ΠΙΚΗΣ, Π.: Την απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής Κραμβής.

Α. ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.: Εφεσιβάλλεται η πρωτόδικη απόφαση του Δικαστηρίου η οποία επικύρωσε απόφαση των εφεσιβλήτων για ανάκληση της προκήρυξης μειοδοτικού διαγωνισμού προσφορών για λόγους δημοσίου συμφέροντος.

Σύντομη αναφορά στα γεγονότα της υπόθεσης θα καταστήσει ευκολότερη την κατανόηση των επίδικων θεμάτων.

O εφεσείων καθώς και άλλα πρόσωπα μεταξύ των οποίων και το ενδιαφερόμενο πρόσωπο ήταν προσφοροδότες σε μειοδοτικό διαγωνισμό που προκήρυξε στις 15.1.1993 το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως για τη γενική συντήρηση των κυβερνητικών οικισμών των επαρχιών Λάρνακας, Αμμοχώστου. Η προσφορά του εφεσείοντα ήταν η φθηνότερη.

Το άρθρο 9(1) του περί Εγγραφής και Ελέγχου Εργοληπτών και Οικοδόμων Νόμου του 1973 (Ν. 97/73 όπως τροποποιήθηκε με το Νόμο 32/82) προβλέπει:

Η παράγραφος 1.22 των γενικών όρων του διαγωνισμού προέβλεπε ότι δικαίωμα υποβολής προσφοράς είχαν οι ακόλουθοι εργολήπτες:

Κατά το χρόνο υποβολής της προσφοράς του ο εφεσείων ήταν κάτοχος ανανεωμένης άδειας εργολήπτη που τον καθιστούσε υποψήφιο προσφοροδότη καθόσον αφορά τις προϋποθέσεις της παραγράφου 1.22 των γενικών οδηγιών (όρων) του διαγωνισμού.

Το Συμβούλιο Εγγραφής και Ελέγχου Εργοληπτών με νέα επιστολή του προς τους εφεσίβλητους 4 και με κοινοποίηση προς τους εφεσίβλητους 2 το Συμβούλιο Εγγραφής και Ελέγχου Εργοληπτών ζήτησε μεταξύ άλλων όπως "δοθεί κάποια παράταση χρόνου ως προς την κατακύρωση του συγκεκριμένου έργου αφού το Συμβούλιο μελετά την περίπτωση να εκδοθεί ετήσια άδεια Δ Τάξης με πείρα Α Τάξης στον κ. Γιάννη Τουμαζή".

Με άλλη νεώτερη επιστολή του το Συμβούλιο Εγγραφής και Ελέγχου Εργοληπτών πληροφορούσε τα ίδια όργανα ότι ".... στον κ. Γιάννη Τουμαζή έχει εκδοθεί ετήσια άδεια Δ τάξης με πείρα Β τάξης".

Οι εφεσίβλητοι 2 αφού έθεσαν ως υπόβαθρο την πιο πάνω εξέλιξη των γεγονότων, ζήτησαν νομική γνωμάτευση "κατά πόσο μπορεί να γίνει κατακύρωση του Συμβολαίου στον κο. Τουμαζή, έχοντας υπόψη πιθανήν αντίδραση κι απαιτήσεις των άλλων προσφοροδοτών."

Λειτουργός του γραφείου του Γενικού Εισαγγελέα για τους λόγους που εξηγούνται στη γνωμάτευσή του κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η προσφορά του εφεσείοντα ήταν αντίθετη προς τις πρόνοιες της παραγράφου 1.22 των γενικών οδηγιών (όρων) του διαγωνισμού. Συνακόλουθα, οι εφεσίβλητοι 2 αποφάσισαν να κατακυρώσουν την προσφορά στο δεύτερο φθηνότερο προσφοροδότη.

Η κατακύρωση της προσφοράς στο δεύτερο φθηνότερο προσφοροδότη αποτέλεσε αντικείμενο συζήτησης νέας συνεδρίας των εφεσίβλητων 2 οι οποίοι αποφάσισαν την ακύρωση της κατακύρωσης της προσφοράς επειδή ο δεύτερος φθηνότερος προσφοροδότης δεν πληρούσε τις προϋποθέσεις της παραγράφου 1.22 των γενικών οδηγιών (όρων) του διαγωνισμού και συνάμα αποφάσισαν και την ακύρωση του διαγωνισμού των προσφορών για λόγους δημοσίου συμφέροντος δοθέντος ότι η τιμή του τρίτου πιο φθηνού προσφοροδότη ήταν κατά £28.000 πιο ψηλή από εκείνη του φθηνότερου προσφοροδότη.

Η απόφαση των εφεσιβλήτων 2 για ακύρωση του διαγωνισμού προσφορών κοινοποιήθηκε στους εφεσίβλητους 4 και στη συνέχεια προκηρύχθηκε νέος μειοδοτικός διαγωνισμός προσφορών για το ίδιο αντικείμενο.

Η απόφαση των εφεσιβλήτων να ανακαλέσουν την προκήρυξη του μειοδοτικού διαγωνισμού προσφορών συνιστά μονομερή διοικητική πράξη. Η ανάκληση ή μη ανάκληση μιας διοικητικής πράξης δεν επαφίεται στην απεριόριστη εξουσία της Διοίκησης. Τόσο η έκδοση όσο και η ανάκληση μιας διοικητικής πράξης υπόκειται σε νομικούς περιορισμούς και επιταγές. Πρόκειται για τους κανόνες οι οποίοι προκύπτουν από το Σύνταγμα και γενικά την έννομη τάξη στο σύνολό της και έχουν διατυπωθεί από την επιστήμη και τη νομολογία. Η διάπλαση των κανόνων αυτών αποτελεί μια σύνθεση των εξής κυρίως αρχών που στη συγκεκριμένη εφαρμογή τους μπορεί να έρχονται σε σύγκρουση:

Στην προκείμενη περίπτωση η ανάκληση του διαγωνισμού των προσφορών έγινε για λόγους δημοσίου συμφέροντος και η συγκεκριμένη διοικητική πράξη της ανάκλησης επικυρώθηκε με την υπό εξέταση απόφαση του πρωτόδικου δικαστηρίου.

Ο όρος 1.22 των γενικών οδηγιών των προσφορών είχε ως στόχο τη διασφάλιση συμμετοχής στο διαγωνισμό εργοληπτών που είχαν τα προσόντα που προδιαγράφουν οι παράγραφοι (α) και (β) του ίδιου όρου. Σύμφωνα με την ορθή ερμηνεία του όρου 1.22 οι προσφοροδότες έπρεπε να είχαν τα απαιτούμενα προσόντα κατά το χρόνο υποβολής της προσφοράς.

Στην προκείμενη περίπτωση ο εφεσείων κατά το χρόνο υποβολής της προσφοράς του ήταν κάτοχος άδειας εργολήπτη η οποία τον καθιστούσε προσοντούχο υποψήφιο προσφοροδότη στο συγκεκριμένο μειοδοτικό διαγωνισμό. Το Συμβούλιο Εγγραφής και Ελέγχου Εργοληπτών Οικοδομικών και Τεχνικών Εργων για λόγους που δεν έτυχαν δικαστικού ελέγχου ώστε να διαπιστωθεί το βάσιμο ή η ορθότητα της αιτιολογίας που προβλήθηκε, αποφάσισε να ανακαλέσει την άδεια εργολήπτη του εφεσείοντα, γεγονός το οποίο έφεραν στη γνώση των εφεσιβλήτων προτού οι εφεσίβλητοι αποφασίσουν ο,τιδήποτε σε σχέση με την κατακύρωση των προσφορών. Στο μεταξύ, το Συμβούλιο Εγγραφής και Ελέγχου Εργοληπτών γνωστοποίησε στους εφεσίβλητους την απόφασή του ότι εξέδωσε στον εφεσείοντα άλλη άδεια με αναδρομική ισχύ από 31.12.92 η οποία διατηρούσε τον εφεσείοντα προσοντούχο προφοροδότη στο μειοδοτικό διαγωνισμό.

Το κενό που δημιουργήθηκε εξαιτίας της ανάκλησης της άδειας του εφεσείοντα συμπληρώθηκε μέσα σε σύντομο χρόνο χωρίς πιθανότητα κινδύνου επηρεασμού του κύρους ή της αξιοπιστίας του διαγωνισμού.

Η κατάσταση που δημιουργήθηκε ενδεχομένως να συνιστούσε επουσιώδη παρατυπία. Αυτή η επουσιώδης παρατυπία θα έπρεπε να είχε εξεταστεί σε συνάρτηση προς το γεγονός ότι η προσφορά του εφεσείοντα ήταν η φθηνότερη. Οι εφεσίβλητοι είχαν καθήκον να εξετάσουν το θέμα με ευρύτερο πνεύμα στα πλαίσια εφαρμογής της αρχής της νομιμότητας και της αρχής της υπεροχής του δημόσιου συμφέροντος.

Είναι καθιερωμένη αρχή ότι απλή επίκληση του δημοσίου συμφέροντος δεν αποτελεί αιτιολογία. Αν πρόκειται η επίκληση του δημοσίου συμφέροντος να προσφέρει στήριξη σε μια διοικητική ενέργεια θα πρέπει να συγκεκριμενοποιείται με αναφορά σε περιστατικά, έτσι που να αποκτά το απαραίτητο περιεχόμενο που θα αποκαλύπτει το συλλογισμό και θα επιτρέπει το δικαστικό έλεγχο. Η εξειδίκευση του δημοσίου συμφέροντος επιβάλλεται από της πλευράς της προστασίας του ατομικού συμφέροντος του επηρεαζομένου. Βλ. Στεφανίδης & άλλοι ν. Δημοκρατίας (1993) 3 ΑΑΔ, σ. 367.

Το δημόσιο συμφέρον δεν μπορεί να οριστεί εκ των προτέρων κατά τρόπο απαλλαγμένο από αοριστολογίες, σφάλματα και μονομέρειες. Το δημόσιο συμφέρον είναι μια εικόνα που αποκτά πρακτική χειροπιαστή σημασία με τη συγκεκριμενοποίησή της. Η έννοια του δημοσίου συμφέροντος δεν αποτελεί κατηγορία ευρισκόμενη εκτός και πέρα της περιοχής του δικαίου και της αρχής της νομιμότητας αλλά ενστάσσεται σ΄ αυτήν. Η αρχή της νομιμότητας, στην οποία θεμελιώνεται το κράτος δικαίου, περιορίζει την άσκηση της εξουσίας η οποία παρέχεται στα κρατικά όργανα, στους λόγους και μόνο για τους οποίους μπορεί σύννομα να ασκηθεί. Βλ. υπόθ. αρ. 947/96 κ.α., Παναγιώτης Αντωνιάδης κ.α. ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, ημερ. 16.7.1997.

Η απόφαση αποκλεισμού της συμμετοχής του εφεσείοντα στο διαγωνισμό αποτέλεσε το βάθρο για τη λήψη της προσβαλλόμενης απόφασης που ακολούθησε. Μεταξύ των δύο αποφάσεων υπάρχει στενή συνάφεια η οποία καθιστά την προσβαλλόμενη απόφαση τρωτή ως ληφθείσα κάτω από την πλάνη ότι η προσφορά του εφεσείοντα δεν πληρούσε τον όρο 1.22 των γενικών οδηγιών.

Εχουμε ήδη καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η προσβαλλόμενη απόφαση λήφθηκε κάτω από πλάνη σε σχέση με την εγκυρότητα της προσφοράς του αιτητή. Η πλάνη ήταν ουσιώδης επειδή επηρέασε ουσιωδώς την τελική κρίση. Βλ. Παπαϊωάννου κ.α. (αρ. 2) ν. Δημοκρατίας (1991) 3 Α.Α.Δ. 713, 723, 724 και Γαλανού κ.α. ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 1317/12.2.96.

Ακολουθεί πως η προσβαλλόμενη απόφαση πάσχει επειδή λήφθηκε κάτω από συνθήκες ουσιώδους πλάνης και ως τέτοια είναι αντίθετη προς τις αρχές του διοικητικού δικαίου.

Κατόπιν των ανωτέρω η πρωτόδικη απόφαση παραμερίζεται. Η προσβαλλόμενη διοικητική πράξη ακυρώνεται στην ολότητά της με βάση το άρθρο 146.4(β) του Συντάγματος. Εκδίδεται προς όφελος του εφεσίβλητου διαταγή για έξοδα τόσο πρωτόδικα όσο και της έφεσης. Τα έξοδα να υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή.

Π.

Δ.

Δ.

Δ.

Δ.

ΑΦ.