CyLaw | Αναφορικά μ'εμάς | Επικοινωνία

(1997) 3 ΑΑΔ 204

ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΕΦΕΣΗ ΑΡ. 1531

Εφεσείων

Εφεσιβλήτων

Η απόφαση της Επιτροπής προσβλήθηκε με προσφυγή για διάφορους λόγους και το πρωτόδικο δικαστήριο με απόφασή του στις 14.2.1992 απέρριψε τόσο την προσφυγή του εφεσείοντος, όσο και παρόμοια προσφυγή άλλου προσώπου. Εναντίον της απόφασης ασκήθηκε η παρούσα έφεση. Οι λόγοι έφεσης που προβάλλονται είναι πολλοί. Προβάλλεται κατ΄ αρχήν ο ισχυρισμός ότι, άνκαι η επιστολή του Προέδρου της Βουλής συνιστά επέμβαση πολιτικού παράγοντα, το Δικαστήριο παραγνώρισε ότι σύμφωνα με τη νομολογία, το Σύνταγμα και τις αρχές του διοικητικού δικαίου, απαγορεύεται η ανάμειξη της πολιτικής εξουσίας στη διοικητική λειτουργία του κράτους. Είναι η θέση του εφεσείοντος ότι η παράνομη ανάμειξη και ο επηρεασμός που άσκησε ο τότε Πρόεδρος της Βουλής στην Επιτροπή για διορισμό του ενδιαφερόμενου μέρους έπρεπε να οδηγήσει σε ακύρωση της προσβαλλόμενης πράξης.

Η διάκριση μεταξύ πολιτικής εξουσίας και διοικητικής λειτουργίας, διάκριση που πηγάζει από σειρά συνταγματικών διατάξεων που διαχωρίζουν το λειτουργικό πεδίο των φορέων της πολιτικής εξουσίας από εκείνο της διοικητικής λειτουργίας αναγνωρίστηκε από τη νομολογία επανειλημμένα. Η διάκριση σκιαγραφείται στην υπόθεση Δημοκρατία ν. Δημήτρη Κωνσταντινίδη, Α.Ε. 2137, ημερ. 21.5.1996. Στην απόφαση αυτή γίνεται αναφορά τόσο στις διατάξεις των ΄Αρθρων 179.2 και 146.1 του Συντάγματος που αντανακλούν τη διάκριση, όσο και στη φιλοσοφία και αναγκαιότητα της διάκρισης. Αναλύεται ο τρόπος με τον οποίο το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας καθιερώνει τη διάκριση μεταξύ πολιτικής εξουσίας και διοικητικής λειτουργίας. ΄Ηδη από πολύ παλιά (στην υπόθεση Charilaos Frangoulides (No.2) ν. The Republic (1966) 3 C.L.R. 676), σημειώθηκε ότι η διάκριση μεταξύ των αρμοδιοτήτων υπουργού και ανώτερων λειτουργών της Δημόσιας Υπηρεσίας είναι τόσο σαφής, ώστε να μη χρειάζεται επεξήγηση. Στην ίδια απόφαση η αναγκαιότητα να κρατηθεί η δικαιοδοσία της Επιτροπής για διορισμούς, προαγωγές, μεταθέσεις κλπ, εκτός της επήρρειας της πολιτικής στην οποία ανήκουν οι Υπουργοί, κρίθηκε σημαντική.

Ο διαχωρισμός μεταξύ της πολιτικής εξουσίας και της διοίκησης, διαχωρισμός που απαντάται θεσμικά σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης της χώρας και ο οποίος θεσμοθετείται από το Σύνταγμα μας επισημάνθηκε και στην υπόθεση Παύλος Παύλου και ΄Αλλος ν. Γενικού Εφόρου Εκλογών και ΄Αλλου (1987) 1 C.L.R. 252. To Σύνταγμα απαγορεύει την ανάμειξη της πολιτικής εξουσίας στη διοικητική λειτουργία του κράτους (βλ. Charilaos Frangoulides (No.2) ν. The Republic, ανωτέρω και Ρ.Ι.Κ. και ΄Αλλοι ν. Χρίστου Καραγιώργη και ΄Αλλων (1991) 3 Α.Α.Δ. 159, 179). Βέβαια η διάκριση μεταξύ πολιτικής εξουσίας και διοίκησης, άνκαι θεωρείται ότι αναγνωρίζεται από το Σύνταγμα δεν μπορεί να στοιχειοθετηθεί σε συγκεκριμένη συνταγματική διάταξη με τέτοιο περιεχόμενο (βλέπε απόφαση πλειοψηφίας στην υπόθεση Δημοκρατία ν. Δημήτρη Κωνσταντινίδη, ανωτέρω). Σκοπός της πρόνοιας για τη δημιουργία της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας, ενός ανεξάρτητου οργάνου υπεύθυνου για τις προαγωγές, διορισμούς, μεταθέσεις, πειθαρχική εξουσία κλπ των δημοσίων υπαλλήλων, είναι ακριβώς η ανάγκη εξασφάλισης της ανεπηρέαστης διοικητικής λειτουργίας μακριά από πολιτικές επιρροές και σκοπιμότητες. Η ανάγκη για τη μεγαλύτερη δυνατή ανεξαρτησία της Επιτροπής από τα πολιτικά όργανα της κυβέρνησης τονίστηκε και στην υπόθεση Τhe Cyprus Tourism Organization v. Agni Hadjidemetriou (1987) 3 C.L.R. 780, 785.

Στο σχετικό πρακτικό αναφέρεται ότι η Επιτροπή προσήγγισε το θέμα σημειώνοντας ότι η συγκεκριμένη αναφορά του Προέδρου της Βουλής συνιστούσε αξιολόγηση της εργασίας εκτάκτου υπαλλήλου που είχε προσληφθεί για εκτέλεση ειδικών καθηκόντων στο γραφείο του Προέδρου της Βουλής. Κατ΄ αρχή θα πρέπει να πούμε ότι ο χαρακτηρισμός του ενδιαφερόμενου μέρους ως εκτάκτου υπαλλήλου δεν είναι ορθός. Το ενδιαφερόμενο μέρος δεν ήταν έκτακτος υπάλληλος. ΄Ηταν ένας από τους δύο υπαλλήλους που ο Πρόεδρος της Βουλής προσέλαβε, όπως είχε δικαίωμα με βάση τον Προϋπολογισμό του 1987, για εκτέλεση ειδικών καθηκόντων στο γραφείο του, για περίοδο που δεν θα υπερέβαινε τη δική του θητεία. 'Oμως ο χαρακτηρισμός της ιδιότητας του ενδιαφερόμενου μέρους είναι επουσιώδης. Εκείνο που πρέπει να επισημανθεί είναι ότι η επιστολή του Προέδρου της Βουλής χαρακτηρίστηκε ως αξιολόγηση της εργασίας υπάλληλου. Η σημασία του χαρακτηρισμού επισημάνθηκε προφανώς και από την ευπαίδευτο συνήγορο των εφεσιβλήτων που προσπάθησε να διασκεδάσει την όλη εντύπωση ισχυριζόμενη ότι η επιστολή δεν αποτελεί αξιολόγηση. ΄Ομως εκείνο που παραμένει είναι ότι ο Πρόεδρος της Βουλής δεν θεωρείται αξιολογών λειτουργός και συνεπώς δεν μπορούσε να αξιολογήσει οποιονδήποτε υπάλληλο, έστω κι' αν αυτός ήταν απεσπασμένος στο γραφείο του για ειδικά καθήκοντα. Το παράνομο της αξιολόγησης από πρόσωπα άλλα από τα προνοούμενα από τη σχετική νομοθεσία επισημαίνεται όχι μόνο στην υπόθεση Frangoulides, ανωτέρω, αλλά και στη σχετική εγκύκλιο του Διευθυντή Τμήματος Προσωπικού ημερ. 26.3.1979. Στην υπόθεση Frangoulides ακριβώς κρίθηκε ότι η σύνταξη εμπιστευτικής έκθεσης υπάλληλου από τον αρμόδιο υπουργό συνιστούσε αξιολόγηση από αναρμόδιο πρόσωπο. Ως αποτέλεσμα η αξιολόγηση θεωρήθηκε παράνομη και η παρανομία αυτή οδήγησε τελικά την πράξη σε ακυρότητα. Ο λόγος αυτός από μόνος του, δηλαδή το γεγονός ότι η Επιτροπή έλαβε υπ΄ όψη της στοιχεία που τέθηκαν ενώπιόν της από αναρμόδιο πρόσωπο, οδηγεί τη ληφθείσα απόφαση σε ακύρωση.

Η συγκεκριμένη επιστολή αναμφίβολα λήφθηκε υπ΄ όψη από την Επιτροπή κι΄ αυτό φαίνεται από τη διατύπωση που χρησιμοποιήθηκε στο σχετικό πρακτικό. Η Επιτροπή παραδέχεται ότι προσήγγισε το όλο θέμα υπό το φως της γνωμάτευσης της Νομικής Υπηρεσίας ημερ. 22.5.1984 για μη ανάμειξη της πολιτικής ηγεσίας σε θέματα διορισμών και προαγωγών, σημειώνοντας ωστόσο ότι στην προκειμένη περίπτωση ο Πρόεδρος της Βουλής από τη μια δεν προέβη ο ίδιος σε οποιοδήποτε διάβημα και ότι, εν πάση περιπτώσει, η αναφορά αφορούσε την αξιολόγηση της εργασίας εκτάκτου υπαλλήλου. Η χρήση της λέξης "ωστόσο" που την ερμηνεύουμε ότι σημαίνει "παρά ταύτα, παρ΄όλα αυτά, μολοντούτο, ουκ ήττον"^{(* )} υποδεικνύει ακριβώς το γεγονός ότι η Επιτροπή, παρά τη γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας, έλαβε υπ΄ όψη το περιεχόμενο της συγκεκριμένης επιστολής, την οποία όμως δεν θεώρησε ως παρέμβαση αφού "ο Πρόεδρος της Βουλής δεν προέβη ο ίδιος σε οποιοδήποτε διάβημα" και αφού "η αναφορά του αφορούσε στην αξιολόγηση της εργασίας υπαλλήλου". Θεωρούμε ότι το γεγονός της μη αναφοράς στο κείμενο της τελικής απόφασης της Επιτροπής για διορισμό του ενδιαφερομένου μέρους της επιστολής του Προέδρου της Βουλής ως ενός των στοιχείων που έλαβε υπ΄ όψη, δεν αποδεικνύει ότι η επιστολή αυτή δεν ελήφθη υπ΄ όψη. Επισημαίνουμε ότι η λέξη "προσέγγισε" που χρησιμοποιήθηκε από την Επιτροπή δεν σημαίνει ότι η Επιτροπή απέρριψε ή δεν έλαβε υπ΄ όψη, αλλά αντίθετα ότι την έλαβε υπ΄ όψη μέσα στα πλαίσια που εξηγεί η συνέχεια του πρακτικού. Η έννοια του σχετικού αποσπάσματος είναι ακριβώς ότι η Επιτροπή άνκαι είχε κατά νου τη σχετική γνωμοδότηση που απαγορεύει την ανάμειξη της πολιτικής εξουσίας, παρά ταύτα αποφάσισε να τη λάβει υπ΄ όψη για τους λόγους που εκτίθενται. ΄Οτι δηλαδή ο Πρόεδρος της Βουλής δεν προέβη ο ίδιος σε οποιοδήποτε διάβημα και ότι η αναφορά αφορούσε την αξιολόγηση εκτάκτου υπαλλήλου. Συζητήσαμε ήδη το θέμα της αξιολόγησης. Θεωρούμε το γεγονός ότι ο Πρόεδρος της Βουλής δεν προέβη ο ίδιος σε διάβημα προς την Επιτροπή δεν επηρεάζει την όλη κατάσταση. Το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα είναι η διαφύλαξη της ανεξαρτησίας της απόφασης της Επιτροπής. Αν οποιαδήποτε ενέργεια προσώπου με πολιτικό αξίωμα έχει ως αποτέλεσμα τον επηρεασμό της Επιτροπής, η απόφαση πάσχει. Στο κάτω κάτω ουσιαστικό αποτέλεσμα οποιασδήποτε παρέμβασης πολιτικού προσώπου είναι η πληροφόρηση των μελών της Επιτροπής περί της ύπαρξης και εκδήλωσης του ενδιαφέροντος του συγκεκριμένου πολιτικού για το συγκεκριμένο πρόσωπο.