Χ.Π.Θ. Αλεξάνδρου Λτδ ν. Kυπριακής Δημοκρατίας (2002) 3 ΑΑΔ 409

Διοικητική πράξη ― Ανάκληση ― Εφαρμοστέες αρχές ― Ανάκληση προσφοράς λόγω ασάφειας στους όρους ― Νόμιμα και κατ' εφαρμογή της χρηστής διοίκησης ανακλήθηκε.

Προσφορές ― Σύνθεση Επιτροπής ― Κανονισμός 20(η) των Κανονισμών Αποθηκών επιβάλλει την εκπροσώπηση του αρμόδιου υπουργείου σε συνεδρία στην οποία η μελλούμενη απόφαση είναι αντίθετη με τη σύστασή του ― Νόμιμα παρευρέθη εκπρόσωπος του υπουργείου.

Οι εφεσείοντες επεδίωξαν τόσο πρωτόδικα, όσο και κατ' έφεση, την ακύρωση της απόφασης ανάκλησης της επίδικης προσφοράς.

Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου, απορρίπτοντας την έφεση, αποφάσισε ότι:

1. Η αρχή της ισότητας, η οποία κατοχυρώνεται από το Άρθρο 28 του Συντάγματος ως θεμελιώδες δικαίωμα του ατόμου, επιβάλλει, μεταξύ άλλων, την ίση μεταχείριση των πολιτών των ευρισκομένων στην ίδια θέση. Όπου, εξ αντικειμένου, η Διοίκηση, με πράξεις ασαφούς περιεχομένου, αφήνει αμφιβολίες, που καθιστούν αδύνατο τον προσδιορισμό της θέσης του διοικουμένου, πλήττεται η αρχή της ισότητας, γιατί το επηρεαζόμενο άτομο μπορεί να στερηθεί της ευκαιρίας να ασκήσει δικαίωμα το οποίο έχει. Η παροχή ίσων ευκαιριών στους ευρισκομένους στην ίδια θέση, αποτελεί μέρος του πυρήνα της αρχής της ισότητας.

2. Η διαπίστωση των εφεσιβλήτων, που αντανακλά και την απόφασή τους, ότι «οι όροι των προσφορών δεν όριζαν σαφώς την κατηγορία των εργολάβων που θα μπορούσαν να υποβάλουν προσφορά, ούτε καθοριζόταν η τάξη του έργου», κρίθηκε από το πρωτόδικο Δικαστήριο ότι ήταν αναπόφευκτη.

Το εύρημα αυτό προσβάλλεται, με την έφεση, ως ανυπόστατο και για το λόγο ότι η Διοίκηση δεν μπορεί σύννομα και με καλή πίστη να αποστεί από τις δικές της ενέργειες.

Διοικητική πράξη, όπως η προκήρυξη διαγωνισμού προσφορών, μπορεί να ανακληθεί με μονομερή πράξη του οργάνου το οποίο την εξέδωσε, κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις.

Στην Τουμαζής ν. Δημοκρατίας (1997) 3 Α.Α.Δ. 408, απόφαση Ολομέλειας, αναφέρεται:- (σελ. 414)

«Η απόφαση των εφεσιβλήτων να ανακαλέσουν την προκήρυξη του μειοδοτικού διαγωνισμού προσφορών, συνιστά μονομερή διοικητική πράξη.»

Όπως εξηγείται στην ίδια απόφαση, η ευχέρεια ανάκλησης δεν είναι απεριόριστη. Προκύπτει, τόσο από την απόφαση της Ολομέλειας στην Τουμαζής ν. Δημοκρατίας, όσο και από σειρά άλλων αποφάσεων, ότι το δικαίωμα ανάκλησης, όπως και η έκδοση διοικητικής απόφασης, υπόκεινται στους κανόνες της χρηστής διοίκησης, καθώς και της καλής πίστης, που πρέπει να επιδεικνύονται από δημόσια αρχή στις συναλλαγές της με το κοινό. Διαπιστώνεται ότι η κατάληξη των εφεσιβλήτων - ότι η προκήρυξη ήταν ασαφής ως προς τους παραδεκτούς προσφοροδότες - παρείχε έρεισμα για ανάκληση της απόφασης. Η ανάκληση έγινε το συντομότερο μετά τη διαπίστωση ότι η προκήρυξη υπήρξε, σε σχέση με ουσιώδη όρο, ασαφής.

Σε συμφωνία με το πρωτόδικο Δικαστήριο, κρίνεται ότι δεν προκύπτει λόγος, που να δικαιολογεί τον παραμερισμό της επίδικης διοικητικής απόφασης.

3. Η εγκυρότητα της επίδικης διοικητικής απόφασης προσβλήθηκε και για δεύτερο λόγο, ο οποίος αφορά τη σύνθεση της Επιτροπής κατά το χρόνο που αποφασίστηκε η ανάκληση.

Ο Κανονισμός 20(η) των Κανονισμών Αποθηκών, που ίσχυαν κατά τον κρίσιμο χρόνο, πρόβλεπε την παρουσία εκπροσώπου του Υπουργείου ή του Τμήματος, στο οποίο αφορούσε η προσφορά, σε περιπτώσεις όπου η μελετούμενη απόφαση, ως προς την επιλογή προσφοράς, ήταν αντίθετη με τις συστάσεις τους. Στην προκείμενη περίπτωση, όντως, το αρμόδιο τμήμα υπέβαλε σύσταση για την αποδοχή της προσφοράς των εφεσειόντων, οπόταν, ως διαπίστωσε το πρωτόδικο Δικαστήριο, ήταν παραδεκτή η παρουσία εκπροσώπου του.

Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.

Αναφερόμενες Υποθέσεις:

Τουμαζής v. Δημοκρατίας (1997) 3 Α.Α.Δ. 408,

Hawaii Hotels Limited v. Δημοκρατίας (1995) 4 Α.Α.Δ. 867,

Hawaii Hotels Limited v. Δημοκρατίας (1995) 4 Α.Α.Δ. 2835,

Δημοκρατία v. Κασέρας (1996) 3 Α.Α.Δ. 27.

Έφεση.

Έφεση από τους αιτητές - προσφοροδότες εναντίον της απόφασης Δικαστή του Aνωτάτου Δικαστηρίου (Yπόθεση Aρ. 501/97), ημερομηνίας 3/11/99, με την οποία απορρίφθηκε η προσφυγή τους κατά της απόφασης των καθ' ων η αίτηση να ακυρώσει προκηρυχθέντα μειοδοτικό διαγωνισμό μετά τη διαπίστωση ότι οι όροι του ήταν ασαφείς ως προς τους δικαιούμενους να μετάσχουν σ' αυτόν.

Α.Σ. Αγγελίδης, για τους Εφεσείοντες.

Ελ. Ζαχαριάδου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Εφεσίβλητους.

Cur. adv. vult.

ΔIKAΣTHPIO: Την απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Γ.Μ. Πικής, Π..

ΠΙΚΗΣ, Π.: Το Κεντρικό Συμβούλιο Προσφορών ακύρωσε προκηρυχθέντα μειοδοτικό διαγωνισμό, μετά τη διαπίστωση ότι οι όροι του ήταν ασαφείς ως προς τους δικαιούμενους να μετάσχουν σ' αυτό. Η ασάφεια εντοπίστηκε στην περιγραφή του έργου το οποίο θα εκτελείτο και, ιδιαίτερα, στο χαρακτηρισμό του ως «οικοδομικό - τεχνικό», γεγονός που δημιουργούσε εύλογες αμφιβολίες ως προς την τάξη των προσφοροδοτών που εδικαιούντο να λάβουν μέρος στο διαγωνισμό.

Η κατά νόμο δυνατότητα κατασκευαστή να αναλάβει την εκτέλεση έργου συναρτάται με την ταξινόμησή του ως εργολήπτη για συγκεκριμένα έργα, βάσει των περί Εγγραφής και Ελέγχου Εργοληπτών Οικοδομικών και Τεχνικών Έργων Νόμων 1973-1995.

Η ασάφεια διαπιστώθηκε και ο διαγωνισμός ακυρώθηκε μετά την υποβολή προσφορών από αριθμό ατόμων, περιλαμβανομένης και εκείνης των εφεσειόντων, η οποία, καθώς φαίνεται, ήταν η χαμηλότερη από τις υποβληθείσες προσφορές και υπήρχε υπέρ της αποδοχής της σύσταση από το αρμόδιο υπουργείο.

Πριν ληφθεί η επίδικη διοικητική απόφαση, ζητήθηκε και λήφθηκε γνωμάτευση από τη Γενική Εισαγγελία. Σ' αυτή επισημαίνεται, αφενός, ότι η κατάταξη των έργων σε κατηγορίες αποτελεί αρμοδιότητα του τμήματος το οποίο προκηρύσσει το διαγωνισμό και όχι του Συμβουλίου Προσφορών και, αφετέρου, ότι η προσφορά μπορούσε να κατακυρωθεί μόνο σε «εργολήπτη που ικανοποιεί τη νομοθεσία σύμφωνα με την ορθή κατάταξη του έργου».

Εάν ο προσδιορισμός του έργου δεν είναι σαφής, ως προς τα πρόσωπα που δικαιούνται να μετέχουν στο διαγωνισμό, τότε κλονίζεται το βάθρο του διαγωνισμού, επειδή καθίσταται αβέβαιο ποιοι μπορεί να λάβουν μέρος σ' αυτό, αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο κατασκευαστές να απέχουν του διαγωνισμού, λόγω αμφιταλάντευσης σχετικά με το παραδεκτό της συμμετοχής τους.

Η αρχή της ισότητας, η οποία κατοχυρώνεται από το Άρθρο 28 του Συντάγματος ως θεμελιώδες δικαίωμα του ατόμου, επιβάλλει, μεταξύ άλλων, την ίση μεταχείριση των πολιτών των ευρισκομένων στην ίδια θέση. Όπου, εξ αντικειμένου, η Διοίκηση, με πράξεις ασαφούς περιεχομένου, αφήνει αμφιβολίες, που καθιστούν αδύνατο τον προσδιορισμό της θέσης του διοικουμένου, πλήττεται η αρχή της ισότητας, γιατί το επηρεαζόμενο άτομο μπορεί να στερηθεί της ευκαιρίας να ασκήσει δικαίωμα το οποίο έχει. Η παροχή ίσων ευκαιριών στους ευρισκομένους στην ίδια θέση αποτελεί μέρος του πυρήνα της αρχής της ισότητας.

Η γνωμάτευση της Γενικής Εισαγγελίας και, γενικά, το θέμα της ασάφειας των όρων του διαγωνισμού τέθηκαν προς εξέταση από εργοληπτική εταιρεία, με επιστολή της προς το Συμβούλιο Εγγραφής και Ελέγχου Εργοληπτών Οικοδομικών και Τεχνικών Έργων. Σ' αυτή διατυπώθηκε η άποψη ότι το έργο ήταν αποκλειστικά οικοδομικό και, ως εκ τούτου, δυνατότητα υποβολής προσφορών είχαν μόνο εταιρείες εξουσιοδοτημένες να εκτελούν οικοδομικά έργα, της τάξης του έργου που ήταν το αντικείμενο του διαγωνισμού. Προς τούτο, ζητήθηκαν οι απόψεις του προαναφερθέντος Συμβουλίου, του Τεχνικού Μηχανικού, όπως και του Διευθυντή Δημοσίων Έργων.

Από τις θέσεις που διατυπώθηκαν, προκύπτει, όντως, διαφωνία αν το έργο ήταν κατ' εξοχή οικοδομικό ή τεχνικό.

Η διαπίστωση των εφεσιβλήτων, που αντανακλά και την απόφασή τους ότι «οι όροι των προσφορών δεν όριζαν σαφώς την κατηγορία των εργολάβων που θα μπορούσαν να υποβάλουν προσφορά, ούτε καθοριζόταν η τάξη του έργου», κρίθηκε από το πρωτόδικο Δικαστήριο ότι ήταν αναπόφευκτη.

Διοικητική πράξη - και η προκήρυξη διαγωνισμού προσφορών συνιστά τέτοια πράξη - μπορεί να ανακληθεί με μονομερή πράξη του οργάνου το οποίο την εξέδωσε, κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις.

Στην Τουμαζής ν. Δημοκρατίας (1997) 3 Α.Α.Δ. 408 (απόφαση Ολομέλειας - δόθηκε από Κραμβή, Δ.), αναφέρεται:- (σελ. 414)

«Η απόφαση των εφεσιβλήτων να ανακαλέσουν την προκήρυξη του μειοδοτικού διαγωνισμού προσφορών συνιστά μονομερή διοικητική πράξη.»

Όπως εξηγείται στην ίδια απόφαση, η ευχέρεια ανάκλησης δεν είναι απεριόριστη. Προκύπτει, τόσο από την απόφαση της Ολομέλειας στην Τουμαζής ν. Δημοκρατίας, (ανωτέρω), όσο και από σειρά άλλων αποφάσεων, ότι το δικαίωμα ανάκλησης, όπως και η έκδοση διοικητικής απόφασης, υπόκεινται στους κανόνες της χρηστής διοίκησης, καθώς και της καλής πίστης, που πρέπει να επιδεικνύονται από δημόσια αρχή στις συναλλαγές της με το κοινό - (βλ., μεταξύ άλλων, Hawaii Hotels Limited v. Δημοκρατίας (1995) 4 Α.Α.Δ. 867, 2835 και Δημοκρατία ν. Κασέρας (1996) 3 Α.Α.Δ. 27). Δε θα επεκταθούμε στο θέμα. Διαπιστώνουμε μόνο ότι η κατάληξη των εφεσιβλήτων - ότι η προκήρυξη ήταν ασαφής ως προς τους παραδεκτούς προσφοροδότες - παρείχε έρεισμα για ανάκληση της απόφασης. Η ανάκληση έγινε το συντομότερο μετά τη διαπίστωση ότι η προκήρυξη υπήρξε, σε σχέση με ουσιώδη όρο, ασαφής.

Σε συμφωνία με το πρωτόδικο Δικαστήριο, κρίνουμε ότι δεν προκύπτει λόγος, που να δικαιολογεί τον παραμερισμό της επίδικης διοικητικής απόφασης.

Η εγκυρότητα της επίδικης διοικητικής απόφασης προσβλήθηκε και για δεύτερο λόγο, ο οποίος αφορά τη σύνθεση της Επιτροπής κατά το χρόνο που αποφασίστηκε η ανάκληση.

Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.

H έφεση απορρίπτεται με έξοδα.

cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο

	CyLaw \| Αναφορικά μ'εμάς \| Επικοινωνία