|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2006) 3 ΑΑΔ 96
15 Μαρτίου, 2006
[ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, Π., ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, ΚΡΑΜΒΗΣ, ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Δ/στές]
ΔΗΜΟΣ ΑΓΙΑΣ ΝΑΠΑΣ,
Εφεσείοντες,
v.
A. KLATSIAS CONSTRUCTIONS LTD,
Εφεσίβλητης.
(Αναθεωρητική Έφεση Αρ. 3678)
Προσφορές ― Όροι προσφοράς περί προηγούμενης πείρας ― Θεμιτοί και αναμενόμενοι ― Η καταλληλότητα του προσφοροδότη, ουσιώδες στοιχείο που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά τη διαδικασία κατακύρωσης.
Ο εφεσείων Δήμος Αγίας Νάπας, προσέβαλε την ορθότητα της πρωτόδικης απόφασης, με την οποία ακυρώθηκε η απόφασή του για κατακύρωση της επίδικης προσφοράς στο ενδιαφερόμενο μέρος, αφού είχαν αποκλειστεί, ως μη έγκυροι προσφοροδότες οι αιτητές/εφεσίβλητοι.
Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου, επιτρέποντας την έφεση, αποφάσισε ότι:
Κρίνεται ότι πέραν των όρων και προϋποθέσεων μιας προσφοράς, δηλαδή της τυπικής ικανότητας ενός προσφοροδότη να συμμετάσχει στο διαγωνισμό, είναι σύμφυτο στην ίδια τη φύση και την έννοια της διαδικασίας ζήτησης προσφορών, ότι ο επιτυχών προσφοροδότης θα πρέπει να είναι και κατάλληλος για να αναλάβει και να φέρει σε πέρας, ικανοποιητικά, το έργο. Η θέση αυτή συνάδει και με το καθήκον της Διοίκησης για χρηστή διοίκηση και ορθή και δίκαιη άσκηση της διακριτικής της εξουσίας (Δέστε, συναφώς, το Άρθρο 45 του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999 (Ν. 158(Ι)/99).
Αναφορά μπορεί να γίνει στην Peppis Co. Ltd v. Δημοκρατίας (2004) 3 Α.Α.Δ. 314, όπου κρίθηκε πως η γνώση της διοίκησης ότι η εταιρεία αυτή είχε αναλάβει έργα του δημοσίου στο παρελθόν, τα οποία δεν εκτέλεσε σύμφωνα με τους όρους της προσφοράς, δεν ήταν εξωγενής παράγοντας, αλλά αντίθετα ήταν στοιχείο που μπορούσε να προσμετρήσει στην αξιολόγηση της προσφοράς.
Η καταλληλότητα του προσφοροδότη είναι, κατά την κρίση της Ολομέλειας, ουσιώδες στοιχείο, το οποίο είναι θεμιτό να συνυπολογίζεται και να λαμβάνεται υπόψη κατά τη διαδικασία κατακύρωσης των προσφορών του δημοσίου. Στην έννοια της καταλληλότητας, στην προκείμενη περίπτωση, περικλείεται και το στοιχείο της προηγούμενης πείρας του προσφοροδότη στην εκτέλεση παρόμοιων έργων με αυτό που θα αναλάβει εφόσον κατακυρωθεί η προσφορά σ' αυτόν, καθώς και η δυνατότητά του να το εκτελέσει.
Η έφεση επιτυγχάνει με έξοδα.
Αναφερόμενη Υπόθεση:
Peppis Co. Ltd v. Δημοκρατίας (2004) 3 Α.Α.Δ. 314.
Έφεση.
Έφεση εναντίον της απόφασης Δικαστή του Aνωτάτου Δικαστηρίου (Yπ. Aρ. 342/2002), ημερ. 24/7/2003.
Α.Σ. Αγγελίδης, για τους Εφεσείοντες.
Κ. Καντούνας, για την Εφεσίβλητη.
Cur. adv. vult.
ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, Π.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Νικολάτος, Δ..
ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Δ.: Οι εφεσείοντες ζήτησαν προσφορές για την κατασκευή του δρόμου που αποτελεί επέκταση της Λεωφόρου Κρύου Νερού μέχρι το δρόμο Κάβο Γρέκο.
Δικαίωμα υποβολής προσφοράς είχαν εργολάβοι που:
(α) Κατείχαν ετήσια άδεια του Συμβουλίου Εγγραφής και Ελέγχου Εργοληπτών, για την εκτέλεση τεχνικών έργων της τάξης του προαναφερόμενου έργου ή ανώτερης ή
(β) Κατείχαν ετήσια άδεια κατώτερης τάξης αλλά και πιστοποιητικό του προαναφερομένου Συμβουλίου στο οποίο θα έπρεπε να φαίνεται ότι διέθεταν τουλάχιστον την πείρα για τεχνικά έργα της τάξης του έργου.
Το προαναφερόμενο έργο κατατάχθηκε στην τάξη Β. Η εφεσίβλητη εταιρεία ήταν μεταξύ των τεσσάρων προσφοροδοτών που ενδιαφέρθηκαν για το έργο.
Ο έλεγχος και η αξιόλογηση των προσφορών ανατέθηκε, από τους εφεσείοντες, σε επιμετρητές ποσοτήτων οι οποίοι, στην αρχική έκθεση αξιολόγησης που υπέβαλαν στους εφεσείοντες, ανέφεραν ότι έγινε αριθμητικός έλεγχος των προσφορών και αξιολόγηση των δύο χαμηλοτέρων προσφορών. Η χαμηλότερη ήταν η προσφορά της εφεσίβλητης εταιρείας και ακολουθούσε η προσφορά της εταιρείας Φ.Α.Π. Κονστράξιον Λτδ.
Σημαντικό είναι το εξής απόσπασμα από την (αρχική) έκθεση των επιμετρητών:
«Η προσφορά της εταιρείας A. Klatsias Constructions Ltd διατηρεί ένα οικονομικό πλεονέκτημα έναντι των υπόλοιπων προσφορών, πληροί όλα τα κριτήρια και όρους δικαιώματος συμμετοχής προσφοράς, όμως, το υπό εκτέλεση έργο (Δρόμος Αγ. Τριμιθιάς-Παλαιομέτοχο) το οποίο αναφέρεται στην υποβολή της εκτελείται υπεργολαβικά και όχι εργολαβικά. Θεωρούμε σωστό, πριν την απόφαση κατακύρωσης της προσφοράς, όπως ζητηθούν επιπρόσθετα στοιχεία για την πείρα της εν λόγω εταιρείας σε παρόμοιας φύσης και μεγέθους έργα, τα οποία έχει αναλάβει και εκτελέσει εργολαβικά τα τελευταία πέντε χρόνια, για το επιβλέπον προσωπικό που προτίθεται να χρησιμοποιήσει καθώς και για την οργάνωση της εταιρείας αυτής.»
Τα προαναφερόμενα στοιχεία ζητήθηκαν από την εφεσίβλητη εταιρεία, η οποία υπέβαλε κατάλογο με οκτώ έργα του Δημοσίου τα οποία, σύμφωνα με τη θέση της, εκτέλεσε. Μετά απ' αυτό, οι εφεσείοντες ζήτησαν από την Ελεγκτική Υπηρεσία της Δημοκρατίας να προβεί σε έρευνα των συμβολαίων των έργων, τα οποία κατ' ισχυρισμό εκτελέστηκαν από την εφεσίβλητη. Διαπιστώθηκε πως το μόνο συμβόλαιο που εκτελέστηκε, εργολαβικά, από την εφεσίβλητη ήταν η περιοδική συντήρηση δρόμων του Δήμου Αραδίππου και ότι τα υπόλοιπα (από τα οκτώ) συμβόλαια εκτελέστηκαν από άλλους εργολάβους, με ενδεχόμενο η εφεσίβλητη να εκτέλεσε ορισμένες από τις εργασίες των έργων, ως υπεργολάβος.
Ακολούθησε συμπληρωματική έκθεση των επιμετρητών προς τους εφεσείοντες. Αφού αναφέρθηκαν στην έρευνα της Ελεγκτικής Υπηρεσίας σχολίασαν τη διαφορά μεταξύ «εργολαβικής» και «υπεργολαβικής» εκτέλεσης έργων οδοποιίας. Οι επιμετρητές κατέληξαν στο ότι, βάσει των στοιχείων που υποβλήθηκαν, η εφεσίβλητη εταιρεία δεν είχε ικανοποιητική εμπειρία στην εργολαβική εκτέλεση παρόμοιας φύσης και ανάλογης αξίας έργων, με το υφιστάμενο και ότι η ανάθεση του εν λόγω έργου στην εφεσίβλητη εταιρεία πιθανόν να περιέκλειε κινδύνους και οικονομικές και/ή χρονικές επιβαρύνσεις στο προτεινόμενο έργο.
Οι εφεσείοντες, αφού μελέτησαν τις εκθέσεις των επιμετρητών, έκριναν ότι η προσφορά της εφεσίβλητης δεν πληρούσε, σύμφωνα με τους όρους της προσφοράς, το κριτήριο για ικανοποιητική εμπειρία στην εργολαβική εκτέλεση παρόμοιας φύσης και ανάλογης αξίας έργων, με το υφιστάμενο και αποφάσισαν να κατακυρώσουν την προσφορά στην προαναφερόμενη εταιρεία Φ.Α.Π. Κονστράξιον Λτδ, η οποία είχε υποβάλει τη δεύτερη χαμηλότερη προσφορά, μετά την εφεσίβλητη εταιρεία.
Ο αδελφός Δικαστής που επιλήφθηκε της προσφυγής της εφεσίβλητης εταιρείας παρατήρησε πως, σύμφωνα με την αρχική έκθεση των επιμετρητών, η προσφορά της εφεσίβλητης πληρούσε τους όρους δικαιώματος συμμετοχής στις προσφορές. Έκρινε επίσης ότι η αξιολόγηση των προσφορών από επιμετρητές ποσοτήτων ήταν, υπό τις περιστάσεις, καθόλα επιτρεπτή και ενδεικνυόμενη.
Στη συνέχεια ανέφερε τα εξής:
«Η ικανότητα των αιτητών να συμμορφωθούν σε κάθε όρο των εγγράφων της προσφοράς και στις τεχνικές ή άλλες προδιαγραφές βεβαιώθηκε με την άδεια του Συμβουλίου Εγγραφής και Ελέγχου Εργοληπτών για το έτος 2001 για την εκτέλεση τεχνικών έργων Β΄ τάξης, κατηγορία στην οποία κατατάχθηκε και το έργο που αποτελεί αντικείμενο της επίδικης διαδικασίας. Το κριτήριο 'της ικανοποιητικής εμπειρίας στην εργολαβική εκτέλεση παρόμοιας φύσης έργων με το υφιστάμενο και ανάλογης αξίας' ήταν εξωγενές και επίπλαστο κριτήριο που δυνητικά οδηγεί σε αυθαιρεσία.»
Με το προαναφερόμενο σκεπτικό ο αδελφός Δικαστής, που επιλήφθηκε πρωτόδικα της προσφυγής, κατέληξε στο συμπέρασμα πως η απόφαση των εφεσειόντων να κατακυρώσουν την προσφορά στην προαναφερόμενη εταιρεία Φ.Α.Π. Κονστράξιον Λτδ για το λόγο ότι η προσφορά της εφεσίβλητης εταιρείας δεν πληρούσε το προαναφερόμενο κριτήριο, έπασχε. Ως εκ τούτου ακύρωσε την επίδικη απόφαση των εφεσειόντων.
Σύμφωνα με το άρθρο 16 του περί Προσφορών του Δημοσίου Νόμου του 1997 (Ν. 102(Ι)/97), ήταν επιτρεπτή η σύσταση Τεχνικής Επιτροπής Επιμετρητών Ποσοτήτων για υποβολή έκθεσης σε εξειδικευμένο τεχνικό θέμα, όπως ήταν οι επίδικες προσφορές (γεγονός που διεπίστωσε και ο ευπαίδευτος πρωτόδικος Δικαστής). Ήταν επομένως απόλυτα θεμιτό οι εφεσείοντες να λάβουν υπόψη τους τις εκθέσεις των επιμετρητών. Είχαν δηλαδή ενώπιον τους, οι εφεσείοντες, τις παρατηρήσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, σύμφωνα με τις οποίες μόνον ένα συμβόλαιο από τα οκτώ στα οποία τους παρέπεμψε η εφεσίβλητη εταιρεία, είχε εκτελεστεί εργολαβικά από την εφεσίβλητη εταιρεία. Είχαν επίσης ενώπιόν τους τη συμπληρωματική έκθεση των εμπειρογνωμόνων-επιμετρητών ποσοτήτων, σύμφωνα με την οποία η διαφορά μεταξύ εργολαβικής και υπεργολαβικής εκτέλεσης έργων οδοποιίας ήταν ουσιώδους σημασίας, και το συμπέρασμα των επιμετρητών ότι η εφεσίβλητη εταιρεία δεν είχε ικανοποιητική εμπειρία στην εργολαβική εκτέλεση παρόμοιας φύσης και ανάλογης αξίας έργων, με το υφιστάμενο. Η τελική συμβουλή των επιμετρητών προς τους εφεσείοντες ήταν πως, ενόψει των προαναφερομένων, η ανάθεση του έργου στην εφεσίβλητη εταιρεία πιθανόν να περιέκλειε κινδύνους και οικονομικές και/ή χρονικές επιβαρύνσεις.
Με τα προαναφερόμενα δεδομένα ενώπιον τους, οι εφεσείοντες κατέληξαν στην επίδικη απόφαση ότι η προσφορά της εφεσίβλητης εταιρείας, παρόλο που ήταν η χαμηλότερη, δεν πληρούσε, σύμφωνα με τους όρους της προσφοράς, το κριτήριο για ικανοποιητική εμπειρία στην εργολαβική εκτέλεση παρόμοιας φύσης και αξίας έργων, με το υφιστάμενο και προχώρησαν και κατακύρωσαν την προσφορά στον αμέσως επόμενο χαμηλότερο προσφοροδότη.
Στην προκείμενη περίπτωση η εφεσίβλητη εταιρεία υπέβαλε οκτώ συμβόλαια εργολαβίας που παρουσίασε πως εκτέλεσε για το δημόσιο, από τα οποία, μετά από έρευνα, διαπιστώθηκε ότι μόνο το ένα είχε εκτελέσει, στην πραγματικότητα, εργολαβικά και συνεπώς ότι η πείρα της στην εργολαβική εκτέλεση έργων της φύσης και της αξίας του έργου για το οποίο ζητήθηκαν οι προσφορές, ήταν πολύ περιορισμένη. Η πείρα, ήταν βεβαίως σημαντικό στοιχείο κατά την αξιολόγηση των προσφορών, γιατί είχε άμεση σχέση με τη δυνατότητα της εφεσίβλητης εταιρείας να αναλάβει και να φέρει σε πέρας, ικανοποιητικά, το προτεινόμενο έργο και επομένως δεν συνιστούσε εξωγενές και επίπλαστο κριτήριο, όπως έκρινε ο αδελφός Δικαστής, αλλά σημαντικό στοιχείο, πολύ σχετικό με την καταλληλότητα της εφεσίβλητης εταιρείας να αναλάβει και να διεκπεραιώσει, ικανοποιητικά, το όλο έργο.
Κρίνουμε ότι πέραν των όρων και προϋποθέσεων μιας προσφοράς, δηλαδή της τυπικής ικανότητας ενός προσφοροδότη να συμμετάσχει στο διαγωνισμό, είναι σύμφυτο στην ίδια τη φύση και την έννοια της διαδικασίας ζήτησης προσφορών, ότι ο επιτυχών προσφοροδότης θα πρέπει να είναι και κατάλληλος για να αναλάβει και να φέρει σε πέρας, ικανοποιητικά, το έργο. Η θέση αυτή συνάδει και με το καθήκον της Διοίκησης για χρηστή διοίκηση και ορθή και δίκαιη άσκηση της διακριτικής της εξουσίας (Δέστε, συναφώς, το Άρθρο 45 του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999 (Ν. 158(Ι)/99).
Αναφορά μπορεί να γίνει στην Peppis Co. Ltd v. Δημοκρατίας (2004) 3 Α.Α.Δ. 314, όπου κρίθηκε πως η γνώση της διοίκησης ότι η εταιρεία αυτή είχε αναλάβει έργα του δημοσίου στο παρελθόν, τα οποία δεν εκτέλεσε σύμφωνα με τους όρους της προσφοράς, δεν ήταν εξωγενής παράγοντας αλλά αντίθετα ήταν στοιχείο που μπορούσε να προσμετρήσει στην αξιολόγηση της προσφοράς.
Η καταλληλότητα του προσφοροδότη είναι, κατά την κρίση μας, ουσιώδες στοιχείο το οποίο είναι θεμιτό να συνυπολογίζεται και να λαμβάνεται υπόψη κατά τη διαδικασία κατακύρωσης των προσφορών του δημοσίου. Στην έννοια της καταλληλότητας, στην προκείμενη περίπτωση, περικλείεται και το στοιχείο της προηγούμενης πείρας του προσφοροδότη στην εκτέλεση παρόμοιων έργων με αυτό που θα αναλάβει εφόσον κατακυρωθεί η προσφορά σ' αυτόν, καθώς και η δυνατότητα του να το εκτελέσει.
Για τους προαναφερόμενους λόγους η έφεση επιτυγχάνει, με έξοδα υπέρ των εφεσειόντων πρωτόδικα και κατ' έφεση. Η επίδικη απόφαση των εφεσειόντων επικυρώνεται.
Η έφεση επιτυγχάνει με έξοδα.