CyLaw | Αναφορικά μ'εμάς | Επικοινωνία

(2000) 3 ΑΑΔ 7

ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, Δ.: Σε τέσσερις διαφορετικές περιπτώσεις, μεταξύ Νοεμβρίου 1991 και Μαρτίου 1992, η εφεσείουσα εισήγαγε στην Κύπρο οπτικά είδη τα οποία, κατόπιν αποταμίευσης, τελωνίστηκαν για εσωτερική κατανάλωση. Τα εν λόγω είδη - γυαλιά ηλίου μάρκας Rayban - έτυχαν προτιμησιακής μεταχείρισης στην καταβολή εισαγωγικού δασμού και έκτακτης προσφυγικής επιβάρυνσης καθότι συνοδεύοντο από πιστοποιητικό κινήσεως EUR.1 το οποίο είχε επισυναφθεί στη διασάφηση σύμφωνα με το άρθρο 6(1) του Παραρτήματος του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της Συμφωνίας που συνιστά Σύνδεση μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (όπως ήταν τότε), που δημοσιεύθηκε στην επίσημη εφημερίδα της Δημοκρατίας της 30.11.1977 (το Πρωτόκολλο). Η εφεσείουσα είχε διεκδικήσει την προτιμησιακή αυτή μεταχείριση δυνάμει του άρθρου 4(1)(2) των περί Τελωνειακών Δασμών και Φόρων Καταναλώσεως Νόμων του 1991 έως 1992. (Ν.12/1991 και Ν.18(i)/1992) (ο Νόμος).

Σύμφωνα με το Πρωτόκολλο, το πιστοποιητικό κινήσεως EUR.1 εκδίδεται από τις Τελωνειακές Αρχές του εξάγοντος Κράτους όπου τα εμπορεύματα μπορούν να θεωρηθούν ως «προϊόντα προελεύσεως» εντός της έννοιας του Πρωτοκόλλου. Το πιστοποιητικό χορηγείται στον εξαγωγέα κατόπιν αίτησής του και υποβάλλεται, κατά τον τελωνισμό των εμπορευμάτων, στις Τελωνειακές Αρχές του εισάγοντος Κράτους. Με την υποβολή, όμως, του πιστοποιητικού κατά τον τελωνισμό δεν λήγει το ζήτημα. Το άρθρο 24 του Πρωτοκόλλου παρέχει τη δυνατότητα για μεταγενέστερη επαλήθευση του πιστοποιητικού κινήσεως. Προβλέπει τα ακόλουθα:

1. Επί τω τέλει εφαρμογής της παραγράφου 1, αι τελωνειακαί αρχαί του εισάγοντος Κράτους θα επιστρέφουν το πιστοποιητικόν κινήσεως EUR. 1 ή το έντυπον EUR. 2 ή φωτοαντίγραφον αυτών εις τας τελωνειακάς αρχάς του εξάγοντος Κράτους παρέχουσαι, οσάκις ενδείκνυται, τους τυπικούς ή ουσιαστικούς λόγους διά την έρευναν...
2. Αι τελωνειακαί αρχαί του εισάγοντος Κράτους θα πληροφορώνται περί των αποτελεσμάτων της επαληθεύσεως το ταχύτερον δυνατόν. Τα αποτελέσματα ταύτα δέον όπως είναι τοιαύτα ούτως ώστε να καθιστούν δυνατήν την απόφασιν κατά πόσον το αμφισβητούμενον πιστοποιητικόν κινήσεως EUR. 1 ή έντυπον EUR. 2 αναφέρεται εις τα πραγματικώς εξαχθέντα εμπορεύματα, ως και κατά πόσον τα εμπορεύματα ταύτα δύνανται εν τη πραγματικότητι να τύχουν της προτιμησιακής μεταχειρήσεως.
3. ......................
4. .....................»

Στην περίπτωση των επίδικων τεσσάρων τελωνισμών ο εφεσίβλητος Διευθυντής του Τμήματος Τελωνείων (ο Διευθυντής) αποφάσισε τη διεξαγωγή διαδικασίας επαλήθευσης. Με επιστολή του ημερομηνίας 3.9.1992, αποτάθηκε στις Βρετανικές Τελωνειακές Αρχές, απ΄ όπου οι εισαγωγές, και ζήτησε να εξακριβωθεί η εγκυρότητα και αυθεντικότητα των πιστοποιητικών κινήσεως τα οποία είχαν παρουσιαστεί από την εφεσείουσα. Επεσήμανε, ως ιδιαίτερο στοιχείο για εξέταση, το ότι οι σκελετοί των γυαλιών έφεραν επιγραφή που περιείχε αναφορά στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η απόφαση αυτή του Διευθυντή, που γνωστοποιήθηκε στην εφεσείουσα με επιστολή ημερομηνίας 16.2.1995, αποτέλεσε το αντικείμενο της προσφυγής. Οι λόγοι ακυρώσεως που προωθήθηκαν ήταν η έλλειψη δέουσας έρευνας και η έλλειψη αιτιολογίας. Ο πρωτόδικος Δικαστής, για τους λόγους που εξήγησε στην απόφασή του, δεν δέχθηκε ότι αποδείχθηκε είτε ο ένας είτε ο άλλος λόγος ακυρώσεως και απέρριψε την προσφυγή.

Δυνάμει του Πρωτοκόλλου, την ευθύνη για την έκδοση του πιστοποιητικού κινήσεως φέρει ο εξαγωγέας. Αυτός βεβαιώνει τις αρμόδιες αρχές του εξάγοντος Κράτους ότι τα εμπορεύματα πληρούν τις προϋποθέσεις των κανόνων προέλευσης, όπως προβλέπει το Πρωτόκολλο, και αυτός προκαλεί την έκδοσή του. Ο εισαγωγέας των εμπορευμάτων, διεκδικώντας την προτιμησιακή μεταχείριση, υποβάλλει, κατά τον τελωνισμό, το πιστοποιητικό κινήσεως στις αρμόδιες αρχές του εισάγοντος Κράτους. Σύμφωνα με το άρθρο 24 του Πρωτοκόλλου, η επαλήθευση του πιστοποιητικού κινήσεως μπορεί να ζητηθεί, μεταξύ άλλων, λόγω εύλογης αμφιβολίας περί την εγκυρότητα και/ή την αυθεντικότητα του. Στην προκείμενη περίπτωση, λόγω της αναφοράς των Ηνωμένων Πολιτειών στους σκελετούς των γυαλιών, ο Διευθυντής εύλογα αμφέβαλε κατά πόσο τα εμπορεύματα πληρούσαν τους κανόνες προέλευσης. Ως εκ τούτου, απευθύνθηκε στις αρμόδιες Βρετανικές Αρχές με την παράκληση να εξακριβώσουν την εγκυρότητα και αυθεντικότητα του πιστοποιητικού κινήσεως το οποίο είχαν εκδώσει στον εξαγωγέα και να τον πληροφορήσουν σχετικά. Οι Βρετανικές Αρχές απάντησαν ότι, δεδομένου ότι ο εξαγωγέας απέτυχε να παράσχει επαρκείς αποδείξεις περί του αντιθέτου, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα εμπορεύματα δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις για εξαγωγή με καθεστώς προτιμησιακού δασμού και κακώς είχαν εκδώσει το πιστοποιητικό κινήσεως, το οποίο και δεν θα εξέδιδαν αν η έρευνα διεξαγόταν, όχι εκ των υστέρων, για σκοπούς επαλήθευσης, αλλά εκ των προτέρων, κατά το χρόνο, δηλαδή, που ο εξαγωγέας ζήτησε την έκδοση του πιστοποιητικού κινήσεως.

Είναι η εισήγηση του δικηγόρου της εφεσείουσας ότι ο εφεσίβλητος Διευθυντής, πέρα από το να εξασφαλίσει τη θέση των Βρετανικών Αρχών αναφορικά με την εγκυρότητα και αυθεντικότητα του πιστοποιητικού κινήσεως, όφειλε να προχωρήσει σε περαιτέρω έρευνα «και να απαιτήσει διευκρινίσεις από πλευράς των Τελωνειακών Αρχών του Ηνωμένου Βασιλείου αναφορικά με το ποιες προϋποθέσεις του Πρωτοκόλλου δεν πληρούνταν και τους λόγους που δεν πληρούνταν» και, επίσης, όφειλε να ζητήσει από την εφεσείουσα «περαιτέρω στοιχεία και πληροφορίες, ιδιαίτερα αν ληφθεί υπόψη ότι στην επιστολή των Τελωνειακών Αρχών του Ηνωμένου Βασιλείου αναφέρεται ότι ο εξαγωγέας παρέλειψε να προσκομίσει ικανοποιητική μαρτυρία». Η θέση αυτή δεν μας βρίσκει σύμφωνους. Ο Διευθυντής προέβη στη δέουσα, υπό τις περιστάσεις, έρευνα. Αφ΄ ης στιγμής οι αρμόδιες Βρετανικές Αρχές τον πληροφόρησαν ότι δεν συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις για την από μέρους τους έκδοση του πιστοποιητικού κινήσεως, δεν εγειρόταν θέμα να απαιτήσει να του παράσχουν τις διευκρινίσεις και τα στοιχεία που εισηγείται ο δικηγόρος της εφεσείουσας. Η ύπαρξη, η εγκυρότητα και η αυθεντικότητα του πιστοποιητικού κινήσεως από τη χώρα εξαγωγής αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχή διεκδίκηση από μέρους του εισαγωγέα προτιμησιακής μεταχείρισης. Το πιστοποιητικό κινήσεως συνιστά το μοναδικό αποδεικτικό πάνω στο οποίο μπορούν να στηριχθούν οι αρχές της χώρας εισαγωγής και να παράσχουν προτιμησιακή μεταχείριση. Η απόσυρση του αποδεικτικού αυτού από τη χώρα εξαγωγής, ως αποτέλεσμα της διαδικασίας επαλήθευσης, δεν μπορεί παρά να έχει ως αναπόφευκτη συνέπεια την απόρριψη, από τις αρχές της χώρας εισαγωγής, οποιασδήποτε διεκδίκησης για προτιμησιακή μεταχείριση των εισαγόμενων εμπορευμάτων. Ούτε και όφειλε ο Διευθυντής να στραφεί προς την εφεσείουσα με σκοπό την εξασφάλιση πρόσθετων αποδεικτικών στοιχείων. Σύμφωνα με το Πρωτόκολλο, την ευθύνη για την έκδοση του πιστοποιητικού κινήσεως φέρει ο εξαγωγέας, με αποτέλεσμα οι δικές του ενέργειες ή παραλείψεις, τόσο αρχικά όσο και κατά την επαλήθευση, να αντανακλούν άμεσα επί του εισαγωγέα και να τον δεσμεύουν.

Όσον αφορά το λόγο έφεσης που αναφέρεται στην καθυστέρηση ανάκλησης της αρχικής απόφασης με την οποία καθορίστηκε ο εισαγωγικός δασμός και η έκτακτη προσφυγική επιβάρυνση και στην καθυστέρηση της διαδικασίας επαλήθευσης, παρατηρούμε ότι το ζήτημα δεν ήταν επίδικο ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστή. Δεν αναφερόταν ως λόγος ακυρώσεως ούτε και συζητήθηκε στη γραπτή αγόρευση του δικηγόρου της εφεσείουσας. Θίγηκε για πρώτη φορά στην απαντητική αγόρευση του δικηγόρου της εφεσείουσας με σκοπό τη διάκριση δικαστικής απόφασης που επικαλέσθηκε η άλλη πλευρά προς υποστήριξη της επιχειρηματολογίας της. Εφόσον δεν είχε εξειδικευθεί στους νομικούς λόγους οι οποίοι είχαν προβληθεί προς υποστήριξη της προσφυγής, το ζήτημα δεν απασχόλησε τον πρωτόδικο Δικαστή για το λόγο ότι, όπως ορθά παρατήρησε, δεν εγειρόταν ως θέμα στην προσφυγή. Τούτου δοθέντος, ακολουθεί ότι το ίδιο ζήτημα δεν μπορεί να απασχολήσει το Δικαστήριο ούτε στην Αναθεωρητική του Δικαιοδοσία. Βάσει του κανόνα ότι μόνο θέματα τα οποία εγείρονται πρωτόδικα είναι δυνατό να εγερθούν και συζητηθούν κατ΄ έφεση. (Βλ., μεταξύ άλλων, Christodoulos Nissis (No.2) v. Republic (Public Service Commission) (1967) 3 CLR 671, C.D. Hay Ltd v. Δημοκρατίας (Αρ.1) (1992) 3 ΑΑΔ 238, Κυπριανού ν. Δημοκρατίας (1993) 3 ΑΑΔ 510, Δημοκρατία ν. Καλυβίτου (1994) 3 ΑΑΔ 603, Τσαγγαρίδου κ.ά. ν. Δημοκρατίας κ.ά. (Αρ.1) (1995) 3 ΑΑΔ 31 και Ηράκλη ν. Δημοκρατίας (1996) 3 ΑΑΔ 530.)