CyLaw | Αναφορικά μ'εμάς | Επικοινωνία

(2001) 3 ΑΑΔ 868

ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΕΦΕΣΗ ΑΡ. 2904

Εφεσείοντες

Εφεσίβλητοι

ΝΙΚΟΛΑΙΔΗΣ, Δ.: Οι εφεσείοντες είναι ιδιοκτήτες κτήματος στις Πάνω Πλάτρες το οποίο, ύστερα από απαλλοτρίωση μέρους γειτονικού ακίνητου, απέκτησε πρόσβαση σε δημόσιο δρόμο. Αργότερα η απαλλοτρίωση ανακλήθηκε και οι εφεσείοντες καταχώρησαν την παρούσα προσφυγή υποστηρίζοντας ότι η ανάκληση τους προξένησε ζημιά. Το πρωτόδικο δικαστήριο με βάση την υπόθεση Οικονομίδης ν. Επιτροπής Δημόσιας Υγείας Κάτω Ακουρδάλιας, Α.Ε.708, ημερ. 15.3.1990 έκρινε ότι η πράξη της ανάκλησης δεν σχετιζόταν άμεσα με τους εφεσείοντες, αλλά με τον ιδιοκτήτη του ακίνητου που αφορούσε η απαλλοτρίωση, ενώ τα οποιαδήποτε δυσμενή αποτελέσματά της στους εφεσείοντες δεν ήταν άμεσα, αλλά κατ΄ αντανάκλαση. Το Δικαστήριο κατέληξε ότι οι εφεσείοντες δεν είχαν αποκτήσει οποιοδήποτε δικαίωμα που στη συνέχεια, λόγω της ανάκλησης, απώλεσαν.

Με όλο το σεβασμό διαφωνώ με την πιο πάνω προσέγγιση. Τα γεγονότα της Οικονομίδης, ανωτέρω, την διαφοροποιούν από την παρούσα υπόθεση. Η απαλλοτρίωση που ανακλήθηκε, εκεί σκοπό είχε τη δημιουργία δημόσιου δρόμου ο οποίος όμως δεν έφτανε μέχρι το ακίνητο του εφεσείοντα που παρέμενε περίκλειστο. Πρόσβαση, το τεμάχιο του εφεσείοντα, απέκτησε δυνάμει δικαιώματος διόδου το οποίο είχε εξασφαλιστεί διά μέσου γειτονικού τεμαχίου το οποίο εφαπτόταν στο δημόσιο δρόμο που δημιούργησε η ανακληθείσα απαλλοτρίωση. Το Δικαστήριο έκρινε ότι η ζημιά που ο εφεσείων ζητούσε να αποτρέψει δεν προκλήθηκε άμεσα από την ανάκληση γιατί η δουλεία διόδου που παρείχε την πρόσβαση εξυπηρετούσε ιδιωτικό συμφέρον του εφεσείοντα. Η ζημιά που μπορούσε να υποστεί από την ανάκληση, σύμφωνα πάντα με την απόφαση του Δικαστηρίου, εμφανίζεται "ως κατ΄ αντανάκλασιν συνέπεια" της ανάκλησης και συνεπώς δεν στοιχειοθετείται άμεσο έννομο συμφέρον (βλέπε σχετικά Μ. Δένδια, Διοικητικόν Δίκαιον, τόμος Γ, σελ. 277).

Οι διαφορές με την παρούσα υπόθεση είναι φανερές. Αντίθετα με την υπόθεση Οικονομίδης, όπου το κτήμα του εφεσείοντα δεν αποκτούσε με την απαλλοτρίωση άμεση πρόσβαση σε δρόμο, αλλά μέσω ιδιωτικού δικαιώματος δουλείας διάβασης, στην παρούσα υπόθεση, η απαλλοτρίωση έδωσε άμεση πρόσβαση στο κτήμα των εφεσειόντων οι οποίοι και αναμφίβολα επηρεάστηκαν δυσμενώς από την ανάκληση της απόφασης αυτής.

΄Εχει ήδη αποφασιστεί ότι έννομο συμφέρον μπορούν να έχουν όχι μόνο ιδιοκτήτες γειτονικών ακινήτων, αλλά και ακινήτων που βρίσκονται στην ίδια περιοχή (Χαραλάμπους ν. Δημοκρατίας (Αρ.1) (1996) 3 Α.Α.Δ. 73). ΄Ομως, επίκληση της ιδιότητας του περίοικου αφ΄ εαυτής δεν δημιουργεί έννομο συμφέρον. Απαιτείται όπως τα δικαιώματά του επηρεάζονται άμεσα και δυσμενώς. Μάλιστα θα πρέπει να προσδιορίζεται αν και σε ποιο βαθμό βλάπτονται ειδικώς τα συμφέροντά του (Β. Σκουρής, Η ΄Ασκηση Αιτήσεων Ακυρώσεως από Τρίτους, Τόμος Τιμητικός του Συμβουλίου της Επικρατείας 1929 - 1979, Τόμος Ι, σελ. 384).

Για να διαπιστωθεί άμεσο έννομο συμφέρον θα πρέπει η ζημία που πηγάζει από την προσβαλλόμενη πράξη να μην προκύπτει διαμέσου του δυσμενούς επηρεασμού τρίτου προσώπου (Private Tutorial School Americanos Secretarial Centre and Others v. Republic (1985) 3 C.L.R. 540, 544).

Για το δικαίωμα ατόμου που αντλεί από την ιδιότητα του περίοικου έννομο συμφέρον να ζητήσει θεραπεία καθοδήγηση μπορεί να αντληθεί από τις αποφάσεις Kritiotis v. The Municipality of Paphos and Other (1986) 3 C.L.R. 322 και Παπαχρυσοστόμου ν. Δημοτικής Επιτροπής Λευκωσίας, Α.Ε. 758, ημερ. 28.3.1989.

Στην Ελλάδα ως άμεσο αναγνωρίζεται το έννομο συμφέρον ακόμα και αν η αμεσότητά του δεν διαγράφεται πάντοτε προφανής, στην περίπτωση που η βλάβη που υφίσταται ο προσβάλλων, θεμελιώνεται σε συμβατικές σχέσεις ιδιωτικού δικαίου με άλλο πρόσωπο, ασχέτως με το αν υφίσταται βλάβη και το ίδιο (Γλ. Π. Σιούτη, Το Έννομο Συμφέρον στην Αίτηση Ακυρώσεως, παραγρ. 124, σελ. 142). Χαρακτηριστικά κρίθηκε (ΣτΕ 700/86) ότι με έννομο συμφέρον προσβάλλεται ανάκληση της αναθεώρησης οικοδομικής άδειας, βάσει της οποίας είχε επιτραπεί η κατασκευή κύριας εισόδου σε υπόγειο χώρο οικοδομής, από εργολάβο ο οποίος είχε αναλάβει βάσει σύμβασης με τον ιδιοκτήτη την κατ΄ αντιπαροχή ανοικοδόμηση του ακίνητου. Παραδεκτή κρίθηκε ακόμα η αίτηση ακύρωσης και του αγοραστή ακίνητου κατά της απόφασης που διέτασσε την απαλλοτρίωση του ακίνητου, γιατί η εξαφάνισή της θα επέτρεπε στον αιτούντα να αξιώσει από τον πωλητή και ιδιοκτήτη την εκπλήρωση της σύμβασης και τη μεταβίβαση του ακίνητου (ΣτΕ 1085/1961 και ΣτΕ 2123/1972).

΄Αμεσο είναι το συμφέρον όταν η προσβαλλόμενη πράξη ή παράλειψη θίγει απ΄ ευθείας τον αιτούντα, χωρίς να απαιτείται η προσβαλλόμενη πράξη να τον αφορά. Αρκεί προς τούτο να υφίσταται αιτιώδης σχέση μεταξύ της πράξης που προσβάλλεται και της ζημιάς του αιτουμένου την ακύρωση, χωρίς παρεμβολή στην αιτιώδη αυτή σχέση συμφέροντος τρίτου (Θ. Τσάτσος, Η Αίτησις Ακυρώσεως ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, Τρίτη ΄Εκδοση, σελ. 53. Βλέπε επίσης μεταξύ άλλων και ΣτΕ 883/52).