|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2000) 3 ΑΑΔ 646
20 Νοεμβρίου, 2000
[ΠΙΚΗΣ, Π., ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, ΗΛΙΑΔΗΣ,
ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, Δ/στές]
DYNACON LTD.,
Εφεσείοντες-Αιτητές,
v.
ΔΗΜΟΥ ΛΕΜΕΣΟΥ,
Εφεσιβλήτου-Καθ'ου η αίτηση.
(Αναθεωρητική Έφεση Αρ. 2589)
Προσφορές ― Όροι προσφορών ― Παράβαση ουσιώδους όρου αναφορικά με την ώρα λήξης των προσφορών κατά πέντε λεπτά και πριν το άνοιγμα των προσφορών ― Εύλογα επιτρεπτή η καθυστέρηση, εφόσον δεν αποδείχθηκε οτιδήποτε μεμπτό ― Αδυναμία αλλοίωσης της προσφοράς.
Προσφορές ― Παράβαση όρων ― Ανέντιμη συμπεριφορά εκ μέρους του προσφοροδότη ― Ορθή η απόφαση του Δικαστηρίου, ότι εφόσον τα δεδομένα καθιστούν αδύνατη την τροποποίηση των λεπτομερειών της προσφοράς, καθιστούσαν αδύνατη την επίδειξη ανέντιμης συμπεριφοράς.
Προσφυγή βάσει του Άρθρου 146 του Συντάγματος ― Λόγοι ακυρώσεως ― Πλάνη περί τα πράγματα ― Η ύπαρξή της δεν αποδεικνύεται από την ύπαρξη αφ' εαυτής άλλης άποψης ― Ελέγχεται με βάση τα δεδομένα στα οποία στηρίχθηκε το διοικητικό όργανο.
Η εφεσείουσα ισχυρίστηκε τόσο πρωτόδικα όσο και κατ' έφεση ότι η απόφαση κατακύρωσης της επίδικης προσφοράς στο ενδιαφερόμενο μέρος ήταν παράνομη.
Η Ολομέλεια του Ανώτατου Δικαστηρίου, απορρίπτοντας την έφεση αποφάσισε ότι:
1. Η συμμόρφωση προς τους ουσιώδεις όρους του διαγωνισμού αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη συμμετοχή σε διαγωνισμό (Tamassos Tobacco Suppliers & Co. v. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 60). Το ερώτημα κατά πόσο ο όρος που παραβιάζεται αποτελεί ουσιώδη όρο ή μη, επαφίεται στο Δικαστήριο. Στην παρούσα περίπτωση το πρωτόδικο Δικαστήριο έκρινε ότι ο όρος των οδηγιών ως προς το χρόνο υποβολής των προσφορών ήταν ουσιώδης, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι η καθυστέρηση που παρατηρήθηκε στην υποβολή των συμπληρωματικών εγγράφων, χωρίς να υπάρχει οτιδήποτε μεμπτό, ήταν εύλογα επιτρεπτή. Και τούτο γιατί η χρονική περίοδος που παρεμβαλλόταν δεν επέτρεπε τη δυνατότητα αλλοίωσης της προσφοράς του ενδιαφερόμενου μέρους. Προς υποστήριξη του πιο πάνω συμπεράσματος το πρωτόδικο Δικαστήριο αναφέρθηκε στην υπόθεση K. & M. Transport Co. Ltd. v. E.F.A. & Others όπου όπως λέχθηκε από το Δικαστή Πική (όπως ήταν τότε) στη σ. 1944,
"Moreover, in the absence of any indication of foul play on the part of the appellants it would have been perfectly legitimate for the Commission to accept their tender even if it was submitted a minute or two after the appointed hour."
Με βάση τα πιο πάνω το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η αποδοχή των συμπληρωματικών εγγράφων ήταν έγκυρη.
2. Η εφεσείουσα ισχυρίζεται ότι η διαπίστωση του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι δεν έχει προσκομιστεί οτιδήποτε που υποδεικνύει αλλοίωση της προσφοράς του ενδιαφερόμενου μέρους και ότι τα χρονικά περιθώρια δεν επέτρεπαν σκέψεις για τέτοιο ενδεχόμενο, είναι λανθασμένη γιατί, «το εύρημα είναι υποθετικό και το συμπέρασμα πρωτογενές». Το ζητούμενο και αναπάντητο θέμα κατά την εφεσείουσα, είναι η παράνομη και η αναρμόδια παράταση που δόθηκε από το Δημοτικό Γραμματέα που δεν μπορούσε να δοθεί αφού απαγορεύεται ρητά. Οι εφεσίβλητοι ισχυρίζονται ότι η παράταση που δόθηκε ήταν επιτρεπτή, επικαλούμενοι την απόφαση Κ. & Μ. Transport Co. Ltd v. E.F.A. & Others όπου τονίστηκε ότι στην απουσία ανέντιμης συμπεριφοράς μια προσφορά θα μπορούσε να γίνει αποδεκτή έστω και με καθυστέρηση ενός ή δύο λεπτών.
Η εισήγηση της εφεσείουσας δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή. Επικροτείται η διαπίστωση του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι η αντικειμενική ανυπαρξία της δυνατότητας τροποποίησης των λεπτομερειών της προσφοράς, καθιστούσε αδύνατη την επίδειξη ανέντιμης συμπεριφοράς εκ μέρους του ενδιαφερόμενου μέρους και η αποδοχή των συμπληρωματικών εγγράφων έστω και με καθυστέρηση 5 λεπτών δεν μπορούσε να επηρεάσει την εγκυρότητα της σχετικής απόφασης.
3. Η εφεσείουσα ισχυρίζεται επίσης ότι εσφαλμένα το πρωτόδικο Δικαστήριο απέκλεισε την ύπαρξη πλάνης και τούτο γιατί στη συνεδρία του Διοικητικού Συμβουλίου που επακολούθησε μετά το άνοιγμα των προσφορών την 1/8/96, εκφράστηκαν απόψεις που συνηγορούσαν ότι υπήρχε πλάνη, όπως π.χ. η αμφιβολία εκ μέρους του Δημοτικού Γραμματέα αν υπήρχαν χειρόγραφες σημειώσεις, η αίτηση Δημοτικού Συμβούλου για τη λήψη επιπρόσθετης νομικής συμβουλής από τη Γενική Εισαγγελία και η προβολή αμφιβολιών εκ μέρους άλλου Δημοτικού Συμβούλου ως προς την όλη υπόθεση, την οποία δεν εύρισκε ξεκάθαρη.
Η εισήγηση δεν μπορεί να ευσταθήσει. Οι πιο πάνω ισχυρισμοί που σύμφωνα με την εφεσείουσα υποστηρίζουν την ύπαρξη πλάνης, δεν μπορούν να προσθέσουν οτιδήποτε περισσότερο στα γεγονότα της υπόθεσης. Προς τούτο επαναλαμβάνεται και υιοθετείται ο επιγραμματικός τρόπος με τον οποίο το πρωτόδικο Δικαστήριο εξέτασε τη σχετική εισήγηση:
«Αυτή θα ελεγχθεί με γνώμονα τα δεδομένα στα οποία στηρίχθηκε και δεν είναι ορθή η αντίληψη πως η ύπαρξη άλλης άποψης δείχνει αφ' εαυτής πιθανότητα πλάνης. Αυτό, όπως και οι άλλοι ισχυρισμοί, εξετάζονται εξ' αντικειμένου στη βάση του υλικού που υπήρχε».
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
K. & M. Transport Co. Ltd. v. E.F.A. & others (1987) 3 C.L.R. 1939,
Tamassos Tobacco Suppliers & Co. v. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 60.
Έφεση.
Έφεση από τους αιτητές εναντίον της απόφασης Δικαστή του Ανωτάτου Δικαστηρίου (Γ. Κωνσταντινίδης, Δ.) (Υπόθεση Αρ. 892/96) ημερομηνίας 14/1/98, με την οποία απορρίφθηκε η προσφυγή τους εναντίον της αποδοχής της προσφοράς την οποία υπέβαλε το ενδιαφερόμενο μέρος για την ανέγερση συγκροτήματος καταστημάτων και γραφείων στη Λεμεσό, ενώ είχε υποβάλει συμπληρωματικά έγγραφα της προσφοράς του πέντε λεπτά μετά τον καθορισμένο χρόνο.
Α.Σ. Αγγελίδης, για τους Εφεσείοντες.
Γ. Κακογιάννης, για τον Εφεσίβλητο.
Γ. Τριανταφυλλίδης, για το Ενδιαφερόμενο Μέρος.
Cur. adv. vult.
ΠΙΚΗΣ, Π.: Η απόφαση του Δικαστηρίου θα δοθεί από το Δικαστή Τ. Ηλιάδη.
ΗΛΙΑΔΗΣ, Δ.: Το κύριο ερώτημα της παρούσας έφεσης είναι αν ορθά είχε γίνει αποδεκτή κατάθεση συμπληρωματικών εγγράφων μιας προσφοράς, 5 λεπτά μετά από τον προκαθορισμένο χρόνο.
(α) Τα γεγονότα
Ο Δήμος Λεμεσού αποφάσισε όπως ανεγείρει ένα συγκρότημα καταστημάτων και γραφείων στη γωνία των Λεωφόρων Φραγκλίνου Ρούσβελτ και Δημοκρατίας για εμπορικούς σκοπούς. Η Κεντρική Τράπεζα Αναπτύξεως Λτδ ως διευθύντρια του έργου έκρινε έγκυρες 12 από τις 13 αιτήσεις που υποβλήθηκαν και κάλεσε τους ενδιαφερομένους να υποβάλουν τις προσφορές τους το αργότερο μέχρι τις 12.00 το μεσημέρι της 5/6/96, όταν και θα γινόταν και το δημόσιο άνοιγμα των προσφορών. Το άνοιγμα των προσφορών έλαβε χώρα στις 5/6/96 στην παρουσία του Δημάρχου, Μελών του Δημοτικού Συμβουλίου, του Προέδρου της Επιτροπής Προσφορών, των μέσων μαζικής ενημέρωσης και των ενδιαφερόμενων εργοληπτών. Τρία λεπτά πριν από τη λήξη της προθεσμίας για την κατάθεση των προσφορών, λήφθηκε τηλεφώνημα από την Εταιρεία A. Παναγίδης (Κονστράξιονς) Λτδ ότι ο υπάλληλός της που μετέφερε τα συμπληρωμένα έγγραφα της προσφοράς της εταιρείας, είχε ένα πρόβλημα με το αυτοκίνητό του και παρακάλεσε όπως του δοθεί μια μικρή παράταση χρόνου. Τα συμπληρωμένα έγγραφα παραδόθηκαν στο Δημοτικό Γραμματέα στις 12.05 (με 5΄ δηλαδή καθυστέρηση) στην παρουσία όλων, προτού αρχίσει η διαδικασία του ανοίγματος των προσφορών. Η αιτήτρια εταιρεία δεν υπέβαλε οποιαδήποτε ένσταση πριν από την κατάθεση των συμπληρωματικών εγγράφων εκ μέρους του ενδιαφερόμενου μέρους. Μετά όμως από το άνοιγμα των προσφορών και την ανάγνωση των προσφερόμενων τιμών, η αιτήτρια εταιρεία υπέβαλε σχετική ένσταση.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι δεν είχε προσκομισθεί οποιαδήποτε μαρτυρία που έδειχνε ότι υπήρξε οιαδήποτε αλλοίωση της προσφοράς του ενδιαφερόμενου μέρους. Ανκαι ο όρος ως προς το χρόνο υποβολής των προσφορών ήταν ουσιώδης, με βάση την απόφαση K. & M. Transport Co. Ltd. v. E.F.A. & Others (1987) 3 C.L.R. 1939, (όπου τονίστηκε ότι όταν δεν παρατηρείται ανέντιμη συμπεριφορά εκ μέρους του ενδιαφερόμενου μέρους μπορεί η κατάθεση μιας προσφοράς να γίνει αποδεκτή έστω και με καθυστέρηση ενός ή δύο λεπτών) η κατάθεση των συμπληρωματικών εγγράφων μπορούσε να γίνει αποδεκτή. Επεται ότι η σχετική επικύρωση της προσφοράς που ακολούθησε ήταν έγκυρη.
(β) Η έφεση
Με την παρούσα έφεση η εφεσείουσα ισχυρίζεται ότι
(i) Το εκπρόθεσμο της υποβολής της προσφοράς δεν επέτρεπε την κατάθεσή της,
(ii) Η διαπίστωση του Δικαστηρίου ότι δεν προσκομίστηκε οτιδήποτε που να δείχνει αλλοίωση της προσφοράς του ενδιαφερόμενου μέρους είναι λανθασμένη και
(iii) Εσφαλμένα αποκλείστηκε από το πρωτόδικο Δικαστήριο η δυνατότητα πλάνης.
(i) Το εκπρόθεσμο της υποβολής
Η εφεσείουσα ισχυρίζεται ότι "το εκπρόθεσμο της υποβολής της προσφοράς καθιστούσε μη αποδεκτή την προσφορά" επικαλούμενη τους πιο κάτω όρους που συμπεριλαμβάνονται στις "Οδηγίες προς τους Προσφοροδότες":
"Παράγραφος 1(β)
Η προσφορά θα υποβληθεί ουχί αργότερα της 12.00 μεσημβρινής της 22/5/1996."
Παράγραφος 5
Προσφορές που λαμβάνονται μετά την ημερομηνία και ώρα που καθορίζεται στο προηγούμενο άρθρο (αρ. 2) δεν θα γίνουν αποδεκτές."
Η εφεσείουσα ισχυρίζεται ότι από το περιεχόμενο των πιο πάνω όρων εξυπακούεται ότι ο Δημοτικός Γραμματέας δεν είχε κανένα δικαίωμα ή εξουσία ή διακριτική ευχέρεια να παρατείνει "έστω και για 1΄ το χρόνο για την υποβολή των προσφορών με ή χωρίς τηλεφωνικό αίτημα". Αντίθετα οι καθ'ων η αίτηση υποστηρίζουν ότι η παράταση που είχε δοθεί ήταν καθόλα νόμιμη, αφού το Δημοτικό Συμβούλιο είχε τη διακριτική ευχέρεια να αποδεχθεί την προσφορά και τούτο γιατί η παράγραφος 13(1) των "Οδηγιών προς τους Προσφοροδότες" αναφέρει ότι,
"Η προσφορά οιουδήποτε προσφοροδότη που δεν συμμορφώνεται με όλες τις οδηγίες μπορεί να απορριφθεί."
Είναι η θέση των εφεσιβλήτων ότι η χρησιμοποίηση των λέξεων "μπορεί να απορριφθεί" υπογραμμίζει την αδιαμφισβήτητη ύπαρξη διακριτικής ευχέρειας αποδοχής των συμπληρωματικών εγγράφων της προσφοράς του ενδιαφερόμενου μέρους.
Η συμμόρφωση προς τους ουσιώδεις όρους του διαγωνισμού αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη συμμετοχή σε διαγωνισμό (Tamassos Tobacco Suppliers & Co. v. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 60). Το ερώτημα κατά πόσο ο όρος που παραβιάζεται αποτελεί ουσιώδη όρο ή μη επαφίεται στο Δικαστήριο. Στην παρούσα περίπτωση το πρωτόδικο Δικαστήριο έκρινε ότι ο όρος των οδηγιών ως προς το χρόνο υποβολής των προσφορών ήταν ουσιώδης, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι η καθυστέρηση που παρατηρήθηκε στην υποβολή των συμπληρωματικών εγγράφων, χωρίς να υπάρχει οτιδήποτε μεμπτό, ήταν εύλογα επιτρεπτή. Και τούτο γιατί η χρονική περίοδος που παρεμβαλλόταν δεν επέτρεπε τη δυνατότητα αλλοίωσης της προσφοράς του ενδιαφερόμενου μέρους. Προς υποστήριξη του πιο πάνω συμπεράσματος το πρωτόδικο Δικαστήριο αναφέρθηκε στην υπόθεση K. & M. Transport Co. Ltd. v. E.F.A. & Others (πιο πάνω) όπου όπως λέχθηκε από το Δικαστή Πική (όπως ήταν τότε) στη σ. 1944,
"Moreover, in the absence of any indication of foul play on the part of the appellants it would have been perfectly legitimate for the Commission to accept their tender even if it was submitted a minute or two after the appointed hour."
Με βάση τα πιο πάνω έχουμε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η αποδοχή των συμπληρωματικών εγγράφων ήταν έγκυρη.
(ii) Το εύρημα ότι δεν προσκομίστηκε μαρτυρία ότι υπήρξε αλλοίωση είναι λανθασμένο
Η εφεσείουσα ισχυρίζεται ότι η διαπίστωση του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι δεν έχει προσκομιστεί οτιδήποτε που υποδεικνύει αλλοίωση της προσφοράς του ενδιαφερόμενου μέρους και ότι τα χρονικά περιθώρια δεν επέτρεπαν σκέψεις για τέτοιο ενδεχόμενο είναι λανθασμένη γιατί, "το εύρημα είναι υποθετικό και το συμπέρασμα πρωτογενές". Το ζητούμενο και αναπάντητο θέμα κατά την εφεσείουσα, είναι η παράνομη και αναρμόδια παράταση που δόθηκε από το Δημοτικό Γραμματέα, που δεν μπορούσε να δοθεί αφού απαγορεύεται ρητά. Οι εφεσίβλητοι ισχυρίζονται ότι η παράταση που δόθηκε ήταν επιτρεπτή, επικαλούμενοι την απόφαση K. & M. Transport Co. Ltd. v. E.F.A. & Others (πιο πάνω) όπου τονίστηκε ότι στην απουσία ανέντιμης συμπεριφοράς μια προσφορά θα μπορούσε να γίνει αποδεκτή έστω και με καθυστέρηση ενός ή δύο λεπτών. Οι εφεσίβλητοι επεσήμαναν ότι στην πιο πάνω υπόθεση το ενδιαφερόμενο μέρος δεν είχε ειδοποιήσει προηγουμένως ότι θα υπήρχε μια καθυστέρηση, αλλά ζητήθηκε η κατάθεση της προσφοράς μετά τη λήξη της προθεσμίας και το κλείσιμο της σχετικής θυρίδας.
Η εισήγηση της εφεσείουσας δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή. Επικροτούμε τη διαπίστωση του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι η αντικειμενική ανυπαρξία της δυνατότητας τροποποίησης των λεπτομερειών της προσφοράς καθιστούσε αδύνατη την επίδειξη ανέντιμης συμπεριφοράς εκ μέρους του ενδιαφερόμενου μέρους και η αποδοχή των συμπληρωματικών εγγράφων έστω και με καθυστέρηση 5 λεπτών δεν μπορούσε να επηρεάσει την εγκυρότητα της σχετικής απόφασης.
(iii) Ο αποκλεισμός της ύπαρξης πλάνης είναι εσφαλμένος
Η εφεσείουσα ισχυρίζεται επίσης ότι εσφαλμένα το πρωτόδικο Δικαστήριο απέκλεισε την ύπαρξη πλάνης και τούτο γιατί στη συνεδρία του Διοικητικού Συμβουλίου που επακολούθησε μετά το άνοιγμα των προσφορών την 1/8/96, εκφράστηκαν απόψεις που συνηγορούσαν ότι υπήρχε πλάνη, όπως π.χ. η αμφιβολία εκ μέρους του Δημοτικού Γραμματέα αν υπήρχαν χειρόγραφες σημειώσεις, η αίτηση Δημοτικού Συμβούλου για τη λήψη επιπρόσθετης νομικής συμβουλής από τη Γενική Εισαγγελία και η προβολή αμφιβολιών εκ μέρους άλλου Δημοτικού Συμβούλου ως προς την όλη υπόθεση την οποία δεν εύρισκε ξεκάθαρη.
Η εισήγηση δεν μπορεί να ευσταθήσει. Οι πιο πάνω ισχυρισμοί που σύμφωνα με την εφεσείουσα υποστηρίζουν την ύπαρξη πλάνης, δεν μπορούν να προσθέσουν οτιδήποτε περισσότερο στα γεγονότα της υπόθεσης. Προς τούτο θα θέλαμε να επαναλάβουμε και να υιοθετήσουμε τον επιγραμματικό τρόπο με τον οποίο το πρωτόδικο Δικαστήριο εξέτασε τη σχετική εισήγηση:
"Αυτή θα ελεγχθεί με γνώμονα τα δεδομένα στα οποία στηρίχθηκε και δεν είναι είναι ορθή η αντίληψη πως η ύπαρξη άλλης άποψης δείχνει αφ' εαυτής πιθανότητα πλάνης. Αυτό, όπως και οι άλλοι ισχυρισμοί, εξετάζονται εξ' αντικειμένου στη βάση του υλικού που υπήρχε."
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα σε βάρος της εφεσείουσας.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.