασία.». Ακολούθως, αφορούν στην κατάταξη της συζητηθείσας σχέσης ως ιδιάζουσας, στο πλαίσιο των αρχών που διέπουν το θέμα. Με αναφορά συναφώς σε περιορισμένη συμμετοχή του κ. Μ. Σπανού στις εργασίες του δικηγορικού γραφείου και στο ότι ποτέ ο ίδιος δεν είχε ασχοληθεί με την παρούσα υπόθεση ώστε να τη γνωρίζει καν. Επ' αυτού αναζήτησαν έρεισμα στη Λουΐζα Χριστοδουλίδου-Ζαννέτου ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, Προσφυγή A?. 768/01, ημερομηνίας 20.3.03. Εκεί ο Γενικός Εισαγγελέας δεν σύστησε την αιτήτρια, η θέση της ήταν πως αυτό οφειλόταν στην προσπάθειά του να μη φανεί ότι την ευνοούσε αφού, στο παρελθόν ήταν δικηγόρος της σε άλλη υπόθεση και το Δικαστήριο έκρινε πως επρόκειτο περί υπερβολής. Όπως εξήγησε «η ανάθεση σε δικηγόρο μιας υπόθεσης (που ακολούθως έγινε προϊστάμενός της) δεν αποτελεί επαγγελματική σχέση που δημιουργεί λόγο εξαίρεσης».
Σε συμφωνία με την εισήγηση των εφεσιβλήτων, καταλήγουμε πως οι εφέσεις πρέπει να απορριφθούν. Αντικείμενο της προσφυγής ήταν η τελική διοικητική πράξη του διορισμού, ο συζητούμενος λόγος ακυρότητας αφορά βεβαίως στη νομιμότητα της σύνθεσης της ΕΔΥ εξ αρχής και δεν υπάρχει υπόβαθρο στην αντίληψη πως επιδιώκεται διατήρηση ως νόμιμης της κρίσης ως προς τα προσόντα, ώστε να δικαιολογείται να σχολιάσουμε περαιτέρω τις αρχές ως προς την επιδοκιμασία και αποδοκιμασία. Κατά τα λοιπά, αναφορικά με τη νομιμοποίηση προς έγερση του θέματος, έχουμε υπόψη την ορθή επισήμανση των εφεσιβλήτων πως, και υπό το πρίσμα των παρατηρήσεων της Ολομέλειας στη Βραχίμης Χατζηχάννας (ανωτέρω) λείπουν, εν προκειμένω, βασικά στοιχεία ως προς τη γνώση των απαραίτητων δεδομένων που θα έφερναν στην επιφάνεια εκείνο που εκ των υστέρων διαπιστώθηκε. Ότι, δηλαδή, ο Πρόεδρος της ΕΔΥ ήταν κύριος συνέταιρος στο δικηγορικό γραφείο που χειρίστηκε εναντίον τους τις προηγούμενες υποθέσεις. Επί της ουσίας δε, σαφώς διακρίνεται η παρούσα από εκείνη της Χριστοδουλίδου-Ζαννέτου. Δεν έχουμε εδώ περίπτωση παρελθούσας εν γένει σχέσης δικηγόρου-πελάτη. Εδώ ο κύριος συνέταιρος του γραφείου που προωθούσε τις διεκδικήσεις της Μ. Παντζιαρή-Ελισσαίου βρέθηκε στην άλλη όχθη, ως Πρόεδρος πλέον του Οργάνου που πλήρωσε τη συγκεκριμένη θέση και, ανεξάρτητα από οτιδήποτε το επιμέρους, αναγόμενο σε πράγματι μεροληψία, που εν πάση περιπτώσει δεν του αποδίδεται, ανέκυπτε ζήτημα έλλειψης των εξ αντικειμένου εχέγγυων αμεροληψίας ως στοιχειώδους πυλώνα του αδιάβλητου της διοικητικής δράσης.
Οι εφέσεις αποτυγχάνουν και απορρίπτονται με £300.- έξοδα η κάθε μια.
Oι εφέσεις απορρίπτονται με έξοδα.